1. Adam Smith
dhe Koncepti i Drejtësisë Sociale
Udhëheqës Dr. Arlinda Hoti
Punuar nga: Anisa Loloçi;Gertian Loloçi;Atjon Bami
2. Hyrje
Smith është një filozof i cili parimisht nuk është i prirur
të vendosë pasurinë mbi gjithçka
Megjithatë empirizmi i tij pa kushte do ta shtyjë të
bëhet një nga kontribuesit më të mëdhenj në
lartësimin e një koncepti të jetës sociale që vendos
mbi gjithçka efikasitetin ekonomik.
2
3. Koncepti i Drejtësisë Sociale
Konceptin mbi Drejtësinë Sociale Smith-i e ka trajtuar në librin
e tij “Teoria e ndjenjave morale”, duke mbështetur faktin se në
veprimet tona ne jemi të drejtuar jo vetëm nga interesi ynë
personal, por edhe nga mënyra se si të tjerët gjykojnë veprimet
tona sepse “simpatia” që ne ndiejmë për të tjerët na bën që të
pranojmë gjykimin e tyre
3
4. Koncepti i Drejtësisë Sociale
Nga njëra anë Smith-i pranon se në thelb shoqëria është
një shkëmbim shërbimesh midis individëve. Por ai
thotë gjithashtu se rregulli social mbështetet mbi
tendencën për të admiruar të pasurit dhe të
fuqishmit, pra për t’ju bindur atyre.
Nga kjo rrjedh se shoqëria është larg të qënit aq e
përsosur.
4
5. Koncepti iDrejtësisë Sociale
Pa dyshim që “në klasat e mesme dhe të ulta të shoqërisë,
rruga e meritave është pothuajse ajo e pasurisë”, e si rrjedhojë
është në interesin e individëve të këtyre shtresave të jenë të
vyrtytshëm dhe ashtu janë në shumicën e rasteve.
Por “nuk ndodh e njëjta gjë në radhët më të larta.” Në oborrin
mbretëror apo në paradhomat e të mëdhenjve shohim se
pothuajse përherë të shkathtit dhe lajkatarët fitojnë ndaj
personave me merita dhe talent.
5
6. Koncepti i Drejtësisë Sociale
Duhet thënë gjithashtu se “personat e dhënë pas pasurisë e
braktisin shumë shpesh rrugën e vyrtytit për të arritur në
pozicionin që ata dëshirojnë, kjo sepse për fat të keq rruga e
pasurisë dhe ajo e vyrtytit janë shumë shpesh në kundërshtim
me njera–tjetrën”.
6
7. Koncepti i Drejtësisë Sociale
Smith-i është pra i ndërgjegjshëm për mospërputhjen që mund të
ekzistojë midis drejtësisë sociale dhe rregullit ekonomik që realizohet
nëpërmjet veprimit mekanik të interesave individuale.
Ai është shumë larg qëndrimit të fiziokratëve, të cilët mohojnë
ekzistencën e një problemi të drejtësisë sociale ose pretendojnë se a
zgjidhet në mënyrë automatike në të njëjtën kohë me atë të progresit
ekonomik.
Megjithatë ai mbron një qëndrim liberal, duke thënë se nga njera anë
liria në përpjekjet për tu pasuruar është kusht për çdo lloj progresi dhe
nga ana tjetër, se padrejtësitë e lindura për shkak të lirisë ekonomike
nuk janë ndoshta aq të thella dhe aq të papranueshme sa ç’mund të
mendohet me shikimin e parë.
7
8. Koncept i Drejtësisë Sociale
Liria është kushti i progresit. Është e vërtetë që ajo është
gjithahtu burim i pabarazisë sociale.
Megjithatë filozofi ynë pohon tani se pavarsisht pabarazive
sociale, individët marrin pak a shumë të njejtat kenaqësi.
8
9. Koncepti i Drejtësisë Sociale
Të gjithë e dijmë se pabarazitë shoqërore sjellin diferenca
shumë të mëdha për sa i përket plotësimit të nevojave
materiale nga individët.
Smith-i pranon se plotësimi i nevojave morale është shumë më
i rëndësishëm se ai i nevojave materiale.
9
10. Konkluzion
Smith-i propozon se qëllimi i aktivitetit të njeriut
është njëkohësisht fitimi i pasurisë dhe fitimi i
urtësisë.
Në mungesë të një pajtueshmerie mes tyre, filozofia
e tij sociale mbetet shumë pak e kënaqshme dhe
përmban një karakteristikë të veçantë, atë të
pranimit pa kushte të padrejtësisë sociale.
Smith-i shpreh keqardhjen e vet në lidhje me faktin
që pasuria pëlqehet më shumë se urtësia.
10
