Uber - Bir Startup'n Kkenleri ve lk Gnleri Dava: Mterileri eletirmek. Ksa deien iiler. Saldrgan dzenleyiciler. Aldatc yetkililer. "Her ne pahasna olursa olsun kazan" iyeri kltrnde kural ihlali ve acmaszln vurgulanmas. Sadece yedi ylda balangtan 70 milyar dolarlk bir iletmeye gemek iin gereken bu mu? Yoksa bu nitelendirmeler, kskan rakiplerin eletirileri yanl m? Uber ya da dnyann nde gelen ulam hizmetlerinden biri olan Uber Technologies Inc. olarak bilinen dk maliyetli ara arma hizmetinin heyecanl yolculuuna uzunca bir gz atalm. Balarken 2008 ylnda Paris'te bir konferansa katlan teknoloji giriimcileri Garrett Camp ve Travis Kalanick, karl bir gecede taksi bulmann zorluundan ikayet ediyorlard. Bu dei tokutan, bir dmeye dokunarak talep zerine bir araba aracak yeni teknoloji yaratma fikri geldi. The Upstarts'ta yazar Brad Stone, en azndan irketin resmi kken efsanesinin bu olduuna dikkat ekiyor. Aslnda bu fikri ortaya atan Camp, bir sredir arkada Kalanick ile akll telefon tabanl bir ehir arabas (lks araba veya siyah araba) paylam hizmeti kavramn tartyordu. Camp, yelerin favori web sitelerini dier insanlarla paylamalarna olanak tanyan keif ve neri arama motoru StumbleUpon'un kurucu ortayd. Kalanick ("cal-a-nick" olarak telaffuz edilir) ilk iini 18 yanda kurdu, bu bir SAT-hazrlk zel ders hizmetiydi. Bir dosya paylam ve hizmet ii olan Scour, onun ikinci i macerasyd, ancak Kalanick'in byk abasna ve srarna ramen baarsz oldu. Bir sonraki giriimi, bir video ak giriimi olan Red Swoosh'du. 2007'de 23 milyon dolara satld. Mart 2009'da Camp, Calgary'den eski yksek lisans rencileri Oscar Salazar ve Conrad Whelan ile birlikte Kalanick'in "mega danman" olarak grev yapt yeni ehir arabas fikrinin denenmesinde ba ekti. . Bunlardan biri, ilk olarak Haziran 2007'de Apple tarafndan piyasaya srlen ve yalnzca akll telefon endstrisinde devrim yaratmakla kalmayp ayn zamanda genellikle "paylam ekonomisi" olarak adlandrlan modern ibirliki ekonomiyi yaratmasyla tannan iPhone iin bir mobil uygulamann prototipiydi. Mart 2009'da UberCab olarak kurulan irket, mobil uygulama konseptini ilk olarak New York'ta test etti, ardndan 2011'de San Francisco'da kullanclarn siyah lks bir araba talep etmek iin iPhone'larnda bir dmeye basmalarna veya bir metin gndermelerine olanak tanyan bir hizmet olarak resmi olarak lanse edildi. (limuzin), geleneksel bir taksinin fiyatnn sadece 1,5 kat. Ancak o zamanki taksi irketlerinden farkl olarak, UberCab'in ayrt edici zellii, bir ulam a irketi olarak adlandrlmasyd; bu irkette yolcular, mobil uygulama veya web sitesi araclyla hizmet talep edebilir ve srcnn konumunu (GPS araclyla) takip edebilirdi. telefonlarnda) ve arabann tam olarak ne zaman geleceini biliyorlar. Birka arabas olmasna ve ok az kiinin bunu bilmesine ramen, giriim byk bir hit oldu. 2011 ylnda, ehir ve eyalet dzenleyicilerinin srar zerine, irket adn UberCab'den (nk bir ehir arabas veya taksi firmasnn ruhsat gerekliliklerini karlamad iin) "sper" anlamna gelen Uber'e (Almanca ber kelimesi.

1. Uber - Bir Startup'n Kkenleri ve lk Gnleri
Dava:
Mterileri eletirmek. Ksa deien iiler. Saldrgan dzenleyiciler. Aldatc yetkililer. "Her ne pahasna
olursa olsun kazan" iyeri kltrnde kural ihlali ve acmaszln vurgulanmas. Sadece yedi ylda
balangtan 70 milyar dolarlk bir iletmeye gemek iin gereken bu mu? Yoksa bu nitelendirmeler,
kskan rakiplerin eletirileri yanl m? Uber ya da dnyann nde gelen ulam hizmetlerinden biri olan
Uber Technologies Inc. olarak bilinen dk maliyetli ara arma hizmetinin heyecanl yolculuuna
uzunca bir gz atalm.
Balarken
2008 ylnda Paris'te bir konferansa katlan teknoloji giriimcileri Garrett Camp ve Travis Kalanick,
karl bir gecede taksi bulmann zorluundan ikayet ediyorlard. Bu dei tokutan, bir dmeye
dokunarak talep zerine bir araba aracak yeni teknoloji yaratma fikri geldi. The Upstarts'ta yazar
Brad Stone, en azndan irketin resmi kken efsanesinin bu olduuna dikkat ekiyor. Aslnda bu fikri
ortaya atan Camp, bir sredir arkada Kalanick ile akll telefon tabanl bir ehir arabas (lks araba veya
siyah araba) paylam hizmeti kavramn tartyordu.
Camp, yelerin favori web sitelerini dier insanlarla paylamalarna olanak tanyan keif ve neri
arama motoru StumbleUpon'un kurucu ortayd. Kalanick ("cal-a-nick" olarak telaffuz edilir) ilk
iini 18 yanda kurdu, bu bir SAT-hazrlk zel ders hizmetiydi. Bir dosya paylam ve hizmet ii olan
Scour, onun ikinci i macerasyd, ancak Kalanick'in byk abasna ve srarna ramen baarsz oldu. Bir
sonraki giriimi, bir video ak giriimi olan Red Swoosh'du. 2007'de 23 milyon dolara satld. Mart
2009'da Camp, Calgary'den eski yksek lisans rencileri Oscar Salazar ve Conrad Whelan ile
birlikte Kalanick'in "mega danman" olarak grev yapt yeni ehir arabas fikrinin denenmesinde ba
ekti. . Bunlardan biri, ilk olarak Haziran 2007'de Apple tarafndan piyasaya srlen ve yalnzca akll
telefon endstrisinde devrim yaratmakla kalmayp ayn zamanda genellikle "paylam ekonomisi"
olarak adlandrlan modern ibirliki ekonomiyi yaratmasyla tannan iPhone iin bir mobil
uygulamann prototipiydi.
Mart 2009'da UberCab olarak kurulan irket, mobil uygulama konseptini ilk olarak New York'ta
test etti, ardndan 2011'de San Francisco'da kullanclarn siyah lks bir araba talep etmek iin
iPhone'larnda bir dmeye basmalarna veya bir metin gndermelerine olanak tanyan bir hizmet
olarak resmi olarak lanse edildi. (limuzin), geleneksel bir taksinin fiyatnn sadece 1,5 kat.
Ancak o zamanki taksi irketlerinden farkl olarak, UberCab'in ayrt edici zellii, bir ulam a irketi
olarak adlandrlmasyd; bu irkette yolcular, mobil uygulama veya web sitesi araclyla hizmet talep
edebilir ve srcnn konumunu (GPS araclyla) takip edebilirdi. telefonlarnda) ve arabann tam olarak
ne zaman geleceini biliyorlar.

2. Birka arabas olmasna ve ok az kiinin bunu bilmesine ramen, giriim byk bir hit oldu. 2011 ylnda,
ehir ve eyalet dzenleyicilerinin srar zerine, irket adn UberCab'den (nk bir ehir arabas veya taksi
firmasnn ruhsat gerekliliklerini karlamad iin) "sper" anlamna gelen Uber'e (Almanca ber
kelimesinden) deitirdi. , "yukar" iin). Ayn zamanda, lks yolculuklar sunan bir irketten, her trden
srcy ve srcy eletiren bir teknoloji irketi olmak iin bir kimlik deiikliine urad.
Alt yl sonra genel merkezi hala San Francisco'dayd, dnya apnda 11.000'den fazla tam zamanl
(src olmayan) alan ve yaklak 1,1 milyon aktif srcs vard, 81'den fazla lke ve 528 ehirde faaliyet
gsteriyordu ve yaklak 70 milyar dolar deerinde olduu syleniyordu birka grnr varla sahip olan bir
irket iin artc bir rakam. u anda 300 ABD ehrinde bulunan ve deeri 7 milyar dolar olan ikinci
sradaki rakibi Lyft'in kilometrelerce nnde. Business Insider dergisi, Uber'i dnyann en deerli
teknoloji irketi olarak adlandrd. Ancak yine de olaanst miktarlarda para kaybediyor - ylda yaklak
2 milyar dolar. 2010 ylnda Kalanick ve Camp, Uber kullanma fikrinden holandklarna ancak ikisi
de onu altrmak istemediine karar verdiler.
Bu nedenle Kalanick, ynetimsel yardm isteyen bir tweet gnderdi ("Looking 4 giriimcilik rn
mgr/biz-dev killer 4, konum tabanl bir hizmet"). Chicago merkezli General Electric alan 27
yandaki Ryan Graves aramay yantlad ve daha sonra Uber'in ilk CEO'su oldu. Birka ay sonra
Graves, Kalanick lehine CEO olarak istifa etti. Bugn Kalanick, Camp ve Graves st dzey genel
mdrler olarak kalmaya devam ediyor, ancak baka nemli oyuncular da var. Uber'de ie alnan drdnc
kii olan Austin Geidt, kresel genilemenin badr; irketi bir ehirden yzlerce ehre tad. Ba teknoloji
sorumlusu Thuan Pham, Uber uygulamasnn alr durumda kalmasn salar. Ba gvenlik grevlisi Joe
Sullivan, Uber'in toplad verilerin gvende kalmasn salar. Jeff Holden, rn sorumlusu. Emil
Michael, i gelitirmeden sorumlu kdemli bakan yardmcsdr. Allmadk unvanlara sahip baz kiiler de
var: Arz art Bakan Yardmcs. nsanlarn kresel bakan. UberEverything Bakan.
Uber, ilk yllarnda yatrm sermayesini artrmaya odakland ve balangta Philadelphia merkezli
yatrm fonu First Round Capital'den 1,25 milyon $'lk balang fonunu kapatt. 2011'de San
Francisco risk sermayesi irketi Benchmark'tan 11 milyon dolar ve daha sonra Menlo Ventures,
Amazon'dan Jeff Bezos ve Goldman Sachs'tan 32 milyon dolar fon ald.
Bu dnemde Uber, dik bir renme erisi ile kar karya kald. Gazeteci Samantha Kelly, "Zorluklar,
yerel ehir dzenlemeleriyle uramaktan ve gvenilir srcleri ie almaktan, sadk bir src taban
gelitirmeye ve astronomik bir oranda [i etkinliini artrmaya] leklendirmeye kadar deiiyordu"
diyor. Uber'in yneticileri, ba dndrc ykselii srasnda, daha sonraki sayfalarda aklayacamz gibi,
baka pek ok zorlukla karlamak zorunda kald ve olmaya da devam ediyor.
alma Ortam ve Etik Sorumluluklar
Bloomberg Businessweek'e gre 2007 tarihli bir videoda kaydedilen bir diyalogda, bir kadn
Kalanick'e Uber'in zor bir yl geirdiini duyduunu sylyor. "Her yln zor bir yl olduundan eminim,"

3. diye karlk verdi. Ben byle yuvarlanrm. Her yln zor bir yl olduundan eminim. Kolaysa, yeterince
zorlamyorum.
Bir yneticinin, ister irket ii (alanlar, hissedarlar ve irket yneticileri) ister irket d (mteriler,
rakipler, mttefikler, bor verenler ve aralarnda hkmetler) olsun, bir irketin paydalaryla nasl
etkileim kurmas gerekiyor? Bir yneticinin etik ve sosyal sorumluluklar nelerdir? Daha sonraki
sayfalarda daha ayrntl olarak gelitireceimiz aadaki iddialar ele alalm:
alanlara ynelik muamele: Baz eletirmenler, iilerle bazen iinin kar karya getirildiini sylyor ve en
iyi performans gsterenlerin ihlalleri genellikle gz ard ediliyor. Blog afii Susan Fowler, irketten
ayrldktan sonra "st ynetim saflarnda hararetli bir siyasi sava vard" diye yazmt. Grne gre her
ynetici akranlaryla savayor ve dorudan amirlerinin iini alabilmek iin kendi amirlerini
baltalamaya alyor. Bu yneticiler yaptklarn gizlemek iin hibir giriimde bulunmad: toplantlarda
bununla vndler.
Srclere ynelik muamele: Uber, cret hrszlndan ii snflandrmasnn temel sorularna kadar uzanan
sulamalarla mcadele etmek iin ok sayda dava at.
Mterilere ynelik muamele: Uber, dolu arabas irketinin gvenlik sicilini yolculardan szde "gvenli
yolculuklar" iin sabit bir cret alarak uygunsuz bir ekilde pazarladn iddia eden iki toplu davay
zmeyi kabul etti.
Rakiplere ynelik muamele: Uber'in rakiplere esir almama yaklam, Lyft'in Kaliforniya'da yasa d
olduuna hkmettii rakip yolculuk hizmeti almaya alt zamanla ilgili bir hikayede zetlenmitir.
Dzenleyicilere ynelik muamele: Uber genellikle gerekli izni almadan pazarlara girmeye alt, bu
da davalara (2016'da 70 federal dava) ve yasama atmalarna yol at.
Medya eletirmenlerine ve dier dmanlara ynelik muamele: 2014'te, Uber'in kdemli bir bakan
yardmcs, kendisini eletirenlerin medyada, zellikle de irketi eletiren bir kadn gazetecinin pisliini
ortaya karmak iin muhalif aratrmaclardan oluan bir ekip tutma fikrini ortaya att. (Fikir hibir
zaman yrrle girmedi.)
Yatrmclara muamele: "irket kltr zerinde yapc bir etki yaratmak" iin yllarca perde arkasnda
altktan sonra ilk yatrmclar Mitch ve Freada Kapor, 2017'de Uber ynetim kuruluna ve dier
yatrmclara irketi alenen knayan fkeli bir mektup yazdlar. toksik kt davran modeli.
Uber byle bir davrantan kurtulabilir mi? Gemite, irket ve atmac CEO'su, imajlarn iyiletirmek iin
deiiklikler yapmaya alt. rnein 2014'te Kalanick, New York medyasnn yeleriyle grerek bir cazibe
saldrs balatt. yl sonra, en son skandal dalgasndan sonra, en nde gelen drt yetkilinin Uber'de "zeki
gerizekallara" yer olmadn sylemesiyle irket yeniden denemek zorunda kald. Sradaki ne?
Kreselleme Uber, kuruluundan ok ksa bir sre sonra, 2011'de Paris'te balayp 2013'te Hindistan ve
Afrika ve 2014'te en byk pazar olan in ile devam ederek agresif bir ekilde uluslararas ticarete
ynelmeye balad. Ayrca, yolculuunun dnda baz deneyler balatmak iin yabanc lkeleri de kulland. -
UberCARGO'nun 2015'te Hong Kong'da kullanma sunulmas, hizmetlerini tama ve teslimat

4. ihtiyalarn karlayacak ekilde geniletmesi ve talep zerine yemek teslimat hizmetleri salamak iin
Barselona, spanya'da UberEATS denemesinde olduu gibi selamlama ii.
Buna ek olarak Uber, uluslararas genileme iin para toplamak amacyla denizar kaynaklar kulland
ve 2014'ten balayarak inli arama gc Baidu'dan 600 milyon dolar ald ve buradan kendi
teknolojisiyle entegre olacak mobil arama ve harita uygulamalar ald. 2016 ylnda Uber, Rus
milyarder Mikhail Fridman'dan 200 milyon dolar ve Suudi Arabistan Kamu Yatrm Fonu'ndan
3,5 milyar dolar yatrm ald. O yl, Japon otomobil reticisinin Uber'e yatrm yapmay ve iki irketin
yolculuk paylam i birliini nasl gerekletirebileceini kefetmeyi kabul etmesiyle Toyota ile de
glerini birletirdi.
in zellikle zor bir macera olduunu kantlad ve Uber, inli rakibi Didi Chuxing'e kar ylda 1 milyar
dolar kaybettiini syledii uzun ve ar maliyetli bir savaa girdi. 2015'te Uber'in in kolu, Didi'ye kar
mcadelesine yardmc olmak iin 1,2 milyar dolar toplad, buna karlk kendi bana yaklak 3 milyar
dolar toplad.
2016'ya gelindiinde, Didi in genelinde 400'den fazla ehirde faaliyet gsteriyordu ve Uber 100'e
ulamak iin abalyordu. Sonunda, Didi ve Uber China'nn 35 milyar dolarlk bir anlamada birlemesi
ile para tketen in sava sona erdi. Bir Business Insider makalesi, "Birleme, temel olarak Uber'in
in'de havlu att anlamna geliyor" dedi. te yandan, bir Fortune yazar, "bu ayn zamanda zekice bir
kapitlasyondu" nk "Didi'yi bir yatrmc olarak kazand ve maliyetli bir dikkat dankln ortadan
kaldrd" dedi.
Snrlar zorlayan kurumsal kltr ve yerleik ulam salayclarna kar avantaj elde etmek iin yerel yasa
ve dzenlemeleri ineme eilimi ile Uber'in uluslararas giriimleri genellikle frtnal olmutur. rnein,
Haziran 2015'te Fransa'da taksi ofrleri ve destekileri yollar kapatrken, lastikleri yakarken ve pheli
Uber srclerine saldrrken iddetli protestolar patlak verdi. Baz pazarlarda, dk maliyetli ara arma
hizmetine kolluk kuvvetleri tarafndan kar kld ve hatta Hollanda gibi yerlerde ve Tayland,
Hindistan ve in'in baz blgelerinde yasakland. Almanya, Uber'i gvenlik gerekesiyle yasaklad ve
Macaristan'daki mevzuat, Uber'in almasn imkansz hale getirdi. irket, Avustralya, in ve Gney
Kore gibi lkelerdeki yetkilileri aldatmak iin daha sonra aklanan Greyball adl bir program
kullanarak karlk verdi.
Uber, aksiliklere ramen bymesini srdrd ve 2017 ylna kadar dnya apnda 80'den fazla lkede
faaliyet gsteriyor ve Asya, Gney Amerika ve dier yerlere tanmaya devam ediyor.
S1: Uber, dzenleyici kurumlardan faaliyet gstermek iin gerekli izinleri almad pazarlara sklkla
girdi. Bu, hangi genel evre kuvvetini en nemli lde etkiler?
ekonomik
B. siyasi-yasal
teknolojik
uluslararas

5. S2. __________, Uber'e en byk zorluklar salayan grev ortam grubudur.
A. zel ilgi gruplar
B. Finansal Kurumlar
C. Devlet dzenleyicileri
D. evre kurumlar
S3. Uber, vakada etik ikilemlere karar vermek iin drt yaklamdan hangisini sergiliyor?
A. Manevi Haklar
Adalet
C. Bireysel
D. Uber, drt yaklamdan hibirini gstermiyor
S4. Aadaki genel evre glerinden hangisi Uber'in ok uluslu bir organizasyona dnmesini
etkilemiyor?
kitle iletiim aralar
B. siyasi-yasal
teknoloji
uluslararas
S5. Kalanick'in liderliinde Uber'in performansn lmek iin l alt izgiyi kullann. Yantnza vakadan
rnekler eklediinizden emin olun.
S6. Kalanick daha ok bir ynetici mi yoksa giriimci mi? Cevabnz desteklemek iin vakadan
rnekler kullandnzdan emin olun.