Kynning fjármálaráðherra á fjárlagafrumvarpi 2010 og ríkisfjármálaáætlun 2012-2015

1. Ríkisfjármálaáætlun 2012-2015
Fjárlagafrumvarp fyrir árið 2012
1. október 2012
1

2. Skýrsla um ríkisfjármálaáætlun
2

3. 1.
Ríkisfjármálastefnan,
árangur til þessa
3

4. Ríkisfjármálastefnan
Eftir hrun voru sett tvö grunnviðmið um
afkomu ríkissjóðs í skýrslu í júní 2009:
1. að frumjöfnuður í rekstri ríkisins, þ.e.
rekstrarafkoma án fjármagnstekna og
fjármagnsgjalda, verði orðinn jákvæður
árið 2011
2. að heildarjöfnuður, þegar vaxtajöfnuður
er meðtalinn, verði orðinn jákvæður árið
2013.
4

5. Endurmat ríkisfjármálastefnunnar
Ríkisfjármálastefnan hefur verið endur-
skoðuð í ljósi jákvæðrar framvindu efna-
hagsáætlunarinnar:
• aðlögun ríkisfjármálanna þarf ekki að verða
jafn mikil og ganga jafn hratt fram og gert
var ráð fyrir þegar áætlunin var gerð
sumarið 2009
• markmiði um afgang á heildarjöfnuði
verður seinkað til ársins 2014, auk þess sem
hann verður minni en stefnt var að áður. 5

6. Jákvæður frumjöfnuður
• Markmið um jákvæðan frumjöfnuð er stór
áfangi í að stöðva skuldasöfnun ríkissjóðs,
ná niður vaxtakostnaði og treysta forsendur
velferðarsamfélagsins.
• Með setningu fjárlaga 2011 voru markmið
um jákvæðan frumjöfnuð á árinu 2011
uppfyllt og allt bendir til að það takmark
náist, þ.e.a.s. á rekstrargrunni.
6

7. Frumtekjur og frumgjöld
ríkissjóðs 2003-2012
% af VLF
Frumtekjur
34
Frumgjöld
32
30
28
26
24
22
20
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Án óreglulegra liða
Leiðrétt fyrir yfirfærslu málefna fatlaðra frá ríki til sveitarfélaga 7

8. Frumjöfnuður ríkissjóðs með og
án óreglulegra liða 2009-2012
Frumjöfnuður með óregl. liðum Frumjöfnuður án óregl. liða
Mia.kr.
60 47,5
39,6
40
18,7
20 3,7
0
-20
-40 -20,4
-60
-80 -68,9
-100 -84,4
-99,0
-120
2009 2010 2011 2012
Leiðrétt fyrir yfirfærslu málefna fatlaðra frá ríki til sveitarfélaga 8

9. Samanburður á frumjöfnuði eftir
efnahagskreppur
% af VLF
15
10
5
0
t-6 t-5 t-4 t-3 t-2 t-1 t t+1 t+2 t+3 t+4 t+5 t+6 t+7
-5
-10
Danmörk (t=1982)
-15 Finnland (t=1993)
Svíþjóð (t=1993)
Ís land áæ tlun AGS (t=2009)
Tölur frá AGS Ís land endurs koðuð áæ tlun AGS (t=2009) 9

10. 2.
Leiðarstef í ríkisfjármálum
10

11. Útgjöld vegna velferðarmála 1998-2010
% af VLF
12
11
10
9
8
7
6
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Almannatryggingar og velferðarmál Heilbrigðismál Fræðslumál
11
Tölur Hagstofu Íslands

12. Megin markmið á útgjaldahliðinni
• Reynt hefur verið að hlífa velferða-
þjónustu, menntamálum og löggæslu, en ná
fram meiri hagræðingu í almennri
stjórnsýslu og rekstri ríkisins.
• Er það til marks um stefnu stjórnvalda um
að verja velferðarsamfélagið.
12

13. Megin markmið á tekjuhliðinni
• Megin markmiðið hefur verið að stöðva
tekjufall ríkissjóðs sem leiðir af samdrætti
hagkerfisins.
• Önnur markmið:
jöfnuður í tekjudreifingu
umhverfisvernd
ábyrga auðlindanýtingu
13

14. Uppsafnaðar tekju- og aðhaldsaðgerðir
2009-2012*
Rekstrargrunnur, mia.kr. 2009 2010 2011 2012
Tekjur
Skattkerfisbreytingar ................................... 23,7 68,7 83,0 95,0
Aðrar tekjuaðgerðir ...................................... 0,0 6,1 7,0 13,1
Alls .............................................................. 23,7 74,8 90,0 108,0
Alls, % af VLF ........................................... 1,6 4,9 5,5 6,1
Gjöld
Rekstur ........................................................ -13,5 -27,5 -38,7 -43,1
Tilfærslur ..................................................... -6,3 -22,2 -30,0 -34,0
Stofnkostnaður ............................................ -13,3 -27,2 -31,1 -31,3
Frysting launa og bóta ................................. -5,5 -16,5 -16,5 -16,5
Alls .............................................................. -38,6 -93,4 -116,3 -124,9
Alls % af VLF ............................................ -2,6 -6,1 -7,5 -8,0
*Afkomuaðgerðir sem nema um 14% á tímabilinu tryggja aðlögun í heildarjöfnuði um 11-12%. 14

15. 3.
Efnahagshorfur
15

16. Botni hagsveiflunnar hefur verið náð
• Eftir tveggja ára samdrátt í þjóðarbúskapn-
um í kjölfar bankahrunsins haustið 2008,
sem nemur alls tæplega 11%, er hagkerfið
farið að vaxa á ný.
• Einkaneysla er að aukast, fjárfesting er að
vaxa, atvinnuleysi fer lækkandi og
kaupmáttur ráðstöfunartekna hefur aukist.
• Töluverð óvissa ríkjandi á alþjóðlegum
fjármálamörkuðum sem getur haft neikvæð
áhrif á þróun efnahagsmála hér á landi.

17. Efnahagsforsendur frumvarpsins
• Hagvöxtur 3,1%
• Verðlag hækkar um 3,7%
• Atvinnuleysi 6,0%
• Viðskiptajöfnuður -6,1% af VLF
• Kaupmáttur ráðstöfunartekna 3,2% af VLF
Spá Hagstofu Íslands frá 8. júlí 2011 17

18. Þróun krónunnar: GVT, EUR og USD
Gengi IS K
240
220
200 GVT
180 EUR
160
US D
140
120
100
80
60
40
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
18
Meðalgengi áranna 2002-2011 og lokagengi 27. september 2011

19. Hagvöxtur
%
8
6,0
6 4,6
4 3,1 2,8 2,8 2,7
2,5
2 1,0
0
-2
-4 -3,5
-6
-6,5
-8
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
19

20. Verðbólga
%
14
12,4 12,0
12
10
8
6,8
6 5,0 5,4
3,9 3,7
4
2,6 2,5 2,5
2
0
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
20

21. Þróun stýrivaxta
%
20
18
16
14
12
10
8
6
4
2
0
sep.07 mar.08 sep.08 mar.09 sep.09 mar.10 sep.10 mar.11 sep.11
21

22. Kaupmáttur ráðstöfunartekna
%
20
16
12 9,3 10,0
8,9
7,3
8
2,9 3,3 3,2 2,7 2,8 2,5
4 2,1
0
-4
-2,9
-8
-12
-16
-15,5
-20
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
22

23. Atvinnuleysi
%
10
8,0 8,1
8 7,2
6,0
6 5,4 5,2
4,8
4
2 1,6
1,3 1,0
0
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
23

24. Viðsnúningur í viðskiptajöfnuði
en þó áfram neikvæður
% af VLF
0
-5
-6,0 -5,9 -6,0
-7,4 -7,1
-10
-11,1 -10,6
-15
-15,9 -15,6
-20
-25 -24,0 -24,3
-30
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
24
Að meðtöldum halla á jöfnuði þáttatekna þ.m.t. bankar í slitameðferð

25. 4.
Afkoman 2012
25

26. Helstu niðurstöður
fjárlagafrumvarps 2012
• Gert er ráð fyrir að halli á ríkissjóði lækki
um meira en helming á árinu 2012 miðað
við yfirstandandi ár.
• Áætlað er að heildarjöfnuður árið 2012
verði neikvæður um 17,7 mia.kr.
samanborið við neikvæðan jöfnuð upp á
42,2 mia.kr. í áætlun 2011.
26

27. Helstu niðurstöður
fjárlagafrumvarps 2012
• Áætlað er að frumjöfnuður verði jákvæður
árið 2012 um 39,6 mia.kr. á rekstrargrunni
sem jafngildir 2,2% af landsframleiðslu.
• Handbært fé frá rekstri verður neikvætt um
38,4 mia.kr.

28. Heildar- og frumjöfnuður ríkissjóðs
Í milljörðum króna Reikningur* Fjárlög Áætlun Frumvarp
á verðlagi hvers árs 2010 2011 2011 2012
Tekjur .......................................................... 467,9 472,5 482,7 521,5
Gjöld ............................................................ 591,2 509,8 524,8 539,2
Heildarjöfnuður ........................................... -123,3 -37,3 -42,1 -17,7
Heildarjöfnuður, hlutfall af VLF (%) ..... -8,0 -2,3 -2,6 -1,0
Frumtekjur ................................................... 438,7 457,1 461,3 500,3
Frumgjöld .................................................... 523,1 436,2 457,5 460,8
Frumjöfnuður .............................................. -84,4 15,5 3,7 39,6
Frumjöfnuður, hlutfall af VLF (%) ........ -5,5 1,3 0,2 2,2
* Tölur leiðréttar fyrir yfirfærslu málefna fatlaðra frá ríki til sveitarfélaga
en ekki fyrir óreglulegum liðum. 28

29. Afkoma ríkissjóðs 2004-2015*
Afkoma T ekjur, gjöld
% af VLF % af VLF
10 40
38
5 36
34
0 32
30
-5 28
26
-10 24
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Afkoma (v-ás) T ekjur (h-ás) Gjöld (h-ás)
29
* Óreglulegir liðir undanskildir

30. 5.
Gjaldahliðin 2012
30

31. Helstu útgjaldabreytingar frá
áætlun 2011
• Frumgjöld eru áætluð 460,8 mia.kr. og
hækka um 3,2 mia.kr. frá áætlun 2011 m.v.
verðlag hvers árs.
• Heildarútgjöld ríkissjóðs eru áætluð 539,2
mia.kr. og aukast um 14,3 mia.kr. frá
áætlun 2011.
• Að frátöldum launa-, bóta- og verðlags-
hækkunum 2012 lækka frumútgjöld um 8,5
mia.kr. eða um 1,9%.

32. Almenn viðmið um samdrátt
Í fjárlagafrumvarpi 2012 eru sett fram
almenn viðmið um samdrátt í útgjöldum:
• 3% í almennri stjórnsýslu og þjónustu
• 1,5% í velferðamálum, s.s. heilbrigðis-
þjónustu, skólamálum, löggæslu,
bótakerfum og sjúkratryggingum.
• Verða útgjöld ríkissjóðs lækkuð um 6,6
mia.kr. með þessum almennu aðgerðum og
um 2 mia.kr. til viðbótar með sértækum
aðgerðum. 32

33. Heildarútgjöld fara lækkandi
% af VLF
40
38,0
38
36 34,5
34 32,8 32,8
31,7 32,0
32 30,6
29,4 29,7
30 28,5
28
26
24
22
20
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
192 mia.kr. frátaldar vegna tapaðra krafna Seðlabanka Íslands 2008
60,5 mia.kr. frátaldar vegna ríkisábyrgða og framlags til ÍLS 2010 33
Leiðrétt fyrir yfirfærslu málefna fatlaðra frá ríki til sveitarfélaga

34. Þróun frumútgjalda á föstu verðlagi
Mia.kr.
600
503 509
500 480 468
443 456 443
423 428 431
400
300
200
100
0
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Á verðlagi 2012 m.v. vísitölu neysluverðs og án óreglulegra liða.
34
Leiðrétt hefur verið fyrir yfirfærslu málefna fatlaðra frá ríki til sveitarfélaga.

35. Útgjaldabreytingar
Milljarðar kr.
Aðhaldsaðgerðir -8,6
Breyttar útgjaldaskuldbindingar 6,3
Launa-, gengis og verðlagsbr. 2011 26,8
Vaxtagjöld ríkissjóðs 4,7
Samtals 29,4
Breytingar frá fjárlögum 2011 35

36. Aðhaldsaðgerðir eftir hagrænni skiptingu
Lækkun Heildar- Lækkun
Í milljörðum króna ma.kr velta %
Rekstur ........................................................ -4,4 189,6 -2,3%
Tilfærslur ..................................................... -4,0 208,0 -1,9%
Viðhald og stofnkostnaður .......................... -0,2 20,8 -1,2%
Samtals ...................................................... -8,6 418,4 -2,1%
Breytingar frá veltu fjárlaga 2011 án vaxtagjalda og óreglulegra liða 36

37. Aðhaldsaðgerðir eftir málaflokkum
Lækkun Heildar- Lækkun
Í milljörðum króna ma.kr velta %
Samgöngu-, efnhags- og atvinnumál ............. -1,1 75,4 -1,5%
Heilbrigðismál .............................................. -2,3 110,1 -2,1%
Almannatryggingar og velferðarmál ............. -1,8 121,8 -1,5%
M enntamál .................................................. -0,9 45,2 -2,0%
Æðsta stjórnsýsla ........................................ -0,7 26,9 -2,4%
Löggæsla, réttargæsla og öryggismál ............ -0,5 20,1 -2,3%
M enningar-, íþrótta- og trúmál .................... -0,3 14,6 -2,2%
Húsnæðis-, skipulags- og veitumál .............. 0,0 4,2 -0,9%
S amtals án lækkun framlags til LÍN ..... -7,6 418,4 -1,8%
Tímabundin lækkun á framlagi til LÍN ........ -1,0 - -
S amtals ...................................................... -8,6 418,4 -2,1%
Breytingar frá veltu fjárlaga 2011 án vaxtagjalda og óreglulegra liða

38. Breytingar á útgjaldaskuldbindingum
Milljarðar kr.
Endurmetin fjárþörf v/ lífeyristrygginga 4,0
Sjúkratryggingar, veikleikar og magnvöxtur 2,7
Skólakerfi vegna vinnumarkaðsaðgerða 1,2
Jöfnunarsjóður sveitarfélaga 1,2
LÍN v/hækkunar á framfærslugrunni 0,6
Minni fjárþörf vegna minnkandi atvinnuleysis -3,5
Önnur bundin útgjöld 4,7
Niðurfelld fjárframlög -4,6
Alls auknar útgjaldaskuldbindingar og niðurfellingar 6,3
38
Breytingar frá fjárlögum 2011

39. Launa- og verðlagsbreytingar
Milljarðar kr.
Hækkun bóta almanna- og atvinnuleysistrygginga um mitt
6,8
ár 2011 á ársgrundvelli
Hækkanir bóta almanna- og atvinnuleysistrygginga á árinu
3,0
2012
Áhrif af launahækkun ríkisstarfsmanna um mitt ár 2011 á
6,6
ársgrundvelli
Launahækkanir ríkisstarfsmanna á árinu 2012 4,8
Almennar verðlagshækkanir á árinu 2012 4,3
Gengisbreytingar 1,3
Samtals áhrif launa-, gengis- og verðlagsbreytinga 26,8
39
Breytingar frá fjárlögum 2011

40. Heildarstofnkostnaður
Mia.kr.
40
34,7
35 33,4
30
25 23,8 23,5
20 17
14,3 14,1
15 12,1 12,3 12,7 12,9
10
5
0
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
192 mia.kr. frátaldar vegna tapaðra krafna Seðlabanka Íslands 2008
60,5 mia.kr. frátaldar vegna ríkisábyrgða og framlags til ÍLS 2010
Leiðrétt fyrir yfirfærslu málefna fatlaðra frá ríki til sveitarfélaga 40

41. Vaxtagjöld
Mia.kr.
100 92,9
90 84,3 86,3
82,0
78,4
80
68,1 67,3
70
60
50
40 35,5
30 22,2
20 14,9
10
0
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
41

42. Fjárlögin 2012
Mörg framfaramál fá fjárstuðning í frumvarpinu:
• Sérstakt átak í almenningssamgöngum
• Efling Norðurslóðaverkefna
• Aukning í þróunarsamvinnu
• Átak í atvinnumálum og ferðaþjónustu
• Efling tónlistarkennslu
• Flutningsjöfnun
• Átak í menntamálum ungs fólks og atvinnu-
leitenda
42

43. 6.
Tekjuhliðin 2012
43

44. Helstu tekjubreytingar frá áætlun 2011
• Frumtekjur eru áætlaðar 500,3 mia.kr. og
aukast um 39,1 mia.kr. frá áætlun 2011.
• Heildartekjur ríkissjóðs eru áætlaðar 521,5
mia.kr. og aukast um 38,7 ma.kr. frá áætlun
2011.

45. Aðgerðir á tekjuhlið
• Ekki er ráðgert að afla þurfi frekari tekna á
árunum 2012-2015 með viðamiklum skatt-
kerfisbreytingum.
• Forsenda þess er að samstaða náist um
sértækari tekjuöflun eins og ígildi virðis-
aukaskatts á fjármálafyrirtæki (fsk-skattur),
veiði- og auðlindagjöld, sölu eigna og
arðgreiðslur.
45

46. Sértækar tekjuaðgerðir árið 2012
Í milljörðum króna mia.kr.
Br. á frádráttarbærni v/viðbótarlífeyrissparnaðar ... 1,4
Fjársýsluskattur á fjármálafyrirtæki ....................... 4,5
Auðlegðarskattur ..................................................... 1,5
Kolefnisgjald ........................................................... 0,8
Veiðigjald ................................................................. 1,5
Arður ....................................................................... 2,0
Eignasala .................................................................. 7,0
Alls án séreignarsparnaðarheimildar ................ 18,7
Heimild til úttektar séreignarsparnaðar ................... 2,0
Alls með séreignarsparnaðarheimild ................ 20,7
46

47. Skatttekjur sem hlutfall af VLF
lækka lítillega milli ára
% af VLF
34
32 31,5* 31,7
30,6
30 29,1
27,8
28 27,3
26,9
26,3 26,5
26
25,0
24
22
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
* Án fjármagnstekjuskatts af sölu Landsímans
Leiðrétt fyrir yfirfærslu málefna fatlaðra frá ríki til sveitarfélaga 47

48. Þróun samsetningar skattekna
100 3 ,9 4 ,4 4 ,3 2 ,7 3 ,6 2 ,7 2 ,6 3 ,8 4 ,2 5,6
90
80
4 6 ,4 4 6 ,4 4 5,4 4 5,2
50 ,5 4 9 ,1 4 6 ,0
70 5 1, 5 52 ,1 50 ,3
60
50 9 ,9 11, 7 14 , 8 15 , 2
10 , 0 9 ,5 13 , 5
40 11, 0 10 , 4 9 ,7
30
20 3 3 ,6 3 3 ,1 3 5,7 3 6 ,7 3 7,8 4 1, 1 3 9 ,3 3 6 ,0 3 5,4 3 4 ,8
10
0
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Tekjus kattar Tryggingagjöld Óbeinir s kattar Aðrar s katttekjur
48

49. Skattaálagning á hjón vegna
tekna 2008 og 2010
% af heildartekjum Tekjur 2010
Tekjur 2008
40
30
20
10
0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
-10
Tekjubil (5%)
-20
-30 49

50. Tekjuskattur til ríkisins vegna
tekna hjóna 2008 og 2010
% af heildartekjum Tekjur 2010
Tekjur 2008
25
20
15
10
5
Tekjubil (5%)
0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 50

51. Kynjuð hagstjórn og fjárlagagerð
• Niðurstöður eða áfangaskýrslur kynntar í
fjárlagafrumvarpinu.
• Lærdómsríkt ferli sem hægt er að byggja
áframhaldandi innleiðingu á.
• Öll ráðuneyti unnu a.m.k. eitt tilrauna-
verkefni.
51

52. Kynjuð hagstjórn og fjárlagagerð
Þriggja ára áætlun um áframhaldandi inn-
leiðingu samþykkt í ríkisstjórn í apríl 2011.
Markmið:
• Að fjárlögum verði beitt á markvissan
hátt til að jafna stöðu kvenna og karla
og stuðla að sanngjarnri öflun og
nýtingu opinberra fjármuna
52

53. 7.
Staða Íslands í alþjóðlegu
samhengi
53

54. Alþjóðlegur samanburður
• Skuldasöfnun hins opinbera á Íslandi hefur
stöðvast og mun lækka á næstu árum og
verða kominn í um 90% af VLF árið 2014.
• Atvinnuleysi á Evru–svæðinu verður um
10% af vinnuafli árið 2011 en yfir 8% í
OECD–löndunum.
• Hallarekstur ríkissjóðs Íslands í ár er mun
minni en í t.d. Grikklandi, Írlandi, Bretlandi
og Bandaríkjunum. 54

55. Samanburður á skuldaþróun
% af VLF
200
180
160
140
120
100
80
60
40
20
0
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Evrulönd Ís land P ortúgal Írland Grikkland
55

56. -6
-4
-2
0
2
4
6
%
Bretland
Evrusvæðið
Danmörk
Írland
2010
Finnland
OECD
2011
Noregur
Ísland
2012
BNA
Svíþjóð
Hagvöxtur í nokkrum samanburðarlöndum
56

57. Afkoma hins opinbera í
nokkrum samanburðarlöndum
% VFL 2010 2011 2012
15
10
5
0
-5
-10
-15
-20
-25
-30
-35
ð
A
nd
ur
D
nd
d
k
d
ð
ði
n
jó
n
ör
BN
EC
eg
la
la
væ
la
la
íþ
m
Ír
Ís
or
et
nn
O
Sv
s
an
Br
ru
N
Fi
D
Ev
57

58. Aðlögun á heildarjöfnuði hins opinbera*
% VFL
16 15,1 14,8
14 12,0
12
10 8,4
8
6
4
2
0
Finnland S víþjóð Ísland Danmörk
Aðlögun hófst:
1994 1994 2009 1995
58
*Sveitarfélög meðtalin

59. Heildarskuldir hins opinbera í
nokkrum samanburðarlöndum
% VFL
160 2005 2010
140
120
100
80
60
40
20
0
ð
d
nd
d
k
ía
nd
ía
óð
ði
n
n
ör
al
lg
la
la
væ
j
la
la
íþ
Ít
m
Be
Ír
Ís
kk
et
Sv
s
an
Br
ru
ri
D
Ev
G
59
Á grundvelli Maastricht viðmiða

60. N
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
%
or
eg
u r
Ís
la
nd
D
an
m
ör
k
Sv
íþ
j óð
Fi
nn
2010
la
n d
O
2011
EC
D
BN
2012
A
Br
et
la
Ev n d
ru
s væ
ði
ð
Ír
la
d n
G
ri
kk
la
nd
Atvinnuleysi í nokkrum
samanburðarlöndum
60

61. 8.
Ný markmiðssetning í
ríkisfjármálum
61

62. Skuldastaðan í dag
• Í dag skuldar ríkið rúmlega 80% af VLF
og sveitarfélögin í heild um 20%.
• Almennt talið að ekki sé skynsamlegt að
skuldir hins opinbera fari mikið yfir 60% af
VLF.
62

63. Markmið vegna
skuldastöðu
• Með aðhaldssamri ríkisfjármálastefnu
samhliða auknum hagvexti á ríkissjóður að
geta minnkað skuldir sínar á næstu árum.
• Ekki óeðlilegt að gera þá kröfu að skuldastaða
sveitarfélaganna fari jafnt og þétt batnandi og
verði ekki hærri en 12-15% af VLF.
• Áætlað að á árabilinu 2016-2019 verði skuldir
ríkissjóðs komnar niður fyrir 45-50% af VLF.
63

64. Heildarskuldir og hrein staða ríkissjóðs
Y-1 Y-2
mia.kr. Heildarsk. Hrein staða Heildarsk.(Y-2) % af VLF
1.600 90
1.400 80
1.200 70
1.000 60
800 50
600 40
400 30
200 20
0 10
-200 0
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
64

65. Áhættuþáttur - Icesave
• Óvissa um málaferli vegna málsins fyrir EFTA
dómstóli og um lyktir þess gerir ókleift að
áætla kostnað sem kynni að falla á ríkissjóð.
• Fari málið á versta veg gæti það gerbreytt
forsendum fyrir þeirri áætlun sem hér er kynnt.
• Uppfært mat á áhættu af kostnaði við Icesave
samninginn frá sl. vetri er nú um 25 mia.kr.
65

66. 9.
Samantekt
66

67. Niðurlag
• Samstarfsáætlun Íslands og AGS lokið.
• Árangurinn í ríkisfjármálum til þessa gerir það
mögulegt að hægja á aðhaldskröfunni.
• Hallinn 2009 var um 100 mia. kr. en stefnir í
að verða afgangur upp á 40 mia. kr. á næsta
ári.
• Ríkisfjármálin eru að verða komin á sjálfbæran
grunn.
• Náðst hefur að verja velferðakerfið og tekju-
lægstu hópa samfélagsins/meiri jöfnuður. 67

68. Niðurlag
• Skuldastaða ríkissjóðs betri en áætlanir gerðu
ráð fyrir og markmiðið að lækka þær en frekar
á næstu árum.
• Viðsnúningurinn í hagkerfinu hafinn –
jákvæður hagvöxtur, einkaneysla tekið við sér,
kaupmáttur eykst, fjárfesting eykst og öflug
utanríkisviðskipti.
• Ríkisfjármálaáætlunin felur ekki í sér frekari
almennar skattkerfisbreytingar á þessu kjör-
tímabili. 68

69. Fjárlögin
• Í fyrra var fjárlagafrumvarpið kallað
hrunfjárlög þar sem það var hin alvarlega
birtingarmynd hrunsins á rekstur ríkissjóðs.
• Í ár er uppleggið annað. Fyrsti vísir að upp-
byggingu ríkissjóðs eftir hrun.
• Það skýrist af þeim árangri sem náðst hefur í
ríkisfjármálum.
69