Συγκριτική μελέτη και παρουσίαση της αγοράς τηλεπικοινωνιών των χωρών Μεγάλης Βρετανίας, Γαλλίας, Γερμανίας και Ελλάδας πριν την απελευθέρωση των τηλεπικοινωνιών, Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπυχιακών Σπουδών "Οικονομική και Διοίκηση των τηλεπικοινωνικών Δικτύων", Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών, Εθνικό και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών, Φεβρουάριος 2004

1. Πρόλογος
Στα τέλη του εικοστού αιώνα ραγδαίες εξελίξεις έλαβαν χώρα σε παγκόσμιο και σε
ευρωπαϊκό επίπεδο. Οι τεχνολογικές εξελίξεις και οι αυξημένες καταναλωτικές
ανάγκες σε συνδυασμό με τις προοπτικές της νέας παγκοσμιοποιημένης οικονομίας
δημιούργησαν ένα εκρηκτικό μίγμα που οδήγησε στις μεταβολή των περισσοτέρων
κλάδων στις οικονομίες των προηγμένων χωρών.
Στα πλαίσια αυτά ξεκίνησαν προσπάθειες ιδιωτικοποίησης των μεγάλων κρατικών
εταιριών κυρίως στους τομείς της ενέργειας και των τηλεπικοινωνιών. Η τάση του
«λιγότερου κράτους» στην οικονομία αποσκοπούσε στην βελτίωση των παρεχόμενων
υπηρεσιών στους πολίτες και στην σταδιακή εισαγωγή της έννοιας του ανταγωνισμού
σε τομείς που μέχρι τότε αποτελούσαν κρατικά μονοπώλια. Άρχιζε σιγά σιγά να
ωριμάζει η άποψη ότι τα κρατικά μονοπώλια είχαν κλείσει την ιστορική τους πορεία
και έχοντας επιτελέσει το ρόλο τους, την δημιουργία των απαραίτητων υποδομών σε
όλη τη χώρα, μπορούσε πλέον η οικονομία να περάσει σε πιο ανταγωνιστικά πλαίσια.
Ξεκινούσε μια καινούρια εποχή στην παγκόσμια οικονομία, στην οποία κυρίαρχο
ρόλο θα έπαιζε η απελευθέρωση των αγορών, που μέχρι τότε κυριαρχούσαν τα
κρατικά μονοπώλια.
Οι οικονομίες δέχτηκαν με σχετική ανακούφιση τις εξελίξεις αυτές καθώς μέχρι τότε
ασφυκτιούσαν κάτω από έντονο κρατικό παρεμβατισμό, που περιόριζε την ιδιωτική
πρωτοβουλία και καθιστούσε κάθε επενδυτική προσπάθεια δύσκολη. Μια νέα εποχή
ανάπτυξης και δημιουργικών αλλαγών ευαγγελίζονταν από τους εκφραστές της νέας
οικονομικής πολιτικής, ενώ οι πιο δυσοίωνοι εξέφραζαν τις αμφιβολίες τους για το
κατά πόσο η μετάβαση στην απελευθερωμένη αγορά θα γινόταν χωρίς προβλήματα.
Στην Ευρωπαϊκή ήπειρο κυρίαρχο ρόλο στις εξελίξεις αυτές έπαιξε η Ευρωπαϊκή
Ένωση, η οποία ανάγκασε τις χώρες μέλη να συμμορφωθούν με τις απαιτήσεις της
νέας εποχής και να εναρμονιστούν με τις κοινοτικές οδηγίες. Συγκεκριμένα στον
τομέα των τηλεπικοινωνιών ο ρόλος της υπήρξε καθοριστικός, αφού όχι μόνο
απελευθέρωσε την αγορά αλλά και καθοδήγησε τις χώρες μέλη στην ομαλή
μετάβαση στο νέο οικονομικό μοντέλο και έθεσε τους βασικούς κανόνες του
ανταγωνισμού, ώστε να ωφεληθούν οι καταναλωτές. Εξαίρεση στον κανόνα αυτό
αποτέλεσε η Μεγάλη Βρετανία η οποία για λόγους οι οποίοι θα παρουσιασθούν
παρακάτω, είχε απελευθερώσει την αγορά τηλεπικοινωνιών της μια δεκαετία περίπου
πριν αυτό γίνει στις υπόλοιπες χώρες.
Σκοπός της μελέτης αυτής είναι να παρουσιάσει τις αγορές τηλεπικοινωνιών
τεσσάρων διαφορετικών χωρών (Ελλάδα, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Γερμανία)
πριν την απελευθέρωση των αγορών και με βάση τα κατάλληλα στοιχεία να γίνουν
αντιληπτές οι ιδιομορφίες και οι διαφορές στις χώρες αυτές όσον αφορά τον
τηλεπικοινωνιακό τομέα. Ακόμα θα γίνει προσπάθεια να ερευνηθεί αν στην πορεία
προς την απελευθέρωση υπήρξαν βελτιώσεις για τους καταναλωτές στον τομέα της
ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών αλλά και από οικονομικής πλευράς τις
συνέπειες τόσο για τους καταναλωτές όσο και για τις αγορές συνολικά.
3

2. ΠΡΌΛΟΓΟΣ ............................................................................................................................................3
ΠΊΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΈΝΩΝ ΔΙΑΓΡΑΜΜΆΤΩΝ, ΓΡΑΦΗΜΆΤΩΝ ΚΑΙ ΠΙΝΆΚΩΝ (ΚΑΤΆ
ΣΕΙΡΆ ΕΜΦΆΝΙΣΗΣ)............................................................................................................................5
1. ΕΙΣΑΓΩΓΉ........................................................................................................................................10
ΑΝΤΙΚΕΊΜΕΝΟ – ΔΟΜΉ ΜΕΛΈΤΗΣ ..........................................................................................................10
2. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΊΑ.............................................................................................................................12
2.1 ΣΥΛΛΟΓΉ ΣΤΟΙΧΕΊΩΝ.........................................................................................................................12
2.2 ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΊΑ ΠΡΩΤΟΓΕΝΏΝ ΣΤΟΙΧΕΊΩΝ ...........................................................................................12
2.3 ΑΠΟΤΎΠΩΣΗ ΣΤΟΙΧΕΊΩΝ...................................................................................................................12
3. ΕΛΛΑΔΑ ............................................................................................................................................13
3.1 ΕΙΣΑΓΩΓΉ 13
3.2 Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΣΤΩΝ ΕΛΛΑΔΑ....................................................16
3.3 Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ.............................................................17
3.4 Η ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ Ο.Τ.Ε...................................................................................................24
3.5 ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ Ο.Τ.Ε.....................................................................................................26
3.6 ΚΙΝΗΤΗ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑ....................................................................................................................28
3.7 ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΜΙΣΘΩΜΕΝΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ...................................................32
3.8 ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΟΝ ΚΛΑΔΟ ΤΟΥ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ......................................33
3.9 ΤΙΜΟΛΟΓΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ...........................................................................................................36
4. ΜΕΓΑΛΗ ΒΡΕΤΑΝΙΑ......................................................................................................................38
4.1 ΣΎΝΤΟΜΑ ΙΣΤΟΡΙΚΆ ΣΤΟΙΧΕΊΑ ΜΈΧΡΙ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΈΡΩΣΗ............................................................38
4.2 ΤΟ «ΔΥΟΠΏΛΙΟ».................................................................................................................................39
4.3 TO WHITE PAPER ΤΟΥ 1991...............................................................................................................40
4.4 Ο ΔΡΌΜΟΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΈΡΩΣΗ...............................................................................................41
4.5 Η ΚΑΤΆΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΏΝ ΣΤΗ Μ. ΒΡΕΤΑΝΊΑ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΈΡΩΣΗ....................43
5. ΓΑΛΛΊΑ.............................................................................................................................................51
5.1 ΕΙΣΑΓΩΓΉ 51
5.2 ΣΤΑΘΕΡΉ ΤΗΛΕΦΩΝΊΑ........................................................................................................................53
5.3 ΚΙΝΗΤΉ ΤΗΛΕΦΩΝΊΑ..........................................................................................................................56
5.4 ΥΠΗΡΕΣΊΕΣ INTERNET........................................................................................................................59
5.5 ΑΠΑΣΧΌΛΗΣΗ ΤΟΜΈΑ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΏΝ.........................................................................................60
5.6 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΆ ΣΤΟΙΧΕΊΑ ΤΟΥ ΤΟΜΈΑ ΤΩΝ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΏΝ...........................................................61
5.7 ΕΠΕΝΔΎΣΕΙΣ.......................................................................................................................................61
6. ΓΕΡΜΑΝΊΑ.......................................................................................................................................62
6.1 ΕΙΣΑΓΩΓΉ 62
6.2 ΣΤΑΘΕΡΉ ΤΗΛΕΦΩΝΊΑ........................................................................................................................64
6.3 ΚΙΝΗΤΉ ΤΗΛΕΦΩΝΊΑ..........................................................................................................................66
6.4 ΥΠΗΡΕΣΊΕΣ INTERNET........................................................................................................................68
6.5 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΆ ΣΤΟΙΧΕΊΑ ΤΟΥ ΤΟΜΈΑ ΤΩΝ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΏΝ...........................................................71
7. ΣΥΜΠΕΡΆΣΜΑΤΑ..........................................................................................................................73
7.1 ΓΑΛΛΊΑ – ΓΕΡΜΑΝΊΑ – ΕΛΛΆΔΑ .......................................................................................................73
7.2 ΜΕΓΑΛΗ ΒΡΕΤΑΝΙΑ....................................................................................................................79
8. ΣΎΝΟΨΗ...........................................................................................................................................87
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α ...................................................................................................................................91
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β....................................................................................................................................97
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ..................................................................................................................................107
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΊΑ ................................................................................................................................109
4

3. ΑΝΑΦΟΡΈΣ – ΆΡΘΡΑ.......................................................................................................................110
ΑΝΑΦΟΡΈΣ – ΠΑΓΚΌΣΜΙΟΣ ΙΣΤΌΣ..........................................................................................112
Πίνακας Περιεχομένων Διαγραμμάτων, Γραφημάτων και Πινάκων
(κατά σειρά εμφάνισης).
5

4. ΔΙΆΓΡΑΜΜΑ 2 ΑΝΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΗ ΖΗΤΗΣΗ..............................................................................17
ΓΡΆΦΗΜΑ 1 ΜΕΙΩΣΗ ΕΚΚΡΕΜΩΝ ΑΙΤΗΣΕΩΝ ΛΟΓΟ ΨΗΦΙΑΚΟΠΟΙΗΣΗΣ..................18
ΓΡΆΦΗΜΑ 2 ΠΟΣΟΣΤΟ ΨΗΦΙΑΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΟΣΟΣΤΟ ΛΑΘΩΝ..............................18
ΓΡΆΦΗΜΑ 3 ΠΟΣΟΣΤΟ ΨΗΦΙΑΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ...............19
ΔΙΆΓΡΑΜΜΑ 3 ΚΑΛΥΨΗ ΣΤΑΘΕΡΗΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ..............................................................19
ΓΡΆΦΗΜΑ 4 ΕΣΟΔΑ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΕΣΟΔΑ ΣΤΑΘΕΡΗΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ...................20
ΓΡΆΦΗΜΑ 5 ΕΣΟΔΑ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ .............................................................................................21
ΓΡΆΦΗΜΑ 6 ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ...........................................................................................21
ΓΡΆΦΗΜΑ 7 ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΠΑΡΟΧΗΣ ΣΥΝΔΙΑΛΕΞΕΩΝ...............................................................22
ΔΙΆΓΡΑΜΜΑ 4 ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΑΡΤΟΤΗΛΕΦΩΝΩΝ.......................................................................22
ΓΡΆΦΗΜΑ 9 ΜΟΝΙΜΟ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ................................................23
ΠΊΝΑΚΑΣ 1 ΕΞΕΛΙΞΗ ΜΕΡΙΔΙΩΝ ΑΓΟΡΑΣ ΠΑΡΟΧΩΝ ΚΙΝΗΤΗΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ..........28
ΓΡΆΦΗΜΑ 10 ΠΑΡΟΧΟΙ ΚΙΝΗΤΗΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ & ΜΕΡΙΔΙΑ ΑΓΟΡΑΣ..........................28
ΠΊΝΑΚΑΣ 2 ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΩΝ ΚΑΤΑ ΕΤΑΙΡΙΑ ......................................................29
ΓΡΆΦΗΜΑ 11 ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΩΝ ΑΝΑ ΕΤΑΙΡΙΑ.......................................................29
ΓΡΆΦΗΜΑ 12 ΠΟΣΟΣΤΟ ΚΑΛΥΨΗΣ ΚΙΝΗΤΗΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ............................................30
ΠΊΝΑΚΑΣ 3 ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΠΩΛΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΚΕΡΔΩΝ ΤΩΝ
ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΤ ΑΠΟ ΤΟ 1995 ΕΩΣ ΤΟ 1998........................................................................30
ΓΡΆΦΗΜΑ 13 ΕΣΟΔΑ ΣΥΝΟΛΙΚΑ & ΚΙΝΗΤΗΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ (ΣΕ ΕΚΑΤΟΜΜΎΡΙΑ
ΔΡΑΧΜΈΣ)............................................................................................................................................31
ΓΡΆΦΗΜΑ 14 ΚΕΡΔΗ ΑΠΟ ΜΙΣΘΩΜΕΝΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ & ΑΠΟ ΜΕΤΑΔΟΣΗ
ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ (ΣΕ ΕΚΑΤΟΜΜΎΡΙΑ ΔΡΑΧΜΈΣ)........................................................................32
ΓΡΆΦΗΜΑ 15 ΕΚΤΙΜΩΜΕΝΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΧΡΗΣΤΩΝ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ...................................32
ΓΡΆΦΗΜΑ 16 ΠΩΛΗΣΕΙΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ.................34
ΓΡΆΦΗΜΑ 17 ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ & ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ...................34
ΓΡΆΦΗΜΑ 18 ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ & ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ (ΣΕ
ΕΚΑΤΟΜΜΎΡΙΑ ΔΟΛΛΆΡΙΑ)..........................................................................................................35
ΔΙΆΓΡΑΜΜΑ 5 ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ. 35
ΔΙΆΓΡΑΜΜΑ 6 ΧΡΕΩΣΗ ΣΥΝΔΕΣΗΣ.............................................................................................36
ΓΡΆΦΗΜΑ 19 ΤΙΜΟΛΟΓΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ..................................................................................37
ΠΊΤΑ 1 ΜΕΡΊΔΙΑ ΑΓΟΡΆΣ BT ΚΑΙ MERCURY...........................................................................42
ΔΙΆΓΡΑΜΜΑ 7 ΚΎΡΙΕΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΈΣ ΣΥΝΔΈΣΕΙΣ ..........................................................43
ΠΊΝΑΚΑΣ 4 ΚΎΡΙΕΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΈΣ ΣΥΝΔΈΣΕΙΣ ΑΝΆ 100 ΚΑΤΟΊΚΟΥΣ ...................43
ΓΡΆΦΗΜΑ 20 ΠΟΣΟΣΤΌ ΨΗΦΙΑΚΟΠΟΊΗΣΗΣ.........................................................................44
ΓΡΆΦΗΜΑ 21 ΠΟΣΟΣΤΌ ΑΝΕΠΙΤΥΧΏΝ ΚΛΉΣΕΩΝ ΑΝΆ 100 ΚΎΡΙΕΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΈΣ
ΣΥΝΔΈΣΕΙΣ..........................................................................................................................................45
ΓΡΆΦΗΜΑ 22 ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΈΣ ΚΛΉΣΕΙΣ (ΣΕ ΕΚΑΤΟΜΜΎΡΙΑ)........................................45
ΔΙΆΓΡΑΜΜΑ 8 ΑΡΙΘΜΌΣ ΔΗΜΟΣΊΩΝ ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΏΝ ΘΑΛΆΜΩΝ................................45
ΓΡΆΦΗΜΑ 23 ΕΠΕΝΔΎΣΕΙΣ...........................................................................................................46
ΓΡΆΦΗΜΑ 24 ΈΣΟΔΑ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΏΝ..............................................................................46
ΠΊΝΑΚΑΣ 5 ΈΣΟΔΑ / ΑΕΠ................................................................................................................47
6

5. ΓΡΆΦΗΜΑ 25 ΕΞΑΓΩΓΈΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΎ ΥΛΙΚΟΎ (ΣΕ US$)............................47
ΓΡΆΦΗΜΑ 26 ΕΙΣΑΓΩΓΈΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΎ ΥΛΙΚΟΎ (ΣΕ US$)............................48
ΔΙΆΓΡΑΜΜΑ 9 ΠΡΟΣΩΠΙΚΌ ΠΛΉΡΟΥΣ ΑΠΑΣΧΌΛΗΣΗΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΈΑ ΤΩΝ
ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΏΝ.........................................................................................................................49
ΔΙΆΓΡΑΜΜΑ 10 ΑΡΙΘΜΌΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΏΝ ΚΙΝΗΤΉΣ ΤΗΛΕΦΩΝΊΑΣ...........................49
ΠΊΝΑΚΑΣ 6 ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΈΣ ΚΙΝΗΤΉΣ ΤΗΛΕΦΩΝΊΑΣ ΑΝΆ 100 ΚΑΤΟΊΚΟΥΣ ...........50
ΠΊΝΑΚΑΣ 7 ΚΎΡΙΕΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΈΣ ΓΡΑΜΜΈΣ (ΣΕ ΧΙΛΙΆΔΕΣ).................................53
ΠΊΝΑΚΑΣ 8 ΚΎΡΙΕΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΈΣ ΓΡΑΜΜΈΣ ΑΝΆ 100 ΚΑΤΟΊΚΟΥΣ.....................53
ΠΊΝΑΚΑΣ 9 ΚΎΡΙΕΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΈΣ ΓΡΑΜΜΈΣ ΑΝΆ 100 ΚΑΤΟΊΚΟΥΣ.....................54
ΠΊΝΑΚΑΣ 10 ΠΟΣΟΣΤΌ % ΨΗΦΙΑΚΏΝ ΕΠΊ ΤΩΝ ΚΎΡΙΩΝ ΓΡΑΜΜΏΝ............................54
ΠΊΝΑΚΑΣ 11 ΛΆΘΗ ΑΝΆ 100 ΚΎΡΙΕΣ ΓΡΑΜΜΈΣ ΑΝΆ ΧΡΌΝΟ...........................................55
ΠΊΝΑΚΑΣ 12 ΚΙΝΗΤΆ ΤΗΛΈΦΩΝΑ ΑΝΆ 100 ΚΑΤΟΊΚΟΥΣ...............................................56
ΠΊΝΑΚΑΣ 13 ΑΡΙΘΜΌΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΏΝ ΚΙΝΗΤΉΣ ΤΗΛΕΦΩΝΊΑΣ.........................56
ΠΊΤΑ 2 ΑΓΟΡΆ ΚΙΝΗΤΉΣ ΤΗΛΕΦΩΝΊΑΣ – ΥΠΗΡΕΣΊΕΣ ΦΩΝΉΣ..................................57
ΠΊΤΑ 3 ΑΓΟΡΆ ΚΙΝΗΤΉΣ ΤΗΛΕΦΩΝΊΑΣ – ΥΠΗΡΕΣΊΕΣ ΜΗΝΥΜΆΤΩΝ...................58
ΠΊΝΑΚΑΣ 14 ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΊ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΈΣ (ΣΕ ΕΚΑΤΟΜΜΎΡΙΑ)...........................59
ΠΊΝΑΚΑΣ 15 INTERNET HOSTS (ΣΕ ΧΙΛΙΆΔΕΣ).................................................................59
ΠΊΝΑΚΑΣ 16 ΑΡΙΘΜΌΣ ΧΡΗΣΤΏΝ INTERNET (ΣΕ ΧΙΛΙΆΔΕΣ).........................................59
ΠΊΝΑΚΑΣ 17 ΑΠΑΣΧΌΛΗΣΗ ΣΤΟΥΣ ΚΌΛΠΟΥΣ ΤΗΣ FT...................................................60
ΠΊΝΑΚΑΣ 18 ΑΞΊΑ ΣΥΝΑΛΛΑΓΏΝ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΎ ΥΛΙΚΟΎ(ΣΕ
ΕΚΑΤΟΜΜΎΡΙΑ US $).......................................................................................................................61
ΠΊΝΑΚΑΣ 19 ΔΗΜΌΣΙΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΈΣ ΕΠΕΝΔΎΣΕΙΣ (ΣΕ
ΕΚΑΤΟΜΜΎΡΙΑ US $).......................................................................................................................61
ΠΊΝΑΚΑΣ 20 ΚΎΡΙΕΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΈΣ ΓΡΑΜΜΈΣ (ΣΕ ΧΙΛΙΆΔΕΣ).................................64
ΠΊΝΑΚΑΣ 21 ΚΎΡΙΕΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΈΣ ΓΡΑΜΜΈΣ ΑΝΆ 100 ΚΑΤΟΊΚΟΥΣ......................65
ΠΊΝΑΚΑΣ 22 ΛΆΘΗ ΑΝΆ 100 ΚΎΡΙΕΣ ΓΡΑΜΜΈΣ ΑΝΆ ΧΡΌΝΟ...........................................65
ΠΊΝΑΚΑΣ 23 ΚΙΝΗΤΆ ΤΗΛΈΦΩΝΑ ΑΝΆ 100 ΚΑΤΟΊΚΟΥΣ................................................66
ΠΊΝΑΚΑΣ 24 ΑΡΙΘΜΌΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΏΝ ΚΙΝΗΤΉΣ ΤΗΛΕΦΩΝΊΑΣ.............................67
ΠΊΤΑ 4 ΜΕΡΊΔΙΟ ΑΓΟΡΆΣ ΠΑΡΌΧΩΝ ΚΙΝΗΤΉΣ ΤΗΛΕΦΩΝΊΑΣ.................................67
ΠΊΝΑΚΑΣ 25 ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΊ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΈΣ (ΣΕ ΧΙΛΙΆΔΕΣ)...........................................69
ΠΊΝΑΚΑΣ 26 ΑΡΙΘΜΌΣ ΧΡΗΣΤΏΝ INTERNET (ΣΕ ΧΙΛΙΆΔΕΣ)......................................69
ΓΡΆΦΗΜΑ 27 ΕΞΈΛΙΞΗ ΑΡΙΘΜΟΎ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΏΝ INTERNET ΑΝΆ ΠΆΡΟΧΟ........69
ΠΊΝΑΚΑΣ 27 INTERNET HOSTS (ΣΕ ΧΙΛΙΆΔΕΣ)...................................................................70
ΓΡΆΦΗΜΑ 28 ΑΠΑΣΧΌΛΗΣΗ ΣΤΟΝ ΤΟΜΈΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΏΝ.......................................71
ΠΊΝΑΚΑΣ 28 ΙΣΟΖΎΓΙΟ ΕΙΣΑΓΩΓΏΝ-ΕΞΑΓΩΓΏΝ (ΣΕ ΧΙΛΙΆΔΕΣ US $).......................72
ΓΡΆΦΗΜΑ 35: ΈΣΟΔΑ / Α.Ε.Π.........................................................................................................79
ΓΡΆΦΗΜΑ 36: ΈΣΟΔΑ / Κ.Τ.Σ..........................................................................................................80
ΓΡΆΦΗΜΑ 37: ΕΠΕΝΔΎΣΕΙΣ / ΈΣΟΔΑ.........................................................................................80
ΓΡΆΦΗΜΑ 38: ΈΣΟΔΑ / ΑΠΑΣΧΌΛΗΣΗ ......................................................................................84
ΓΡΆΦΗΜΑ 39: Κ.Τ.Σ. / ΑΠΑΣΧΌΛΗΣΗ .........................................................................................84
ΓΡΆΦΗΜΑ 40: ΈΣΟΔΑ ΣΤΑΘΕΡΉΣ ΤΗΛΕΦΩΝΊΑΣ / ΣΥΝΟΛΙΚΆ ΈΣΟΔΑ..........................85
7

6. ΓΡΆΦΗΜΑ 41: ΕΠΕΝΔΎΣΕΙΣ / ΤΗΛ. ΚΊΝΗΣΗ............................................................................85
ΓΡΆΦΗΜΑ 42: ΤΗΛ. ΚΊΝΗΣΗ / Κ.Τ.Σ............................................................................................86
ΓΡΆΦΗΜΑ 43: ΕΤΉΣΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΉ ΚΎΡΙΩΝ ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΏΝ ΣΥΝΔΈΣΕΩΝ...............97
ΓΡΆΦΗΜΑ 44: ΕΤΉΣΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΉ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΏΝ ΚΙΝΗΤΉΣ ΤΗΛΕΦΩΝΊΑΣ.........97
ΓΡΆΦΗΜΑ 45: ΕΤΉΣΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΉ ΣΥΝΌΛΟΥ ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΏΝ ΣΥΝΔΈΣΕΩΝ............98
ΓΡΆΦΗΜΑ 46: ΕΤΉΣΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΉ ΚΆΛΥΨΗΣ ΣΤΑΘΕΡΉΣ ΤΗΛΕΦΩΝΊΑΣ.................98
ΓΡΆΦΗΜΑ 47: ΕΤΉΣΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΉ ΚΆΛΥΨΗΣ ΚΙΝΗΤΉΣ ΤΗΛΕΦΩΝΊΑΣ.....................99
ΓΡΆΦΗΜΑ 48: ΕΤΉΣΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΉ ΣΥΝΟΛΙΚΉΣ ΚΆΛΥΨΗΣ ΤΗΛΕΦΩΝΊΑΣ...............99
ΓΡΆΦΗΜΑ 49: ΕΤΉΣΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΉ ΠΟΣΟΣΤΟΎ ΨΗΦΙΑΚΟΠΟΊΗΣΗΣ........................100
ΓΡΆΦΗΜΑ 50: ΕΤΉΣΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΉ ISDN ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΏΝ..............................................100
ΓΡΆΦΗΜΑ 51: ΕΤΉΣΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΉ ΕΠΕΝΔΎΣΕΩΝ............................................................101
ΓΡΆΦΗΜΑ 52: ΕΤΉΣΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΉ ΣΥΝΟΛΙΚΏΝ ΕΣΌΔΩΝ..............................................101
ΓΡΆΦΗΜΑ 53: ΕΤΉΣΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΉ ΕΣΌΔΩΝ ΣΤΑΘΕΡΉΣ ΤΗΛΕΦΩΝΊΑΣ...................102
ΓΡΆΦΗΜΑ 54: ΕΤΉΣΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΉ ΕΣΌΔΩΝ ΚΙΝΗΤΉΣ ΤΗΛΕΦΩΝΊΑΣ......................102
ΓΡΆΦΗΜΑ 55: ΕΤΉΣΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΉ ΛΟΙΠΏΝ ΕΣΌΔΩΝ .....................................................103
ΓΡΆΦΗΜΑ 56: ΕΤΉΣΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΉ ΜΈΣΗΣ ΤΙΜΉΣ ΣΤΑΘΕΡΉΣ ΤΗΛΕΦΩΝΊΑΣ.....103
ΓΡΆΦΗΜΑ 57: ΕΤΉΣΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΉ ΕΣΌΔΩΝ ΚΤΣ...............................................................104
ΓΡΆΦΗΜΑ 58: ΕΤΉΣΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΉ ΕΣΌΔΩΝ/ΑΠΑΣΧΌΛΗΣΗ..........................................104
ΓΡΆΦΗΜΑ 59: ΕΤΉΣΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΉ ΚΤΣ/ΑΠΑΣΧΌΛΗΣΗ..................................................105
ΓΡΆΦΗΜΑ 60: ΕΤΉΣΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΉ ΕΠΕΝΔΎΣΕΩΝ/ΤΗΛ. ΚΙΝ.........................................105
ΓΡΆΦΗΜΑ 61: ΕΤΉΣΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΉ ΤΗΛ. ΚΙΝ./ΚΤΣ............................................................106
ΓΡΆΦΗΜΑ 62: ΕΤΉΣΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΉ ΕΣΌΔΩΝ ΚΤΞ/ΚΤΞ.....................................................106
8

7. 9

8. 1. Εισαγωγή
Στα τέλη του εικοστού σημειώθηκε μια ραγδαία τεχνολογική αλλαγή που επέφερε
σημαντικές αλλαγές στις λειτουργίες της οικονομίας, στα πρότυπα κατανάλωσης
καθώς και στις δομές των επιμέρούς αγορών. Μία από τις αγορές που επηρεάστηκε
σημαντικά τόσο λόγο της σχέσης της με την τεχνολογία, όσο και λόγο των
αυξημένων απαιτήσεων του κοινού για προηγμένες υπηρεσίες, ήταν και η αγορά
τηλεπικοινωνιών.
Η επανάσταση στον κλάδο των τηλεπικοινωνιών που σημειώθηκε βρήκε τις
περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες απροετοίμαστες. Παγιδευμένες σε αγορές όπου
κυριαρχούσαν τα κρατικά μονοπώλια αδυνατούσαν να αντεπεξέλθουν στα νέα διεθνή
πρότυπα και να εκσυγρονίστουν τα δίκτυα και τις υπηρεσίες τους με ρυθμούς ικανούς
να συγκριθούν με αυτούς της ανάγκης για οικονομική ανάπτυξη. Την αδυναμία να
ξεπεραστούν τα πολιτικά, κυρίως, εμπόδια που ορθώνονταν από τους ενάντιους της
απελευθέρωσης της αγοράς τηλεπικοινωνιών αντιμετώπισε η Ευρωπαϊκή Ένωση, η
οποία συνέταξε το 1987 την πρώτη οδηγία-πολιτική, την «Πράσινη Βίβλο» (Green
Paper), για την ανάπτυξη μιας κοινής αγοράς των τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών και
του εξοπλισμού.
Ακολούθησαν μια σειρά οδηγίες για να καταλήξουμε στην απόφαση της Ευρωπαϊκής
Ένωσης περί πλήρους απελευθέρωσης της αγοράς τηλεπικοινωνιών την 1η
Ιανουαρίου 1998. Μια σειρά χωρών ζήτησε και πήρε παράταση έως τις αρχές του
2001, προκειμένου να αναπτυχθούν οι κατάλληλες υποδομές και συνθήκες ώστε να
μεταβούν οι αγορές τους από το μονοπώλιο στον ανταγωνισμό. Στις περισσότερες
χώρες δημιουργήθηκαν εξάλλου ανεξάρτητες αρχές προκειμένου να επιβλέψουν την
μετάβαση, να εισάγουν βασικούς κανόνες ανταγωνισμού και να εποπτεύσουν την
ομαλή λειτουργία του, ώστε να επωφεληθούν και να προασπιστούν τα συμφέροντα
των καταναλωτών.
Αντικείμενο – Δομή Μελέτης
Με την μελέτη αυτή επιχειρείται να δοθεί μία όσον το δυνατόν πιο σαφή εικόνα για
τις αγορές τριών προηγμένων τηλεπικοινωνιακά χωρών (Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία,
Γερμανία) και της Ελλάδας για το διάστημα που προηγήθηκε της απελευθέρωσης
τους. Η μελέτη επικεντρώνεται στα διαθέσιμα στοιχεία για την δεκαετία του ’90 όσον
αφορά τρεις από τις χώρες (Ελλάδα, Γαλλία, Γερμανία) και για την δεκαετία του ’80
για το Ηνωμένο Βασίλειο.
Για την καλύτερη μελέτη του αντικειμένου η εργασία έχει χωριστεί σε θεματικές
ενότητες ώστε να διευκολυνθεί η μελέτη αλλά και να μπορέσει να γίνει μία όσο πιο
ουσιαστική γίνεται παρουσίαση των στοιχείων που έχουν συλλεχθεί και να εξαχθούν
λογικά συμπεράσματα.
Η πρώτη ενότητα αποτελεί μια εισαγωγή στο αντικείμενο της μελέτης. Περιγράφει το
πλαίσιο μέσα στο οποίο θα παρουσιαστεί η πορεία των τηλεπικοινωνιακών
10

9. υπηρεσιών και η συμβολή τους στις οικονομίες των χωρών, ενώ παράλληλα
σκιαγραφείται η δομή της μελέτης.
Ακολουθεί η ενότητα που περιγράφει την μεθοδολογία που ακολουθήθηκε στην
έρευνα για την συλλογή των απαραίτητων στοιχείων και ο τρόπος επεξεργασίας τους
ώστε να προκύψουν οι δείκτες που οδηγούν στην εξαγωγή συμπερασμάτων.
Στην συνέχεια είναι οι ενότητες που περιγράφονται αναλυτικά οι αγορές των
τεσσάρων χωρών και παρατίθενται χρήσιμα οικονομικά μεγέθη καθώς και
γραφήματα με σκοπό να καταδείξουν τη διαχρονική εξέλιξη των στοιχείων εκείνων
που χαρακτηρίζονται ως «βασικά τηλεπικοινωνιακά μεγέθη». Οι ενότητες αυτές είναι
δομημένες ανάλογα με τον όγκο των διαθέσιμων στοιχείων για κάθε χώρα καθώς και
το ποιοτικό τους βάθος.
Η μελέτη ολοκληρώνεται με την εξαγωγή συμπερασμάτων συνολικά ώστε να
κατανοήσει ο αναγνώστης τις διαφορές στην υποδομή των χωρών, την διαφορετική
τους πορεία προς την απελευθέρωση και τις επιμέρους ιδιομορφίες στις πολιτικές της
κάθε χώρας στον τομέα των τηλεπικοινωνιών. Τέλος, γίνεται προσπάθεια αποτίμησης
της πορείας όλων των εξεταζόμενων χωρών στον κλάδο των τηλεπικοινωνιών πριν
την απελευθέρωση και επιχειρείται η παρουσίαση των συνθηκών που οδήγησαν στην
πλήρη απελευθέρωση.
Στο παράρτημα αναφέρεται η βιβλιογραφία που χρησιμοποιήθηκε, τα άρθρα από
επιστημονικά συνέδρια και εφημερίδες καθώς και οι δικτυακοί τόποι από τον
παγκόσμιο ιστό. Οι πηγές αυτές αποτέλεσαν εφαλκτίριο περαιτέρω μελέτης και
έρευνας και βοήθησαν σημαντικά στην εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων.
11

10. 2. Μεθοδολογία
2.1 Συλλογή στοιχείων
Η πρώτη φάση της έρευνας, βασίστηκε στην συλλογή των απαραίτητων στοιχείων.
Τα στοιχεία αυτά μπορούμε να τα «χωρίσουμε» σε δύο βασικές κατηγορίες. Από τη
μία έχουμε στοιχεία που αναφέρονται σε καθαρά τηλεπικοινωνιακά μεγέθη ή
οικονομικά μεγέθη που όμως είναι αποτέλεσμα της λειτουργίας της αγοράς
τηλεπικοινωνιών και από την άλλη παραθέτουμε στοιχεία που αφορούν τη γενική
οικονομική λειτουργία των χωρών υπό μελέτη.
Το μεγαλύτερο μέρος των στοιχείων αυτών ήταν αποτέλεσμα έρευνας στο διαδίκτυο
και σε οικονομικές εφημερίδες ή περιοδικά. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε σε μια σειρά
από εκθέσεις και άρθρα (papers, reports, articles) από διάφορες πηγές που αφορούσαν
τα κρατικά μονοπώλια στον χώρο των τηλεπικοινωνιών.
2.2 Επεξεργασία πρωτογενών στοιχείων
Της συλλογής των στοιχείων, ακολούθησε η επεξεργασία τους. Σκοπός της
επεξεργασίας ήταν αφενός μεν να διαχωριστούν τα στοιχεία από μη χρήσιμες
πληροφορίας, να ομαδοποιηθούν και να εξαχθούν οι απαραίτητοι δείκτες και
αφετέρου δε να οδηγηθούμε σε συνεπή συμπεράσματα. Σκοπός της όλης αυτής
επεξεργασίας ήταν πάντοτε να μπορέσουμε να συγκρίνουμε εν γένει τις τέσσερις
διαφορετικές αγορές. Να μελετήσουμε τις οικονομικές και πολιτικές ζυμώσεις που
προηγήθηκαν της απελευθέρωσης τους και να εξετάσουμε το κατά πόσον
επαληθεύτηκαν οι προσδοκίες των καταναλωτών και των επιχειρηματιών περί
βελτίωσης των παρεχόμενων υπηρεσιών και μείωση των τιμών, ως αποτέλεσμα της
εισαγωγής του ανταγωνισμού στον κλάδο.
2.3 Αποτύπωση στοιχείων
Στο τελευταίο μέρος ασχοληθήκαμε, με την αποτύπωση των στοιχείων της μελέτης
ώστε να γίνει όσο το δυνατόν πιο ευανάγνωστη η μελέτη αλλά και πιο κατανοητά τα
συμπεράσματα της. Στη διαδικασία αυτή χρησιμοποιήθηκαν πίνακες, διαγράμματα
και γραφήματα τα οποία σκοπό έχουν όχι μόνο να καταδείξουν μεγέθη αλλά και να
αποτυπώσουν διαχρονικές τάσεις κάποιων μεγεθών. Θεωρήσαμε απαραίτητο να
αποφύγουμε την υπερβολικά λεπτομερή μελέτη, αφού κάτι τέτοιο ξεπερνά τους
σκοπούς της μελέτης και να επικεντρωθούμε στα στοιχεία εκείνα που φαίνονται πιο
ουσιαστικά.
12

11. 3. ΕΛΛΑΔΑ
3.1 Εισαγωγή
Η μελέτη της αγοράς τηλεπικοινωνιών στην Ελλάδα προ της απελευθέρωσης
συμπίπτει με την μελέτη της λειτουργίας του μοναδικού παρόχου τηλεπικοινωνιακών
υπηρεσιών, του γνωστού μας Ο.Τ.Ε. Θα επικεντρωθούμε λοιπόν στην παρουσίαση
του οργανισμού αυτού, ειδικά κατά την δεκαετία του 1990, αφού μόνο έτσι θα
αποκτήσουμε σαφή εικόνα της ελληνικής αγοράς τηλεπικοινωνιών πριν την
01/01/2001.
Η γέννηση του Ο.Τ.Ε. χρονολογείται το 1949 και προήλθε από την συγχώνευση της
Κρατικής Τηλεγραφικής Εταιρείας, της A.E.T.E, της Τηλεφωνικής Εταιρείας Ρόδου
και της Διεθνούς Τηλεγραφικής Εταιρείας Cable and Wireless. Με το Νομοθετικό
Διάταγμα 1049/49 ο Ο.Τ.Ε. αποκτούσε το προνόμιο της μονοπωλιακής παροχής
τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών στην Ελλάδα και όλες οι μετοχές του ανήκαν στο
κράτος, μέχρι το 1996 όπου έγιναν τα πρώτα βήματα ιδιωτικοποίησης του.
Απολάμβανε έτσι διοικητικής και οικονομικής αυτονομίας, ενώ υπόκειντο σε
Κρατική Εποπτεία και υφίσταντο Κυβερνητικές παρεμβάσεις, που ασκούνταν από τα
Υπουργεία Μεταφορών & Επικοινωνιών και Εθνικής Οικονομίας (Κ. ΚΙΟΥΛΑΦΑΣ,
1999).
Το ζήτημα της απελευθέρωσης της αγοράς τηλεπικοινωνιών στην Ελλάδα τέθηκε
πρώτη φορά το 1987, όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση εξέδωσε την Πράσινη Βίβλο για τις
τηλεπικοινωνίες. Σκοπός των συντακτών του κειμένου αυτού ήταν να αναδείξουν τις
απαραίτητες συνθήκες, ώστε η αγορά τηλεπικοινωνιών να προσφέρει στους
Ευρωπαίους χρήστες μεγαλύτερη ποικιλία τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών,
υψηλότερης ποιότητας και χαμηλότερου κόστους, επιτρέποντας στην Ευρώπη να
αποκτήσει στρατηγικό πλεονέκτημα από την ισχυρή τηλεπικοινωνιακή βιομηχανία
της, εντός και εκτός των συνόρων της. Η Ελλάδα ως χώρα-μέλος της Ευρωπαϊκής
Ένωσης έπρεπε να ανταποκριθεί στις εξελίξεις αυτές ώστε να μπορεί να ακολουθήσει
τις παγκόσμιες αλλαγές στην αγορά τηλεπικοινωνιών.
Κατά την δεκαετία του ’90 οι κύριοι στόχοι της τηλεπικοινωνιακής πολιτικής στην
Ελλάδα ήταν:
Α) Η απελευθέρωση της αγοράς τηλεπικοινωνιών.
Β) Η εγκατάλειψη του μονοπωλίου και η εισαγωγή ανταγωνισμού στην αγορά.
Γ) Η ιδιωτικοποίηση του Ο.Τ.Ε.
Δ) Η δημιουργία του κατάλληλου νομικού πλαισίου που να εναρμονίζεται με τους
νόμους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι πιο σημαντικοί από αυτούς ήταν:
· Η οδηγία 90/388/ΕΟΚ σχετικά με τον ανταγωνισμό στις αγορές
τηλεπικοινωνιών.
· Η οδηγία 90/387/ΕΟΚ για την δημιουργία της εσωτερικής αγοράς στον τομέα
των τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών μέσω της εφαρμογής της παροχής
13

12. ανοιχτού δικτύου (ONP), η οποία συνοδεύτηκε από την οδηγία 91/263/ΕΟΚ
για τον Τηλεπικοινωνιακό Τερματικό Εξοπλισμό και την αμοιβαία
αναγνώριση της ποιότητας του από τις χώρες μέλη. Αργότερα, προστέθηκε η
οδηγία 93/97/ΕΟΚ για τον εξοπλισμό των επίγειων δορυφορικών σταθμών,
ενώ οι οδηγίες 88/301/ΕΟΚ και 90/388/ΕΟΚ τροποποιήθηκαν με την οδηγία
94/46/ΕΟΚ που αναφερόταν στις δορυφορικές επικοινωνίες.
Τα πρώτα βήματα προς την απελευθέρωση έγιναν το 1990, όταν με τον νόμο 1892/90
επιτράπηκε σε ιδιωτικές εταιρίες να παρέχουν υπηρεσίες κινητής τηλεφωνίας.
Αργότερα, με τον νόμο 2075/92 απελευθερωνόταν η αγορά τηλεπικοινωνιών (εκτός
της φωνητικής τηλεφωνίας), ενώ με τον νόμο 2257/94 ο O.T.E. και οι θυγατρικές του
έπαυαν να είναι κρατικές εταιρίες.
Το 1992 ψηφίστηκε ο νόμος για την ¨Οργάνωση και Λειτουργία του
Τηλεπικοινωνιακού Τομέα¨. Ο νόμος 2075/92 προέβλεπε τους βασικούς κανόνες για
τη λειτουργία της αγοράς τηλεπικοινωνιών, καθόριζε τις υποχρεώσεις της πολιτείας
και των τηλεπικοινωνιακών παρόχων και έθετε τους στόχους στη συγκεκριμένη
αγορά. Οι στόχοι αυτοί ήταν:
Α) Η προσφορά προηγμένων τεχνολογικά τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών σε μεγάλη
ποικιλία και χαμηλό κόστος.
Β) Η παροχή συνεχών και γρήγορων υπηρεσιών τηλεφωνίας στους χρήστες.
Οι υποχρεώσεις της πολιτείας ήταν:
Α) Η προστασία των δικαιωμάτων των χρηστών.
Β) Η εφαρμογή των κανόνων της αγοράς και η ανάπτυξη του ανταγωνισμού.
Γ) Η ορθολογική και όχι εξαντλητική χρήση του φάσματος ραδιοσυχνοτήτων.
Δ) Η συνεχής αναβάθμιση των τηλεπικοινωνιακών υποδομών και η παροχή νέων
υπηρεσιών
Παράλληλα, οι υποχρεώσεις των παρόχων ήταν:
Α) Να παρέχουν τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες βάσει της άδειας που τους έχει δοθεί
και τους εντός του προκαθορισμένου από αυτήν γεωγραφικού ορίου.
Β) Να ικανοποιούν τις απαιτήσεις των χρηστών για τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες
εντός ενός λογικού χρονικού διαστήματος.
Γ) Να παρέχουν υπηρεσίες με βάσει την αρχή της ίσης και δίκαιας αντιμετώπισης.
Δ) Να δρουν εντός των ορίων και των κανόνων δίκαιου, ώστε να προασπίζεται ο
ανταγωνισμός.
Τέλος, ο νόμος 2075/92 καθόριζε το ρόλο του Υπουργού Μεταφορών και
Τηλεπικοινωνιών που δεν είναι άλλος από την ανάπτυξη των ελληνικών
τηλεπικοινωνιών σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, σε ένα ανταγωνιστικό και συνεχώς
μεταβαλλόμενο περιβάλλον. Συγκεκριμένα αναλαμβάνει:
Α) Την επίτευξη των στόχων της ελληνικής τηλεπικοινωνιακής πολιτικής.
Β) Την αναπροσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας για τις τηλεπικοινωνίες
Γ) Την εκπροσώπηση της Ελλάδας σε διεθνείς τηλεπικοινωνιακούς οργανισμούς
Δ) Τον διαχωρισμό των ζωνών του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος μεταξύ των
διαφόρων τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών.
14

13. Το 1994, ο νόμος 2246/94 εισήγαγε την περαιτέρω απελευθέρωση της αγοράς
τηλεπικοινωνιών και την εναρμόνιση της ελληνικής νομοθεσίας με τους νόμους της
Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα κυριότερα σημεία ήταν:
· Η παροχή τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών από ιδιωτικές εταιρίες επιτρέπεται,
μέσω κάποιων διαδικασιών και κανόνων δια των οποίων δίδονται οι άδειες. Ο
O.T.E. δεν εξαιρείται της διάταξης.
· Η ίδρυση της Εθνικής Επιτροπής Ταχυδρομείων και Τηλεπικοινωνιών
(ΕΕΤΤ), που είναι ο ρυθμιστής για την αγορά τηλεπικοινωνιών.
· Οι πολιτικές τιμολόγησης των τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών αφήνονταν
στην ευχέρεια των εταιριών αλλά η ΕΕΤΤ διατηρούσε το δικαίωμα να
παρέμβει για να προστατέψει τον ανταγωνισμό και τους χρήστες.
Εδώ πρέπει να τονίσουμε ότι παρά τις αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης που
αναφέρονταν σε πλήρη απελευθέρωση των αγορών τηλεπικοινωνιών μέχρι την
1/1/1998, στην Ελλάδα (και σε άλλες χώρες-μέλη) δόθηκε χρονική παράταση (για την
ψηφιακοποίηση του δικτύου) μέχρι την 1/1/2001.
Συμπερασματικά, η απελευθέρωση της αγοράς τηλεπικοινωνιών δεν ήταν
αποτέλεσμα κυβερνητικών ενεργειών (σε αντίθεση με την Μεγάλη Βρετανία ), αλλά
των αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των πιέσεων των ελληνικών
παραγωγικών δυνάμεων, που ασφυκτιούσαν υπό το μονοπώλιο του Ο.Τ.Ε.
15

14. 3.2 Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΣΤΩΝ ΕΛΛΑΔΑ
Η ανάπτυξη των τηλεπικοινωνιών στην Ελλάδα, άρχισε το 1859 με την εγκαινίαση
του πρώτου τηλέγραφου μεταξύ Αθηνών και Πειραιώς. Το έτος αυτό ιδρύονται τα
πρώτα τηλεγραφεία Αθηνών, Πειραιά, Σύρου, Αιγίου και Πατρών. Η υπηρεσία της
τηλεφωνίας προσφέρθηκε αργότερα το 1885.
Μέχρι το 1941 πραγματοποιήθηκαν αρκετά βήματα προς την κατεύθυνση του
οργανωτικού τομέα και αυτού της εγκατάστασης τηλεπικοινωνιακού υλικού και
σύνδεσης με άλλες γειτονικές χώρες. Το δίκτυο που υπήρχε υπέστη σοβαρές ζημίες
κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Το 1949 ιδρύθηκε ο Ο.Τ.Ε. ως δημόσιος Οργανισμός κατέχοντας το μονοπώλιο στις
τηλεπικοινωνίες στην Ελλάδα, ενώ την ίδια δεκαετία (‘50) τοποθετήθηκε σημαντικός
τηλεπικοινωνιακός εξοπλισμός ακόμα και στις πιο απομακρυσμένες περιοχές της
χώρας (Ασύρματη Επικοινωνία, Συνδρομητική Τηλεγραφική Υπηρεσία).
Τη δεκαετία 1960-1970 άρχισε η αυτοματοποίηση του δικτύου, ενώ ο ΟΤΕ
δημιούργησε ένα μεγάλο δίκτυο αναμεταδοτών σε όλη τη χώρα για να διευκολύνει
την είσοδο της τηλεόρασης. Το 1969 εγκαταστάθηκε το πρώτο διεθνές ραβδεπαφικό
τηλεφωνικό κέντρο προς διευκόλυνση της διεθνούς τηλεφωνικής κίνησης.
Τη δεκαετία 1970-1980 λειτούργησε το Κέντρο Δορυφορικών Επικοινωνιών των
Θερμοπυλών και το δίκτυο VHF. O O.T.E. εκτέλεσε μια σειρά από μεγάλα
κατασκευαστικά έργα για τη δημιουργία διεθνών δικτύων, σε συνεργασία με τις
τηλεφωνικές υπηρεσίες άλλων μεσογειακών χωρών (υποβρύχια καλώδια και
ραδιοηλεκτρικές συνδέσεις).
Το χρονικό διάστημα από το 1980 και μετά χαρακτηρίζεται από την παροχή
καινούργιων υπηρεσιών του Ο.Τ.Ε., καθώς και από σημαντικές αποφάσεις για το
μέλλον του. Πρόκειται για την απαρχή μιας νέας περιόδου που χαρακτηρίστηκε από
την έναρξη και την εξάπλωση της ψηφιακοποίησης των τηλεπικοινωνιών στην
Ελλάδα. Η Ελλάδα συνδέθηκε με το Ευρωπαϊκό τηλεπικοινωνιακό δορυφόρο
EUTELSAT και τον IMNARSAT. Άρχισε η λειτουργία του “HELLASPAC”
(Δημόσιο Δίκτυο Μετάδοσης και Μεταγωγής Πακέτων Δεδομένων), του
“HELLASCOM” (Ψηφιακό Δίκτυο Δεδομένων Υψηλών Ταχυτήτων) και του
HELLASTEL (Δημόσιο Δίκτυο Τηλεεικονογραφείας), καθώς και η παροχή των
υπηρεσιών Τηλεειδοποίησης, Τηλεδιάσκεψης, Κινητής Τηλεφωνίας και TELEFAX.
16

15. 3.3 Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ
Παρακάτω θα προχωρήσουνε στην εξέταση ποικίλων τηλεπικοινωνιακών και μη
μεγεθών ώστε να εξάγουμε συμπεράσματα για την τηλεπικοινωνιακή αγορά. Δύο από
αυτά τα μεγέθη που θεωρούνται και αντιπροσωπευτικά για τη χώρα μας είναι:
α) ο αριθμός των κύριων τηλεφωνικών γραμμών σε λειτουργία και
β) οι εκκρεμείς αιτήσεις για κύρια τηλεφωνική γραμμή.
Τα δύο αυτά μεγέθη θα μας δώσουν εικόνα για την προσφορά στον κλάδο των
τηλεπικοινωνιών και για την ανικανοποίητη ζήτηση και θεωρούνται ενδεικτικά τόσο
για τις παρεχόμενες και υφιστάμενες δυνατότητες του τηλεπικοινωνιακού φορέα που
στην προκειμένη περίπτωση είναι ο Ο.Τ.Ε., όσο και της συμπεριφοράς του
καταναλωτή–χρήστη τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών, λόγω καταναλωτικών προτύπων
σε σχέση με το χρόνο.
Διάγραμμα 1 ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΣΤΙΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ
4497 4744 4976 5163 5329 5431 5536 5611 5659 5608
1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001
Κύριες τηλεφωνικές συνδέσεις(σε χιλιάδες)
Τα ανωτέρω μεγέθη μας δείχνουν την αυξητική τάση προσφοράς τηλεφωνικών
συνδέσεων. Ο φθίνων ρυθμός τους μας προτρέπει να εξετάσουμε αν αυτό είναι
αποτέλεσμα αδυναμίας του οργανισμού να παρέχει επιπλέον τηλεφωνικές γραμμές ή
αν απλά στα μεγέθη αυτά ικανοποιείται πλήρως η ζήτηση.
Εξετάζοντας την ανικανοποίητη ζήτηση εκφρασμένη σε εκκρεμείς αιτήσεις
παρατηρούμε ότι αυτές μειώνονται δραστικά, σε βαθμό να εξαλείφονται σχεδόν
πλήρως, με την πάροδο των ετών. Αυτό σημαίνει ότι μόλις στα τέλη της δεκαετίας ο
Ο.Τ.Ε. εκπλήρωσε έναν από τους βασικούς του στόχους, να παρέχει δηλαδή
τηλέφωνο σε κάθε ενδιαφερόμενο.
Διάγραμμα 2 ΑΝΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΗ ΖΗΤΗΣΗ
659
407
218
135
79 48 31 22 14 8
1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001
Εκκρεμείς αιτήσεις (σε χιλιάδες)
17

16. Τι όμως ήταν αυτό που περιόριζε τον Ο.Τ.Ε. στις αρχές της δεκαετίας και τον
εμπόδιζε από το να καλύψει πλήρως την ζήτηση; Ο λόγος δεν είναι άλλος από την
καθυστέρηση του προγράμματος της ψηφιακοποίησης που ίσως να είναι και ο λόγος
ύπαρξης χαμηλής ποιότητας των τηλεπικοινωνιών και καθυστέρησης της ανάπτυξης
νέων προηγμένων τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών. Το παρακάτω γράφημα είναι
ενδεικτικό.
Γράφημα 1 ΜΕΙΩΣΗ ΕΚΚΡΕΜΩΝ ΑΙΤΗΣΕΩΝ ΛΟΓΟ ΨΗΦΙΑΚΟΠΟΙΗΣΗΣ
659
407
79 48 135
11,5 21,8 31,4 37,1
90,6 93,4 95,6
74,5
31
42,8 47,1 22 14 8
218
700
600
500
400
300
200
100
0
1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001
Ποσοστό ψηφιακ/σης Εκκρεμείς αιτήσεις (σε χιλιάδες)
Παρατηρούμε την αντιστρόφως αναλογική σχέση μεταξύ των δύο αυτών μεγεθών. Η
αδυναμία λοιπόν του κύριου τηλεφωνικού παρόχου να καλύψει τις χιλιάδες εκκρεμείς
αιτήσεις στην αρχή της δεκαετίας ήταν αποτέλεσμα του πολύ μικρού ποσοστού
ψηφιακοποίησης των ελληνικών τηλεπικοινωνιακών δικτύων.
Με την αύξηση του ποσοστού ψηφιακοποίησης το πρόβλημα των εκκρεμών
αιτήσεων ελαχιστοποιείται ενώ παράλληλα παρατηρείται και μια αισθητή βελτίωση
της παρεχόμενης ποιότητας τηλεφωνικών υπηρεσιών, όπως αυτή εκφράζεται από το
ποσοστό των λαθών στις τηλεφωνικές συνδέσεις. Μπορούμε να πούμε λοιπόν ότι η
καθυστέρηση της ψηφιακοποίησης του δικτύου περιόριζε την λειτουργικότητα και
υποβάθμιζε την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, αφού από την αρχή της
ψηφιακοποίησης τα αποτελέσματα και η αποδοτικότητα της επένδυσης αυτής είναι
ορατά.
Γράφημα 2 ΠΟΣΟΣΤΟ ΨΗΦΙΑΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΟΣΟΣΤΟ ΛΑΘΩΝ
11,5
21,8
31,4
37,1
42,8 47,1
93,4 95,6 90,6
74,5
17 10
31 27 35,7
53,7 51,3 50,9 43,4
120
100
80
60
40
20
0
1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001
Ποσοστό ψηφιακ/σης Ποσοστό Λαθών
18

17. Κατανοούμε λοιπόν πλήρως την σημαντικότητα της ψηφιακοποίησης ως επένδυση
από πλευράς του Ο.Τ.Ε. για την επέκταση και βελτίωση του τηλεφωνικού του
δικτύου. Για να ελένξουμε τη σημαντικότητα της επένδυσης αυτής θα μελετήσουμε
από την μία πλευρά την εξέλιξη της επένδυσης της ψηφιακοποίησης στα πλαίσια του
συνόλου των επενδύσεων του Ο.Τ.Ε. και τα αποτελέσματα της από την κάλυψη της
σταθερής τηλεφωνίας ως ποσοστό του πληθυσμού.
Γράφημα 3 ΠΟΣΟΣΤΟ ΨΗΦΙΑΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ
234,777
463,42
443,316
226,101 207,306
153,752 156,187 177,994
182,807
135,421
90,6 93,4 95,6 74,5
31,4 37,1 42,8 47,1 11,5 21,8
500
450
400
350
300
250
200
150
100
50
0
1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001
Επενδύσεις Ποσοστό ψηφιακ/σης
Παρατηρούμε ότι στις αρχές τις δεκαετίας οι επενδύσεις είναι κατά κύριο λόγο
αποτέλεσμα της προσπάθειας του Ο.Τ.Ε. να ψηφιακοποιήσει το δίκτυο του. Οι
ραγδαία αύξηση των επενδύσεων στο τέλος της δεκαετίας πρέπει να εξηγηθεί ως
αποτέλεσμα των διεθνών επενδύσεων που πραγματοποιήθηκαν μιας και το
μεγαλύτερο κομμάτι του δικτύου ήταν πλέον ψηφιακό.
Στο σχήμα που ακολουθεί παρατηρούμε την εξέλιξη της κάλυψης της σταθερής
τηλεφωνίας στο ποσοστό του πληθυσμού. Τα παρακάτω ποσοστά κρίνονται
ικανοποιητικά σε σύγκριση με τα αντίστοιχα ποσοστά κάλυψης τόσο των χωρών της
Ε.Ε., όσο και της Ευρώπης γενικότερα.
Διάγραμμα 3 ΚΑΛΥΨΗ ΣΤΑΘΕΡΗΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ
52,22 53,57 47,71 50,87 45,7
49,4 51,61 52,81 52,92
43,57
1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001
Κάλυψη σταθερής τηλεφωνίας
Από όλα τα παραπάνω μπορούμε να συμπεράνουμε ότι στις αρχές τις δεκαετίας σε
μια προσπάθεια να καλύψει το χαμένο έδαφος στην ψηφιακοποίηση, ο Ο.Τ.Ε.
19

18. προχώρησε σε μια σειρά επενδύσεων. Τα επόμενα έτη ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής
των επενδύσεων μειώθηκε αλλά ήδη οι επενδύσεις είχαν αρχίσει να αποδίδουν,
καθώς η ανικανοποίητη ζήτηση μειωνόταν συνεχώς και η ποιότητα παρεχόμενων
υπηρεσιών αυξανόταν. Στο τέλος της δεκαετίας οι μεγάλες διεθνείς επενδύσεις στις
οποίες προέβη ο Ο.Τ.Ε. θα αποτελέσουν αντικείμενο μετέπειτα μελέτης μας.
Πως μπορούμε να κρίνουμε τις επενδύσεις αυτές; Εκτός της βελτίωσης της ποιότητας
και την κάλυψη της ανικανοποίητης ζήτησης απέδωσαν οι επενδύσεις
ψηφιακοποίησης στον Ο.Τ.Ε.; Θα εξετάσουμε τα συνολικά έσοδα του Ο.Τ.Ε. και τα
έσοδα του από την σταθερή τηλεφωνία.
Γράφημα 4 ΕΣΟΔΑ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΕΣΟΔΑ ΣΤΑΘΕΡΗΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ
1849931
1703409
1528604
1271986
1036479
824968
597124 677518
380090 432201
804617 849830 808599 867890
711559
532795 574632
350164 436202 273242
1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001
Συνολικά Σταθερής
Τα συνολικά έσοδα του οργανισμού αλλά και τα έσοδα από την σταθερή τηλεφωνία
αυξάνονται συνεχώς. Προφανώς η κάλυψη της ανικανοποίητης ζήτησης οδήγησε σε
αύξηση των εσόδων. Τι αποτέλεσμα είχε η βελτίωση της ποιότητας όμως στα
συνολικά έσοδα; Πριν προσπαθήσουμε να απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα θα
εξετάσουμε την μεγάλη απόκλιση των συνολικών εσόδων από τα έσοδα σταθερής
τηλεφωνίας, ειδικά μετά το 1998.
Όπως παρατηρούμε στα πρώτα έτη τα συνολικά έσοδα, που δίνονται σε εκατομμύρια
δραχμές (10x6) του Ο.Τ.Ε. είναι προϊόν σχεδόν αποκλειστικά της σταθερής
τηλεφωνίας. Με την είσοδο της κινητής τηλεφωνίας το σκηνικό αλλάζει καθώς
δυναμικά πλέον η κινητή τηλεφωνία αποσπά συνεχώς μεγαλύτερα μερίδια στην
αγορά και πλησιάζει σε κέρδη την σταθερή τηλεφωνία. Τα λοιπά έσοδα ενώ αρχικά
παρουσιάζουν κάμψη, επανακάμπτουν προφανώς λόγο της αυξανόμενης χρήσης του
διαδικτύου. Οι διακυμάνσεις των επιμέρους κατηγοριών εσόδων, καθώς και των
συνολικών εσόδων, δίνονται στο διάγραμμα που ακολουθεί.
20

19. Γράφημα 5 ΕΣΟΔΑ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ
2000000
1800000
1600000
1400000
1200000
1000000
800000
600000
400000
200000
0
1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001
Συνολικά Σταθερής Κινητής Λοιπά
Η αύξηση των εσόδων συνδυασμένη με την αύξηση των επενδύσεων μας οδηγεί να
συμπεράνουμε για την αποτελεσματικότητα των επενδύσεων ότι είναι αυξημένη και
προσφέρει επιπλέον κέρδη στον οργανισμό από την βελτίωση της ποιότητας του
δικτύου. Αυτό μπορεί να ελεγχθεί από δύο βασικά μεγέθη:
1) Τις τηλεφωνικές κλήσεις και
2) Την διάρκεια παροχής συνδιαλέξεων
Γράφημα 6 ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ
37162
83786
74166
31074 30797 32608 34947 26519 28309
1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001
Τηλεφωνικές κλήσεις (σε εκατομμύρια)
21

20. Από το γράφημα παρατηρούμε αύξηση του αριθμού των κλήσεων διαχρονικά, με
εντυπωσιακή αύξηση το 1999 (βλέπε κινητή τηλεφωνία). Το γεγονός αυτό σε
συνδυασμό με την αύξηση της διάρκειας των κλήσεων, όπως παρατηρούμε στο
παρακάτω διάγραμμα μας επιτρέπει να συμπεράνουμε ότι οι επενδύσεις που
πραγματοποιήθηκαν, απέδωσαν με αποτέλεσμα να αυξηθούν και τα έσοδα του
οργανισμού. Πολύ απλοϊκά μπορούμε να πούμε ότι οι Έλληνες μιλούν πλέον
περισσότερο, προφανώς λόγο της βελτίωσης της ποιότητας παρεχόμενων υπηρεσιών,
την ευκολία εύρεσης αλλά και χρήσης κάποιου τηλεφώνου σταθερού ή κινητού.
Γράφημα 7 ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΠΑΡΟΧΗΣ ΣΥΝΔΙΑΛΕΞΕΩΝ
1683 1716
1523
1395
1076 1232
875 969
765
1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001
Διάρκεια Παροχής Συνδιαλέξεων (σε εκατομμύρια λεπτά)
Πέραν της σταθερής τηλεφωνίας που εξετάσαμε και της κινητής που θα εξετάσουμε
παρακάτω, είναι ενδεικτικό να δούμε την διακύμανση του αριθμού καρτοτηλεφώνων
που είχα εγκαταστήσει ο Ο.Τ.Ε. στο σύνολο της επικράτειας προκειμένου να
καλυφθούν οι ανάγκες του κοινού αλλά και να συμμορφωθεί με την υπάρχουσα
νομοθεσία. Θα ήταν ενδιαφέρον να εξετάσουμε και την χρήση, όπως και τον χρόνο
ομιλίας από τα καρτοτηλέφωνα πριν και μετά την επέκταση της κινητής τηλεφωνίας
αλλά δυστυχώς δεν υπήρχαν μετρήσιμα στοιχεία για τα καρτοτηλέφωνα.
Διάγραμμα 4 ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΑΡΤΟΤΗΛΕΦΩΝΩΝ
55
61
36
41 42
51
62 65 64
69
1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001
Αριθμός Καρτοτηλεφώνων (σε χιλιάδες)
22

21. Παράλληλα πρέπει να εξετάσουμε την ζήτηση για υπηρεσίες πέραν του απλού
δικτύου του Ο.Τ.Ε. Η μόνη τέτοια εναλλακτική τεχνολογία είναι οι γραμμές ISDN.
Από την εισαγωγή της το 1996, το κοινό έσπευσε να την υιοθετήσει επιτρέποντας μας
να συμπεράνουμε την ανάγκη της ελληνικής αγοράς τηλεπικοινωνιών για νέες
προηγμένες υπηρεσίες, υψηλής ποιότητας.
Γράφημα 8 ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ ISDN
204418
100918
29020
981 1926 3706
250000
200000
150000
100000
50000
0
1996 1997 1998 1999 2000 2001
ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ ISDN
Τελειώνοντας την παρούσα ανάλυση θεωρούμε σκόπιμο να μελετήσουμε την εξέλιξη
ενός ακόμα μεγέθους που μπορεί να αποδειχτεί καθοριστικό για την κερδοφορία αλλά
και την αποτελεσματικότητα ενός οργανισμού. Μελετώντας τον Ο.Τ.Ε. και
γνωρίζοντας την διασύνδεση του με το κράτος και τις πολιτικές αρχές μπορούμε να
κατανοήσουμε τους λόγους που ενδεχομένως χρησιμοποιήθηκε ο οργανισμός για τον
διορισμό προσωπικού. Στην δεκαετία του 1990 παρατηρούμε μια συνεχής μείωση του
μόνιμου προσωπικού παρά την απελευθέρωση της αγοράς κινητής τηλεφωνίας και
την είσοδο νέων επιχειρήσεων σε αυτόν τον κλάδο. Στα πλαίσια της ιδιωτικοποίησης
του και της επερχόμενης απελευθέρωσης της αγοράς ο Ο.Τ.Ε. έκανε προσπάθειες να
γίνει ανταγωνιστικός και σίγουρα ένας τρόπος ήταν η περικοπή προσωπικού. Η
αποτελεσματικότητα της κίνησης αυτής θα εξεταστεί παρακάτω.
Γράφημα 9 ΜΟΝΙΜΟ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ
19604 18545
22741 21925 21588
24581 23808
26716 26349 26140
1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001
ΜΟΝΙΜΟ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ
23

22. 3.4 Η ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ Ο.Τ.Ε.
Το θέμα της ιδιωτικοποίησης του Ο.Τ.Ε., αντίστοιχο της απελευθέρωσης της
τηλεπικοινωνιακής αγοράς και των ραγδαίων εξελίξεων στον τομέα της
τηλεπικοινωνιακής τεχνολογίας, απασχόλησε την ελληνική πολιτεία και συνδέθηκε
άμεσα, με την εισαγωγή της ψηφιακής τεχνολογίας.
Για την ιδιωτικοποίηση του Ο.Τ.Ε. υποστηρίχθηκαν βασικά δύο θέσεις: Η μία
συνίστατο στην πώληση μέρους της περιουσίας του Ο.Τ.Ε. (35%), με ταυτόχρονη
παραχώρηση σε στρατηγικό επενδυτή του “management” του Οργανισμού, ενώ η
δεύτερη επέμενε ότι ο Ο.Τ.Ε. έπρεπε να παραμείνει κρατικός φορέας (100%).
Τέλος επικράτησε μια τρίτη λύση, η οποία επεδίωξε και πέτυχε την μετοχοποίηση του
Ο.Τ.Ε. μέσω του ελληνικού αλλά και ξένων χρηματιστηρίων. Έτσι, τον Μάρτιο του
1996 εισήχθη ο Ο.Τ.Ε. στο χρηματιστήριο. Διατέθηκαν συνολικά 31,6 εκατομμύρια
μετοχές, ή ποσοστό 7,5% του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας, εκ των οποίων τα
24 εκατομμύρια προέκυψαν από την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου που
προηγήθηκε και τα υπόλοιπα 7,6 εκατομμύρια από τις ήδη υπάρχουσες μετοχές. Η
τιμή διάθεσης ορίστηκε στις 4.000 δρχ. και μονάδα διαπραγμάτευσης αποτελούσαν οι
10 μετοχές. Κάθε μέτοχος εξασφάλισε δωρεάν μια νέα μετοχή για κάθε δέκα παλαιές
μετοχές και μέχρι συνόλου 100 δωρεάν μετοχών, εφόσον τις είχε στην κατοχή του για
χρονική περίοδο τουλάχιστον 18 μηνών.
Τον Νοέμβριο του 1998 πραγματοποιήθηκε με επιτυχία η δεύτερη φάση διάθεσης
μετοχών του Ο.Τ.Ε. Οι υφιστάμενες μετοχές κυριότητας του ελληνικού Δημοσίου,
που διατέθηκαν τόσο στο εσωτερικό με δημόσια εγγραφή και ιδιωτική τοποθέτηση,
όσο και στο εξωτερικό (Η.Π.Α., Καναδάς, Ευρώπη), ανήλθαν σε 50,4 εκατομμύρια.
Η συνδυασμένη αυτή προσφορά περιελάμβανε την πώληση του 10% του συνόλου
των μετοχών και είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση του ποσοστού που κατέχει το
δημόσιο σε 65%. Η τιμή διάθεσης ανήλθε στις 6.100 δρχ. ανά μετοχή και
καθορίστηκε με τη διαδικασία της υποβολής ανταγωνιστικών προσφορών (book
building). Τα έσοδα της έκδοσης ξεπέρασαν τα 300 δισεκατομμύρια δραχμές.
Όπως και στην πρώτη δημόσια προσφορά (Απρίλιος 1996), κάθε μέτοχος που
διακρατήσει τις μετοχές που απέκτησε μέσω της δημόσιας εγγραφής για διάστημα
μεγαλύτερο των 6 μηνών, δικαιούται 1 νέα δωρεάν μετοχή για κάθε 10 παλαιές
μετοχές και μέχρι συνόλου 100 δωρεάν μετοχών.
Επίσης, την 1η Νοεμβρίου 1998 υποβλήθηκε στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των
ΗΠΑ (SEC) το Ενημερωτικό Δελτίο του Ο.Τ.Ε. και στις 2 Νοεμβρίου ξεκίνησε η
διαπραγμάτευση των μετοχών του στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης (NYSE) με
τη μορφή Αμερικανικών Αποθετηρίων Τίτλων (ADS). Πρέπει να σημειωθεί ότι ήταν
η πρώτη φορά που ελληνική εταιρεία εισέρχεται στο χρηματιστήριο της Νέας
Υόρκης.
Τον Ιούλιο του 1999, πραγματοποιήθηκε με επιτυχία η τρίτη φάση διάθεσης μετοχών
του Ο.Τ.Ε. Οι μετοχές που διατέθηκαν υφιστάμενης κυριότητας του Ελληνικού
Δημοσίου, με δημόσια εγγραφή και ιδιωτική τοποθέτηση, τόσο στο εσωτερικό όσο
και στο εξωτερικό (Η.Π.Α, Καναδάς, Ευρώπη) ήταν 67,8 εκατ. μετοχές.
24

23. Επιπλέον διατέθηκαν στο προσωπικό του Ο.Τ.Ε. μέσω ιδιωτικής τοποθέτησης 2 εκατ.
μετοχές.
Η προσφορά περιελάμβανε την πώληση του 13,9% του συνόλου των μετοχών του
Οργανισμού και είχε ως συνέπεια τη μείωση του ποσοστού που κατείχε το Ελληνικό
Δημόσιο από 65%, σε 51% περίπου. Η τιμή διάθεσης των μετοχών διαμορφώθηκε
στις 6.500δρχ. και καθορίστηκε με τη διαδικασία της υποβολής ανταγωνιστικών
προσφορών (book building).
25

24. 3.5 ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ Ο.Τ.Ε.
Ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της επενδυτικής δραστηριότητας του Ο.Τ.Ε., όπως
είδαμε και παραπάνω αφορά επενδύσεις σε διεθνές επίπεδο. Αν και ξεφεύγει τις
παρούσας ανάλυσης να κριθούν και να αξιολογηθούν ως προς την
αποτελεσματικότητα τους οι επενδύσεις αυτές, κρίνεται σκόπιμο να δοθεί μια
σύντομη περιγραφή τους ώστε να αποκομίσουμε μια ολοκληρωμένη εικόνα για τις
διεθνείς προεκτάσεις της ελληνικής τηλεπικοινωνιακής αγοράς. Ακολουθούν οι
χώρες στις οποίες πραγματοποιήθηκαν επενδύσεις.
Γεωργία :Ο Ο.Τ.Ε. ανέλαβε να κατασκευάσει με δική του χρηματοδότηση το έργο
GOPH που αφορά την εγκατάσταση καλωδίου οπτικών ινών και την υπέρθεση σε
αυτό συστημάτων SDH στη Γεωργία. Το έργο ολοκληρώθηκε το 2000, έχει τεθεί σε
εμπορική λειτουργία και θεωρείται επιτυχία από πλευράς υπευθύνων του έργου.
Αρμενία : Tον Mάρτιο του 1998, ο O.T.E. απέκτησε το 90% του μετοχικού
κεφαλαίου της ArmenTel, του δημόσιου οργανισμού παροχής τηλεπικοινωνιών της
Aρμενίας. H ArmenTel είχε το αποκλειστικό δικαίωμα παροχής όλων των
τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών δημόσιας
σταθερής τηλεφωνίας και κινητής τηλεφωνίας. Στις 31/12/2000, η Εταιρεία είχε σε
λειτουργία 533.387 συνδέσεις και ποσοστό ψηφιακοποίησης 19,8%, ενώ οι
συνδρομητές της κινητής τηλεφωνίας τον Αύγουστο του 2001 ήταν περίπου 25.000.
Ο αριθμός καρτοτηλεφώνων στις 31/12/2000 έφθασε τα 540 ενώ ο αριθμός των
εργαζομένων στις 31/12/2000 ανερχόταν σε 7.729. Στόχος της εταιρίας ήταν η
ψηφιακοποίηση να φθάσει στο 43,8% για το σύνολο της χώρας και στο Ερεβάν να
ξεπεράσει το 75%, ενώ για την κινητή προβλεπόταν η προσφορά καρτοκινητών με
στόχο την αύξηση των συνδρομητών κατά 60%.
Βουλγαρία : Αν και η επένδυση αυτή αφορά κυρίως τον Ο.Τ.Ε. μετά την
απελευθέρωση κρίνεται σκόπιμη η αναφορά της, καθώς όλο ο σχεδιασμός της έγινε
πριν την απελευθέρωση. Το Δεκέμβριο του 2000 ο Ο.Τ.Ε. αναδείχτηκε πλειοδότης
για τη δεύτερη άδεια κινητής τηλεφωνίας GSM στη Βουλγαρία συμμετέχοντας στη
διαδικασία της δημοπρασίας. Τον Ιανουάριο του 2001 ο Ο.Τ.Ε. πήρε την άδεια για
την εγκατάσταση, συντήρηση και λειτουργία του Δικτύου καταβάλλοντας το ποσό
των 135 εκατ. δολαρίων. Για τον σκοπό αυτό ίδρυσε την εταιρία Gosmo Bulgaria
Mobile (εμπορική ονομασία Globul). Τον Ιούλιο του 2001 έγινε με επιτυχία η έναρξη
της πιλοτικής λειτουργίας της Globul καλύπτοντας αρχικά ποσοστό 20% του
συνολικού πληθυσμού και από τον Σεπτέμβριο του 2001 το Δίκτυο είναι σε εμπορική
εκμετάλλευση. Ήδη η Globul, η οποία αποτελεί το δεύτερο GSM δίκτυο της χώρας,
καλύπτει τη Σόφια, τη Plovdiv, την Βάρνα, το Μπουργκάς καθώς και σημαντικό
αριθμό από άλλες μικρότερες πόλεις της χώρας και προχωρεί με πολύ γρήγορους
ρυθμούς στην ανάπτυξη του Δικτύου. Οι συνδρομητές της Globul έχουν ήδη
ξεπεράσει στα μέσα Δεκεμβρίου του 2001 τις 100.000 και αυξάνονται ταχύτατα.
Το βραβείο για την καλύτερη επένδυση της χρονιάς απένειμε στον Ο.Τ.Ε. για την
θυγατρική του εταιρεία Globul, η Κρατική Τηλεόραση της Βουλγαρίας.
Ουκρανία : Ο Ο.Τ.Ε. μέσω της κυπριακής υπεράκτιας εταιρίας Hatwave συμμετέχει
με ποσοστό 25,7% στην κοινοπραξία Ukrainian Wave, η οποία συστήθηκε στην
Ουκρανία. Σκοπός της κοινοπραξίας είναι η εγκατάσταση και εμπορική
26

25. εκμετάλλευση σταθερού-ασυρματικού τηλεπικοινωνιακού δικτύου στη διοικητική
περιφέρεια L'viv. Το Δεκέμβριο του 1999 η κοινοπραξία άρχισε την εμπορική της
λειτουργία με καθυστέρηση έξι μηνών λόγω τοπικών γραφειοκρατικών
προβλημάτων. Σαν αποτέλεσμα αυτού το έτος 2000 η κοινοπραξία αντιμετώπισε
σοβαρά προβλήματα ρευστότητας. Η επαναχρηματοδότησή της δεν έγινε δυνατή
λόγω της άρνησης των λοιπών εταίρων να συνεισφέρουν εκ νέου ανάλογα με τη
συμμετοχή τους στο μετοχικό κεφάλαιο της κοινοπραξίας.
Κατόπιν των ανωτέρω αρνητικών εξελίξεων, ο Ο.Τ.Ε. επανεξετάζει τη συμμετοχή
του στην εν λόγω κοινοπραξία.
Ρουμανία: Τον Δεκέμβριο του 1998 ο O.T.E. απέκτησε το 35% της
ROMTELECOM, του Ρουμανικού Οργανισμού παροχής τηλεφωνίας, καθώς και τον
έλεγχο του management. Στις 31/12/2001 η ROMTELECOM είχε 4.000.000 περίπου
συνδρομητές, ενώ ο αριθμός των καρτοτηλεφώνων έφτασε τα 46.838.
Στην διάρκεια των ετών 1999-2001 εγκαταστάθηκαν συνολικά 1.548.242 ψηφιακές
παροχές, από τις οποίες οι 496.932 αφορούσαν αντικατάσταση χειροκίνητων και
αναλογικών γραμμών, με την συνολική ψηφιακοποίηση να φτάνει το 63,6% στα τέλη
του 2001. Τον Μάιο του 2000 ξεκίνησε στην Ρουμανία η λειτουργία της εταιρίας
κινητής τηλεφωνίας COSMOROM, θυγατρικής της ROMTELECOM, με το σύστημα
DCS 1800. Στα τέλη Δεκεμβρίου του 2001, ο αριθμός συνδρομητών της
COSMOROM ξεπέρασε τους 205.000, ενώ το ποσοστό μεριδίου της αγοράς έφτασε
στο 5,6%
Αλβανία : Τον Αύγουστο του 2000 η Cosmote απέκτησε το 85% της Αλβανικής
εταιρείας κινητής τηλεφωνίας, AMC. Τέλος Σεπτεμβρίου του 2001, η AMC ξεπέρασε
τους 200.000 πελάτες. Η Cosmote αναβάθμισε το υπάρχον τηλεπικοινωνιακό δίκτυο
της εταιρείας, πρόσθεσε νέους σταθμούς βάσης, καινούργιο κέντρο μεταγωγής,
εγκατέστησε νέο σύστημα τιμολόγησης και εισήγαγε την καρτοκινητή τηλεφωνία.
Για το έτος 2000 το περιθώριο κέρδους EBITDA της εταιρείας διαμορφώθηκε στο
68% ενώ το περιθώριο καθαρού κέρδους ανήλθε στο 40%. Σύμφωνα με τη Διοίκηση
της Cosmote η διαρκής ανάπτυξη των εργασιών της AMC σε συνδυασμό με το
χαμηλό ποσοστό διείσδυσης θα έχουν σαν αποτέλεσμα σημαντική περαιτέρω
ανάπτυξη της εταιρείας.
27

26. 3.6 ΚΙΝΗΤΗ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑ
Θέλοντας να δώσουμε όσο το δυνατόν πιο ολοκληρωμένη εικόνα της αγοράς
τηλεπικοινωνιών, θα πρέπει να περιγράψουμε την αγορά κινητής τηλεφωνίας μέχρι
και το 1998. Η εισαγωγή της Κινητής Τηλεφωνίας στην Ελλάδα καθυστέρησε
σημαντικά. Επειδή η ανάγκη εισαγωγής της κινητής τηλεφωνίας στη χώρα κρίθηκε
επείγουσα, λόγω της μεγάλης καθυστέρησης που είχε σημειωθεί αλλά και των
υποχρεώσεων που είχαν αναληφθεί από τη Χώρα διεθνώς, με τον Ν. 1829/90
αποφασίστηκε η απελευθέρωση της κινητής τηλεφωνίας από το μονοπώλιο του
Ο.Τ.Ε. Μετά από σχετικό διαγωνισμό δόθηκαν άδειες για εγκατάσταση και
εκμετάλλευση του πανευρωπαϊκού ψηφιακού συστήματος GSM στις εξής δύο
εταιρίες:
α) Την εταιρεία TELESTET, που ανήκει στην Ιταλική Κοινοπραξία της STET
(Κρατική Εταιρεία Τηλεπικοινωνιών που υπάγεται στον Οργανισμό IRI).
β) Την εταιρεία PANAFON, στην οποία συμμετέχουν η Γαλλική FRANCE
TELECOM, η Αγγλική RACAL VODAFON και οι Ελληνικές Εταιρείες
ΙΝΤRΑCΟΜ και DATABANK.
Το έτος 1996 ο Ο.Τ.Ε. ίδρυσε την COSMOTE για την παροχή υπηρεσιών
προσωπικών επικοινωνιών, κάνοντας χρήση της τεχνολογίας DCS 1800 σε
πανελλήνια βάση. H διαχρονική εξέλιξη των μεριδίων αγοράς και η εξέλιξη των
δραστηριοτήτων των επιχειρήσεων κινητής τηλεφωνίας στην Ελλάδα μέχρι το 1998,
παρουσιάζει την ακόλουθη εικόνα:
Πίνακας 1 ΕΞΕΛΙΞΗ ΜΕΡΙΔΙΩΝ ΑΓΟΡΑΣ ΠΑΡΟΧΩΝ ΚΙΝΗΤΗΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ
ΠΑΡΟΧΟΣ /
ΕΤΟΣ 1993 1994 1995 1996 1997 1998
Panafon 56 52 51 53 58 52
Telestet 44 48 49 47 42 33,5
Cosmote 14,5
Και διαγραμματικά:
Γράφημα 10 ΠΑΡΟΧΟΙ ΚΙΝΗΤΗΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ & ΜΕΡΙΔΙΑ ΑΓΟΡΑΣ
51
56
52 53 58 52
44 48 49 47
42
33,5
14,5
70
60
50
40
30
20
10
0
1993 1994 1995 1996 1997 1998
Panafon Telestet Cosmote
28

27. Τα παραπάνω ποσοστά είναι ενδεικτικά, του πως διακυμάνθηκε η αγορά κινητής
τηλεφωνίας από πλευράς παρόχων. Πρέπει να επισημανθεί πάντως ότι από την πρώτη
χρονιά εισόδου της στην αγορά η Cosmote παίρνει ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της
πίτας, για πρωτοεμφανιζόμενη εταιρία. Αυτό πρέπει να μας προδιαθέτει και για την
επερχόμενη εντυπωσιακή της εξέλιξη στον χώρο.
Είναι χρήσιμο πάντως να εξετάσουμε πως τα μερίδια αυτά μεταφράζονται σε αριθμό
συνδρομητών.
Πίνακας 2 ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΩΝ ΚΑΤΑ ΕΤΑΙΡΙΑ
ΠΑΡΟΧΟΣ /
ΕΤΟΣ 1993 1994 1995 1996 1997 1998
Panafon 17000 82000 155465 279000 550000 1068632
Telestet 9500 73000 149368 234409 390000 688614
Cosmote 262154
ΣΥΝΟΛΟ 21500 159000 304833 531409 940000 2019480
Και διαγραμματικά:
Γράφημα 11 ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΩΝ ΑΝΑ ΕΤΑΙΡΙΑ
1068632
550000
279000
155465
82000
17000
688614
390000
234409
149368
9500 73000
262154
1200000
1000000
800000
600000
400000
200000
0
1993 1994 1995 1996 1997 1998
Panafon Telestet Cosmote
Βλέπουμε λοιπόν ότι τα μερίδια αγοράς των εταιριών καλύπτουν έναν συνεχώς
αυξανόμενο αριθμό συνδρομητών κινητής τηλεφωνίας. Έτσι οι συνδρομητές της
Panafon το 1993 ανέρχονταν σε 17.000, ενώ στις 31/12/1998 σε 1.068.632. Δηλαδή η
μέση ποσοστιαία αύξηση των συνδρομητών της Panafon ήταν 130%. Ο αντίστοιχος
ρυθμός μεταβολής του αριθμού των συνδρομητών της Telestet ανήλθε σε 136%.
Αν θέλουμε να δούμε τον βαθμό διείσδυσης συνολικά της κινητής τηλεφωνίας στην
Ελλάδα σε σχέση με τον πληθυσμό της το παρακάτω διάγραμμα είναι ενδεικτικό.
Μέχρι το 1998 το 20% περίπου του οικονομικά ενεργού πληθυσμού της Ελλάδας
χρησιμοποιεί κινητό τηλέφωνο. Κατανοούμε τα μεγέθη αλλά και τις δυνατότητες
αυτής της αγοράς.
29

28. Γράφημα 12 ΠΟΣΟΣΤΟ ΚΑΛΥΨΗΣ ΚΙΝΗΤΗΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ
0,46 1,47 2,61 5,08
8,91
19,31
36,74
56,15
75,14
1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001
Κάλυψη κινητής τηλεφωνίας Power (Κάλυψη κινητής τηλεφωνίας)
Από πλευράς οικονομικών αποτελεσμάτων και οι δύο εταιρείες εξασφάλισαν κέρδη,
δηλαδή πέτυχαν το επίπεδο δραστηριότητας του Νεκρού τους Σημείου το έτος 1996.
Πιο συγκεκριμένα, το έτος 1995 τόσο η Panafon όσο και η Telestet παρουσίασαν
ζημιά 600 εκατομμύρια δραχμές και 8,8 δισ. δραχμές, αντίστοιχα, ενώ το 1996
παρουσίασαν κέρδη 16,7 και 3 δισ. δραχμές, αντίστοιχα. Τέλος, εκτιμάται ότι το
συνολικό ύψος των επενδύσεων, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν από την έναρξη
λειτουργίας τους, ανέρχεται μέχρι το τέλος του 1997 για την Panafon σε 115 δισ.
δρχ., ενώ για την Telestet σε 83 δισ. δραχμές.
Πίνακας 3 ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΠΩΛΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΚΕΡΔΩΝ ΤΩΝ
ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΤ ΑΠΟ ΤΟ 1995 ΕΩΣ ΤΟ 1998
ΕΤΗ ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΚΕΡΔΗ
Panafon Telestet Panafon Telestet
1995 35 37,7 -0,6 -8,8
1996 76 55,4 16,7 3,0
1997 120 94,2 38,5 12,1
1998 160 110 51,2 30
Οι δύο αυτές ιδιωτικές εταιρείες κυψελοειδούς τηλεφωνίας περιλαμβάνονται μεταξύ
των σημαντικότερων πελατών του Ο.Τ.Ε. Τα έσοδα του Ο.Τ.Ε. από τη διασύνδεση
των υφιστάμενων δικτύων GSM, καθώς και από διεθνείς κλήσεις συνδρομητών GSM
ανήλθαν σε 11,4 δισ. δρχ. το 1996 και λογίζονται στο λογαριασμό «Έσοδα Κινητής
Τηλεφωνίας» στην ανάλυση του κύκλου εργασιών της εταιρείας. Επίσης, για κλήσεις
από το δίκτυο του Ο.Τ.Ε. σε τηλέφωνο συνδεδεμένο με μία από τις εταιρείες κινητής
τηλεφωνίας, ο Ο.Τ.Ε. κατόπιν των συμφωνιών διασύνδεσης με αυτές, τους αποδίδει
σημαντικό τμήμα των τελών συνδιαλέξεων που εισπράττει. Εκτός των συμφωνιών
διασύνδεσης, οι εταιρείες κυψελοειδούς τηλεφωνίας συστήματος GSM μισθώνουν
επίσης κυκλώματα από τον Ο.Τ.Ε.
30

29. Τέλος κρίνεται σημαντικό στην ανάλυση μας να δούμε τα συνολικά κέρδη της
κινητής τηλεφωνίας σε αυτό το διάστημα ετών και να ελένξουμε τι κομμάτι των
συνολικών τηλεπικοινωνιακών εσόδων είναι.
Γράφημα 13 ΕΣΟΔΑ ΣΥΝΟΛΙΚΑ & ΚΙΝΗΤΗΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ (σε εκατομμύρια
δραχμές)
1849931
1528604 1703409
1271986
1036479
824968
597124 677518
380090 432201
684907 776228
538385
338486
73003 131259 213879 4139 31628
1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001
Συνολικά Κινητής
Τα ποσά αυτά είναι ενδεικτικά μιας συνεχούς ανοδικής τάσης των εσόδων από την
κινητή τηλεφωνία και μας επιτρέπουν να συμπεράνουμε ότι ο ρόλος των εσόδων
αυτών στα συνολικά έσοδα είναι όλο και πιο σημαντικός.
31

30. 3.7 ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΜΙΣΘΩΜΕΝΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ
Ένα τελείως ξεχωριστό κομμάτι στην εικόνα του κλάδου των τηλεπικοινωνιών κάθε
χώρας δίνουν τα στοιχεία μετάδοσης δεδομένων και μισθωμένων γραμμών.
Μελετώντας τα έσοδα του κλάδου, τα στοιχεία αυτά τα είχαμε κατατάξει στα λοιπά
έσοδα και είχαμε παρατηρήσει ότι από μια πτωτική τάση στα μέσα της δεκαετίας του
’90, είχαν αρχίσει τα έσοδα από τις λοιπές υπηρεσίες να αυξάνονται αργά αλλά
σταθερά.
Στο προηγούμενο κεφάλαιο μελετώντας τη σχέση του Ο.Τ.Ε. με τις εταιρίες κινητής
τηλεφωνίας αναφέραμε στοιχεία κέρδους από μισθωμένες γραμμές. Το παρακάτω
διάγραμμα μας δίνει τα κέρδη που αποκομίσθοισαν συνολικά στον τηλεπικοινωνιακό
τομέα από τις συγκεκριμένες υπηρεσίες.
Γράφημα 14 ΚΕΡΔΗ ΑΠΟ ΜΙΣΘΩΜΕΝΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ & ΑΠΟ ΜΕΤΑΔΟΣΗ
ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ (σε εκατομμύρια δραχμές)
52424
37593
28241
20428
13154
6299 9265
2556
1996 1997 1998 1999
ΜΙΣΘΩΜΕΝΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
Όσον αφορά τη μετάδοση δεδομένων, αυτή πρέπει να εξεταστεί σε σχέση με τον
αριθμό των χρηστών του διαδικτύου. Η αύξηση του αριθμού των χρηστών ήταν
ραγδαία με αποτέλεσμα τα κέρδη των εταιριών από τον συγκεκριμένο τομέα να είναι
αυξημένα και με προοπτικές περαιτέρω εξέλιξης.
Γράφημα 15 ΕΚΤΙΜΩΜΕΝΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΧΡΗΣΤΩΝ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ
1400000
1000000
750000
80000 150000 200000 350000 5000 20000 40000
1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001
32