Recommended
More Related Content
Featured
Featured (20)
Eloiza dhe abelardo
- 1. ELOIZA dhe ABELARDO.(MĂSUESI dhe NXĂNĂSJA). Ai ishte profesor i SorbonĂ«s.Ajo njĂ«vajzĂ«ekulturuar dhe e emancipuar.Dashuria etyre ishte njĂ« pasion i trupit dhe i intelektit,qĂ« pati njĂ« fund me gjakderdhjedheme ndarje. MĂ« nĂ« fund....mĂ« nĂ« fund po arrin.Abelardo do tĂ« vij.Lajmi ishte pĂ«rhapur brenda njĂ« çast.Ife de Paris,zemra e qytetit,ishte e gjitha e pĂ«shtjelluar.Nga entuziazmi,studentĂ«t e shkollĂ«s sĂ« Notre-Dame kishin ngjyrosur qiellin,duke hedhur nĂ« erĂ« beretat e tyre.Ushtonin trombat dhe trombetat e bufonĂ«ve tĂ« rreckosur mbi urĂ«n qĂ« lidhte ishullin me pjesĂ«n tjetĂ«r tĂ« Parisit.TĂ« turpĂ«ruar dhe tĂ« lĂ«nduar nĂ« sedĂ«r,mĂ«suesit e tjerĂ« u tĂ«rhoqĂ«n njĂ«ri pas tjetrit nĂ« shtĂ«pitĂ« e tyre prejdruritĂ« ndĂ«rtuara pĂ«rqark gĂ«rmadhave tĂ« katedrales tĂ« rrafshuar nga normanĂ«t dhe qĂ« nuk ishte rindĂ«rtuar akoma. E vetmja femĂ«r nĂ« kĂ«tĂ« det tĂ« studentĂ«ve tĂ« eksituar,Eloiza priste e veçuar nĂ« njĂ« anĂ«.Emocioni qĂ« do tĂ« takonte njeriun qĂ« tĂ« gjithĂ« e prisnin, i kishte paralizuar zemrĂ«n.MĂ« nĂ« fund shkeli nĂ« tokĂ«n e shkollĂ«s sĂ« famshme nga anija,mĂ« i famshmi i mjeshtrave tĂ« kohĂ«s:MjeshĂ«r Pjetri,i mbiquajtur Abelardo,filozof dhe teolog,mendimtar antikonformist dhe shumĂ« i zoti,breton(banor i BretanjĂ«s,krahinĂ« nĂ« jugperĂ«ndim tĂ« FrancĂ«s),pra njĂ« i huaj.Ai pretendonte tĂ« aplikonte arsyet e filizofisĂ« dhe teologjisĂ«.NjĂ« klerik i zoti,qĂ« mbase i kishte tashmĂ« tĂ« 40 vjetĂ«t,shumĂ« herĂ« i qortuar nga peshkopĂ«t,madje njĂ« herĂ« i dĂ«nuar me djegien e librave tĂ« tij,i pĂ«rndjekur nga murgjit integralist dhe tĂ« afĂ«rt me mbretin e FrancĂ«s.Bernardo di Chiaravalle i pari,qĂ« i kishte deklaruar luftĂ« dhe e pengonte nĂ« rrugĂ«n e tij. Me zemĂ«r tĂ« ngrirĂ«,e zbehur nga tronditja e thellĂ«,edhe Eloiza e kishte pĂ«rjetuar udhĂ«timin e vĂ«shtirĂ« dhe tĂ« penguar, tĂ« bĂ«rĂ« nga Abelardoja pĂ«r tĂ« mbĂ«rritur kĂ«tĂ« mĂ«ngjes tĂ« pranverĂ«s tĂ« vitit 1115,nĂ« shkollĂ«n e Notre-Damit;njĂ« rrethim i paanĂ«,kĂ«rkesa tĂ« hedhura poshtĂ« dhe vazhdimisht i pĂ«rndjekur nga kundĂ«rshtarĂ«t e tij tĂ« shumtĂ« dhe pĂ«r mĂ« tepĂ«r, shumĂ« ziliqarĂ«,qĂ« nga momenti qĂ« studentĂ«t ,i braktisĂ«n ata pĂ«r tu kthyer nga ai,sepse ai ishteâ Dijaâdhe âUngjilliâ,aq mĂ« tepĂ«r, sepse e paguanin.Eloiza dridhej e fĂ«rgĂ«llonte edhe pĂ«r njĂ« arsye tjetĂ«r.Kudo qĂ« shkonte ,tĂ« gjitha gratĂ« dashuroheshin me MjeshtĂ«r Abelardon,tĂ« gjitha pshehrĂ«tinin pĂ«r tĂ«,dhe kaq e madhe ishte tĂ«rheqja fizike e tij,sa tĂ« gjitha ktheheshin pĂ«r ta parĂ«âaq sa qafa u mbetej e ngrirĂ« nga mbrapaâ.KĂ«to tĂ« gjitha po e torturonin EloizĂ«n e sikletosur dhe shumĂ« kurioze.GratĂ« nuk dashuroheshin aq shumĂ« nga fama e tij si njĂ« rrebel i mallkuar dhe i persekutuar,se sa pĂ«r kĂ«ngĂ«t e tij tĂ« dashurisĂ«âchansonetteâ.KĂ«ngĂ« kaq tĂ« bukura,qĂ« dĂ«gjoheshin pareshtur nĂ«pĂ«r rrugĂ« dhe poshtĂ« dritareve tĂ« vajzave.Kaq me ngulm po mendonte Eloiza,sa e pĂ«rfytyronte Abelardon si njĂ« hero,njĂ« mit, njĂ« qĂ« kushedi se sa histori kishte jetuar dhe duruar,nĂ«se dashurisĂ« dinte ti shkruante dhe ti kĂ«ndonte kaq bukur.Abelardo e kishte vĂ«nĂ« re menjĂ«herĂ« atĂ«.Ishte e vetmja femĂ«r nĂ« mes tĂ« atij deti studentĂ«sh,qĂ« pĂ«r tĂ« dĂ«gjuar atĂ« kishin ardhur nga çdo cep i botĂ«s dhe ku tĂ« shumtĂ«t ishin princĂ«r,djem mbretĂ«rish.Ishte shumĂ« e re,as 17 vjeçe.E bukur,e lartĂ«,me ballin e gjerĂ« nĂ«n gĂ«rshetat bjonde, me kĂ«mbĂ« tĂ« gjata nĂ«n tunikĂ«n e hapur,me njĂ« shikim tĂ« vĂ«mendshĂ«m dhe tĂ« zgjuar.E kishin prezantuar si nxĂ«nĂ«sen mĂ« tĂ« zgjuar dhe mĂ« tĂ« mirĂ« tĂ« shkollĂ«s.Shkruante pĂ«r filozofinĂ«,diskutonte
- 2. publikisht pĂ«r teologjinĂ«.I kishte pĂ«lqyer,kishte marrĂ« tĂ« dhĂ«na pĂ«r tâju afruar dhe madje ,e dashuronte. Eloiza kishte studjuar deri njĂ« vit mĂ« parĂ« nĂ« manastirin e Argentuil,i kishin thĂ«nĂ« atij.Kishte ardhur nĂ« Paris e ftuar nga xhaxhai dhe tutori i saj,Fulbertoja,kanonik i kapitolit tĂ« Notre- Damit.Abelardoja ju ishte prezantuar vetĂ« atyre.Eloiza ishte skuqur nĂ« fytyrĂ«.Fulbertoja duke fluturuar nga gĂ«zimi i pati thĂ«nĂ«â-çfarĂ« mund tĂ« bĂ«j pĂ«r tâju takuar mĂ« shpesh,do tĂ« doja shumĂ« qĂ« tĂ« frekuentonit sa mĂ« shumĂ« mbesĂ«n time.PĂ«r njĂ« vajzĂ« kaq inteligjente dhe kurioze, tĂ« diskutojĂ« privatisht me mjeshtrin mĂ« tĂ« famshĂ«m tĂ« FrancĂ«s do tĂ« ishte njĂ« eksperiencĂ« e paharrueshme.Abelardo kishte mĂ«suar se xhaxhaii saj ishte njĂ« kurnac.âNuk ka gjĂ« mĂ« tĂ« thjeshtĂ«,- i ishte pĂ«rgjigjur.-unĂ« do ti jap mĂ«sime private,kurse tido tĂ« mĂ« mbash mik nĂ« shtĂ«pinĂ« tĂ«ndeâ.Dhe kĂ«shtu u bĂ«.Eloiza dhe Abelardoja qysh nĂ« mbrĂ«mjen e parĂ« nuk kishin hapur as njĂ« libĂ«r.SytĂ« e tyre ishin takuar,duart kishin kĂ«rkuar njĂ«ra-tjetrĂ«n.Aikishte filluar tĂ« rrĂ«monte nĂ« rrobat e saj,nĂ« fillim ajo nuk donte,pastaj donte gjithmonĂ« e mĂ« shumĂ«.NĂ« fakt donin tĂ« dy dhe mĂ« pas nuk ndaheshin dot mĂ«.NjĂ« pasion i papĂ«rmbajshĂ«m:njĂ« dihatje e trupave mbi dyshemenĂ« e shtĂ«pisĂ« sĂ« xhaxhait,qĂ« nĂ« kĂ«tĂ« kohĂ« o flinte ose besonte qĂ« ata ishin pĂ«rqĂ«ndruar nĂ« studim.NjĂ« kĂ«naqĂ«si pa fund.Ajo thoshteâdo tĂ« tĂ« jap çfarĂ«do qĂ« tĂ« mĂ« kĂ«rkosh,madje edhe shpirtinâ,ndĂ«rsa ai belbĂ«zonte ânuk mĂ« ka ndodhur kurrĂ« mĂ« parĂ«,kam qenĂ« deri tani i virgjĂ«r si njĂ« pĂ«llumb....ti e di qĂ« jam njĂ« klerikâ.Dhe atĂ«here ajo ia kthenteâçfarĂ« rendĂ«sie ka,a mos klerikĂ«t janĂ« pro dĂ«lirsisĂ« moraleâ,kurse ai i pĂ«shpĂ«risteâunĂ« po,sepse doja tĂ« bĂ«ja karrierĂ« kishtare,sepse vetĂ«m kĂ«shtu mund tĂ« jap mĂ«sim dhe tĂ« jem i qetĂ«,tĂ« kem tĂ« ardhura tĂ« pĂ«rhershme,shtĂ«pi.....â. Por tashmĂ« nuk i interesonte mĂ« asgjĂ«,i kishte harruar gjithshka.NĂ« shkollĂ« vinte i pĂ«rgjumur.OrĂ«t e mĂ«simit e kishin humbur shkĂ«lqimin dhe nĂ« faktâĂfarĂ« i ka ndodhurâ?-kishin filluar tĂ« pyesnin tĂ« shqetĂ«suar shkollarĂ«t e tij.Nuk kishte qenĂ« e vĂ«shtirĂ« tĂ« zbulohej marrĂ«dhĂ«nia e fshehtĂ« e dashurisĂ«.Eloiza dhe Abelardoja shikoheshin tĂ« pĂ«rhumbur dhe silleshin pa mend edhe nĂ« publik,nĂ« orĂ«t e shkollĂ«s rrinin afĂ«r njeri-tjetrit dhe prekeshin.Kjo bĂ«ri tĂ« shpĂ«rthente xhelozia e shkollarĂ«ve.âDuhet ti japim fund kĂ«saj,-patĂ«n thĂ«nĂ« ata,-nuk Ă«shtĂ« e pranueshme qĂ« pĂ«r fajin e njĂ« qurasheje,ne tĂ« humbim njĂ« njeri tĂ« tillĂ«,pĂ«r tĂ« mos thĂ«nĂ« edhe gjithĂ« paratĂ« tonaâ.I kishin treguar gjithshka xhaxhait,se si ishte puna dhe ai pĂ«r ndĂ«shkim e kishte pĂ«rzĂ«nĂ« Abelardon nga shtĂ«pia dhe e mbante tĂ« mbyllur nĂ« shtĂ«pi EloizĂ«n, qĂ« tani nuk mund tĂ« bĂ«nte njĂ« çap e vetme. Eloiza dhe Abelardoja takoheshin fshehurazi çdo natĂ«.Ajo i bĂ«nte sinjale me njĂ« kandil,ai gjente njĂ« lloz tĂ« hequr dhe njĂ« portĂ« me çivitĂ« e lyera mirĂ« me vaj dhe kĂ«shtu mund tĂ« dashuroheshin,tĂ« pĂ«rhumbur nĂ« ndjenjat e tyre.Derisa ajo mbeti shtatzane dhe ai natĂ«n i kishte çuar njĂ« tunikĂ« tĂ« bardhĂ« rishtareje(murgeshe) dhe kĂ«shtu tĂ« maskuar e kishte rrĂ«mbyer dhe e kishte sjellĂ« nĂ« BretanjĂ«,tek e motra e tij,ku lindi Astrolabion.Ishin kthyer dhe ai menjĂ«herĂ« ishte paraqitur tek Fulbertoja dhe âdo martohem me EloizĂ«nâ,i kishte thĂ«nĂ«, i vendosur pĂ«r vendimin e tij.Xhaxhai u duk i qetĂ«suar,por nĂ« momentin e pritjes i ishte kthyer tĂ«rbimi,sepse mjeshtrikishte kĂ«rkuar njĂ« ceremoni sekrete nĂ« kishĂ«n e manastirit tĂ« Argenteuil-it nĂ« mĂ«ngjes herĂ«t dhe pa dĂ«shmitarĂ«.âKĂ«shtu mund tĂ« thuash pa problem ,qĂ« nuk ka ndodhur kjo gjĂ«â.-kishte protestuar xhaxhai.NdĂ«rsa Abelardoja i pĂ«rgjigjej qĂ« ai ishte njĂ« klerik dhe nuk mund tĂ« bĂ«nte njĂ« skandal
- 3. publik dhe nĂ«se donte tĂ« vazhdonte tĂ« jepte mĂ«sim,ishte e rĂ«ndĂ«sishme ta mbante gruan nĂ« hije.Eloiza ishte dakord dhe e bindur i pĂ«rsĂ«riste seâdo tĂ« bĂ«j gjithshka qĂ« ti thua, vetĂ«m tĂ« mos tĂ« tĂ« humbasâ.Dhe mĂ« tej ai i kishte thĂ«nĂ«:âqĂ« tani e tutje mĂ« prit natĂ«n nĂ« manastirin e Argenteuil-it e veshur si rishtare,sepse murgeshat e tjera nuk duhet ta dinĂ« qĂ« jemi tĂ« martuarâ.Ajokishte pranuar.I ndihmonte kryemurgesha,mike e tij,dhe takoheshin nĂ« mencĂ«,nĂ« kohĂ«n kur tĂ« tjerat kĂ«ndonin nĂ« kopĂ«sht ose luteshin para se tĂ« fiknin llambĂ«n dhe tĂ« shkonin pĂ«r tĂ« fjetur. Abelardoja nuk e priste qĂ« xhaxhaii saj donte ta lante turpin me gjak.âMe kĂ«tĂ« martesĂ« ,qĂ« nuk dihet nĂ« ka ndodhur, ka ofenduar nderin e mbesĂ«s sime por edhe timin ,duke ditur qĂ« jam tutori i sajâ-u kishte thĂ«nĂ« ,duke ju vĂ«nĂ« nĂ« dorĂ« njĂ« kuletĂ« me monedha, dy vrasĂ«sve me pagesĂ«,qĂ« natĂ«n ishin futur nĂ« shtĂ«pinĂ« e Abelardos dhe e kishin çburrĂ«ruar me njĂ« thikĂ« pĂ«r tredhjen e dĂ«rrave.UlĂ«rima qĂ« kishte dalĂ« nga shtroja (furiku) i varfĂ«r i klerikut tĂ« famshĂ«m kishte zgjuar If-in tĂ« gjithin.Ishte njĂ« ulĂ«rimĂ« çnjerĂ«zore,njĂ« qarje prej dhimjes dhe turpit,ngashĂ«rimi i dĂ«shpĂ«ruar i njĂ« burri qĂ« nuk mund tĂ« ketĂ« ndĂ«shkim mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«.Dhe nĂ« fakt si putanat,aktorĂ«t edhe eunukĂ«t nuk mund tĂ« hynin nĂ« kishĂ«.UlĂ«rima qĂ« kishte shqyer ajrin,kishte zgjuar edhe nxĂ«nĂ«sit e mjeshtrit tĂ« plagosur dhe ngashĂ«rimat e tyre ishin edhe mĂ« tĂ« forta.MĂ« pas Abelardoja ishte zhdukur pa lĂ«nĂ« gjurmĂ«.âKa ikurâ-u kishte thĂ«nĂ« i pikĂ«lluar shĂ«rbĂ«torii tij.âNga turpi kam vendosur tĂ« heq dorĂ« nga mĂ«simet,do tĂ« bĂ«hem murg, do tĂ«rhiqem nĂ« njĂ« shkretĂ«tirĂ« dhe do ti lutem Zotit,i vetĂ«mâ,-ikishte shkruajtur Abelardoja,EloizĂ«s.Dhe e kishte urdhĂ«ruar ta harronte se çfarĂ« kishte qenĂ« pĂ«r tĂ« deri tani,tĂ« mohonte dashurinĂ« e tyre,tĂ« pendohej pĂ«r mĂ«katin qĂ« kishin kryer sĂ« bashku,qĂ« ai e kishte paguar me çburrĂ«rim,ndĂ«rsa ajo nuk e kishte paguar akoma,por qĂ« do tĂ« duhej ta paguante duke u bĂ«rĂ« murgeshĂ«.âNĂ« vetmi,nĂ« vetmiâe kishte urdhĂ«ruar,duke u zhdukur nĂ« rrafshnaltĂ«n e çpopulluar tĂ« Champagne-s(Shampanje,krahinĂ« nĂ« jug tĂ« FrancĂ«s),ku kishte ndĂ«rtuar njĂ« kasolle dhe ku jetonte nĂ« lutje dhe vetmi,si njĂ« eremit i vĂ«rtetĂ«.E bĂ«rĂ« gur nga dhimbja dhe e papritura,Eloiza i ishte bindur.Nga frika se mos pendohej,kishte nxituar tĂ« takonte peshkopin,duke shqyer vellon e urdhĂ«rit dhe duke u shtrirĂ« nĂ« dyshemenĂ« e kishĂ«s pĂ«r tâu shuguruar vetĂ« me varrim tĂ« pĂ«rjetshĂ«m pĂ«r sĂ« gjalli. I kishin shkruajtur njĂ«ri-tjetrit pĂ«r 20 vjet, dhe ngandonjĂ«herĂ« edhe ishin takuar.Dhe pĂ«r 20 vjet u kishin vajtur ters gjĂ«rat,sepse nĂ« mĂ«nyra tĂ« ndryshme e kishin pranuar ndarjen,pas njĂ« dashurie kaq tĂ« madhe.Duke u ndjerĂ« fajtor pĂ«r aktin âe turpshĂ«m dhe tĂ« fĂ«lliqurânĂ« vetminĂ« e manastirit tĂ« Paracleto-s(shpirtit tĂ« shenjtĂ«) tĂ« themeluar prejtij nĂ« Champagne,Abelardoja e shlyente fajin duke e sublimuar dashurinĂ« pĂ«r EloizĂ«n dhe duke ju drejtuar asaj jo mĂ« si grua por si njĂ« murgeshĂ«.NdĂ«rsa Eloiza nuk arrinte tĂ« shkĂ«putejnga kujtimi tokĂ«sor i dashurisĂ« sĂ« tyre.Dhe nĂ«se Abelardoja mendonte pĂ«r EloizĂ«n vetĂ«m me imazhin e njĂ« lumturie jashtĂ«tokĂ«sore,Eloiza e shtynte ngutshĂ«m dhe vazhdonte ti kĂ«rkonte tĂ« shkonte ta takonte ose ti shkruante ,duke i kujtuar pa mĂ«shirĂ« sakrificĂ«n qĂ« kishte bĂ«rĂ« pĂ«r tĂ«,duke u varrosur nĂ« vetmi.âSepse unĂ« jam kĂ«tu jo nga dashuria pĂ«r Zotin,por nga dashuria jote,sepse mĂ« ke urdhĂ«ruar dhe Zoti qĂ« lexon jo vetĂ«m nĂ« zemĂ«r por edhe nĂ« mendime,e di kĂ«tĂ«â,ia pĂ«rsĂ«riste ajo.NjĂ« lidhje sfilitĂ«se,historia e njĂ« lamtumire e vĂ«nĂ« nga njĂ« burrĂ« i rĂ«ndĂ«sishĂ«m i kohĂ«s,njĂ« gruaje qĂ« e kishte pĂ«suar nga dashuria ,por me bindjen dhe sigurinĂ« absolute pĂ«r pafajsinĂ« e vetĂ«.âSepse gjithshka qĂ« kam bĂ«rĂ« pĂ«r ty dhe me ty,e kam bĂ«rĂ« nga dashuria,jo nga epshi.
- 4. NjĂ« letĂ«rkembim dramatik,ku Eloiza dhe Abelardoja ballafaqoheshin me tĂ« kaluarĂ«n e tyre pa mĂ«shirĂ«,por mbi tĂ« gjitha me tĂ« tashmen e tyre,tĂ« jetuar nĂ« mĂ«nyra tĂ« ndryshme, por njĂ«lloj mizore dhe çnjerĂ«zore.20 vjet kishte vazhduar ndarja e tyre pĂ«rpara se ai tĂ« vdiste.Abelardoja kishte kĂ«rkuar tĂ« varrosejnĂ« manastirin ku Eloiza ishte varrosur pĂ«r sĂ« gjalli.âDhe do tĂ« tĂ« pres pĂ«r njĂ« pĂ«rqafim pĂ«rfundimtar e nĂ« pĂ«rjetĂ«si,deri ditĂ«n e gjykimit hyjnorâ,i kishte shkruajtur ai.20 vjet mĂ« pas vdiq edhe ajo.Varri qe hapur,gruaja qe vendosur me kujdes pranĂ« Abelardos dhe mbi gurin e mermertĂ« tĂ« varrit qe gdhendur,qĂ« ishin ânjĂ« murg dhe njĂ« murgeshĂ«,por edhe burrĂ« e gruaâ. Ora 05:46 24 nĂ«ndor 2015 Lushnje.