2. Հռոմեա-հայկական պատերազմը
Ք.ա 71.թ Հայաստանի դաշնակից Պոնտոսի
արքա Միհրդատ VI-ը,մեծ պարտություն կրելով
Հռոմից փախավ եկավ Հայատսան:Հռոմեացի
զորավար Լուկուլլոսը հետապնդեց Միհրդատ
VI-ին,բայց չհանդգնեց անցել Հայստանի
սահմանը:Լուկուլլոսը պատվիրակներ
ուղարկեց և ասաց Տիգրանին,որ իրենց
հանձնեն Հռոմի ոխերիմ թշնամուն,բայց Տիգրան
մեծը մերժեց Լուկուլլոսին և հրաժարվեց
Հռոմեցիներին հանձնել իր դաշնակցին և
բարեկամին:
3. Ք.ա 69.թ գարնանը հռոմեական բանակը
Լուկուլլոսի գլխավորությամբ ներխուժեց
Հայաստան և նույն թվականի Հոկտեմբերին
հաջողության հասավ Տիգրանակերտի մոտ
մղված ճակատամարտտում:Ք.ա 68.թ
Արածանիի ճակատամարտում հայերը
ջարջախեցին հռոմեական բանակին և դուրս
քշեցին Հայաստանից:
4. Լուկուլլոսի կրած պարտություններից հետո
Ք.ա 67.թ նոր զորավար ընտրվեց
Պոմպեոսը:Պոմպեոսը դաշնակցության
պայմանագիր կնքեց Պարթևների հետ և որոշեց
դուրս գալ Հայաստանի դեմ:Պոմպեոսը
ասաց,որ Հռոմը կճակատամարտի Պոնտոսի
հետ,իսկ Պարթևները Հայերի:Հռոմեացիները
Ք.ա 66.թ ջարջախեցին Պոնտոսին և գրավեցին
այն:Իսկ Պարթևները շատ ծանր պարտություն
տարան Հայերից:Դրանից հետո Պարթևները
փախան և լքեցին Հայաստանի տարածքը:
5. Ք.ա 69.թ զորավար Լուկուլլոսը պաշարեց
Տիգրանակերտը:Տիգրան մեծը դա իմանալով
վերադարձավ Միջեկրական ծովից իր
վեցհազարանոց թիկնարզորով:Եվ
հպարտության,հիացմունքի և գովերքի արժանի մի
բան արեց հայկական բանակը,կարողացավ ճեղքել
հռոմեական քառասուն հազարանոց բանակին և
անվնաս վերադարձրեց Տիգրան Մեծի
պատիվը`Կլեոպատրա թագուհուն:Ք.ա 66.թ
Պոմպեոսը և Տիգրան Մեծը հաշտության
պայմանագիր կնքեցին համաձայն,որի Տիգրան
Մեծը պետք է Պարթևստանին վերադարձներ
գրավված քաղաքները և հոգուտ հռոմի հրաժարվեր
Հռոմից նվաճած նվաճումներից:
6. Տիգրան մեծը այդպիսի զիջումների գնաց
հանուն իր հայրենիքի:Քանի,որ եթե նա
հրաժարվեր այդ պայմանագրից,նա չէր կարող
հաղթել Հռոմին և Պարթևստանին և հանուն իր
ժողովրդի նա կտրուկ որոշում
կատարեց:Տիգրան Մեծը մահացավ Ք.ա 55.թ 80
տարեկանում:Նա սերունդերի հուշերի մեջ
մնաց որպես հզոր և հայրենապաշտ տիրակալ:
