2. Дэлхий ус, хуурай газар гэсэн 2 хэсгээс тогтоно. Хуурай газрын томоохон хэсгүүдийг эх газар гэнэ.

3. Евроази, Африк, австрали, Хойд Америк, Өмнөд Америк, Антрактид гэсэн 6 эх газраас бүрдэнэ.

4. Номхон далай, Энэтхэгийн далай, Хойд мөсөн далай, Атлантын далай гэсэн 4 том далайтай.

7. Дэлхийн дотоод бүтэц Дэлхий нь үндсэн 3 давхаргаас тогтоно. Энэ нь: газрын давхарга, манти, цөм 1. Дэлхий хэд хэдэн бүрхүүлээс тогтдог. Дэлхийн гадна талын хатуу давхаргыг чулуулаг бүрхэвч буюу газрын давхарга гэнэ. Газрын давхаргын зузаан нь харилцан адилгүй. Уултай нутагт 65-70км, тал газар 20-30км, далайн ёроолд 5-15км байна.

8. 2. Дэлхийн гүнд орших халуун хайлмал чулуулгийг магма буюу манти гэнэ. Мантийн зузаан нь 2900км бөгөөд маш халуун. 3. Дэлхийн төв хэсгийг цөм гэнэ. Цөм нь 3500км зузаан. Төмөр, никель зэрэг нягт ихтэй хүнд ихтэй бодисуудаас тогтоно.

9. Дэлхийн газрын гадаргыг бүрдүүлж буй чулуулгууд Байгалийн гаралтай эрдсүүдийн хольцыг чулуулаг гэнэ. Тунамал чулуулаг - 8% /элсэн,шохойн чулуу, нүүрс/ Чулуулаг Магмын чулуулаг – 65% / боржин, хүрмэн чулуу/ Хувирмал чулуулаг – 27% / гантиг, талст, занар/

10. Тунамал чулуулаг Зарим чулуулаг шавар элс болон гол мөрөн, нуур, тэнгисийн ёроолын дун, хясааны үлдэгдэл зэргээс үүснэ. Өөрөөр хэлбэл элс, шавар хуралдаж зузаарахдаа шахагдаж хатуурсаар чулуулаг үүсдэг.

11. Магмын чулуулаг Галт уул дэлбэрэхэд газрын гүнээс магма бялхан, гадарга дээр гарч ирдэг. Үүнийг лав гэх ба энэ нь амархан царцаж, магмын чулуу үүснэ. Магмын найрлага түүний царцах нөхцөлөөс шалтгаалан олон янз байна.

12. Хувирмал чулуулаг Их дулаан ба даралтын нөлөөгөөр хувирч, шинж чанараа өөрчлөн үүссэн чулуулгийг хувирмал чулуулаг гэнэ. Эдгээр чулуулаг нь өндөр температурт дахин хайлмал магма болно. Ингэж магмын чулуу тунамал чулуулагт, тунамал чулуулаг хувирмал чулуулагт шилжих замаар байгаль дээр эрдэс чулуулгийн эргэлт явагдана.

13. Тунамал, магмын, хувирмал чулуулгууд байнга өөрчлөгдөж, нэгээс нөгөөд шилжиж байхыг эрдэс чулуулгийн эргэлт гэнэ.

14. Уул тал Нутаг орны газрын гадаргыг уул ба тал гэсэн гадаргын үндсэн 2 хэлбэрт хуваан үздэг. Газрын зураг дээр: хүрэн өнгөөр уул нуруу, өндөр уул Ногоон өнгөөр тал газрыг тэмдэглэсэн байдаг. Орчин тойрноосоо дээш хэдэн метр өргөгдсөн газрын гадаргын гүдгэр хэлбэрийг уул гэнэ.

15. Өгөршил элэгдлийн улмаас үүсч болно. Өөрөөр хэлбэл олон сая жилийн турш уулс элэгдэж тал газар үүснэ. Мөн хуримтлагдан үүсдэг. Зөөгдөн өөр газар урсаж очсон хайрга чулуу нь усны ёроолын шавар, элсэн шинэ үе давхарга болж тогтоно.

16. Дэлхийн ус Дэлхийн гадаргын 2 хувийг ус эзэлнэ. Ус нь далай, тэнгис гол мөрөн нуур, мөнх цас мөс, гүний ус, агаарт усны уур хэлбэрээр оршдог. Ус байгаль дээрх хамгийн элбэг бодис. Усны нөөцийн 2% нь туйлын мөс юм. Үлдсэн 1% нь дэлхийн усны мөнхийн эргэлтийг үүсгэж байдаг.