28813900107
- 1. www.SID.ir
Archive of SID
خآنتی واصپنبه پارچه ضدچروک و باکتریالکربوکسیلیك پلی با شده عمل ای
،اسیدهاکیتوساننقره نانو و
خواجوی رامین*
گروهمهندسینساجی،جنوب تهران واحد اسالمی آزاد دانشگاه،تهران،ایران
خان حسن پویا
دانشآموختهوکارشناسارشدمهندسی،نساجیگروهمهندسینساجی،دانشگاهآزاداسالمیواحدتهرانجنوبتهران،ایران
نیا ملك الله
گروهمهندسینساجی،جنوب تهران واحد اسالمی آزاد دانشگاه،تهران،ایران.
:رسید00/06/0320:پذیرش ،30/00/0320
چکیده
ای پنبه کاالهای,فردی به منحصر خواصآب جذب نظیر,آن معایب مهمترین از و .دارند زیاد سایشی مقاومت و استحکام
ضد و میکروب ضد تکمیل بنابراین .باشد می ها قارچ و ها باکتری رشد برای مناسب محیط ایجاد و چروك و چین به تمایل ها
کیتوسان همزمان اثر ها تکمیل این از یکی .دارد زیادی اهمیت منسوجات این شدن چروك-نقر نانوای پنبه کاالی روی بر ه
.باشد می
کایتوان تاثیر بررسی تحقیق این از هدف-رفتار روی بر نقره نانوبازگشت زاویه با همراه خمش مدول و خمش سختی
باکتری ضد قابلیت و چروك از پذیریروی برباکتریاشرشیاکلیواورئوس استافیلوکوکوسشده عمل ای پنبه منسوجات در
پلی باباشد می ها اسید کربوکسیلیك.
بهمنظور همیننمونههایپارچهبانانوذراتنقرهوکربوکسیلیكاسیدکیتوسان وبصورتجداگانهوهمزمانباروش
Pad-Dryعملشدهوباکتریال آنتی تستودستگاههایآزمونکنندهبازگشتازچروكسختی و سنجی استحکام و
خمشموردارزیابیقرارگرفتند.نتایجنشاندادکهکاربردهمزمانپلیکربوکسیلیكاسیدونانوذراتبر کیتوسان ورفتار
بازگشتازچروكباکتریال آنتی اثر ونمونههایپنبهایرادرمقایسهبااستفادهازهریكازاینموادبهتنهاییبهبودمی
بخشد.می بهبود را باکتریال آنتی و چروك ضد اثر روی بر هم با و تنهایی به مواد این از یك هر برای پخت دمای افزایش با و
.میابد کاهش مواد این از یك هر برای پخت دمای افزایش با پارگی حد تا استحکام قابلیت اما .بخشد
:کلیدی کلمات،چروك از پذیری بازگشت زاویهخمش سختی، باکتری مکانیکی،ضد ،خصوصیاتپارچهتاری–پودی.
*
:مکاتبات مسئولEmali:Khajavi@azad.ac.ir
نساجی فناوری پژوهشی علمی مجلههفتم سال–اول شماره–زمستان و پاییز20
www.tstj.ir
info@tsji.ir
- 2. www.SID.ir
Archive of SID
05خآنتی واصپنبه پارچه ضدچروك و باکتریالکربوکسیلیك پلی با شده عمل ای،اسیدهاکیتوساننقره نانو و
1.مقدمه
پنبهترکیبیازسلولزکهیكپلیساکاریداستمیباشد.زنجیرههایسلولزبوسیلهپیوندهایهیدروژنیسرجایخودنگه
داشتهمیشوند.دراثراعمالیكنیرویزیادرویالیافزنجیرههایسلولزیبرروییکدیگرسرمیخورند.پیوندهـای
هیدروژنیموجودبینزنجیرههایسلولزدرمقابلاینسرخوردنمقاومتمیکنند.امابههرحالهنگامیکهسـرخـوردن
اتفاقمیافتد،پیوندهایهیدروژنیدرمکانجدیدایجادمیشوندکهتمایلبهنگهداریالیافدرحالتچروكوخمیدگی
دارند.]0[ترکیباتدارایفرمالدئیداگرچهتاثیرخوبیرویفرایندضدچروكدارندامابعلترهایشفرمالدئیدکـهسـمیو
مضراستامروزهکاربردچندانیندارند.تاکنونمطالعاتزیادیدرجهترفـعمشـکلچـروكپـذیریبعنـوان(BTCA)
کاالیپنبهایبوسیلهپلیکربوکسیلیكاسیدهابخصوصبوتانتتراکربوکسیلیكاسیدعواملجدیـدایجـادکننـدهپیونـد
عرضیصورتگرفتهاست.همچنینتحقیقاتدیگریدرخصـوصاسـتفادهازنظیـر طبیعـی سـاکاریدهای پلـی از اسـتفاده
میگردد چروك ضد بهبود سبب حدی تا که بوده کیتوسان,اسـیدهایی کربوکسـیلیك بـا همزمـان کـه صورتی در مخصوصا
شود استفاده سیتریك اسید نظیر.]0-0-6[
پایداریابعادیومقاومتدربرابرچروكپارچههایپنبهایباپیوندهایعرضیوشبکهایشدندراثراستفادهازپلی
کربوکسیلیكاسیدهاکهباگروههایهیدروکسیلسلولزواکنشمیدهندویكساختارشبکهایایجادمیکنندافزایش
پیدامیکند.]2[
.آورد مـی پدید مناسبی چروك ضد اثر کیتوسان و سلولزی های زنجیره بین متنوع عرضی پیوندهای ایجاد با ترکیبات این
همچنـین شـود نمـی حـل مایی محلول در کیتوسان زیرا .کند کمك ها نمونه روی بر کیتوسان پایداری و حاللیت بهبود به و
نانوذر برای پایدارکننده ترکیب یك کیتوسان خودکنـد مـی جلوگیری نانوذرات تجمع از و باشد می ات,کـنش هـم بـر زیـرا
ندارد وجود جز دو بین مناسبی.]0[
بـا سـازگار و ایمن ترکیبی و .دارد میکروبی ضد اثر حدی تا ساختار در کاتیونیك گروههای وجود واسطه به کیتوسان خود
در نانوکامپوزیت صورت به و .است زنده موجودات بدنبـرای و )نانوالیاف هم و خود (هم سلولی رشد نظیر پزشکی کاربردهای
هـا ارگـان سـایر بـا ترکیـب یا تنها صورت به توان می و گردد می استفاده پوستی عفونی های بیماری بهبود و ها زخم ترمیم
نمود استفاده.]3[
بـا اسـتحکام بهبـود و کننـدگی لینك کرانس قابلیت پژوهشی درتکمیـلدورابـلپـرسBTCAﻭ)SHPهیپـو سـدیم
در )فســفیتمختلــف ـایغلظتهـتحــت و کــرد ـیبررسـ راآنــالیزFTIRداد ـانـنش نتــایج .داد ـرارـق(0-5-3-0بوتــان
اسید تتراکربوکسیلیك)BTCAحدود در5%دار تکمیلی عملیات برای را تاثیر بیشتریند.]2[
دیگری تحقیق در .همچنینزردیحاصلهپنبه پارچه دررابا.کرد بررسـی باال دمای در اسید سیتریكدمـای افـزایش کـه
غلظت افزایش و پخت عمل زمان مدت و پختسیتریك اسیدسببزردی افزایش.گردیدعنـوان بـه سـدیم هیدروسـولفیت
کاتالی یكزورسببافتتواند می که شود می زردیخاطر بهباشد سولفات مونوسدیم.]00[
دیگری تحقیق دراستحکامبا را ای پنبه پارچهBTCAوSHPتحتتکمیلپرس دورابلدرمختلـف حرارتهای درجه
داد قرار بررسی مورد کاتالیزور و اسید از مختلف های غلظت و پخت عملدرجـه افـزایش بـا پارچـه استحکام که داد نشان و
غلظت و پخت حرارتBTCA.یابد می افزایشوباالی حرارت درجهتثبیتباالی غلظت وBTCAکـم را پارچـه استحکام
و کردهWRAدهد می افزایش را[10].برابر در محافظت و میکروبی ضد اثر دیگری تحقیق در همچنینUVمنظـور بـه و
کیتوسان متیل کربوکسیل پوشاندن با فتوکاتالیسی فعالیت کردن بلوکه(CMCH)نانوذرات روی برTiO2قرار آزمایش مورد
.دادپوششCMCHبه تنها نهعنوانعاملمسدودکردنفعالیتفتوکاتالیستیکـرده عمل,کـردن پراکنـده سـببب بلکـه
نانوذراتTiO2ت از و شدهجمعجلوگیری.نموداثر بهبود سبب وو باکتری ضدمحافظتعـالیبرابـر درUV.گردیـد ایجـاد
- 3. www.SID.ir
Archive of SID
نساجی فناوری پژوهشی علمی مجله–سالهفتم–شمارهاول–و پاییززمستان2003
خصوصیات در تاثیری هیچ هم روی بر جز دو این فعالیتنمـی ایجـاد بـدن بـا تمـاس در خاصـی مشـکل و .نـدارد نـانوذره
کند.]00[
همکارانش و منتظر آقای,ای پنبه پارچه چروك ضد و میکروب ضد زمان هم اثر,وسیله بهN-5-پروپیل هیدروکسی-
3-( کلرایـد کتیوسان آمونیوم متیل تریHTCC( گلوتارآلدهیـد و )GA),اسـ کروبوکسـیلیك تتـرا بوتـان( یدBTCAو )
( اسید سیتریكCAداد نشان پژوهش این نتیجه و . داد قرار مطالعه مورد را ),ترکیبـاتGA,BTCAوCAمقـاوم ضـمن
چروك برابر در ای پنبه پارچه کردن,میکروبی ضد خواص پایدارسازی موجب03کتیوسان مانندHTCCبـه منجـر و شده
میگردد پارچه روی بر بادوام میکروبی ضد و ضدچروك خواص تولید.]05[
2.موادووسایل
2-1-مصرفی مواد
پارچه000%تاری تراکم با تافته بافت با ای پنبهwarp/cm30پودی تراکم و سانتیمتر درweft/cm52.شد تهیه
استیالسیون درجه و متوسط مولکولی وزن با برند با کیتوسان پودر02-32کارخانه از %Orbitalگردید تهیه هندوستان.
ذرات اندازه میانگین با نقره نانو پودر35nmازMerk,German.گرفت قرار استفاده مورد
از شده هیدراته اسید سیتریك پودرMerk,German.شد تهیه
هی سدیم پودراز مونوهیدراته فسفیت پوMerk,German. شد تهیه
2-2-مصرفی وسایل
دستگاهWrinkle RecoveryمدلM272ازشرکتشرلیانگلسـتانبـرایارزیـابیرفتـاربازگشـتازچـروكپارچـهو
مـدل خمش طول گیری اندازه دستگاه و ایران از الیما مدل کشش مکانیکی خصوصیات گیری اندازه دستگاهEP 0398942
A1دسـتگاه و آلمان بورك اسکایس شرکت ازUltrasonic cleanerمـدلDSAپراکنـدگی بـرای چـین کشـور سـاخت
نانوذرات. گرفت قرار استفاده مورد
3.روشکار
3-1-تهیهوآمادهسازینمونهها
پارچهتحتعملیاتشستشوییقلیایینانیونیك (شویندهg/l5آنیونیك شوینده وg/l5زمان درhour50دمای و◦
C00
(نسبتحجممحلولبهکاال50:0گرفت قرار )تابقایایهرگونهموادتکمیلیازآنبرطرفگردد.بعدازدوبارآبکشیباآب
مقطردردمایمحیطبمدت48 hourقراردادهشدتاخشكگردد,سپسنمونهابعاد به هاcm2
2*50و تار جهت در هم
.شدند بریده پود جهت همینطور
ها محلول سازی آماده :گردید انجام کار مرحله سه,ها نمونه سازی آغشته و اسپری,.مربوطه آزمایشات انجام
3-2-عملنمودننمونهها
مقطر آب شامل حمامی در نمونه : اسید سیتریكml)000)،( اسید سیتریكg/l00( هیپوفسفیت سدیم و )g/l00)در
- 4. www.SID.ir
Archive of SID
00خآنتی واصپنبه پارچه ضدچروك و باکتریالکربوکسیلیك پلی با شده عمل ای،اسیدهاکیتوساننقره نانو و
◦
C02مدت به سپس . گرفتند قرار دمایmin2دمای در◦
C32دمـای در و شدند خشك◦
C050تـا◦
C020مـدت بـه
min3.گردیدند پخت
نقره نانو و اسید سیتریك:مقطر آب شامل حمامیml)000)،( اسید سیتریكg/l00( هیپوفسفیت سدیم و )g/l00)
( نقره نانو وPPM000آماده )مدت به التراسونیك دستگاه در و شدmin02.گردیـد اسـپری هـا نمونه روی بر و گرفت قرار
مقدارpick up00مدت به ها نمونه سپس .بود وزنی %min2دمای در◦
C32دمـای در و شدند خشك◦
C050تـا◦
C
020مدت بهmin3.گردیدند پخت
:اسید سیتریك و کیتوسانشامل حمامی در نمونهمقطر آبml)000)،( اسید سیتریكg/l00هیپوفسفیت سدیم و )
(g/l00کیتوسان و )(%0.5wt/wt)مقدار .شد اسپری نمونه روی برpick up00مـدت بـه هـا نمونه سپس .بود وزنی %
min2دمای در◦
C32دمای در و شدند خشك◦
C050تا◦
C020مدت بهmin3.گردیدند پخت
سـ و کیتوسـانـرـمقط آب شـامل ـامیـحم :نقـره نـانو و ـیدـاس یتریكml)000)،( ـیدـاس سـیتریكg/l00ـدیمـس و )
( هیپوفسفیتg/l00کیتوسان و )(%0.5wt/wt)( نقره نانو وPPM000مـدت بـه التراسـونیك دسـتگاه در و شد تهیه )
min02مقدار .شد اسپری نمونه روی بر نهایتا .شد دادهpick up00مـدت به ها نمونه سپس .بود وزنی %mi2دمـای در
◦
C32دمای در و شدند خشك◦
C050تا◦
C020مدت بهmin3.گردیدند پخت
محلول در ذره حاللیت عدم واسطه به دار نانو های نمونه برای کردن اسپری روش از استفاده علت.شد استفادهمنظـور بـه
محلول غلظت تغییر از جلوگیری,در نـایکنواختی احتمـال سازی آغشته روش در زیرا .نمود استفاده اسپری روش از بایستی
.کند می ایجاد خطا و آید می پدید ها نمونه برای جذب
مقطر آب شامل حمامی :نقره نانوml)000)،( نقره نانوPPM000مـدت بـه التراسونیك دستگاه در و شد تهیه )min
02مدت به سپس .گردید اسپری نمونه روی بر نهایتا و گرفت قرارmin2دمای در◦
C52.شدند خشك
جدول1.حمامهایاسپریمختلف
Ag SHP Chitosan CA نمونه کد نمونه شماره
(ppm) (g/l) (wt/wt%) (g/l)
- 10 - 10 A 1
100 10 10 B 2
- 10 0.5 10 C 3
100 10 0.5 10 D 4
100 - - - E 5
- - - - F 6
3-3-خمش سختی و خمش طول گیری اندازه روش
طـول از اسـتفاده بـا میتوان را عامل این .شود می محسوب پارچه پذیری انعطاف در مهم بسیار های شاخص از خمش سختی
هرچه .آورد بدست خمشمدولخمشیبیشترباشدانعطافپذیریکاالنیزکمترخواهـدشـد.]5[مقاومـتخمشـیبـه
کمكدستگاهسادهایقابلاندازهگیریمیباشد.ایندستگاهازیكخطکش,کهیكطرفآنچرموطرفدیگرشفلز
است)ویكخطقرمزرنگکهزاویهاسباافق41.5درجهمیباشدتشکیلشدهاست.اینتنها دستگاهبرایپارچـههـای
تاریپودیمناسباستبافت برای وحلقویویاحتیپارچههایتاریپودیکهدارایبافتکجهستند,.باشد نمی مناسب
طولخمشی،سختیخمششود می محاسبه زیر صورت به.
طولخمشیc= l*f(Θ) ,خمش سختی :G= w*c3
*103
(cm)
- 5. www.SID.ir
Archive of SID
نساجی فناوری پژوهشی علمی مجله–سالهفتم–شمارهاول–و پاییززمستان2002
3-4-زاویه گیری اندازه روش( چروک از پذیری برگشتATTCC 66)
و شده حذف وارده بار سپس .گرفت قرار مشخصی بار فشار تحت معینی مدت به و شده تا وسط از شکل مستطیلی نمونه ابتدا
از پـذیری برگشـت زاویـه عنـوان به ًااصطالح زاویه این .گردید گیری اندازه نمونه لبۀ دو بین زاویۀ ،معین زمان گذشت از پس
چرودر نمونـه لبـه یك حالیکه در که است صورت این به چروك از پذیری برگشت زاویه گیری اندازه نحوه .شود می نامیده ك
.گیرد قرار قائم راستای در همواره نمونه آزاد لبه که شود تنظیم باید طوری دستگاه ،گرفته قرار دستگاه نگهدارنده گیرۀ داخل
min2برداشتن و بار حذف زمان از پسخـوردگی چـروك از پـذیری برگشت زاویه ،مدرج صفحه کمك به فلزی نازك صفحه
زاویـه ،کـرده عبـور مـدرج صـفحه مرکز و نمونه وسط از که قائمی صفحه کمك به آزاد لبۀ پیچش صورت در .شود می قرائت
من انواع از برخی برای روش این از استفاده که است الزامی واقعیت این ذکر .شود می خواندهمنسـوجات و نـازك ،نرم سوجات
کـه مخلوط و پشمی های پارچه از بسیاری برای خاطر همین به .دهد نمی دست به را دقیقی نتایج ،دارند پیچش به تمایل که
.باشد نمی مناسب روش این هستند ظریف خیلی
3-1-گیری اندازه روشپارگی حد تا طول ازدیاد و پارگی حد تا نیرو
جهتاندازهگیریخصوصیاتکششینیزنمونهدر هـادوجهـتتـاروپـوددربـیندوفـدسـتگاه كکـهبـاسـرعت300
mm/minحرکتمیکندگرفته قراروتاحدپارگیکشیدهشدند.میانگیننتایجاستحکامتاحدپارگیبـراینمونـههـای
خاموتکمیلشدهبانانونقره–و اسید سیتریك و کیتوسانهریكازاینموادبهتنهاییدرجهاتتاروپود.دهد می نشان
را فك دو بین فاصله .گرفت قرار دستگاه فك دو بین یکسان شرایط در را پودی و تاری های نمونهcm50.بود
3-6-روشتست طبق باکتریال آنتی تست گیری اندازهAATCC 100
لحاظ از را الیاف های نمونه .میسازیم غلظت یك میکروب دو ازنمونه هر .کنیم می تقیسم مساوی های تکه به اندازه یا وزن
اندازه به کدام هر مذکور های غلظت سپس .کنیم می استریل را آن و آزمایش لوله یك درml0شـده اسـتیل هـای نمونـه به
مـدت کـار ایـن بـرای .باشـند هم مجاورت در ها میکروب با ها نمونه تا دهیم می اجازه و کنیم می اضافهhour50در زمـان
ثابت دمای◦
C30کنـد می ها باکتری با واکنش به شروع الیاف روی بر موجود میکروب ضد ذرات زمان گذشت با .است الزم
میکروبیولـوژی هـای آزمایشـگاه هـود زیر در ها نمونه کردن خارج از سپس .گیرد می صورت کشی میکروب مذکور زمان در و
ب و .کنیم می خارج را داشته قرار آن در ها نمونه که محلولیسـپس .گـذاریم می پلیت روی محلول از قطره یك میکروسپیت ا
گذشـت از بعـد شود مخلوط خوب آگار با محلول تا زنیم می هم یکنواخت و آرامی به و ریخته محلول این روی را آگار محلول
چندminمدت به گذاشته را پلیت در حال .شود می سفت آگار محلولhour50دمـای در را آن◦
C30قـرار.دهـیم مـی
مـی انجـام میکروبـی مختلـف های غلظت برای را کارها این تمام .کند می پیدا رشد اجازه باشد مانده زنده میکروبی چه چنان
کنیم می استفاده مشاهدات عنوان به آن از و دهیم,روی قطره یك نیز نبوده تماس در پارچه با که ها میکروب ضد خود یعنی
آن به سپس و گذاریم می پلیتنظـر در شاهد عنوان به میکروب ضد حاوی ها پلیت این دهیم می زمان و کنیم می اضافه گاز
از پس .شود می گرفتهhour50کـانتر کـولنی دسـتگاه کمـك با شمارش برای و نموده خارج انکوباتور از را ها پلیت,کلـونی
کرد اقدام صورت این به باید شمارش برای کنیم می شمارش را میکروب هایرا شـاهد هـای نمونـه اول میکروب غلظت هر از
را آن نام و کنیم می شمارشAرا انـد شـده کشـی میکـروب الیـاف نـانو بـا تماس اثر در که هایی نمونه سپس و گذاریم می
و شمردهBغلظت مثال عنوان به .میشود نامگذاری0.00در غلظـت همـین از کـه ای نمونه سپس و شاهد نمونه خود اول را
مجاشـده شـمارش هـای کلـونی تعـداد که است این است انتظار مورد که چیزی .میکنیم شمارش گذاشتیم الیاف نانو ورتA
- 6. www.SID.ir
Archive of SID
06خآنتی واصپنبه پارچه ضدچروك و باکتریالکربوکسیلیك پلی با شده عمل ای،اسیدهاکیتوساننقره نانو و
از بیشتر بسیارB.آیـد مـی بدسـت نمونـه هـر کشـی میکـروب درصـد زیـر رابطـه در اعـداد جایگـذاری با انتها در .باشد می
R%=(A-B)/A*100
4نتایج .ومباحث
4-1-بررسیخمش طولخمش سختی و
االستیسیته افزایش باعث پارچه طول واحد در بیشتر نخ وجود واسطه به تاری های نمونهشود میپـذیری انعطـاف بنـابراین ،
خمشی سختی و بیشتربیشترشد.چـه هـر دارد آزمـایش انجـام در تـوجهی قابل تاثیر حرارت درجه و محیط نسبی رطوبت
باالتر نسبی رطوبتباشدخمیدگی طولمی کاهش شدن پخش زمان وی.ابددمـا افزایش بابـین عرضـی پیونـدهایCAﻭ
chitosanﻭSHPسلولز با(استری نوع)باال خمیدگی طول شده بیشتر سلولز مولکولی های زنجیره بارود می.
شکل1( حسب بر پودی و تاری های نمونه خمش طول منحنی .cmشده پخته های نمونه برای )
باالی دمای افزایش با که بطوری دارد ها نمونه سایر به نسبت باالتری خمیدگی طول کیتوسان دارای های نمونه◦
C020
.بود برخوردار را خمش طول بیشترین نمونه سطح روی بر کیتوسان شدن تثبیت واسطه بهنسبت پارچه طول در تار نخ تراکم
طول افزایش به منجر که بوده بیشتر پود نخ به.شد خمش
4-2-بررسیجذب زمان
هـم با پود و تار نخ نمونه گرفت نتیجه ای گونه به توان می پس . باشد می ثابت تقریبا پودی و تاری نمونه رطوبت جذب زمان
جذب زمان مدت پخت حرارت درجه افزایش با گرفت قرار پخت عمل تحت که خام پنبه جز به ها نمونه تمامی .باشد می برابر
رطوب.یافت افزایش ت
شکل2( حسب بر جذب زمان منحنی .sشده پخته های نمونه برای )
0
10
20
30
40
50
60
1 2 3 4 5
ها نمونه شماره
)s(جذبزمان
120◦C
130◦C
140◦C
150◦C
160◦C
170◦C
180◦C
190◦C
0
1
2
3
4
5
6
1 2 3 4 5
تاری های نمونه شماره
)cm(خمشطولاندازه
120◦C
130◦C
140◦C
150◦C
160◦C
170◦C
180◦C
190◦C
0
1
2
3
4
5
6
1 2 3 4 5
پودی های نمونه شماره
)cm(خمشطولاندازه
120◦C
130◦C
140◦C
150◦C
160◦C
170◦C
180◦C
190◦C
- 7. www.SID.ir
Archive of SID
نساجی فناوری پژوهشی علمی مجله–سالهفتم–شمارهاول–و پاییززمستان2000
4-3-( چروک از پذیری برگشت زاویه بررسیATTCC 66)
چروك کمتر پارچه ،بیشتر نخ تراکم چه هرخورد،چونپارچه طول واحد در بیشتر نخ تعدادافزایش را ،االستیسیتهوانعطاف
بیشتر پارچه پذیریشود میکمتـر پارچـه خمشی سختی وگـردد مـی.نـخ وجـودپارچـه طـول در بیشـترافـزایش باعـث
االستیسیتهگردیدبر اولیه حالت به تر راحت پارچه و ،گشت.بـه اسـید مـولی نسـبت وافـزایش اسـید غلظـت و دما افزایش با
ا نمونه چروك از بازگشت زاویه میزان کاتالیزورفزایشیافت.چـروك افـزایش باعـث نـخ کشـش و نخ ردیف تعداد افزایش پس
پارچهشدپارچه چروك کاهش باعث نخ تراکم افزایش وشد.
شکل3حسب بر پودی و تاری های نمونه چروک از پذیری بازگشت منحنی .(°)شده پخته های نمونه برای
باالی حرارت درجه در کیتوسان دارای های نمونه170◦
Cچـروك از بازگشـت قابلیـت عرضـی اتصاالت تثبیت واسطه به
باالتریدارامی.باشندپذیری چروك از بازگشت باشد باالتر نمونه پخت زمان مدت چه هربیشتریشدند برخوردار.
4-4-بررسیحد تا طول ازدیاد و پارگی حد تا نیروپارگی
ها نمونه تمامی برای اولیه طولcm50اسـید سیتریك از استفاده .آمد بدست زیر های منحنی مطابق پارگی حد تا نیرو .بود
.نمود ایجاد کاال و کیتوسان مولکولی های زنجیره بین را زیر های لینك کرانس ایجاد احتمال
Chit-O-CA-O-Cell , Chit-O-CA-O-Chit , Chit-NH-CA-O-Cell , Chit-NH-CA-NH- Chit
عرضی اتصاالتبا نمودن تثبیت عملیات طی در سلولزی های زنجیره بینCAصورت شدن استره طریق از.گرفـت.هـر
حرارت درجه چهو اتصاالت شدن ثابت واسطه به رود باالتر نمونه پختافزایشاستره پیوندهای,اسـتحکام افـزایش به منجر
نمونهگردید.
Cell-O-CA-O-Cell
دما ،غلظت افزایشوکاتالیزور به اسید مولی نسبت افزایش;پی در را استحکام کاهشبـا .داشتافـزایشدمـاوغلظـت
اسیدمیزانزاویهبازگشتازولی بخشید بهبود را چروكاستحکامها نمونهکاهشیافـت.بـا همچنـیننمـودن تـر اسـیدی
محیطدردماهایباالترسببافتاستحکامالیافشد.افزایشغلظتاسیدواسطه بهکاهشpHمحـیط,پـذیری تخریـب
بیشتریرویزنجیرهایسلولزیایجاد.نمودواستحکامها نمونهکاهشبـین کننـدگی لینـك کرانس قابلیت واسطه به .یافت
0.0
20.0
40.0
60.0
80.0
100.0
120.0
140.0
160.0
180.0
1 2 3 4 5
پودی های نمونه شماره
چروکازپذیریبرگشتزاویه
120◦C
130◦C
140◦C
150◦C
160◦C
170◦C
180◦C
190◦C
0.0
50.0
100.0
150.0
200.0
1 2 3 4 5
ﺕﺍﺭﻱﻩﺍﻱ ﻥﻩﻥﻡﻭﺍﺭﻩﺵﻡ
ﻙچﺭﻭﺍﺯﻱﺭﻱﺫپﺕگﺵﺏﺭﻱﻩﺯﺍﻭ
120◦C
130◦C
140◦C
150◦C
160◦C
170◦C
180◦C
190◦C
- 8. www.SID.ir
Archive of SID
03خآنتی واصپنبه پارچه ضدچروك و باکتریالکربوکسیلیك پلی با شده عمل ای،اسیدهاکیتوساننقره نانو و
خود و کاتالیزور و کربوکسیلیك پلیپذیری بازگشت نمونه سطح روی بر پخت فرایند در کیتوسانازچروك,.بخشـید بهبـود
هرچهدمایباالتر پخت،بوداتصاالتعرضیبیشترشدکهسببجلوگیریازتوزیعتنشهادربینساختارلیفگردید.همین
امرسببماکرومولکولهای سختیسلولزوایجادخاصیتشکنندگیدرکاالیپنبهای.گردیداینموضوعدلیلدیگریبـرای
کاهشاستحکامکاالبود.افزایشغلظتاسیدوکاتالیزورمصرفیافت سبباستحکامشداثرش ولیدرمقایسهبادما افزایش
کمتربود.با پسافزایشدماقابل طور به چروك از بازگشت زاویه میزانتوجهیافزایشیافتولیاستحکامپارچهنیزًاشـدید
کاهشیافت.
شکل4حسب بر پودی و تاری های نمونه پارگی حد تا نیرو منحنی .(Kgf)شده پخته های نمونه برای
4-1-نتایجفعالیتضدمیکروبیباکتری دو روی بر پارچهS aureusﻭE coli
منفی گرم و مثبت گرم باکتری دو میکروبی ضد اثر زیر جدول مطابقغلظت در0.0,تست طبقAATCC 100روی بر
(جداول مطابق .گرفت قرار بررسی مورد تاری های نمونه5و3میدهد نشان نتایج .گردید حساب باکتری رشد توقف درصد )
کاربردهمزمانپلیکربوکسیلیكاسیدونانوذراتباکتریال آنتی اثر کیتوسان ونمونههایپنبهایرادرمقایسهبااستفادهاز
هریكازاینموادبهتنهاییبهبودمیبخشد.معلوم ها کولنی تعداد روی ازگردیدکه,به ای پنبه نمونه حساسیت میزان
باکتریE.coliبه نسبتS.aureusبوده کمتر.است
رود باالتر پخت دمای چه هر نانوذره دارای های نمونه درشدن محبوس و استره پیوندهای شدن بیشتر سبب بهذراتبین
قدرت افزایش به منجر پلیمری های زنجیرهگردید باکتری ضد.
جدول2.نتایجشمارشتعدادباکتریهایرشدیافتهE coli(-1)رویسطح
کدنمونهتعدادکولنی شمارش(CFU/ml)R%=(A-
B)/A*100
A-120-E137137052/5
A-190-E3939086/5
B-120-E2424091/6
B-190-E1313095/5
C-120-E1212095/8
C-190-E33098/9
D-120-E1212095/8
D-190-E11099/6
E-120-E1313095/5
F-E2892890
0.0
10.0
20.0
30.0
40.0
50.0
60.0
70.0
1 2 3 4 5
تاری های نمونه شماره
kgf
120◦C
130◦C
140◦C
150◦C
160◦C
170◦C
180◦C
190◦C
0.0
10.0
20.0
30.0
40.0
50.0
60.0
1 2 3 4 5
پودی های نمونه شماره
kgf
120◦C
130◦C
140◦C
150◦C
160◦C
170◦C
180◦C
190
- 9. www.SID.ir
Archive of SID
نساجی فناوری پژوهشی علمی مجله–سالهفتم–شمارهاول–و پاییززمستان2002
شکل1باکتری رشد میزان .E coliغلظت با1.1دمای در نقره /نانو کیتوسان نمونه روی بر◦
C121و◦
C191.دهد می نشان را
جدول.3نتایجشمارشتعدادباکتریهایرشدیافتهS aureus (-1)رویسطح
کدنمونهتعداد
شمارش
کولنی(CFU/ml)
R%=(A-
B)/A*100
A-120-S1515090/1
A-190-S99094
B-120-S1010093/4
B-190-S88094/7
C-120-S88094/7
C-190-S33098
D-120-S1010093/4
D-190-S22098/6
E-120-S1111092/7
F-S1521520
شکل6باکتری رشد میزان .S aureusغلظت با1.1دمای در نقره /نانو کیتوسان نمونه روی بر◦
C121و◦
C191.دهد می نشان را
4-6-ها نمونه در زردی علت
دربا شده پخت های نمونهاسید سیتریك,ثابت زمان مدت در,دما افزایش بااز بیش ی◦
C060دیده بیشتری زردی.شد
رنگ ِرتغیی این دلیلواسطه بهبانـدهای سیسـتم ایجـاد سـبب پخـت هنگـام غیراشباع اسیدهای کربوکسیلیك پلی تولید
شود می مزدوج.تواند می که. کند می عمل رنگی کروموفر یك بعنوانافزایش با همچنیناسـید بـه کاتالیزور نسبت,زردی
یابد می افزایش شده عمل پارچه.(مولی نسبت با مصرفی کاتالیزور مناسب مقدار0:0گردد می پیشنهاد.(طرفی ازچـه هـر
نمك نسبتSHPباالتر کاتالیزور عنوان بهباشدمی دست از را خود انعطاف و نرمی حالت نمونهدهد.
F-ED-190-ED-120-E
D-120-S D-190-S F-S
- 10. www.SID.ir
Archive of SID
30خآنتی واصپنبه پارچه ضدچروك و باکتریالکربوکسیلیك پلی با شده عمل ای،اسیدهاکیتوساننقره نانو و
1.نتیجهکلی گیری
هدفازاینپژوهشبررسیتاثیرنانوذراتکاتالیزور با همراه کیتوسان و نقرهبررویرفتاربازگشتازچروكپارچهپنبهای
باکتری ضد خصوصیات و سنجی استحکام و خمش طول وهمراهباپلیکربوکسیلیكاسیدهابودهاست.نتایجنشاندادکه
بکاربردنکربوکسیلیكاسیدهااثرخوبیبررویبازگشتازچروكپارچهدارد.همچنینبکاربردنکیتوسانبـهتنهـایینیـز
نتیجهخوبیبرشده بیان خصوصیاتپارچهپنبهایدارد.همچنینبکاربردننانوو ذراتاسـید سـیتریك با همراه کیتوسان
بایکدیگروبصورتتوالیهایمختلفتأثیربهترینسبتبهدوروشقبل)کاربردهریكازدومادهبهتنهایی(دارد.کهعلت
آنپارچه پذیری ضدچروك رفتار برایبهنقشکربوکسیلیكاسیدهابعنوانایجادکننـدهپیونـدعرضـیبـینزنجیـرههـای
سلولزی.باشد می هم با جز دو افزایی هم اثر واسطه به پارچه سطح در باکتریال آنتی اثر افزایش و نامید کیتوسان و
منابع
]0[،.م ،آقاخانی0333،،نساجی در اولتراسونیك و مرسریزاسیونآزاد ،دانشـگاه نسـاجی مهندسـی ارشـد کارشناسی سمینار
جنوب تهران واحد اسالمی.
]5[شمسناتری،ع.،نوروزی،ب.،احمدیشعار،،. ج0333،ضدچروكکردنپارچهپنبهایباسیتریكاسیدنامـه پایـان ،
جنوب تهران واحد اسالمی آزاد ،دانشگاه نساجی مهندسی ارشد کارشناسی.
]3[تاثیرنوعدرزوتراکمدوختبرزاویهبرگشتپذیریازچروك،هشتمینکنفرانسملی،مهندسینساجیایران0320.
[4] Myuen C.W., KU S.K.A., Kan C.W., Cheny Y.F., Bchoi P.S.R., 2007, Surface review and letters,
Textile Research Journal 80(5):571-575.
[5] Sauperl O., Stana Kleinschek K., 2010, Differences between cotton and viscose fibers crosslinked
with BTCA ,Textile Research Journal 80(4):383-392.
[6] Yang C.Q., Wei W., Lickfield G.C.,2000, Mechanical strength of durable press finished cotton
fabric: Part II: Comparison of crosslinking agents with different molecular structures and reactivity,
Textile Research Journal 70(2):143-147.
[7] Strnad S., Šauperl O.,2000,Cellulose fibres functionalised by chitosan characterization and
application university of maribor, faculty of mechanical engineering , Journal of Saudi Chemical
Society 72(4) :228-231.
[8] Sung H., Zhang Zhi H., Huang Sheng M.,2001,Wastewater absorption of cotton fabrics cured with
chitosan and polycarboxylic acid , Department of Polymer Materials 11-16.
[9] Xu W.,2000,Cross linking analysis of poly carboxylic durable press finishing of cotton fabrics and
strength retention improvement ,Textile Research Journal 588-592.
[11] Yand Charles Q.,1999, Fabrics yellowing caused by citric acid as cross linking agent for coffon ,
Textile Research Journal 69:685-690.
[12] Chen X.,2010, Carboxymethyl chitosan coating to block photocatalytic activity of TiO2
nanoparticles, Textile Research Journal 80:2216-2217.
[12] Nazari A., Montazer M., Rahimi M.K.,2009,Concurrent antimicrobial and anticrease of bleached
and cationic cotton using nano titanium dioxide and butane tetracarboxylic acid, Journal Applied
Ploymer 45(1): 1-11.