Sudaki Zehirli Maddelerin Tayini İçin Analitik Prosedürlerin PROMETHEE ile Analizi
•Download as PPTX, PDF•
1 like•547 views
Sudaki Zehirli Maddelerin Tayini İçin Analitik Prosedürlerin sıralanmasında PROMETHEE ile Analizi
Recommended
Recommended
More Related Content
More from Suat Furkan ISIK
More from Suat Furkan ISIK (20)
Sudaki Zehirli Maddelerin Tayini İçin Analitik Prosedürlerin PROMETHEE ile Analizi
- 1. Suda aldrin tayini için analitik prosedürlerin sıralanmasında çok kriterli karar analizi Sunum: @SuatFurkanISIK | Gazi Üniversitesi 1 Etki Faktörü: 3,926
- 2. Çalışmanın Amacı Sunum: @SuatFurkanISIK | Gazi Üniversitesi 2 Çalışmanın amacı, yeşil analitik kimyada analitik prosedür değerlendirme aracı olarak çok kriterli karar analizi (PROMETHEE) uygulamasının olasılığını araştırmaktır. İkinci amaç, verilen amaca yönelik analitik prosedürü seçme kararı verirken çevresel etkilerin dikkate alınması gerektiğini göstermektir. Yeşil Analitik Kimya; Kimyasalların dizaynı, üretimi ve kullanımı sırasında ve sonrasında ortaya çıkacak kirlilikleri elimine eden veya azaltan prensiplerdir.
- 3. Problemin Analitik Hiyerarşi Süreci Sunum: @SuatFurkanISIK | Gazi Üniversitesi 3
- 4. Sunum: @SuatFurkanISIK | Gazi Üniversitesi 4
- 5. alternatifler Sunum: @SuatFurkanISIK | Gazi Üniversitesi 5
- 6. Kriter Ağırlıklarının Belirlenmesi Sunum: @SuatFurkanISIK | Gazi Üniversitesi 6
- 7. Sunum: @SuatFurkanISIK | Gazi Üniversitesi 7
- 8. NEMI ile PROMETHEE Karşılaştırılması Sunum: @SuatFurkanISIK | Gazi Üniversitesi 8
- 9. Eco-Scale ile PROMETHEE Karşılaştırılması Sunum: @SuatFurkanISIK | Gazi Üniversitesi 9
- 10. 10 Teşekkürler Suat Furkan IŞIK Suat.isik@gazi.edu.tr Sunum: @SuatFurkanISIK | Gazi Üniversitesi
Editor's Notes
- PROMETHEE, tüm analitik kimyagerlerle - karar vericiler gereksinimlerini karşılayan çok yönlü bir araç olarak seçildi. Su örneklerinde aldrin tayini için yirmi beş analitik prosedür (örnek olarak) MCDA analizine girdi alternatifleri olarak seçilmiştir. Alternatifleri açıklayan farklı kriterler metrolojik, ekonomik ve en önemlisi - çevresel etkiler olmak üzere farklı gruplardan seçildi. Her bir kriter için ağırlık, MCDA sonuçları için üç farklı senaryo vererek uzmanlara gönderilen sorgulayıcılardan elde edilmiştir. Analiz sonuçları, PROMETHEE'nin yeşillik açısından analitik prosedürleri seçmek için çok umut verici bir araç olduğunu göstermektedir. Üç senaryonun sıralamasında katı faz mikro ekstraksiyonu ve sıvı faz mikro ekstraksiyonu esaslı işlemler sıralanmıştır; sıvı-sıvı ekstraksiyonu, katı faz ekstraksiyonu ve karıştırma çubuğu sorptif ekstraksiyon esaslı prosedürler sıralamada düşük tutulmuştur. Sonuçlar, bazı uzmanların kasıtlı olarak yeşil analitik kimya prosedürlerini seçmemelerine rağmen, MCDA seçimlerinin yeşil kimya prensiplerine uygun olduğunu göstermektedir. PROMETHEE sıralama sonuçları, daha geniş kabul görmüş yeşil analitik kimya araçları - NEMI ve Eko Ölçeği ile karşılaştırıldı. PROMETHEE, NEMI'den daha farklı faktörlere girdiğinden, değerlendirme sonuçları sadece zayıf şekilde ilişkilendirilmiştir. Her iki metodoloji de benzer değerlendirme kriterlerini içerdiği için, aksine Eko Ölçeği değerlendirmesi sonuçları iyi korelasyona sahipti.
- Yeşil analitik kimya, belirli analitlerin belirlenme sürecini çevresel bir problem olarak gören laboratuar felsefesidir. Analitik prosedür sırasında bazı bileşikler çevreye yayılabilir [1]. Yeşil analitik kimyanın uygulanması usul çevresel etkisinin azaltılması anlamına gelir [2]. Negatif etkiyi azaltmanın en yaygın yöntemleri, analitik numune hazırlama aşamasında minyatür ekstraksiyon tekniklerinin uygulanması ve analitik aletlerin minyatür olarak çevrilmesidir [3,4]. Diğer yaklaşım ise, doğrudan analitik tekniklerin uygulanması ile numune hazırlama aşamasının ortadan kaldırılmasıdır ve gerçekte nadiren uygulanabilir [5,6]. Analitik prosedürlerin yeşillendirilmesinde bu çözümler nispeten iyi kurulmuştur ve ayrıntılı bir şekilde gözden geçirilmiştir [7-10 ].
- Tüm analitik prosedürler, aldrinin su numunelerini belirlemek için ayrılmıştır. Veriler, bilimsel veritabanlarını arayarak toplanır. Gerekli bilgiler (tablo 1'de listelenmiştir) makale veya standart prosedürlerden çıkarıldı. Aranan veri tabanları ACS, RSC, ScienceDirect, Springerlink, Wiley'dir. Eğer herhangi bir bilgi kaynak makalede mevcut değilse, bu prosedür daha fazla dikkate alınmadı. Kriterlerin çoğu, doğrudan literatür verilerinden alınan değerlerle değerlendirilir. Dilbilimsel tanımlamaya sahip olan tek kriter, laboratuvar cihazlarının bulunup bulunmadığıdır. Analizde yer alan analitik prosedürler, çeşitli numune hazırlama tekniklerine dayanmaktadır, ancak bunların hepsi gaz kromatografik ayrımına dayanmaktadır.
- Anket, her kriterin (Tablo 1'de listelenen) önemi, "çok düşük", "düşük", "orta düşük" "orta", "orta yüksek" olmak üzere yedi noktalı ölçekte sözlü olarak değerlendirilebilecek şekilde tasarlanmıştır. Böyle bir yaklaşım, anketi uzman tarafından kolaylıkla doldurmayı sağlar. Ek olarak, anket, uzmanların üç olası cevabı içeren yeşil analitik kimya tutumuyla ilgili bir soruyu içermektedir - (a) her zaman yeşil analitik metodolojileri seçerim, (b) analitik metodolojinin yeşilliği küçük boyutludur, daha yeşil metodolojiyi ancak daha ucuza seçerim, Daha hızlı ve faydalı metrolojik parametreleri vardır, (c) Analitik prosedürün çevresel etkisini düşünmüyorum. En iyi alternatifi seçme ve geri kalanları sıralamaya koyma sürecinde dikkate alınan dokuz kriter bulunmaktadır (Tablo 1). Ağırlıkları ölçütlere atamak, karar vericinin önceliklerini içerir; çünkü tüm ölçütlerin eşit önemi yoktur. Ağırlıklar atamak için çeşitli yöntemler, yazarlar tarafından, yazarın uzmanları kullanma deneyimine dayanarak bağımsız karar vermeleri arasında düşünülmüştür. Kararın önemini göz önünde bulundurarak (nihai sonuçlara etki eden) uzmanların bilgisini kullanmaya karar verdik. Uzmanlar, analitik kimyagerler olup, çeşitli analitik prosedürlerle çok deneyime sahiptir. Yeşil analitik kimya felsefesine farklı yaklaşımlarla uzman seçmeye çalıştık. Uzmanlara gönderilen özel bir anket hazırlamaya karar verildi (Kısım 2.3). Anketi tasarlayarak, ağırlığın sayısal değerlerinin manüel olarak uzmanlar tarafından atanmasını düşünmüştük. Bu, uzmanların her kritere kesir numaraları vermeleri gerektiği anlamına gelir ve 1'e kadar toplam gerekir. Ağırlıkları ayarlamanın iki yöntemini göz önüne aldık, çünkü her ikisi de normalize edilmiş ağırlıkları dikkate almak için herhangi bir itiraz yoktur (toplam = 1). Uzman tarafından verilen cevaplara dayanarak, cevapların toplam değerlerinin toplamı üretilir. Daha sonra her bir cevabın değeri toplam puan toplamına bölünür ve sonuç olarak ağırlık üretilir. Her üç uzmanın da ortalama cevabını üretmek veya her uzman tarafından bireysel ağırlıklar için PROMETHEE analizini hazırlamak ve sonuçları senaryo olarak tehdit etmek mümkündür. Her iki yöntem denendi, senaryoların sonuçları ve senaryolar için verilen cevaplar Tablo 3'te gösterildi. Bilgiyi daha geniş perspektiften sunma (üç uzmandan üç farklı perspektif) sunma ve farklı uzmanlardan edinilen sonuçları (farklı bakış açıları) karşılaştırabilme olanağı getiriyor. Uzman görüşleri aynı ağırlıklıdır. Bu yüzden ortalaması alınmıştır. Anketi dolduran uzman 1, yeşil analitik kimya prensiplerine göre analitik prosedürleri her zaman seçtiğini belirtti. Geri kalan iki uzman, diğerlerinin karar kriterleri karşılandığında yeşil analitik kimya prosedürlerini seçtiklerini itiraf etti.
- Tablo 4, PROMETHEE metodu ile yapılan analiz metodolojilerinin sonuçlarını göstermektedir. İlgili senaryoların sonuçları önemli ölçüde farklılık göstermez, sıralamalar yalnızca ayrıntılarda farklıdır. Genel olarak, sıralamalardaki ilk 10 analitik prosedür, ya elektron yakalama algılama kütle spektrometrik ile BAZI veya çeşitli sıvı mikro ekstraksiyon modlarına dayalıdır. Sıralama sonuçları, yaygın kabul görmüş analitik prosedürlerin yeşillik alımı ile uyumludur.
- En çok kabul gören yeşil analitik kimya metriği NEMI etiketleme yöntemidir. Şekil 2a, NEMI skorunun PROMETHEE sıralaması ile korelasyonunu göstermektedir. Bu iki değerlendirme aracı ile sonuçlar arasında neredeyse hiç bir korelasyon bulunmamaktadır. NEMI sembolleri yalnızca Bernoulli dağılımında 4 parametreyi dikkate alır - her kriter karşılanır veya karşılanmaz. PROMETHEE sıralaması, bu durumda, 9 kriter alır ve her kriter için sayısal değerler belirli bir aralıktan herhangi bir sayı olabilir. Bu sonuç, NEMI sonuçlarının 0'dan 4'e kadar doğal sayılar olabilmesi nedeniyle "çözünürlüğü" oldukça düşüktür. Böyle bir korelasyonun ikinci nedeni, PROMETHEE sıralamasında "ekipmanın bulunabilirliği" veya "analiz süresi" gibi çevresel faktörlerin haricinde değerlendirilmesidir.
- Eko ölçeğinin PROMETHEE sonuçlarıyla korelasyonu, NEMI etiketleme sonucundan daha okunaklıdır. Prosedüründe eko ölçek, NEMI'dan daha fazla parametre içerir ve PROMETHEE sıralamamızdaki durumumuza daha fazla benzemektedir. Eko ölçek, analitik prosedürde tüketilen her reaktifin miktarını ve toksisitesini nicel olarak göz önüne alır. En uygun analitik metodolojilerin seçiminde uygulanan PROMETHEE metodu yararlı bir araçtır. Bazı kriterler analitik prosedürün çevresel etkisini açıklarsa, Kullanıcıya, çeşitli çelişkili kriterlere uygun şekilde en iyi çözümü seçmesine izin verir. Sunulan örnek, verilen ağırlıkların her uzman için biraz farklı olmasına rağmen sıralama sonuçlarının çok benzer olduğunu göstermiştir. Yeşil analitik kimya yolunu izlemediklerini iddia eden teanalistler, düşük çevresel etkiye sahip analitik prosedürleri seçerler. PROMETHEE, yeşil analitik kimya ölçümlerinin değerlendirilmesinde çok yararlı bir araç haline gelir.