Geografija za 8. razred osnovne škole

1. Jugozapadna Azija

3. Jugozapadna azija obuhvata
• Maloazijsko poluostrvo
• Arabijsko poluostrvo
• Iransku visoravan
• Zakavkazje

4. Istorija
• Jugozapadna Azija je kolijevka najstarijih
poznatih visokorazvijenih kultura:
• Sumerske
• Vavilonsko-asirske
• Feničanske
• Persijske
• Arapske

5. • Jugozapadna Azija je takođe kolijevka
monoteističkih religija:
• Judaizma
• Islama
• Hrišćanstva

6. • između Arabijskog mora
na jugoistoku
• Crvenog i Sredozemnog
mora na zapadu
• Crnog mora i Kaspijskog
jezera na sjeveru
• Bosfor, Dardaneli i
Mramorno more između
njih odvajaju je od
Evrope
• Suecki kanal i moreuz
Bab el Mandeb od Afrike

7. • Zbog blizine
Evrope, veći dio
Jugozapadne
Azije često se
naziva Bliski istok,
za razliku od
Dalekog istoka

8. • Prestavlja prirodni most između Evrope i
Srednjeg istoka
• Površine oko 7 100 000 km²
• Stanovnika oko 290 000 000
• Prosječna gustina oko 41st/km².

9. • Izdvajaju se celine:
• Arabijsko poluostrvo,
• Azijski Levant
• Mesopotamija,
• Visoravni Jugozapadne Azije i
• Zakavkazje

10. Arabijsko poluostrvo
• Arabijsko poluostrvo je najveće poluostrvo na
svijetu (2,7 miliona km2)
• Ono čini najveći dio Jugozapadne Azije
• Ono je dio stare litosferne ploče, a njegov reljef
je nizak i uravnjen
• Jedino na zapadu i jugu ima planina

11. • Arabijsko poluostrvo je poznato po ergovima:
• Nefud
• Rub al Kali i dr.
• Ergovi su
pješčane pustinje

12. • Arabijsko
poluostrvo
okružuju vode
Crvenog mora
na zapadu
• Arabijskog
mora na jugu
• Persijskog
zaliva na
istoku

13. Mala Azija
• Mala Azija često nazivana
i Zapadna Anadolija, je
poluostrvo u jugozapadnoj Aziji.
Obuhvata oko 60% teritorije na
zapadu azijskog dijela Turske
• Poluostrvo se prostire
između Crnog mora na
sjeveru
• Egejskog na zapadu
i Sredozemnog mora na jugu
• Na istoku se graniči
sa Jermenskom visoravni

14. Levant
• Zahvata prostor duž istočne obale
Sredozemnog mora
• Levant obuhvata ostrvo Kipar,
priobalne
nizije, planine i visoravni koje se
nastavljaju
prema jugu
• Izmeću paralelnih planinskih
venaca pružaju se duboki rovovi
• U rovu smješteno jezero
• Mrtvo more i rijeka Jordan.
• Znatan dio teritorije pokrivaju
pustinje.

15. Mesopotamija
• Mesopotamija je jedina veća nizija Jugozapadne
Azije. Formirana je izmeću Tigra i Eufrata
• To je ravnica koja se s vremenom znatno proširila
prema Persijskom zalivu

16. Iranska visoravan
• Iranska visoravan
zauzima prostor
između Elbursa na
sjeveru
• Hindukuša na istoku
• Zagrosa na jugu.
• Centralni dio
visoravni zauzimaju
ravnice i kotline sa
pustinjama: Dešte
Kevir i Dešte Lut

17. Zakavkazje
• Zakavkazje je pretežno planinska regija
• Dio planinskog sistema Kavkaza
• Pruža se između Crnog mora i Kaspijskog
jezera, rijeke Araks i Jermenskih planina
(Ararat, 5.165 m)

18. Klima
• Klima u najvećem dijelu je suva ( pustinjska
i polupustinjska), a idući ka sjeveru padavine se
povećavaju ( suve stepe).
• Zapadna obala ima sredozemnu klimu( makije)

19. • Arabijsko poluostrvo ima suvu tropsku klimu
(pustinjsku), s visokim ljetnjim temperaturama
vazduha koje tokom dana prelaze 50 °S.
• Padavine su rijetke
• Česti su vreli vetrovi, praćeni peščanim
olujama

20. • Jugozapadna Azija je vodom siromašna regija
• Na Arabijskom poluostrvu nema stalnih rijeka
• Mnogobrojnim suvim riječnim dolinama (vadi)
povremeno u vreme retkih pljuskova, poteku
povremeni riječni tokovi

21. • Најзначајније рijеке су: Еуфрат и Тигар, које се
у доњим токовима спајају и граде реку Шат ел
Араб
• У приобаљу Средоземља протиче река Јордан
• Југозападној Азији припадају Мртво море, и
јужни део Каспијског језера