Plate tectonic2. مقدمه
هرتشدصی باشدد داشته کار و سر شناسي زمین با که کسيمیدهددکده
زمین پوستهدرطيثابت واحد یک شناسي زمین تاریخنبودهبه بلکه است
در کراتداصلي عوامل برابرشدده ایجداد شدکل تغییدر آن در صارجي و
است.شاهدعظیم نواحي وجود مدعي اینصدورده چینسلسدله یعنديکدوه
هاستدر کهرسوبات آنوسنگهايفرم و شده فشرده دیگرتغییدر آنهدا
است کرده.
مرتفع قلل در اینک که است دریایي رسوبات دیگر عاملها کوهمي دیده
برصي در و شودهزاران موارداست گرفته قرار باالتر دریا سطح از متر
را زمین قشر ناپایداري صود این ومیدهد نشان.
تکامل با رابطه در که نظریاتی جمله ازپوستهشود می مطرح زمین:
نظریهبزرگژئوسنکلینال یا ناودیس
1/24
4. تاریصچه
ژئوسنکلینال مفهومبه بار اولین برایزمدین وسیلهشدناسجیمدز آمریکدایی
هال(James Hall)سال در1859بهبرده کارشد.جیمدزهدالتدوالیو فدراوان
ضصیمی بسیارالیه ازرسوبی هایدگرشکلآپالش شمال در پالئوزویک دوران شده
ضصامتی کهحدود10را مجاور نواحی برابرداشتندداد تشصیونکتدهجالبده
این توجهاندد شده تشکیل ژرف کم های دریا در ها سنگ این بیشتر که بودوی
رسوبات این ضصامتدر رارسوبگذاری طولبهتصدور و داد نسدبت نشدینی فدرو
از حاصدل نیروهدای از ناشدی نیدز آنهدا دگرگدونی و صدوردگی چدین که نمود
موجد کده آنهاسدت ضدصامت بده توجه با آنها سنگینی و وزن صصوصا فرونشینی
گردیده کوهها این پیدایشاند.
سال در1873دانا(Dana)رسدوبات سوبسدیدانس و انباشتگی که داشت اعتقاد
کوهزایی اصلی علتودلیل نیستندزیر در پوسته شدن صمیده را حوضه فرونشینی
دانست ناودیس زمینفشارهای علت به کهبه اقیانوس کف حرکات از حاصل جانبی
قاره طرفباشد می.واظهارکرد:پدیده دلیل بهایزوستازیاین کمتر چگالی
باشدد حوضده فرونشینی عامل تواند نمی زیرین پوسته به نسبت رسوبات.بده و
دلیل همینﮊگسترش و میگردند تشکیل ها قاره حاشیه نزدیکی در ئوسنکلینالها
یابند می.گونده ایدن بدرای را ژئوسدنکلینال واژه که بود کسی اولین دانا
3/24
6. انواع
ﮊئوسنکلینا
ل
میوﮊئوسنکلینالMiogeosynclinal
وشامل شود می ایجاد ای قاره پوسته یا ای قاره مرز یک طول در
وشیل سنگ ماسه آهک سنگ با رسوباتو استبهآذرین سنگهای ندرت
شود دیده است ممکن آتشفشانی یا نفوذی.
یوﮊئوسنکلینالEugeosynclinal
توالیشده تشکیل تر ژرف های آ در که ها یوژئوسنکلینال رسوبی های
و کوچک نفوزی های پلوتون دارای اند شده دگرگون وبزرگترآذرین
هستنداز بنابراینسنگهایمتناو طور به آتشفشانی و رسوبیتشکیل
اند شدهوقبل نوع از بیشتر مرات به آنها ضصامتاست.یوژئوسنکلینال
هستند نابرجا مالنژهای و فلیشی رسوبات شامل اغل ها.
5/24
7. مراحل
تکامل
شوروی علوم آکادمی عضو صایین توسط ژئوسنکلینال یک تشکیل مراحل
سابق:
1.رسو ورود
ی حوضه دررسوبی,می تجمع رسوبات ناودیس بزرگکنند.
2.مرحلهاولیه فرونشست
باعث حوضه به رسوبات ورود افزایش باافزایشفرونشینی دامنهکهبه
و میشود فرورفته منطقه کلی گسترش موج تدریجبصشتازه های
ترصشکیهایکشیده شکستگیها درون به مجاورمیشوند.مرحله این آصر در
عمیق فرورفتگیهایتروبرجستگیهاینام بهژئوآنتیکلینالدرشکل حال
هستند گرفتن.
3.پیش مرحلهکوهستانی
دراینمرحلهساصتماندستگاهﮊئوسنکلینالپیچیدهترمیگردد.
برجستگیهایداصلیجدیدیپدیدمیآیندکهاینتراﮊئوآنتیکلینال
نامیدهمیشودوفرورفتگیهایباریکوباریکترنیزشکلمیگیرند.آصر 6/24
8. 4.اولیه کوهزایی مرحله
دستگاه کلی آمدن باال با همزمانﮊبه داصل برجستگیهای ئوسنکلینال
ناودیس و تاقدیس چینهای دسته شامل که واحدی صوردگیهای چین صورت
میشود تشکیل است.
5.کوهزایی مرحله
دره با بلند کوههای رشته باالرونده حرکات سرعت افزایش با نهایت در
دستگاه محل در ارتفاعات بین عمیق هایﮊگیرد می شکل ئوسنکلینال.در
دستگاه حالت اینﮊشکستگیهای با و شده پیچیده صیلی ئوسنکلینال
است شده مشص متعدد.از ای جداگانه های توده شکستگیها امتداد در
اثر در که آورند می بوجود را یکنواصتی غیر ارتفاعات زمین پوسته
اند شده تشکیل باالرونده حرکات.
7/24
11. تاریخچه
داردلوت درددآلفدردوگن(1930-1880)دناسدهواش دکدی دهدک
بود آلمانی,در را ها قاره اشتقاق فرضیهکه کتابی
سال در1915منتشرکرد بیان کرد.در وی کده زمانی
شدباهت بده پی بود مطالعه مشغول دانشگاه کتابصانه
قسدمت شناسی زمین های الیه در شده شناصته های فسیل
یکددیگر از اقیدانوس توسط حاضر حال در که شد هایی
اند شده جدا.یکددیگر به ها قاره مرز شباهت به وی
ای قداره کده رسد می نظر به داشت بیان و کرد توجه
بریدده کندونی مدرز طول در مویی اره یک توسط بزرگ
است شده.بده بایدد وگنر ادعا این اثبات برای اما
ثابدت را صود فرضیه تا پرداصت می شواهدی آوری جمع
کند.
توسدط امدروز کده هدایی قداره که کرد پیشنهاد وی
اند شده جدا هم از آتالنتیک اقیانوس,بده گذشته در
را آ پانگه نام به بزرگی صشکی و اند بوده متصل هم
اند داده می تشکیل.
10/24
12. فرضیه شواهد
وگنر
1.قاره ی حاشیه انطباقها
غربی و جنوبی آمریکای شرقی ی حاشیه دو میان را زیادی شباهت وگنر
این بر دلیل توانست می ظاهری شباهت همین و بود یافته آفریقا
از بعدها و بوده متصل هم به قاره دو این گذشته در که باشد موضوع
اند شده جدا هم(.شباهت به که بود نفری اولین بکن فرانسیس البته
بود برده پی جنوبی آمریکای و آفریقا های قاره مرز)
2.سنگوارهها
می پیدا هم مجاور قاره دو روی در امروزه که هایی سنگواره از بعضی
بوده پارچه یک ها قاره آن گذشته در که آنند از حاکی شونداند.از
جنوبی آمریکای در هم و آفریقا در هم که سینوگناتوس آنها ی جمله
است شده مشاهده.کرده می زندگی تریاس ی دوره در ای صزنده نوع یک که
توانسته نمی جاندار این که بودن موافق او با دانشمندان از بسیاری
کند عبور اطلس اقیانس از شنا با.در گلوسوپتریس گیاهی های فسیل ویا
آمریکا جنو,آفریقا,هند,است شده یافت جنو قط و استرالیا.فسیل
که بود مزوزاروس شد پیدا آمریکا و آفریقا قاره دو هر در که دیگری
11/24
14. 3.ساصتاری های شباهت و ها سنگ اقسام
اگرقارههادرگذشتهبههممتصلبودهاند
قاعدتابایدسنگهاییمربوطبهزمانهای
گذشتهکهامروزدرآنهادریافتمیشوداز
لحاظسنوجنسمشابهباشند.وجودچنین
شباهتیمیانسنگهایشمالغرآفریقاوشرق
برزیلبهاثباترسیدهاست.دراینمناطق
سنگهایمتعلقبه550میلیونسالپیشدر
کنارسنگهایقدیمیودومیلیاردساله
هستندتشابهسنگهاطوریاستکهفقطبافرض
متصلبودنقارههابههمدرگذشتههای
بسیاردورقابلتوجیهاست.
4.هوا و آ
های قاره از قسمتهایی در که شد ثابت وقتی
حدود در امروزه که جنوبی ی کره نیم در واقع
یصچالی آثار دارند قرار استوا منطقه
در که گرفت نتیجه وگنر است شده مشاهده
در و قط محل در مناطق آن ی همه گذشته
13/24
17. زمین مغناطیسي میدان شدن وارونه
درهمانزمانكههسفرضیهيصودراارائهدادعدهايژئوفیزیك
داندریافتهبودندكهجهتمیدانمغناطیسيزمیندرگذشتهچندین
باروارونهشدهیعنيقطشمالمبدلبهقطجنووبالعكسشده
است.شواهداینتغییرجهتمیدانمغناطیسيازمطالعهرويگدازهها
ورسوباتبستردریادرنقاطمصتلفجهانحاصلآمد.
16/24
21. 2.شونده نزدیك هاي ورقه(همگرا)
بستهبهاینكهصفحاتنزدیكشوندهازچهنوعيباشندپدیدهيحاصلبه
یكيازصورتهايزیرصواهدبود:
الف)درمحلبرصوردورقهياقیانوسيباورقهيقارهايورقهي
اقیانوسيصمميشودوبهزیرميرودوبهتدریجدرگوشتههضمميشودكه
اینفرآیندرااصطالحافرورانشميگویند.دراینحالمقداريازرسوبات
رانیزهمراهصودبهپایینميكشاند.وقتياینموادبهعمقدرحدودیكصد
كیلومترميرسندحالتذوبصشيميیابندكهحاصلآنایجادماگمایيبا
تركیبازالتيوآندزیتياست.چنینماگماهایيازسنگهاياطرافمحلصود
سبكترند.بنابراینوقتيمقدارشانبهاندازهايكافيزیادشدحركتي
آرامرابهسمتباالدرپیشميگیرندودرمیانالیههامنجمدومتبلور
ميشوند.مقداريازاینماگماهمممكناستبهسطحزمینبرسدوآتش
فشانیهايازنوعانفجاريراباعثشود
)وقتيدوورقهياقیانوسيبههمبرصوردكنندیكيبهزیردیگرفرومي
نشیندوپدیدهيآتشفشانيمشابهحالتقبلرخميدهد.امااینبارمحل
آتشفشانهادربستردریااستنهدررويصشكي.اگراینآتشفشانيها
ادامهیابدممكناستبعدازمدتيجزایرآتشفشانيدردریاپدیدآیندكه
بهقوسجزایرمعروفند. 20/24
23. 3.لغز امتداد هاي ورقه
دو زیرا شود نمي تصری یا ایجاد جدید پوسته حركت نوع این در
ها محل این در عمال بنابراین لغزند مي هم كنار در مجاور ي ورقه
دهد مي رخ مكرري هاي زلزله و دارد وجود متعددي هاي گسل.
22/24
25. منابع
کتاجهانی ساصتزمین(Global Tectonics)
Basic principles of the geosynclinal theory-H.S. GNIH~ENKO and KS. SHASHKIN
The geosynclinals theory- ADOLPH KNOPF
Developments in geotectonics-JEAN AUBOUIN
Analysis of some recent geosynclinals theory-ADOLPH KNOPF
پدیا وکی سایت(wikipedia.org)
24/24