2. Բնութագիր
Ըստ Մովսես Խորենացու «Հայոց պատմության»՝ Տորք Անգեղը
բարձրահասակ, կոպիտ կազմվածքով, դժնի հայացքով, վիթխարի ուժի
տեր հսկա էր, որին տգեղության պատճառով Անգեղյա են կոչել։ Նա
ձեռքով որձաքար ապառաժներ է ճեղքել, եղունգներով տաշել, դարձրել
տախտակներ և դարձյալ եղունգներով դրանց վրա արծիվներ
քանդակել։ Պոնտոսի ափին հարձակվել է թշնամի նավերի վրա, բլրաչափ
ժայռեր է պոկել, նետել նրանց ետևից, և առաջացած ջրերի ալեկոծումից
նավերը խորտակվել են կամ հեռուները մղվել։
3.
4. Անվան ծագում
Հուշարձան՝ ՞Տորք Անգեղ՞, 1982 թ. Քանդ.՝ Կ.Նուրիջանյան
1-րդ տարբերակ Տորք Անգեղի անվան մեջ զուգակցվել է երկու դիցանուն՝ հողմն
ու ամպրոպը մարմնավորող հին փոքրասիական Տարու, Տարքու, Տուրգու կամ
Տրգա աստծու և հին հայոց Անգեղ աստծու անունները։ Աստվածաշնչի հայերեն
թարգմանության մեջ շումերաաքքադական Ներգալ աստծու անունը
փոխարինված է Անգեղով։ Վերջինիս պաշտանմունքի վայրը, ըստ երևույթին, եղել
է Մեծ Հայքի նշանավոր Անգեղտուն գավառը, որի կուսակալ է նշանակվել,
ըստ Մովսես Խորենացու, Տորք Անգեղը, և սրանից էլ ծագել է իշխանական
տոհմանունը՝ Անգեղ տուն։ Տորքի «Անգեղեա» մակդիրը Խորենացու ժամանակ
ժողովրդական ստուգաբանությամբ ըմբռնվել է իբրև տգեղ, մինչդեռ այն
նշանակում է Անգեղի սերունդ, Անգեղյան։ Ելնելով դիցանվան երկրորդ ձևից՝
Տուքր, ինչպես նաև Սեբեոսի մի վկայությունից, գտնում են, որ հնում Տորք Անգեղը
ժողովրդական ստուգաբանությամբ ըմբռնվել է իբրև Անգեղ աստծու տուրք,
այսինքն՝ Անգեղի տված պարգև։
