1. -
1
-
Join to the group on Facebook :
https://www.facebook.com/groups/Azharcom3
‫املؼاصرج‬ ‫املراخؼح‬ ‫يادج‬
-

2. -
2
-
)‫املؼاصرج‬ ‫(املراخؼح‬ ‫األول‬ ‫انثاب‬
‫احملاسىب‬ ‫اجملال‬ ‫فى‬ ‫تاملراخؼه‬ ‫ياملقصىد‬‫؟‬
:‫باملراجعة‬‫املكصود‬‫األضػاث‬‫أن‬ٌَ‫ىيخأنػ‬‫اإلذتات‬‫أدىث‬ً٘٘‫وحل‬‫ْىل‬‫ىيطهٔل‬‫ٌٍِِث‬‫ٌٔىْٔ٘ث‬‫ٌؽٗلث‬‫احتاع‬‫يه‬
‫اىِخائز‬‫ْؼه‬‫وإٗهال‬‫ْي٘ٓا‬‫اىٍخٓارف‬‫اىفيٍ٘ث‬‫اىٍطاـت٘ث‬‫اىٍٓاٗري‬ٌّ‫حخفق‬‫اىٍاى٘ث‬‫واىٍٓاٌالت‬‫االكخهادٗث‬
ٍ‫ةاى‬‫اىغانث‬‫اىٍٔانفات‬.‫اىٍشال‬‫ةٓؼا‬‫اىٍٓخٍني‬‫ىيٍفخغػٌني‬:‫ةاالْختار‬‫أعؼْا‬‫ٗشب‬ٖ‫واىخ‬‫ؽاسٓث‬-‫ٍْي٘ث‬‫ِْاك‬‫أن‬
‫اىٍؽاسٓث‬‫حٍت٘ق‬‫ْي٘ٓا‬‫ٗطخٔي‬‫وٌٍِل٘ث‬‫ٌٍِِث‬
-.‫اإلذتات‬‫أدىث‬ً٘٘‫حل‬ٕ‫وف‬‫اىخٍت٘ق‬‫يف‬‫ٌٔىْٔ٘ث‬‫ِْاك‬‫أن‬
-.‫اىٍؽاسٓث‬‫حٍت٘ق‬‫وكج‬‫اىٍطٍ٘ث‬‫االكخهادٗث‬‫األضػاث‬ٌَ‫اىخأنػ‬
-‫اىٍٓخٍث‬‫اىِٓارص‬‫ةني‬‫االحهال‬ٌَ‫درسث‬‫ِْاك‬‫أن‬.‫ةاىٍؽاسٓث‬
-.‫ةؼىم‬‫اىٍٓخٍث‬‫ىيشٓات‬‫ٌهخٔب‬‫حلؽٗؽ‬‫كهو‬‫يف‬‫ِْٓا‬‫ٗٓرب‬‫اىٍؽاسٓث‬‫ُخائز‬‫أن‬
‫اشرح‬‫تان‬‫تفصيم‬‫نهًراخؼه‬ ‫انرئيسيح‬ ‫االنىاع‬‫؟‬
‫األ‬‫ُٔاع‬‫ى‬‫اىؽئ٘ف٘ث‬:‫يٍؽاسٓث‬-
-‫ر‬‫إنػار‬‫ةٓػف‬‫ىيٍِلآت‬‫اىٍاى٘ث‬ً‫ةاىلٔائ‬‫اىغانث‬‫األدىث‬ً٘٘‫وحل‬‫ْىل‬‫اىطهٔل‬‫يه‬‫أى‬
‫اىغارس٘ني‬‫اىٍؽاسٓني‬‫اىِٔع‬‫ْؼا‬‫وٗؾاول‬‫ْي٘ٓا‬‫اىٍخٓارف‬‫اىٍطاـت٘ث‬‫ىيٍٓاٗري‬‫ٌتلا‬ً‫اىلٔائ‬‫ىخيم‬‫ٌطاٗػ‬ِٖ‫ف‬
ّ‫اىٍغخيف‬‫اىلٔاُني‬‫حٍِِٓا‬ٖ‫واىخ‬‫اىهػد‬‫ْؼا‬‫يف‬ّٓ‫ٌخت‬‫اسؽاءات‬ٍّ‫ةٔاـ‬ًِٓ٘٘ٓ‫ح‬ً‫ٗخ‬‫اىؼني‬ٌٖ‫ٌفخغػ‬ٌَ‫و‬
ً‫اىلٔائ‬‫حيم‬‫ٌرو‬‫اىٍفاٍْني‬‫اىٍٓخ‬‫اىؽـٍ٘ث‬‫واىشٓات‬‫واىػائِٔن‬‫ةؼىم‬ٍّ
-ٌّ‫حٔافلٓا‬‫وٌػى‬‫واىٍٓي٘ث‬‫اىٍاى٘ث‬‫األُلٍث‬‫ىخطػٗػ‬‫األدىث‬ً٘٘‫وحل‬‫ْىل‬‫اىطهٔل‬
‫واىخٓيٍ٘ات‬‫واىلٔاْػ‬‫األوىاع‬ّ‫وى‬‫ف٘شب‬ّ‫ٌغخيف‬‫ٌهادر‬ٌَّٓ‫اىٍؽاس‬ٌَ‫اىِٔع‬‫ْؼا‬‫ْيل‬‫اىطهٔل‬َ‫وٍٗه‬
‫ان‬‫أٗيا‬َ‫وٍٗه‬ ‫االىايف‬‫ةاىٍٓو‬‫اىغانث‬‫واىلٔاْػ‬‫ىيف٘اـات‬‫حٔن٘ف‬‫اىٍٓئٌات‬‫ْيل‬ّٓ‫اىٍؽاس‬‫ْؼه‬‫حؤـؿ‬
‫اىخٓيٍ٘ات‬‫ْيل‬‫حٓخٍػ‬ٖ‫اىخ‬‫ةاىٍٓاٗري‬‫ٗخٓيق‬‫اىِٔع‬‫وْؼا‬ ‫اىػائِني‬ٍّ‫ةٔاـ‬‫وىٓج‬ٖ‫اىخ‬‫اىٍٓاٗري‬ٌَ‫اىٍفخفاه‬
. ‫اىطهٌٔ٘ث‬:ٍَ‫وحخي‬‫اىٍغخهث‬‫ىيفيٍات‬‫ٌتارشة‬ّ‫حٔس‬‫أن‬َ‫ٍٗه‬‫االىزتام‬‫ٌػى‬‫ٌؽاسٓث‬‫وحلارٗؽ‬
-.ّ٘‫إى‬‫اىخٔنو‬ً‫ح‬‫ىٍا‬‫ٌيغم‬
-‫اىخٓتري‬َْ‫درسث‬‫اىخأنػ‬ٌَ‫حٍت٘ق‬‫اىٍٓاٗري‬.‫واىلٔاْػ‬
-‫ويه‬‫اىطهٔل‬‫ْىل‬ً٘٘‫وحل‬‫أدىث‬‫ٌػى‬‫نفاءة‬‫وفٓاى٘ث‬‫ٍْي٘ات‬‫اىٍرشوع‬‫يف‬‫ُو‬‫أْػاف‬‫ٌطػدة‬
ٍَ‫وحخي‬‫األُلٍث‬‫اىغانث‬ً‫ةاىلف‬‫واىفؽع‬‫و‬‫واىلٍاع‬‫األ‬ٖ‫اىخفٔٗل‬‫ناىِلاط‬‫األُلٍث‬‫ىتٓو‬ٕ‫اىُٔ٘ف‬‫داء‬
‫ٍٗيق‬ّٓ‫اىٍؽاس‬ٌَِٔ‫اى‬‫وْؼا‬ّ٘‫ْي‬‫أ‬‫و‬ ‫االداء‬ّٓ‫ٌؽاس‬‫أو‬‫االدارٗث‬ّٓ‫اىٍؽاس‬‫ٗيا‬‫ا‬‫أن‬َ‫ٍٗه‬ٖ‫اىخ‬‫واألْػاف‬‫ىٍٓاٗؽ‬

3. -
3
-
‫اىهفاءه‬‫ْي٘ٓا‬‫حلاس‬‫يف‬‫ٗفاْػ‬ّٓ‫اىٍؽاس‬ٌَ‫وْؼااىِٔع‬‫واىلٔاُني‬‫االدارة‬‫ةٔاـٍث‬ّ‫حٔى‬‫ان‬َ‫ٍٗه‬ّ٘‫واىفاْي‬
‫اىل٘اس‬‫يف‬‫اـخغػآٌا‬َ‫ٍٗه‬ٖ‫اىخ‬‫اىٍٓاٗري‬‫حطػٗػ‬
‫؟‬ ‫نهًراخؼني‬ ‫املختهفح‬ ‫االنىاع‬ ‫ياهى‬
‫أُٔاع‬‫اىٍؽاسٓني‬::‫وٍْا‬‫أُٔاع‬‫ذالذث‬
-‫ٗؾاول‬ّ‫اىٍؽاس‬ٖ‫اىغارس‬‫ٌِٓث‬‫اىٍطاـتث‬ّ‫ةِفف‬‫أو‬ٌَ‫عالل‬‫ٌهاحب‬‫اىٍطاـتث‬
ًٗ‫ىخلػ‬‫عػٌث‬‫اىٍؽاسٓث‬‫ىيٍٓالء‬‫اىٍِاـب‬ٍٖ‫اىٓي‬‫اىخاْ٘و‬‫ْيل‬‫ةاىطهٔل‬‫اىٍؽاسٓٔن‬‫ك٘ام‬‫عالل‬ٌَ‫ْؼا‬
ُٓ‫فا‬ ‫اىغربة‬‫وانخفاب‬‫واىخػرٗب‬ّ‫اىفاةل‬‫ةأُٔآْا‬ّٓ‫اىٍؽاس‬‫عػٌث‬ًٗ‫ىخلػ‬‫أْيني‬‫ٗٓػون‬ً‫يف‬‫ٌلاةو‬‫ٌادي‬
‫كأُٓا‬‫كأن‬‫أي‬‫ٌِٓث‬‫أعؽى‬‫واىٍٓالء‬ٌَ‫اىٍِلآت‬‫اىٓادفث‬‫حيم‬‫وىٍؾاوىث‬‫واألفؽاد‬‫ىيؽةص‬‫ْادفث‬‫واىغري‬‫ىيؽةص‬
‫ىؼىم‬‫اىٍٍِِث‬‫واىئائص‬‫ىيلٔاُني‬‫ٌتلا‬‫اىش٘ػ‬‫واىخػرٗب‬ً٘‫اىخٓي‬‫ْىل‬‫اىطهٔل‬‫ٗشب‬‫اىٍِٓث‬
-‫نغػٌث‬‫اىٍؽاسٓث‬‫ف٘لػم‬‫ةٍؽاسٓخٓا‬‫ٗلٔم‬ٖ‫اىخ‬‫ةاىٍِلأة‬‫اىٓاٌيني‬‫أضػ‬‫اىػاعيل‬ّ‫اىٍؽاس‬‫ٗٓػ‬:
‫اىٍؽاسٓث‬‫ٍُاق‬‫وٍٗخػ‬‫ةو‬‫واىٔاستات‬‫األُلٍث‬‫ةهافث‬‫اىل٘ام‬‫يف‬‫اىٍرشوع‬‫إدارة‬‫اىٍؽاسٓث‬‫وحفاْػ‬ّ‫ىٍِلأح‬
‫اىٍرشوع‬‫أُلٍث‬‫نافث‬‫إىل‬‫اىػاعي٘ث‬ْ‫ةاىرتنزي‬ّ٘‫اىػاعي‬ّٓ‫اىٍؽاس‬‫حلٔم‬ ‫نٍا‬‫وٌؽاسٓث‬‫االىزتام‬‫ٌػى‬ّٓ‫ٌؽاس‬‫يل‬
ّٓ‫ٌؽاس‬‫يف‬‫اىٍفخلو‬ٖ‫اىغارس‬ّ‫ىيٍؽاس‬ّ‫ٌهٍي‬ ‫أداه‬‫ٗهٔن‬‫اىػاعيل‬ّ‫اىٍؽاس‬‫ٍْو‬ ‫ةأن‬‫اىلٔل‬ٍَ‫وٗه‬‫اىٍٓي٘ات‬
ّ٘‫اىٍاى‬ً‫اىلٔائ‬
-ٖ‫اىخ‬‫اىٍِلآت‬‫يف‬‫ةاىٍؽاسٓث‬‫وٗلٔم‬‫ةاىػوىث‬‫اىؽـٍ٘ث‬‫ىيشٓات‬‫حاةٓا‬‫ٗهٔن‬ٌٖٔ‫اىطه‬ّ‫اىٍؽاس‬
٘‫ف‬ًْ‫حفا‬‫اىػوىث‬‫ٓا‬‫اىٍٓي٘ات‬‫ٌؽاسٓث‬‫ايل‬ّ‫ةاالىاف‬‫االىزتام‬‫ٌػى‬ّٓ‫ةٍؽاس‬‫واىل٘ام‬
‫ياهي‬‫واملراخؼه؟‬ ‫احملاسثح‬ ‫يكاتة‬ ‫تقذيها‬ ‫انىت‬ ‫اخلذياخ‬ ‫ين‬ ‫املختهفح‬ ‫االنىاع‬
:‫واىٍؽاسٓث‬‫اىٍطاـتث‬‫ٌهاحب‬‫حلػٌٓا‬ٖ‫اىخ‬‫اىغػٌات‬
‫اىخلار‬‫ونخاةث‬‫ىيٍِلآت‬‫اىٍاى٘ث‬ً‫اىلٔائ‬‫ٌؽاسٓث‬‫يف‬‫حخٍرو‬‫اىٍاى٘ث‬ً‫اىلٔائ‬‫أدىث‬ً٘٘‫وحل‬‫ةٓا‬‫اىغانث‬‫ٗؽ‬
‫ىيٍِلأة‬‫اىٍاىل‬ّ‫ىئى‬‫ةاىِفتث‬‫اىؽأي‬ًٗ‫وحلػ‬‫ةاىٍِلأة‬‫اىغانث‬‫اىخارٗغ٘ث‬
ًُِ‫نفطم‬‫ىٓا‬‫ضئل‬ًٗ‫ىخلػ‬ّ‫اىٍؽاس‬‫ْيل‬‫ٌٓؽوىث‬‫ٌِٓ٘ث‬‫ٌلهيث‬‫فطم‬َْ‫عاص‬‫حلؽٗؽ‬‫نخاةث‬
ٗ‫وحلػ‬‫اىيٓف‬‫ُلاط‬‫ىخطػٗػ‬‫اىٍرشوْات‬‫إلضػى‬‫اىػاعي٘ث‬‫اىؽكاةث‬.‫ْي٘ٓا‬‫ىيخغيب‬‫حٔن٘ات‬ً
3‫أو‬‫(ٗػوٗث‬‫اىٍطاـت٘ث‬ًِِ‫اى‬ًٍ٘‫نخه‬‫ىيٍٓالء‬‫اىٍطاـت٘ث‬‫اىغػٌات‬‫ةهافث‬‫اىل٘ام‬
.‫اىٍاى٘ث‬ً‫اىلٔائ‬‫إىل‬‫ىئنٔل‬ًِِ‫اى‬‫حيم‬‫يف‬‫اىخفش٘و‬‫ْىل‬‫اإلرشاف‬‫أو‬)‫اىهرتوُ٘ث‬
-٘‫اىرضٗت‬ًٓ‫ةإكؽاراح‬‫اىل٘ام‬‫يف‬‫اىٍٓالء‬‫ٌفاْػة‬‫اىٍٓ٘و‬‫ةني‬‫اىخٓاٌو‬‫ْىل‬‫واإلرشاف‬‫ث‬
‫ُخ٘شث‬‫حطػث‬‫كػ‬ٖ‫اىخ‬‫اىٍلانو‬ٌَ‫وعاى٘ث‬‫ةاىهػق‬‫ٌخفٍث‬‫اىرضٗت٘ث‬‫اإلكؽارات‬‫حلػم‬ٕ‫ضخ‬‫اىرضائب‬‫وٌهيطث‬
.ّ‫ٗغي‬‫ال‬‫وأٗٓا‬‫ىيرضٗتث‬ّ‫ٗغي‬‫اإلٗؽادات‬‫أي‬‫اىٍٓ٘و‬ً‫ْي‬‫ْػم‬

4. -
4
-
-‫اىٍطاـتث‬‫ىٍهاحب‬‫اىٍِاـتث‬‫واىٍؤْالت‬‫ىيغربات‬‫اـخِادا‬ًٗ‫ةخلػ‬‫حلٔم‬‫فإُٓا‬
‫اىشػوى‬‫نػراـث‬‫ىيٍٓالء‬‫ٌطاـت٘ث‬‫اـخلارات‬
‫؟‬ ‫املانيه‬ ‫انقىائى‬ ‫يراخؼح‬ ‫ايل‬ ‫حنتاج‬ ‫ملارا‬
:‫اىٍاى٘ث‬ً‫اىلٔائ‬‫ٌؽاسٓث‬‫إىل‬‫اىطاسث‬‫ٌػى‬
-ً‫اىلٔائ‬‫أن‬‫اىلهٔك‬‫ةٓو‬ًْ‫وحفاور‬‫اىٍرشوع‬‫إدارة‬ٌّ‫اىٍفخغػٌني‬‫ٌهاىص‬‫حخٓارض‬‫كػ‬
‫اإلد‬‫ةٔاـٍث‬‫اىٍٓػة‬‫اىٍاى٘ث‬‫أن‬‫ى٘ؤنػ‬‫اىٍفخلو‬ٖ‫اىغارس‬ّ‫اىٍؽاس‬‫دور‬‫ٗأيت‬‫وِْا‬ًٓ‫ىهاىط‬‫حطزي‬‫ْىل‬‫حطخٔي‬‫ارة‬
‫اىخطزي‬ٌَ‫عاى٘ث‬‫اىٍٓئٌات‬
-‫ىيٍٓاٗري‬‫وفلا‬‫أْػت‬‫اىٍاى٘ث‬ً‫اىلٔائ‬‫أن‬ًٓ‫ى‬‫ى٘ؤنػ‬‫اىٍفخلو‬ٖ‫اىغارس‬ّ‫اىٍؽاس‬‫إىل‬‫اىٍفخغػٌني‬‫ٗطخاج‬
.‫ٌِاـتث‬‫إفهاح‬‫ٌفخٔٗات‬‫وحٔفؽ‬‫ْي٘ٓا‬‫اىٍخٓارف‬‫اىٍطاـت٘ث‬
-‫فٍٓي٘ث‬‫اىٍطاـت٘ث‬‫اىٍشاالت‬‫وٌِٓا‬‫اىٍشاالت‬ٕ‫كخ‬‫يف‬‫ٌفؽة‬ٌَ‫اىطػٗد‬‫اىٓرص‬ّ‫أضػذ‬‫ىٍا‬‫ُِؽا‬
‫اىٍخٍٓػة‬‫غري‬‫األعٍاء‬‫زادت‬‫اىخٓل٘ػ‬‫زاد‬‫ونيٍا‬‫كتو‬‫ذي‬ٌَ‫حٓل٘ػا‬‫أنرث‬‫أنتطج‬‫اىٍاى٘ث‬ً‫اىلٔائ‬‫إْػاد‬
‫اىٍفخلو‬ٖ‫اىغارس‬ّ‫اىٍؽاس‬‫ْىل‬‫االْخٍاد‬ً‫ٗخ‬‫وةاىخايل‬‫اىغاٌئث‬‫واىخطي٘الت‬‫أي‬‫وإلزاىث‬‫ذىم‬‫ضػوث‬‫ىخالىش‬
.‫كيق‬
-‫اىٍاى٘ث‬ً‫ةاىلٔائ‬‫ودراٗث‬‫ٌٓؽفث‬‫ْىل‬‫نان‬‫وإن‬ٕ‫ضخ‬‫اىٍفخغػم‬‫ْىل‬‫نٓتج‬‫واىخهيفث‬ٌَ‫واىؾ‬‫اىٍفافث‬
‫إلٍْاء‬‫اىٍفخلو‬ٖ‫اىغارس‬ّ‫ىيٍؽاس‬‫ضاسث‬‫ِْاك‬‫أنتطج‬‫ىؼىم‬ّٗ‫رأ‬‫إلةػاء‬‫اىٍطاـت٘ث‬‫اىفشالت‬‫ْىل‬ّ‫ٍٗي‬‫أن‬
.‫ٌطاٗػ‬ِٖ‫ف‬‫رأى‬

5. -
5
-
‫انثا‬)‫تاملراخؼح‬ ‫وػالقتها‬ ‫اإلنكرتونيح‬ ‫اننظى‬ ‫(طثيؼح‬ ‫انثانى‬ ‫ب‬
‫األول‬ ‫انفصم‬)‫املراخؼح‬ ‫ينظىر‬ ‫ين‬ ‫اإلنكرتونيح‬ ‫نألنظًح‬ ‫األساسيح‬ ‫(املكىناخ‬
‫املراخؼح‬ ‫ينظىر‬ ‫ين‬ ‫اإلنكرتونيح‬ ‫نألنظًح‬ ‫األساسيح‬ ‫املكىناخ‬
‫اىِِام‬‫افؽاد‬
‫االىهرتوين‬
◆‫أوال‬:‫اننظاو‬ ‫(أفراد‬)‫اإلنكرتوني‬:
‫إىل‬ ‫األفراد‬ ‫ػنصر‬ ‫ينقسى‬
‫وٗشب‬‫اإلدارة‬‫ٌشيؿ‬‫رئ٘ؿ‬‫ُائب‬‫ٗٓادل‬‫إداري‬‫ٌفخٔى‬‫ٍٗرو‬‫ٌا‬‫وْادة‬‫اىٍٓئٌات‬‫ُِام‬‫إدارة‬‫ْىل‬‫ةاإلرشاف‬‫ٗلٔم‬
‫واىٍٓئٌا‬‫اىت٘اُات‬ٌَ‫اىٍرشوع‬‫داعو‬‫اىٍغخيفث‬‫اإلدارة‬‫ةطاسات‬ً‫ْي‬‫ْىل‬‫ٗهٔن‬‫أن‬‫اىالزٌث‬‫ت‬
:‫اىٍٓئٌات‬‫ُِام‬‫إدارة‬‫ٌػٗؽ‬‫واستات‬
‫واىرباٌز‬‫اإلىهرتوُ٘ث‬‫األسٓؾة‬‫ْىل‬‫واىطهٔل‬ًِِ‫اى‬ًٍ٘‫نخه‬ّ‫إدارح‬‫داعو‬‫األُلٍث‬‫نافث‬‫ْىل‬‫واىؽكاةث‬ًٍ٘‫اىخغ‬
.‫اىهٍت٘ٔحؽ‬‫حلغ٘و‬‫إىل‬‫اىٔنٔل‬ٕ‫ضخ‬‫ةٓا‬‫اىٍخٓيلث‬
‫اال‬‫ٌؽٗق‬ٌَّْ٘‫وٌفخغػ‬‫اىٍٓئٌات‬‫ُِام‬‫ةني‬‫اىٔنو‬‫ضيلث‬‫ةػور‬‫اىل٘ام‬‫ةاىخلارٗؽ‬ًْ‫وإٌػاد‬ًٓ‫ة‬ً‫اىػائ‬‫حهال‬
‫اىالزٌث‬ًٓ‫ى‬
‫إد‬‫اىلٔى‬‫ْىل‬‫واىٍطافِث‬‫واىخػرٗب‬‫االعخ٘ار‬ًٍ‫ع‬‫ٌؽٗق‬َْ‫اىٍٓئٌات‬‫ُِام‬‫داعو‬‫اىٓاٌيني‬‫األفؽاد‬ّ٘‫وحٔس‬‫ارة‬
‫اىٓاٌيث‬‫داعو‬ّ‫إدارح‬
‫اىل٘ام‬‫ةاألْتاء‬‫اإلدارٗث‬‫اىٓاٌث‬ّ‫نٔى‬‫اىٍزياُ٘ات‬‫اىخلػٗؽٗث‬ّ‫إلدارح‬‫وحطي٘و‬‫اىخهيفث‬‫واى‬‫ٓائػ‬
‫االىهرتوين‬‫اىِِام‬‫أسٓؾة‬‫االىهرتوين‬‫اىِِام‬‫ةؽاٌز‬‫االـاـ٘ث‬‫اىت٘اُات‬
‫أ‬–‫اليظه‬‫مربمج‬
‫ب‬-‫التطبيكات‬‫مربمج‬
‫جـ‬-‫التعديالت‬‫مربمج‬
‫البيانات‬ ‫اعداد‬
‫أ‬–‫ا‬‫البياىات‬‫ىظاو‬‫على‬‫املشرف‬‫الساسية‬
‫ب‬-‫البياىات‬‫مكتبة‬‫أمني‬
‫جـ‬-‫البياىات‬‫اعداد‬‫أفراد‬

6. -
6
-
-‫عربات‬ًٓٗ‫ىػ‬‫اىؼني‬‫اىٓي٘ا‬‫اإلدارة‬‫أفؽاد‬‫ةٓو‬ٌَ‫حخهٔن‬
‫وحخهو‬‫اإلىهرتوين‬‫اىِِام‬‫أُلٍث‬‫ْىل‬‫ةاإلرشاف‬‫اىيشِث‬‫ْؼه‬‫وحلٔم‬‫واىخِف٘ؼٗث‬‫اىٍاى٘ث‬‫اىٍشاالت‬‫يف‬‫ٌٔٗيث‬
‫اىِِام‬‫أداء‬ً٘‫وحل‬‫اإلىهرتوين‬‫اىِِام‬‫إدارة‬‫ةٍػٗؽ‬‫ٌتارشة‬‫ْىل‬‫ٗفاْػ‬‫اىيشان‬‫حيم‬‫واـخغػام‬‫اإلىهرتوين‬
‫حِف٘ؼْا‬‫ْىل‬‫واىٍٓو‬‫واألفهار‬ًٍ‫اىغ‬‫حِف٘ق‬
-ً٘٘‫وحل‬ًٍ٘‫وحغ‬‫اىخِف٘ؼ‬ّ‫ٌٔى‬‫اىٍٓئٌات‬ًُِّ‫ووى‬ً٘٘‫وحل‬‫وحطي٘و‬ًٍ٘‫ةخه‬‫ٗلٌٔٔن‬
‫ة‬‫اىغانث‬‫واىرباٌز‬‫ٌفخلتال‬‫ْي٘ٓا‬‫اىطهٔل‬ً‫ـ٘خ‬ٖ‫واىخ‬‫فٓال‬‫اىٍفخغػٌث‬‫اإلىهرتوُ٘ث‬‫األسٓؾة‬.‫أٗيا‬‫ٓا‬
-:‫فئات‬‫ذالث‬ًْ‫و‬‫ْي٘ٓا‬‫واىطفاظ‬‫ىيهٍت٘ٔحؽ‬‫اىٍغخيفث‬‫اىرباٌز‬ًٍ٘‫حه‬‫ٗخٔىٔن‬:
●:‫اليظه‬‫مربمج‬‫ٗلٌٔٔن‬ًٍ٘‫ةخه‬‫اىرباٌز‬‫اىغانث‬‫ةأٍُِث‬‫حلغ٘و‬‫أسٓؾة‬‫اىهٍت٘ٔحؽ‬‫واىرباٌز‬‫اىفِ٘ث‬ٖ‫اىخ‬‫حؽاكب‬
‫أداء‬‫وُائف‬‫اىهٍت٘ٔحؽ‬‫وٗشب‬‫أن‬‫ٗهُٔٔا‬‫ْىل‬‫درسث‬‫ْاى٘ث‬ٌَ‫اىهفاءة‬‫اى‬‫فِ٘ث‬.
●‫مربمج‬‫التطبيكات‬:‫ٗلٌٔٔن‬‫ة‬‫ٌا‬‫وْادة‬‫اىٍػِٗني‬‫ضفاب‬‫نربُاٌز‬‫اىٍغخيفث‬‫ةاىخٍت٘لات‬‫اىغانث‬‫اىرباٌز‬ًٍ٘‫خه‬
‫اىرباٌز‬‫حيم‬‫حهخب‬‫ةيغث‬‫اىهٔةٔل‬‫نيغث‬‫كؽاءحٓا‬‫األفؽاد‬‫ْىل‬‫ٗفٓو‬COBOL
●:‫التعديالت‬‫مربمج‬‫ٗلٌٔٔن‬‫ةإسؽاء‬‫اىخٓػٗالت‬‫اىٍغخيفث‬‫ىيرباٌز‬‫اىغانث‬‫ةاىخٍت٘لات‬
-‫ٗل‬‫سٓاز‬‫عالل‬ٌَ‫ْي٘ٓا‬‫واىؽكاةث‬‫واإلرشاف‬‫اىهٍت٘ٔحؽ‬‫أسٓؾة‬‫ةخلغ٘و‬‫ٌٔٔن‬
‫األسٓؾة‬‫يف‬‫واالـٍٔاُات‬‫اىٍٍغٍِث‬ً‫اىرشائ‬ّ‫ووى‬‫إْػاد‬‫يف‬‫األفؽاد‬ٌَ‫ٌشٍْٔث‬ًٓ‫ةٍفاْػح‬‫وٗلٔم‬‫ٌؽنؾي‬
ِ‫واىخ‬‫اىخلغ٘و‬‫سػاول‬‫ةإْػاد‬‫اىخلغ٘و‬ً‫كف‬‫أفؽاد‬‫أضػ‬‫وٗلٔم‬‫ةٓا......إىظ‬‫اىغانث‬‫اىخٍت٘لات‬‫ةني‬‫ف٘ق‬
.‫ةٓا‬‫اىٍخٓيلث‬‫اىت٘اُات‬‫ْىل‬‫واىطفاظ‬‫ْي٘ٓا‬‫واىؽكاةث‬
-ً‫ـ٘خ‬ٖ‫اىخ‬‫ةاىت٘اُات‬‫اإلىهرتوين‬‫اىِِام‬‫وإٌػاد‬‫إْػاد‬‫ٍْي٘ث‬‫ٗخٔىٔن‬:
:‫فئات‬‫ذالث‬ًْ‫و‬‫حلغ٘يٓا‬
‫اىت٘اُات‬‫ُِام‬‫ْىل‬‫اىٍرشف‬:‫ٗلٔم‬ًٍ٘‫ةخه‬‫اىت٘اُات‬‫األـاـ٘ث‬‫ىيِِام‬‫اإلىهرت‬‫وين‬‫واىؽكاةث‬ْ‫وـائو‬‫وحٔفري‬‫ي٘ٓا‬
.‫ىيٍرشوع‬‫األـاـ٘ث‬‫اىت٘اُات‬ٍَ‫حخي‬ٖ‫اىخ‬‫اىٍيفات‬‫ىهو‬ٌَ‫األ‬
:‫اىت٘اُات‬‫ٌهختث‬‫أٌني‬‫ٗلٔم‬‫ةاإلرشاف‬‫ْىل‬‫ٌهختث‬‫اىت٘اُات‬َ‫وٗطف‬‫ةٓا‬‫ٌيفات‬‫اىت٘اُات‬‫واىرباٌز‬ٖ‫اىخ‬‫ى٘فج‬‫يف‬
‫اىخلغ٘و‬‫ونافث‬‫اىِٓارص‬‫األعؽى‬‫اىٓاٌث‬‫سػا‬‫وٗؽاكب‬‫اىٔارد‬‫إىل‬‫اىٍهختث‬‫واىهادر‬ٌِٓ:‫اىت٘اُات‬‫إْػاد‬‫أفؽاد‬ .‫ا‬
‫ٍٗيق‬ًٓ٘‫ْي‬ٔ‫ٌلغي‬‫أسٓؾة‬‫حغؼٗث‬‫اىهٍت٘ٔحؽ‬‫ةاىت٘اُات‬‫وٗطخاسٔن‬‫إىل‬‫أسٓؾة‬‫عانث‬ًِٓ‫حٍه‬ٌَ‫ذىم‬‫وٗلٌٔٔن‬
‫ةخطٔٗو‬‫اىت٘اُات‬ٌَ‫ٌهادرْا‬‫األني٘ث‬‫ناىٍفخِػات‬‫إىل‬‫اىلهو‬ً‫اىٍالئ‬‫ىألسٓؾة‬‫اإلىهرتوُ٘ث‬.
-ًْ‫ٌشٍْٔث‬‫ىتاط‬‫األ‬ٌَ‫اإل‬‫ٌغاٌؽ‬ٌَ‫اإلىهرتوُ٘ث‬‫اىت٘اُات‬‫ْىل‬‫اىطفاظ‬ًٓ‫وٌٍٓخ‬‫ىهرتوين‬
‫ةٓو‬‫ةاـخغػام‬‫اىٍغاٌؽ‬‫ْؼه‬‫ْىل‬‫اىخغيب‬َ‫وٍٗه‬‫ٌرشوْث‬‫غري‬‫أْػاف‬‫ىخطل٘ق‬‫اىرسكث‬‫أو‬‫اىي٘اع‬‫أو‬‫اىخيف‬
.‫اىٍغيلث‬‫اىخي٘فؾُٗٔ٘ث‬‫ناىػوائؽ‬‫اىؽكاةث‬‫أُٔاع‬

7. -
7
-
◆:)‫اإلنكرتوني‬ ‫اننظاو‬ ‫(أخهزج‬ ‫ثانيا‬‫حغؼي‬ٖ‫اىخ‬‫اىٍٓػات‬‫يه‬‫وحغؾِٗٓا‬‫وحلغ٘يٓا‬‫وُليٓا‬‫ةاىت٘اُات‬‫اىهٍت٘ٔحؽ‬
‫وضػات‬‫ذالث‬ٌَ‫اىٔضػة‬‫ْؼه‬‫وحخهٔن‬‫ٌؽنؾٗث‬‫حلغ٘و‬‫وضػة‬‫ْىل‬‫اإلىهرتوين‬‫اىِِام‬‫وٗطخٔي‬‫ٌغؽسات‬‫كهو‬‫يف‬
:‫فؽْ٘ث‬
-‫ةؽاٌز‬‫ْي٘ٓا‬‫ٍٗيق‬‫ةاىهٍت٘ٔحؽ‬‫ٌغؾُث‬‫عانث‬‫ةؽاٌز‬‫عالل‬ٌَّ‫ةأنٍي‬‫اىشٓاز‬ّ٘‫وحٔس‬‫ةخِف٘ق‬‫حلٔم‬
‫اى‬.‫خلغ٘و‬
-‫ورضب‬‫وكفٍث‬‫وٌؽح‬ٍّ‫س‬ٌَ‫اىٍغخيفث‬‫اىطفاة٘ث‬‫ةاىٍٓي٘ات‬‫حلٔم‬
.‫ةِ٘ٓا‬‫اىٍغخيفث‬‫اىٍلارُات‬‫وإسؽاء‬‫وحغؾني‬‫اىت٘اُات‬‫ةني‬‫ةاإلضالل‬‫وحلٔم‬
-‫ةت٘ا‬‫عانث‬‫ٌيفات‬‫أي‬‫وحغؾني‬‫اىخلغ٘و‬‫ْي٘ٓا‬‫ٗٓخٍػ‬ٖ‫اىخ‬‫اىرباٌز‬‫ْىل‬‫حطخٔي‬‫ُات‬
‫وضػة‬‫يف‬‫واىرباٌز‬‫اىت٘اُات‬‫نافث‬‫حغؾني‬َ‫ٍٗه‬‫وال‬‫ىٓا‬‫ٌٓاىشات‬‫إسؽاء‬‫أو‬‫اىطاسث‬‫وكج‬‫إى٘ٓا‬‫ىيؽسٔع‬‫إىاف٘ث‬
.‫اىخهيفث‬‫ُاض٘ث‬ٌَ‫اكخهادٗث‬‫ويه‬‫ٌفاْػة‬‫حغؾني‬‫وضػات‬‫اـخغػام‬ً‫ٗخ‬َ‫وىه‬‫األـاـ٘ث‬‫اىخغؾني‬
◆:)‫اإلنكرتوني‬ ‫اننظاو‬ ‫(ترايح‬ ‫ثانثا‬‫عالىٓا‬ٌََ‫ٍٗه‬ٖ‫اىخ‬‫واىغٍٔات‬‫اىلٔاْػ‬ٌَ‫ٌشٍْٔث‬‫يه‬
.‫اىٍغخيفث‬‫ةُٔائفٓا‬‫ىيل٘ام‬‫اإلىهرتوُ٘ث‬‫األسٓؾة‬ّ٘‫حٔس‬
1-‫اٙىث‬‫ىغث‬
2-ٍّ٘‫اىخش‬‫ىغث‬
3-ّ٘‫اىؽف‬‫اىٍفخٔى‬‫ىغات‬
‫اجهزة‬ ‫عنصر‬ ‫ينقسم‬‫النظام‬‫االلكتروني‬
HB‫االلكتروني‬
‫عنصر‬ ‫ينقسم‬‫ال‬ ‫برامج‬‫نظام‬
‫االلكتروني‬

8. -
8
-
-‫لغا‬:‫الربامج‬‫ت‬
●ً‫ٗخ‬‫نخاةث‬‫اىربُاٌز‬‫ةيغث‬‫اٙىث‬‫يف‬‫كهو‬‫نٔد‬‫ذِايئ‬‫ٌهٔن‬ٌَ‫نفؽ‬‫وواضػ‬‫نط٘ص‬‫ةٍؽٗلث‬َ‫حٍه‬‫اىِِام‬
‫اإلىهرتوين‬ٌٍَّٓ‫ف‬‫ويه‬‫نٓتث‬ًٓ‫اىف‬‫ىإلُفان‬‫الضخٔائٓا‬‫ْىل‬‫نرري‬ٌَ‫اىؽٌٔز‬‫وة‬‫ىيهٍت٘ٔحؽ‬‫ٌالئٍث‬‫حهٔن‬‫اىخايل‬
.ً‫فل‬
●‫ُٓؽت‬‫يف‬‫اىغٍفِ٘٘ات‬‫ىي‬‫خغيب‬‫ْىل‬‫ٌلانو‬‫ىغث‬‫اٙىث‬‫ويه‬‫ْتارة‬َْ‫حٓيٍ٘ات‬‫يف‬‫كهو‬‫نٔدى‬
‫ٗفٓو‬‫حؼنؽه‬‫ورٌٔز‬‫حطخٔي‬‫ْىل‬َ‫أٌان‬‫حغؾني‬‫اىت٘اُات‬‫وِْاك‬‫ةؽُاٌز‬‫ٗرتسٍٓا‬‫ىيغث‬‫اٙىث‬ٕ‫ضخ‬ٍّ٘‫ٗفخ‬‫اىهٍت٘ٔحؽ‬
‫ٌٓؽفخٓا‬.
●‫ٍٗيق‬‫ْي٘ٓا‬‫يف‬‫ةٓو‬‫األض٘ان‬‫ىغات‬‫األفؽاد‬‫ألن‬‫حٓيٍ٘ات‬‫ْؼه‬‫اىيغات‬ٗ‫ٓرب‬‫ِْٓا‬‫ةاىيغث‬
‫اإلُشيزيٗث‬‫أو‬‫اىخٓتريات‬)‫وٗشب‬‫حؽسٍخٓا‬‫ى٘خٓؽف‬‫ْي٘ٓا‬‫اىهٍت٘ٔحؽ‬.COBOL‫ىغث‬‫أٌريخٓا‬ٌَ‫و‬‫اىلائٓث‬‫اىؽٗاى٘ث‬
‫اىهٔةٔل‬
-:‫التشغيل‬‫ىظه‬‫برامج‬‫حهٔن‬‫ٌا‬‫ْادة‬‫اىٍخلػٌث‬‫اىرباٌز‬ٌَ‫وٌٓلػة‬‫ٌخهاٌيث‬‫ٌشٍْٔث‬ٌَ‫اىخلغ٘و‬‫ُِام‬‫ٗخهٔن‬
ٍّ٘‫اىخش‬‫ىغث‬‫أو‬‫اٙىث‬‫ةيغث‬‫ٌهخٔةث‬‫اىٍؽنؾٗث‬‫اىخلغ٘و‬‫وضػة‬‫وأداء‬‫ُلاط‬‫ْىل‬‫اإلرشاف‬‫اىخلغ٘و‬‫ُِام‬‫ووُ٘فث‬
‫ٌخِْٔث‬‫اىهرتوُ٘ث‬‫عػٌات‬‫ةٓػة‬‫واىل٘ام‬‫اٙىث‬‫ىغث‬‫إىل‬‫اىٍغخيفث‬‫اىيغات‬‫وحؽسٍث‬‫واىٍغؽسات‬‫اىٍػعالت‬‫وٌؽاكتث‬
-‫الرقابة‬‫برامج‬:‫اىٍػ‬‫ْىل‬‫واىؽكاةث‬‫اإلرشاف‬‫ةؽاٌز‬‫يف‬‫وحخٍرو‬‫اىخلغ٘و‬‫ىِِام‬‫اىؽئ٘يس‬‫اىٍهٔن‬‫يه‬‫عالت‬
ٌٖ‫رش‬‫ةٍراةث‬‫ويه‬‫اىخٍت٘لات‬‫ْىل‬‫واىؽكاةث‬‫اىؽئ٘ف٘ث‬‫اىخطٍ٘و‬‫وةؽاٌز‬‫اىت٘اُات‬‫حٔن٘و‬‫ْىل‬‫واىؽكاةث‬‫واىٍغؽسات‬
.‫اإلىهرتوين‬‫ىيِِام‬‫ةاىِفتث‬‫اىٍؽور‬
-:‫اخلاصة‬‫واخلدمات‬‫التطبيكات‬‫برامج‬‫اىٍغؾون‬‫ةؽاٌز‬‫أٌريخٓا‬ٌَ‫و‬‫اىٍرشوع‬‫داعو‬‫ٍٗٓو‬‫ٌربٌز‬‫ٌؽٗق‬ًَْ‫حخ‬
‫اىٍػِٗني‬‫وضفاةات‬‫واىخطي٘الت‬‫اىِلػٗث‬‫اىخػفلات‬‫نخطي٘و‬‫ٌخِْٔث‬‫حٍت٘ل٘ث‬‫ٌشاالت‬‫يف‬‫اـخغػآٌا‬ً‫وٗخ‬
.‫اىٍغخيفث‬‫اإلضهائ٘ث‬
‫أو‬‫ٌٍٓث‬‫ةإُشاز‬‫عانث‬‫حٓيٍ٘ات‬‫ْىل‬‫حطخٔي‬ٖ‫اىخ‬‫اىفؽْ٘ث‬‫اىرباٌز‬ :‫اىغانث‬‫ةاىغػٌات‬‫اىٍخٓيلث‬‫اىرباٌز‬‫أٌريث‬ٌَ
.‫ٌطػدة‬‫وُ٘فث‬
•‫ةؽاٌز‬‫اىٍهختث‬‫واىغانث‬‫ةإْػاد‬‫اىهخاىٔس‬‫ات‬ً‫وكٔائ‬‫اىِِام‬‫اإلىهرتوين‬.
•‫ةؽاٌز‬‫اىغػٌات‬‫أو‬ّ‫اىٍِاف‬‫اىٓاٌث‬‫ىيِِام‬‫اإلىهرتوين‬‫نرباٌز‬‫اىخهِ٘ف‬‫أو‬‫اىفؽز‬.
•‫ةؽاٌز‬‫اىغػٌات‬‫اىٍخِْٔث‬‫نرباٌز‬‫اىٍطاناة‬ً‫وعؽائ‬‫اىخػفق‬.
⇚‫اٙذار‬‫اىِاح‬‫اىٍ٘هؽوةؽوسؽاٌؾ‬‫فهؽة‬‫اـخغػام‬َْ‫شث‬microprogrammes:
1-‫ا‬‫األسٓؾة‬‫حهيفث‬‫اُغفاض‬.‫إلىهرتوُ٘ث‬

9. -
9
-
2-.ّ‫اىٍؽاس‬‫ُِؽ‬‫وسٓث‬ٌَ‫اإلىهرتوين‬‫اىِِام‬‫ْىل‬‫اىؽكاةث‬‫إضهام‬
◆:)‫األساسيح‬ ‫(انثياناخ‬ ‫راتؼا‬‫ىت٘اُات‬‫كاٌو‬ٍّ٘‫حش‬‫ويه‬‫األضػاث‬‫أو‬‫اىطلائق‬‫حِٓؽ‬ٖ‫اىخ‬‫اىٔـ٘يث‬‫أو‬‫األداة‬‫يه‬
.‫اإلىهرتوين‬‫ىيخلغ٘و‬‫اىالزٌث‬‫اىٍرشوع‬
⇚:‫اىفِ٘ث‬‫األـاى٘ب‬‫الحتاع‬‫أدت‬ٖ‫اىخ‬‫األـتاب‬
-ِ‫ح‬.‫وأكهاىٓا‬‫ىيت٘اُات‬‫اىٍهُٔث‬‫اىِٓارص‬‫أـٍاء‬ًٍ٘
-.‫اىت٘اُات‬‫ِْارص‬‫ةني‬ً‫اىرتاة‬‫حطل٘ق‬
-.‫واضػ‬‫وكج‬ٕ‫وف‬‫ةرسْث‬‫اىٍغخيفث‬‫اىٍيفات‬‫يف‬‫ةٓا‬َ‫اىٍطخف‬‫اىت٘اُات‬‫ِْارص‬‫حطػٗد‬
-.‫اىت٘اُات‬‫حهؽار‬ٌَ‫اىطػ‬
-‫أع‬‫ة٘اُات‬‫ْىل‬‫حطخٔي‬ٖ‫اىخ‬‫اىٍيفات‬َْ‫ةٓيٓا‬ٌّ‫ٌؽحتٍث‬‫ة٘اُات‬‫اىٍخيٍِث‬‫اىٍيفات‬‫فهو‬‫ٌؽحتٍث‬‫غري‬‫ؽى‬
-.‫اىٍٍئةث‬‫اىهٍت٘ٔحؽ‬‫ةؽاٌز‬‫ْػد‬ٌَ‫اىطػ‬
⇚:‫اإلىهرتوُ٘ث‬‫اىٍٓئٌات‬‫ُِؽ‬‫وسٓث‬ٌَ‫األـتاب‬
-.‫ٌفخغػٌ٘ٓا‬‫ٍْو‬‫ٌت٘ٓث‬ٌّ‫ٗخِاـب‬‫ةلهو‬‫وحٍِِ٘ٓا‬‫اىت٘اُات‬‫إْػاد‬‫إٌهاُ٘ث‬
-‫اىٍِاـتث‬‫ةاىٍٓئٌات‬‫ووُائفٓا‬‫اىٍغخيفث‬‫اإلدارٗث‬‫اىٍفخٔٗات‬‫ٌػ‬‫إٌهاُ٘ث‬‫زٗادة‬
-‫اىفٍاح‬‫إٌهاُ٘ث‬‫ْىل‬‫واىطهٔل‬‫اىٍٍئةث‬‫اىت٘اُات‬‫إىل‬‫اىٔنٔل‬ٌَ‫األـاـ٘ث‬‫اىت٘اُات‬‫ُِام‬ٌٖ‫ىٍفخغػ‬
‫رسٗٓث‬‫إساةات‬‫اىٍغخيفث‬ًٓ‫الـخففاراح‬.

10. -
11
-
)‫انذاخهيح‬ ‫نهرقاتح‬ ‫انؼاو‬ ‫(اإلطار‬ ‫انثانث‬ ‫انثاب‬
‫انذاخهيح‬ ‫انرقاتح‬ ‫أهًيح‬ )‫انذاخهيح‬ ‫(انرقاتح‬ ‫األول‬ ‫انفصم‬
‫؟‬ ‫انذاخهيه‬ ‫انرقاته‬ ‫تؼريف‬ ‫ياهى‬‫وياه‬‫؟‬ ‫حمذداتها‬ ‫أهًيتها؟ياهي‬ ‫ي‬
:‫الداخلية‬‫الرقابة‬‫تعريف‬‫ويه‬ ‫أْػاف‬‫ذالذث‬‫ىخطل٘ق‬‫اىٍرشوع‬‫إدارة‬‫كتو‬ٌٍٍَّ٘‫حه‬ً‫ٗخ‬‫ُِام‬ْٔ
-‫اىٍاى٘ث‬‫اىخلارٗؽ‬‫يف‬‫اىرلث‬
-.‫ىيٍٓو‬‫اىٍٍِِث‬‫واىلٔاْػ‬‫ىيلٔاُني‬‫االٌخرال‬
-‫اىٍٓاٌالت‬‫يف‬‫واىفٓاى٘ث‬‫اىهفاءة‬‫حٔافؽ‬
‫أٍنيتَا‬:-
-‫اىٍرشوْا‬ً‫ضش‬‫ىهرب‬‫ُِؽا‬‫وفٓاى٘خٓا‬‫اىؽكاةث‬‫أـاى٘ب‬‫وحطي٘الت‬‫ىخلارٗؽ‬‫اإلدارة‬‫ىشأت‬‫واُخلارْا‬‫وحٓل٘ػْا‬‫ت‬
-.‫اىخشاوزات‬‫أو‬‫األعٍاء‬‫وكٔع‬ٌَ‫وٗليو‬‫اإلُفاين‬‫اىيٓف‬ٌَ‫ضٍاٗث‬‫ٗلػم‬‫اىػاعي٘ث‬‫ىيؽكاةث‬‫اىش٘ػ‬ًِِ٘‫اىخ‬
-‫اكخ‬‫ضػود‬‫يف‬‫ذىم‬‫ٗهٔن‬‫وأال‬‫اىٍٓالء‬‫ٌِلآت‬‫يف‬‫اىػاعي٘ث‬‫اىؽكاةث‬‫أٍُِث‬‫ْىل‬‫االْخٍاد‬‫ٗشب‬.‫األحٓاب‬‫هادٗات‬
-.‫واىخالْب‬‫اىغق‬ٌَ‫اىٍاى٘ث‬‫اىخلارٗؽ‬‫ىطٍاٗث‬‫اىٓاٌث‬‫اىٍِلآت‬‫يف‬‫اىػاعي٘ث‬‫اىؽكاةث‬‫ْىل‬‫االْخٍاد‬‫ٗشب‬
‫حمد‬‫دات‬:‫الداخلية‬‫الرقابة‬‫ىظاو‬
-‫كػ‬‫سٔدة‬‫ةال‬‫اىؽوحِ٘٘ث‬‫ةاىٔاستات‬‫اىل٘ام‬‫أو‬‫اىٍٓئٌات‬‫ُلم‬‫أو‬‫حٔافؽ‬‫ىٓػم‬‫ُِؽا‬
‫اىٍرش‬‫إدارة‬‫حخغؼ‬‫عاٌئث‬‫كؽارات‬‫وع‬
-‫أو‬‫ٌفخٍؽة‬‫ةهفث‬‫اىٍٓاىث‬‫حغ٘ري‬‫أو‬‫اىٓاٌيني‬‫سٓث‬ًٌَٓ‫حف‬‫ال‬‫كػ‬‫وحٓيٍ٘احٓا‬‫اىؽكاةث‬‫أـاى٘ب‬‫ةٓو‬
‫األٍْال‬‫ةٓو‬‫ىطػوث‬‫ٗؤدي‬‫ْؼا‬‫نو‬ّ‫وإسؽاءاح‬‫حغ٘رياىِِام‬
-‫ٗؤذؽ‬‫كػ‬‫اىٍرشوع‬ٌّ‫اىٍخٓاٌيني‬‫وةني‬ًِٓ٘‫ة‬‫أو‬‫اىتٓو‬ًٓ‫ةٓي‬‫اىٓاٌيني‬‫ةني‬‫اىخٔاٌؤ‬‫ُِام‬‫ْيل‬
.ّ‫انخلاف‬‫وْػم‬‫اىخالْب‬‫حفٓ٘و‬‫يف‬ًْ‫وٗفا‬‫اىؽكاةث‬
-‫أرةاح‬‫نخطل٘ق‬ًٓ‫ة‬‫عانث‬‫ٌهاىص‬‫ىخطل٘ق‬‫اىؽكاةث‬‫أـاى٘ب‬ٌَ‫اىٓػٗػ‬‫حخشاوز‬‫كػ‬‫اىٍرشوع‬‫إدارة‬
.‫كغه٘ث‬
-.ّ‫حٍت٘ل‬ٌَ‫اىٍخٔكٓث‬ّ‫اىٍِاف‬‫اىػاعي٘ث‬‫اىؽكاةث‬‫ُِام‬‫حهيفث‬‫حخشاوز‬‫أال‬‫ٗشب‬
-:‫االستكصاء‬‫قوائه‬‫ٌتِ٘ث‬‫اىٍاى٘ث‬ً‫اىلٔائ‬‫ْيل‬‫حؤذؽ‬ٖ‫اىخ‬‫اىخشاوزات‬‫ىخشِب‬‫اىرضورٗث‬‫األـئيث‬ٌَ‫ٌشٍْٔث‬‫يه‬
.‫األـئيث‬‫ةٓو‬‫ْيل‬‫ىيخٓي٘ق‬‫اىفؽنث‬‫إحاضث‬ٌّٖ‫اىِف‬‫أو‬‫ةاإلٗشاب‬‫اإلساةث‬‫ْيل‬

11. -
11
-
:‫االستكصاء‬‫قوائه‬‫مميزات‬
‫ح‬‫اىغربة‬ٖ‫ضػٗر‬‫اىٍؽاسٓني‬‫ٍػ‬ٍِٖٓ‫اى‬ًْ‫ٌفخٔا‬ٌَّ‫حؽف‬‫ٌف٘ػة‬‫ةٍٓئٌات‬.
‫ـٓيث‬‫االـخغػام‬.
‫حِٓؽ‬ِ‫اى‬.‫ةرسْث‬‫خائز‬
-‫قوائه‬‫التدفل‬:‫يه‬ً‫عؽائ‬‫حِٓؽ‬‫أكهاال‬‫ٌخٓارف‬‫ْي٘ٓا‬‫ىت٘ان‬‫اىغٍٔات‬‫اىٍختٓث‬‫يف‬‫حلغ٘و‬‫اىت٘اُات‬‫داعو‬
‫اىِِام‬ٖ‫اىٍطاـت‬‫نػائؽة‬‫ٍْي٘ث‬‫اىػعو‬.
‫نو‬‫اىٍٓي٘ات‬ٖ‫اىخ‬ً‫ٗخ‬ٌَ‫عالىٓا‬‫حلغ٘و‬‫وٌٓاىشث‬‫اىٍٓاٌالت‬
‫ٌؽق‬‫اىخلغ٘و‬‫ٗػوٗث‬‫ناُج‬‫أو‬‫اىهرتوُ٘ث‬
‫حطػٗػ‬‫ْالكث‬‫نو‬‫ٍْي٘ث‬‫ةاىٍشال‬ٖ‫اىُٔ٘ف‬
‫ٌهػر‬‫وُفظ‬‫اىٍفخِػات‬‫واىٍٓاٌالت‬‫واىخلارٗؽ‬‫اىٍفخغػٌث‬‫يف‬‫اىخلغ٘و‬
-‫التكارير‬‫الوصفية‬:‫حخٍرو‬‫يف‬‫اىٍالضِات‬‫اىٍهخٔةث‬‫ةٔاـٍث‬‫ا‬ّ‫ىٍؽاس‬ٖ‫واىخ‬َ‫ٍٗه‬‫اـخغػآٌا‬ٌّ‫اىٍفخِػات‬
‫األعؽى‬.ّ‫وإسؽاءاح‬ّ‫وـ٘اـاح‬ّ‫وٌهُٔاح‬‫اىؽكاةث‬‫ُِام‬ًٓ‫ف‬‫ْيل‬‫حفاْػ‬‫ويه‬‫ةشٍٓٓا‬ّ‫اىٍؽاس‬‫ٗلٔم‬ٖ‫اىخ‬
:‫التكييه‬‫طريكة‬‫يف‬‫تتوافر‬ٌ‫أ‬‫جيب‬‫اليت‬‫واملواصفات‬‫الشروط‬
-‫اىٍغخيفث‬‫واىِؽوف‬‫األوىاع‬‫ىٍٔائٍث‬‫وكاةيث‬‫ٌؽُث‬‫حهٔن‬‫أن‬
-ْ‫حفاْػ‬‫أن‬.‫واىفطم‬‫اىػراـث‬‫ٌطو‬‫اىػاعي٘ث‬‫اىؽكاةث‬‫ُِام‬‫ٌهُٔات‬‫حطي٘و‬‫حفٓ٘و‬‫ىل‬
-‫اىػاعي٘ث‬‫اىؽكاةث‬‫ُِام‬‫فطم‬‫ِْػ‬ٔٓ‫اىف‬‫حشِب‬‫ْىل‬‫حفاْػ‬‫أن‬
-ّ‫اىٍؽاس‬‫ْىل‬‫اىٍفؽوىث‬‫واىخهيفث‬‫اىٔكج‬ٌّ‫حخِاـق‬‫أن‬
-‫ٌٔىْٔ٘ث‬‫ةٍؽٗلث‬ً٘٘‫واىخل‬‫اىفطم‬‫ٍْي٘ث‬‫يف‬ّ‫اىٍؽاس‬‫حفاْػ‬‫أن‬

12. -
12
-
‫انسات‬ ‫(انرقاتح‬ ‫انراتغ‬ ‫انفصم‬)‫اإلنكرتونيح‬ ‫األنظًح‬ ‫إىل‬ ‫املذخالخ‬ ‫ػهى‬ ‫قح‬
‫يكىناخ‬ ‫ياهي‬‫اإلنكرتونيح‬ ‫األنظًح‬ ‫إىل‬ ‫املذخالخ‬ ‫ػهى‬ ‫انساتقح‬ ‫انرقاتح‬‫؟‬
:)‫اإللكرتوىية‬‫األىظنة‬‫إىل‬‫املدخالت‬‫(مناذج‬‫أوال‬-
‫اإل‬‫اىِِام‬‫حشٓزي‬ً‫كف‬‫إىل‬‫إرـاىٓا‬‫كتو‬‫عانث‬‫ٍُاذج‬‫ْىل‬‫اىهرتوُ٘ا‬‫حلغ٘يٓا‬‫اىٍؽاد‬‫اىت٘اُات‬‫حفش٘و‬‫ٗشب‬‫ىهرتوين‬

13. -
13
-
1-‫ةٍؽٗلث‬‫وحِف٘لٓا‬‫حؽح٘تٓا‬‫ةٓػ‬‫ةاىت٘اُات‬‫إٌػادْا‬‫حفخيؾم‬‫اإلىهرتوُ٘ث‬‫األٍُِث‬‫ألن‬‫عاص‬‫إْػاد‬‫اىت٘اُات‬‫إْػاد‬
.‫واضػة‬
2-‫واىٍال‬‫اىٔكج‬‫ٗهيف‬‫اإلىهرتوين‬‫ةاىخلغ٘و‬‫عانث‬‫ٍُاذج‬‫إىل‬‫األني٘ث‬‫اىٍفخِػات‬ٌَ‫اىت٘اُات‬‫ُلو‬‫أن‬َ‫وٗالض‬
‫وإٌهاُ٘ث‬
-‫اىِل‬‫ألعٍاء‬‫اىخٓؽض‬.‫ركاة٘ث‬‫أـاى٘ب‬‫ةٓػة‬ٌِّ‫اىطػ‬‫أو‬‫ذىم‬‫حاليف‬ً‫وٗخ‬‫و‬
-‫اىت٘اُات‬‫أعٍاء‬‫حهط٘ص‬‫يف‬‫اىٍفخِفؼ‬‫اىٔكج‬‫وٗٔفؽ‬‫اىت٘اُات‬‫نطث‬ٌَ‫ٗؤنػ‬‫اىغانث‬‫اىٍِاذج‬‫اـخغػام‬
‫ثاىيا‬::)‫اإللكرتوىية‬‫األىظنة‬‫إىل‬‫املدخالت‬‫مناذج‬‫(عدد‬-
-‫ال‬‫األٍْ٘ث‬‫غاٗث‬‫يف‬‫أٌؽ‬‫اىت٘اُات‬‫ٍُاذج‬‫ْػد‬‫ْىل‬‫اىؽكاةث‬‫حٓػ‬‫نترية‬‫أْػاد‬‫إىل‬‫اإلىهرتوُ٘ث‬‫األٍُِث‬‫ضخ٘اج‬
.‫اى٘ػوٗث‬‫األٍُِث‬ٌّ‫ةاىٍلارُث‬‫وذىم‬‫ٌغخيفث‬‫وأنِاف‬
-‫كػ‬‫وةٓيٓا‬‫ٌغخيف‬‫ٍُٔذج‬‫ٌائث‬‫ٌرال‬‫حفخغػم‬‫كػ‬‫األسٔر‬‫أٍُِث‬‫فتٓو‬‫اىٍِاذج‬‫ْػد‬‫ىخطػٗػ‬‫ْاٌث‬‫كاْػة‬‫حٔسػ‬‫ال‬
.‫ٌؽنؾٗث‬‫ٍُاذج‬ّ‫أرة‬‫ْىل‬ً‫ٗخ‬
-‫وفلا‬‫ٗخطػد‬‫اىٍِاذج‬ٌَ‫اىٍٓلٔل‬‫اىٓػد‬‫ِْاك‬‫وٗهٔن‬‫اىٍِاذج‬ٌَ‫نتري‬‫ْػد‬‫ٗفخغػم‬‫فلػ‬‫اىخٍت٘ق‬‫ىٍت٘ٓث‬
.‫عٍأ‬‫أضػْا‬‫وٗهٔن‬‫اىٍؽنؾٗث‬‫اىٍِاذج‬ٌَ‫كي٘و‬‫ْػد‬‫ٗفخغػم‬‫وكػ‬‫عٍأ‬‫ٍُٔذج‬‫ىٔسٔد‬ ‫نتري‬‫اضخٍال‬
-‫اىخفهري‬‫دون‬‫ْادٗث‬‫واىغري‬‫اىٓادٗث‬‫اىٍٓي٘ات‬‫نافث‬‫حفش٘و‬‫حفخْٔب‬‫أن‬‫ٗشب‬‫اىٍِاذج‬‫أن‬‫ُفخِخز‬‫ـتق‬‫ٌٍا‬
‫ةاىٓػد‬
‫(ال‬‫ثالجا‬:)‫اإللكرتوىية‬‫األىظنة‬‫إىل‬‫املدخالت‬‫ليناذج‬‫اجليد‬‫تصنيه‬‫األٍْ٘ث‬‫غاٗث‬‫يف‬‫أٌؽ‬‫ىيٍِاذج‬‫اىش٘ػ‬ًٍ٘‫اىخه‬
:‫ذىم‬‫ىِشاح‬‫حؤدي‬‫اىٍػعالت‬‫ىٍِاذج‬‫ٌلٌٔات‬‫ْػة‬‫وِْاك‬‫ةِشاح‬‫اىهرتوُ٘ا‬‫اىخٍت٘لات‬‫حلغ٘و‬‫إلٌهاُ٘ث‬
-‫ض‬‫ٗهٔن‬‫وأن‬‫ةاى٘ػ‬‫ٌهخٔةث‬‫وى٘فج‬‫ٌٍتْٔث‬‫حهٔن‬‫نأن‬‫واىطث‬‫اىٍِاذج‬‫حهٔن‬‫أن‬‫الـخ٘ٓاب‬‫ٌٓلٔل‬‫شٍٓا‬
.‫اىت٘اُات‬
-‫اىٓؽض‬ٌّ‫اىٍغخيفث‬‫واىطؽوف‬‫اىِٓارص‬‫ةني‬‫ىيفهو‬‫عانث‬‫ٌؽةٓات‬‫يف‬‫اىٍِاذج‬‫داعو‬‫اىت٘اُات‬‫حفشو‬‫أن‬
.‫ىٓا‬‫اىفٓو‬
-.َ‫ٌٍه‬‫ضػ‬‫أكو‬‫يف‬‫اىٍِٔذج‬‫سٔاُب‬‫ْىل‬‫اىٍٔىْٔث‬‫اىخٓيٍ٘ات‬‫حهٔن‬‫أن‬
-.‫ووىٔح‬‫دكث‬‫ذات‬‫ةِٓاوني‬‫اىٍِاذج‬‫حهٔن‬‫أن‬
-‫ى‬‫اىٓام‬‫اىِِام‬ًٍ٘‫حه‬‫يف‬‫اىهؽةٔن‬‫اـخغػام‬ٌَ‫واىطػ‬‫اىٍِاذج‬ٌَ‫واضػة‬‫ُفغث‬‫ْىل‬‫اإلىهرتوين‬‫يخلغ٘و‬
.‫اىٍِاذج‬‫إْػاد‬
-.‫ٌٍِل٘ا‬‫ٗهٔن‬‫وأن‬‫ةفٓٔىث‬‫ٌأله‬ٌََ‫حٍه‬‫ةٍؽٗلث‬‫اىٍِٔذج‬ًٍ٘‫حه‬

14. -
14
-
:)‫اإللكرتوىية‬‫األىظنة‬‫إىل‬‫املدخالت‬‫مناذج‬‫(ترقيه‬‫رابعا‬‫األغؽاض‬‫نافث‬‫يف‬‫ىيٍفاْػة‬ً٘‫اىرتك‬‫ٗفخغػم‬‫ض٘د‬
‫و‬‫اىؽكاة٘ث‬‫اىرشاء‬‫أواٌؽ‬‫نٍِاذج‬‫األعؽى‬‫واىٍِاذج‬‫اىٍفخِػات‬‫ْىل‬‫ىيخٓؽف‬
:)‫اإللكرتوىية‬‫األىظنة‬‫إىل‬‫املدخالت‬‫مناذج‬‫(تكويد‬‫خامشا‬‫واـخغػام‬‫اىت٘اُات‬‫اعخهار‬‫يف‬‫اىرتٌزي‬‫ٗفاْػ‬
‫ةاىطؽوف‬‫اىٍهخٔةث‬‫ىيت٘اُات‬‫عانث‬‫رضوري‬‫أٌؽ‬ْٔ‫و‬‫أكو‬‫حغؾني‬‫ٌفاضث‬
‫عل‬‫احلصول‬ً‫ميك‬‫اليت‬‫املدخالت‬‫(مناذج‬‫سادسا‬:)‫اإللكرتوىية‬‫األىظنة‬ً‫م‬‫يَا‬‫األٍُِث‬‫اـخغػام‬َ‫ٍٗه‬
‫ْي٘ٓا‬‫وٍٗيق‬‫اىٍغخيفث‬‫اىخٍت٘لات‬‫يف‬‫ةٓػ‬‫فٍ٘ا‬‫الـخغػآٌا‬‫ٌفخِػات‬‫ٍُاذج‬‫إُخاج‬‫يف‬‫اإلىهرتوُ٘ث‬
.‫اىغاز‬‫أو‬‫اىهٓؽةاء‬‫فٔاحري‬‫نٍفخِػات‬)‫اىػائؽٗث‬‫(اىٍفخِػات‬
:)‫اإللكرتوىية‬‫باألىظنة‬‫العاملني‬‫(تدريب‬‫سابعا‬٘‫دى‬‫إْػاد‬‫ٗشب‬‫ةاىػكث‬‫ٍٗخاز‬‫اإلىهرتوين‬‫اىِِام‬ٌٖ‫ىٍفخغػ‬‫و‬
ٌّ‫اىٍٓيل‬‫اىخٍت٘ق‬‫ْىل‬‫اْخٍادا‬‫اىِِام‬‫ألفؽاد‬‫ٌهرف‬‫حػرٗب‬‫عالل‬ٌَ‫اىػى٘و‬‫حٓيٍ٘ات‬‫حٍت٘ق‬‫وٗشب‬‫واىٔىٔح‬
.‫اىخػرٗب‬‫أذِاء‬‫األعٍاء‬‫ٌِاكلث‬