Uitskeidingstelses Gr. 9 Lewenswetenskappe

1. • Selle produseer
voortdurende
afvalprodukte, soos
koolstofdioksied en
ureum.
• Funksie van die
uitskeidingstelsel is om
hierdie afvalstowwe uit
die liggaam te verwyder.

2.  Mense het spesiale organe waarmee metaboliese afval
uit die liggaam geskei word:
◦ Longe: Skei koolstofdioksied uit
◦ Vel: Skei sout en ureum uit
◦ Lewer: Skei galpigmente na spysverteringskanaal uit
◦ Niere: Skei stikstofhoudende afvalstowwe

3.  CO2
◦ Selrespirasie
 Oortollige water
◦ Selrespirasie; oortollige inneeming
 Ureum
◦ Afbreking van oortollige aminosure (lewer)
 Uriensuur
◦ Eindproduk van metabolisme van nukleïensure
 Galpigmente
◦ Gedurende die afbreek van hemoglobien in lewer
gevorm

4.  Die uitskeidingstelsel beheer ook die water-en soutinhoud van die
liggaam.
 Die menslike nier bestaan uit sowat een miljoen mikroskopiese
strukture, genaamd nefrons.
Afferente & Efferente
Malpighi-liggaam
Proksimale kronkelbuis
Distale kronkelbuis
Versamelbuis
Dalende boog van Henle

5.  Hoofprosesse:
◦ Filtrasie: Bloed word filtreer binne Malpighi-liggaam
sodat slegs groot molekules agter bly in die bloed.
◦ Absorpsie: Nuttige stowwe in die nefronbuis word
geherabsorbeer sodat liggaam dit kan gebruik.
◦ Diffusie: Soute & vitamiene beweeg deur die nefron en
verlaat of word geabsorbeer afhangende van die
konsentrasie binne die liggaam
◦ Ekskresie: Uitskeiding van alle oortollige stowwe sowel
as gifstowwe binne die liggaam.

6. Nierslagaar
Nieraar
Inferior Vena Cava
Nier
Nieraar
Nierslagaar
Aorta
Ureter
Blaas

7.  Nierversaking
◦ Beskadigde niere wat nie effektief kan funksioneer nie
 Blaasinfeksies
◦ Kom voor wanneer bakteriee of viruses deur die uretra
tot in die blaas beweeg
 Nierstene
◦ Vaste stof wat uit minerale in die diet in ‘n nier vorm