1. Scenariusz lekcji w klasie II szkoły ponadgimnazjalnej
TEMAT: Motywy twórczości Adama Mickiewicza – lekcja w bibliotece internetowej
CELE:
- uczeń utrwala i porządkuje wiadomości o twórczości A. Mickiewicza,
- uczeń rozwija umiejętność analizy i interpretacji tekstu poetyckiego oraz syntezy materiału,
- uczeń potrafi tworzyć zwięzłą i treściwą notatkę,
- uczeń zna wartościowe strony w Internecie,
- uczeń umie współpracować w grupie.
METODY: pogadanka, praca z tekstem, praca w grupach.
ŚRODKI: stanowiska komputerowe (po jednym na 2 uczniów).
CZAS: 2 jednostki lekcyjne (90 minut).
PRZEBIEG ZAJĘĆ
CZĘŚĆ WSTĘPNA (ok. 15 min.)
1.Krótkie wprowadzenie – pogadanka nauczyciela o bibliotekach internetowych.
2.Uczniowie wchodzą na stronę www.polona.pl – oglądamy i komentujemy zawartość.
Można pokazać uczniom rękopisy C. Norwida, najstarsze wydania dzieł A.
Mickiewicza (pozycja 22, 99). Wnioski dotyczące przydatności materiałów, ale też
trudnej pracy wydawców.
3.Uczniowie wchodzą na stronę www.wolnelektury.pl , zapoznają się z kategoriami
(epoki, rodzaje i gatunki, motywy i ich rodziny, autorzy).
Pokazanie dwóch sposobów korzystania ze strony – punktem wyjścia może być tekst
lub motyw.
Przykład: motyw „żywioły” – zadanie dla uczniów- sprawdzić, ile przykładów tego
motywu jest w romantyzmie.
2. CZĘŚĆ GŁÓWNA (ok. 65 min.)
Uczniowie wchodzą na stronę z motywami w twórczości A. Mickiewicza. Dzielą się na
5 grup, każda dostaje zadanie opracowania motywu:
gr. 1 – dziecko
gr. 2 – zbrodnia
gr.3 – śmierć
gr.4 – poezja, poeta
gr.5 – kobieta
Nauczyciel podaje polecenie:
Znajdźcie fragmenty odnoszące się do danego motywu, opracujcie notatkę,
zawierającą informacje o funkcjonowaniu motywu w twórczości A. Mickiewicza. Na
wykonanie zadania macie 30 minut. W razie problemów z wykonaniem polecenia
proście mnie o pomoc.
Zanim uczniowie przystąpią do pracy, nauczyciel pokazuje przykładowe opracowanie
motywu „Bóg”, dokonując wspólnie z uczniami przeglądu odpowiednich fragmentów.
Motyw „Bóg” pojawia się 9 razy:
- w sonecie „Czatyrdah”
- w wierszu „Reduta Ordona”
- w „Dziadów cz. II”
- w „Dziadów cz. IV”
- w „Dziadów cz. III”.
W sonecie jest powiązany z motywem natury. Góra jest łącznikiem między ziemią – naturą a
niebem – Bogiem. Przestrzeń symboliczna staje się dla poety realną drogą do Boga – Stwórcy
wszechświata, który zadziwia pięknem i wzniosłością.
W „Reducie Ordona” Bóg jest ostateczną instancją, uświęcającą śmierć i zniszczenie jako karę
dla zbrodniarzy – Rosjan.
W „Dziadów cz. II” odwołanie do Boga pogańskich uczestników obrzędu to właściwie wezwanie
do losu. Poeta akcentuje sprawiedliwość, wynikającą z ludowej wiary, że „nie ma zbrodni bez
kary”. Dlatego Widmo nie zazna spokoju.
3. W „Dziadów cz. IV” Ksiądz w rozmowie z Pustelnikiem, wspominając swoją zmarłą rodzinę,
parafrazuje słowa Hioba: „Pan Bóg daje, Pan Bóg bierze”. Ksiądz okazuje się stoikiem,
racjonalistą, wątpiącym w romantyczną miłość. Nie wierzy też w realną obecność duchów, co
dla Gustawa jest oznaką braku wiary w świat pozagrobowy, więc także – Boga!
W „Dziadów cz. III” motyw Boga pojawia się często, ponieważ dramat jest oparty na zderzeniu
dwóch sił: dobra i zła. W bajce Żegoty znajdujemy zapowiedź ostatecznego zwycięstwa Boga
nad Szatanem. Z kolei w Wielkiej Improwizacji Bóg to adresat buntowniczego monologu
Konrada, który – uznając się z racji bycia poetą za godnego rozmówcę – oskarża Boga o brak
miłości do ludzi. W poemacie „Ustęp”, ukazującym Rosję i Rosjan, Bóg i Szatan to siły, które
mogą zawładnąć nieukształtowaną krainą i jej mieszkańcami.
WNIOSKI:
Świat w „Dziadach” jest areną walki dobra ze złem w wymiarze historycznym. Motyw Boga w
twórczości Mickiewicza ma związek z romantyczną ludowością, moralnością, historyzmem.
Po upływie określonego czasu przedstawiciele poszczególnych grup odczytują swoje
notatki.
CZĘŚĆ KOŃCOWA (ok. 10 min.)
1.Refleksja uczniów – jakie problemy stwarza oraz jakie przynosi korzyści taka praca z
tekstem? Co ich zaskoczyło, co zainteresowało?
2.Zadanie pracy domowej: uzupełnij tabelę podsumowującą wiadomości o twórczości
A. Mickiewicza, wykorzystując stronę Wolnych Lektur.
TWÓRCZOŚĆ ADAMA MICKIEWICZA - PODSUMOWANIE
rok 1820 1822 1823 1826 1828 1832 1834 1840
