RDO MANUAL

1. em³Uv dhyq I½ojWdpsS Imcymebw,
Xncph´]pcw
em³Uv dhyq amzÂþ memw hmeyw AwKoIcn¨psIm­pw dhyq UnhnjWÂ Hm^okpIfnÂ
{]m_ey¯n hcp¯ns¡m­pw D¯chv ]pds¸Sphn¡p¶p.
þþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþ
¼Àþ FÂ.BÀ(Fw.3)þ31902/2011. Xncph´]pcw, XobXn 19.02.2019.
þþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþ
]cmaÀiw: k.D. (A¨Sn) w. 10/2019/dhyq XobXn 22.1.2019.
D¯chv
em³Uv dhyq hIp¸nsâ kpKaamb {]hÀ¯§Ä¡mbn ka{Kamb Hcp em³Uv dhyq
amz X¿mdm¡n S¸n hcp¯p¶XnpÅ kÀ¡mÀ nÀt±i¯nsâ `mKambn {]kvXpX
amz 6 hmey§fmbn X¿mdm¡p¶Xnv em³Uv dhyq I½ojWÀ S]SnIÄ
kzoIcn¨n«pÅXmWv. CXn -VIþmaXp hmeyhpw hntÃPv Hm^okpIfpsS {]hÀ¯§Ä
¡mbpÅXpamb hntÃPv Hm^okv amz AwKoIcn¨psIm­pw kwØms¯ hntÃPv
Hm^okpIfn {]m_ey¯n hcp¯ns¡m­pw ]cmaÀi {]Imcw kÀ¡mÀ D¯chp
]pds¸Sphn¨ncp¶p. IqSmsX {]kvXpX kÀ¡mÀ D¯chp {]Imcw em³Uv dhyq amzensâ
Ahtijn¡p¶ hmey§Ä X¿mdm¡n AwKoIcn¨v S¸nem¡p¶Xnv em³Uv dhyq
I½ojWsd NpaXes¸Sp¯nbncp¶XpamWv.
ta kmlNcy¯n kwØms¯ dhyq UnhnjW Hm^okpIfpsS {]hÀ¯
S]SnIÄ¡mbpÅXpw em³Uv dhyq amzensâ IVþmw hmeyhpamb “dhyq UnhnjWÂ
Hm^okv amz” AwKoIcn¨psIm­pw BbXv kwØms¯ FÃm dhyq UnhnjWÂ
Hm^okpIfnepw {]m_ey¯n hcp¯ns¡m­pw CXnm D¯chmIp¶p.
www.clr.kerala.gov.in F¶ em³Uv dhyq I½ojWdpsS HutZymKnI sh_vsskänÂ
{]kvXpX amz {]kn²s¸Sp¯p¶XmWv.
F.än. Pbnwkv, sF.F.Fkv
em³Uv dhyq I½ojWÀ

2. 1 dhyq UnhnjWÂ Hm^okv amzÂ
tIcf em³Uv dhyq amzÂ
hmeywþIV
dhyq UnhnjWÂ Hm^okv amzÂ
em³UvdhyqhIp¸v,tIcfw

3. 2tIcf em³Uv dhyq amz hmeywþIV

4. 3 dhyq UnhnjWÂ Hm^okv amzÂ
em³Uv dhyq amzÂ
hmeyw þ IV
dhyq UnhnjWÂ Hm^okv amzÂ
BapJw
`mKwþ I
Hm^okv {]hÀ¯w
A²ymbwþ 1
Poh¡mcpw NpaXeIfpw
(F) d-hyq Unhn-jWÂ- Hm-^okpw Poh--¡mcpw
1. dhyq Unhn-j-WÂ Hm^okv
2. Poh--¡mÀ
3. {]hr¯n kabw
4. Xma-kn¨v lmP-cm-IÂ

5. 4tIcf em³Uv dhyq amz hmeywþIV
5. Ah-[n-IÄ
6. ssIh-i-apÅ ]W-¯nsâ hnhcw-
7. Hm^o-kn n¶pw ]pd¯p t]mIp-¶Xv
8. Poh--¡m-cpsS s]cp-am-äw, CS-n-e-¡msc Hgn-hm-¡Â
F¶n-h
(_n) Poh--¡mcpw Npa-X-e-Ifpw
9. dhyq Unhn-j-WÂ Hm^o-k-dpsS Npa-X-e-IÄ
10. dhyq Unhn-j-WÂ Hm^o-k-dpsS A[nINpa-X-e-IÄ
11. konbÀ kq{]­nsâ NpaXeIÄ
12. aäp Poh¡mcpsS Npa-X-e-IÄ
A²ymbwþ 2
dn¡mÀUpIfpsS kq£n¸pw in¸n¡epw
13. dn¡mÀUp-Ifpw Ah-bpsS in-¸n-¡epw
14. dn¡mÀUp-IÄ in-¸n-¡p-¶-Xn-pÅ S-]-Sn-{Iaw
15. in-¸n-¡m³ ]mSn-Ãm¯ dn¡mÀUp-IÄ
16. in-¸n-¡m-hp¶ dn¡mÀUp-Ifpw kab ]cn-[nbpw
17. N«-¯n ]cm-aÀin-¨n-«n-Ãm¯ dn¡mÀUp-IÄ kw_-Ôn¨v
`mKw þ II
`qkw_Ôamb S]SnIÄ
(F) A¸oepIÄ/ dnhnjpIÄ

6. 5 dhyq UnhnjWÂ Hm^okv amzÂ
A²ymbwþ 3
A¸oepIÄþ s]mXphyhØIÄ
18. A¸oÂ
19. A¸oet]£IÄ
20. A¸o sat½mdm­¯nse tImÀ«v^o
21. Unte I¬sUmtWj³ lÀPn, tÌ lÀPn F¶nh
22. ^benMv
23. ImelcW Imemh[n nÀ®bn¡p¶Xv
24. hnNmcW¯obXn nÝbn¡epw t{]mkkv
(tm«okv) Abbv¡epw
25. nÀ®bnt¡­ {]iv§Ä
26. hnNmcWbpw sXfnshSp¸pw
27. A¸oen³taepÅ D¯chv
A²ymbwþ 4
`qan ]Xnhv
(F) ]©mb¯v {]tZis¯ `qan]Xnhv
28. {Kma]©mb¯v {]tZi§fnse `qan]Xnhv
S]SnIfn³ta dhyq
UnhnjW Hm^okÀ¡pÅ NpaXeIÄ
(I) ]«b`qantbmSp tNÀ¶pÅ `qan ]Xn¨p ÂIÂ
29. cPntÌÀUv `qantbmSp tNÀ¶pÅ `qan]Xn¨p ÂIÂ
30. ]Xn¨pÂImhp¶ `qanbpsS ]cn[n
31. ]Xnht]£
32. ]Xnhnp tbmKyaÃm¯ `qanIÄ

7. 6tIcf em³Uv dhyq amz hmeywþIV
33. XlknÂZmcpsS dnt¸mÀ«n³taepÅ S]SnIÄ
34. s_^njy F³tPmbvsaâ v ]XnhpIÄ¡v
It¼mfhne CuSmt¡­XmWv
35. hr£hne
36. ]«bw
(II) ]Xnhp¯chv {]ImcapÅ nÝnX XpIIÄ HSp¡p
hcp¯p¶Xn ImeXmakw am¸m¡Â
37. ]Xnhp¯chnse XpIIÄ
(III) `qan ]Xnhv þ A¸oepIÄ
38. A¸o A[nImcn
39. A¸oet]£
40. A¸o lÀPnbn³taepÅ XpSÀ S]SnIÄ
(IV) ]m«hpw ssek³kpw
41. ]m«w AphZn¡mhp¶ Bhiy§Ä
42. ]m«¡memh[n
43. ]m«w AphZn¡p¶XnpÅ S]Sn{Iaw
44. aäp ]m«hyhØIÄ
45. kÀ¡mÀ Hm^okv ]cnkc§Ä ]m«¯nphZn¡Â
(_n) apnkn¸Âþ tImÀ¸tdj³ {]tZis¯ `qan]Xnhv
46. dhyq UnhnjWÂ Hm^okdpsS NpaXeIÄ
47. ]Xn¨p ÂImhp¶ `qan, ]Xnh[nImcn F¶nh

8. 7 dhyq UnhnjWÂ Hm^okv amzÂ
48. apnkn¸Â {]tZis¯ `qan ]Xnhv I½nän
49. ]Xnhp I½nänbpsS NpaXeIÄ
A²ymbwþ 5
t]m¡phchv
50. t]m¡phchv N«§Äv
51. t]m¡phchpambn _Ôs¸«v dhyq UnhnjWÂ
Hm^oknse S]Sn{Ia§Ä
52. A¸oet]£
53. ImeXmakw am¸m¡mhp¶XmsW¶v
54. A¸o cPnÌÀ
55. A¸oent·epff S]Sn{Ia§Ä
56. `qanbnt·epff nbampkrX DSamhImiw
kw_Ôn¨ XÀ¡§Ä
57. tm«okpIfpw D¯chpIfpw S¯p¶Xv
58. hnNmcW S¯p¶Xnv ]Icw NpaXe
ÂIm³ ]mSnsöv-
A²ymbwþ 6
`qkwc£Ww
59. `qkw-c-£W nb-ahpw kÀ¡mÀ hI `qan-Ifpw
60. If-IvSdpw Npa-X-e-Ifpw
61. dhyq Unhn-j-WÂ Hm^o-k-dpsS Npa-X-e-IÄ
62. A¸o lÀPn
63. A¸o-en³ta-epÅ S-]-Sn-{I-a-§Ä
64. A¸o ]cn-K-Wn-¡p-t¼mÄ {i²n-t¡-­- hkvXp-X-IÄ
65. tm«o-kp-Ifpw D¯-c-hp-Ifpw aäpw S-¯p-¶Xv

9. 8tIcf em³Uv dhyq amz hmeywþIV
A²ymbwþ 7
shšcw
66. shÅ¡cwþ nbahpw N«hpw
67. t^mdw 8 km£y]{X¯nsXnscbpÅ At]£
68. At]£bn³taepÅ S]Sn
A²ymbwþ 8
sI«nSnIpXn
69 .tIcf sI«nS nIpXn nbaw 1975
70. nIpXn Npa-¯p-¶-Xn n¶pw
Hgn-hm-¡n-bn-«pÅ sI«n-S-§Ä
71. dhyq UnhnjWÂ Hm^okdpsS Npa-X-e-IÄ
72. Ime-Xm-akw am¸m-¡Â
73. A¸o At]£
74. A¸o-en³ta-epÅ S-]-Sn-{I-a-§Ä
75. PnÃm tImS-Xn¡v d^À sN¿p-¶Xv
76. ]niIpIÄ Xncp-¯p-¶Xv
(_n) `qkw_Ôamb aäp S]SnIÄ
A²ymbwþ 9
ssltd©v tImfsstkj³

10. 9 dhyq UnhnjWÂ Hm^okv amzÂ
77. tImfnIfpw aetbmc IpSntbäh¡cW ]²Xnbpw
78. ]«mZmcpw ]Xn¨p ÂImhp¶ ]camh[n hnkvXoÀ®hpw
79. ]«b¯npÅ At]£
80. XlknÂZmcpsS dnt¸mÀ«v
81. ]«bw AphZn¡p¶XnpÅ S]Sn{Ia§Ä
A²ymbwþ 10
`qan hns«mgnbÂ
82. `qan hns«m-gn-bm³ AÀlX-bp-Å-bmÄ
83. kÀ¡m-cn-te¡v am{X-amWv `qan hns«m-gnªp
ÂIm-hp-¶-sX¶v
84. At]£ --
85. At]-£-bn³ta-epÅ S-]-Sn-{I-a-§Ä
86. `qan hns«m-gn-b AwKo-I-cn-¡p-¶-Xn-pÅ
S-]-Sn-{I-a-§Ä
87. hns«m-gnª `qan kÀ¡m-cnÂ
n£n-]vX-am-bn-cn-¡p-sa¶v
A²ymbwþ 11
AhIminIfnÃm¯ hkvXp¡Ä
89. Ah-Im-in-I-fn-Ãm¯ kz¯p-h-I-IÄ
90. If-IvSÀ
91. dhyq Unhn-j-WÂ Hm^o-k-dpsS Npa-X-e-IÄ
92. I­p-sI-«-enp ap¼mbn tm«o-kp-IÄ
{]kn-²-s¸-Sp-t¯-­-Xm-sW¶v
93. Ah-Im-i-hm-Z-§-fn-t·-epÅ S-]-Sn-IÄ
94. PwK-a-§-fpsS I­p-sI-«Â
95. PwK-a-§-fpsS teew kw_-Ôn¨ S-]-Sn-{I-a-§Ä
96. tee Ønco-I-cWw

11. 10tIcf em³Uv dhyq amz hmeywþIV
97. PwKa§Ä t{IXmhnv hn«pÂIp¶Xv
98. teew AØn-c-s¸-Sp-¯p-¶-Xn-pÅ At]£
A²ymbwþ 12
hmhImi§Ä
99. hmhImi nbaw
100. hmhImi§Ä
101. hmhImi nÀ®bhpambn _Ôs¸«
hnhn[ I½nänIÄ
102. {Kmak` þ LSbpw NpaXeIfpw
103. hmhImi I½nänbpsS NpaXeIÄ
104. hmkØm¯nmtbm D]Poh¯nmtbm
`qan ssIhiw hbv¡p¶XnpÅ
AhImi¯nt·epÅ S]SnIÄ
105. {Kmak`bpsS Xocpam¯nsXncmb
Bt£]§Ä
106. k_vUnhnjW seh I½nän
107. k_vUnhnjW seh I½nänbpsS NpaXeIÄ
108. `qanbnt·epÅ hmhImi AhImihmZ§fn³taÂ
k_v UnhnjW seh I½nänbpsS
XpSÀ S]SnIÄ
109. k_v UnhnjW seh I½nänbpsS
Xocpam¯nsXncmb ]cmXnIÄ
A²ymbwþ 13
`q]cnjv¡cWw þ Xmeq¡v em³Uv t_mÀUv
110. `q]cnjv¡cWw
111. Xmeq¡v em³Uv t_mÀUpIÄ
112. `q]cn[n

12. 11 dhyq UnhnjWÂ Hm^okv amzÂ
113. an¨`qan Is­¯p¶XnpÅ S]Sn{Ia§Ä --
114. Cfhv AphZn¡p¶ hn[w
115. dnhnj³
116. dnam³Uv tIkpIÄ
117. `qan ssIamäw
118. DtZymKØÀ¡pÅ kpc£
A²ymbwþ 14
`qhnntbmKw
119. `qhnntbmK D¯chv
120. `£y-hn-f-IÄ
121. dhyq Unhn-j-W Hm^o-k-dpsS A[n-Im-c-§Ä
122. ssIh-i-¡m-cpw Irjn-`q-anbpw
123. Irjn-`q-an-Ifpw X®oÀ¯-S-§fpw
124. Xcn-in-«n-cn-¡p¶ Irjn-`q-an-Isf kw_-Ôn¨
S-]-Sn-{Iaw
125. Irjn Ah-Im-i-¯nsâ tee-hn¸
126. ]cn-hÀ¯w
127. ]cn-hÀ¯¯npÅ nb-{´Ww
128. Irjn Ah-Imiw kÀ¡m-cn-te¡v
Gsä-Sp-¡m-hp-¶-Xm-sW¶v
129. Irjn`qanbn hmkKrl nÀ½mW¯npÅ
ApaXn
130. Nne Ah-k-c-§-fn _e-{]-tbmKw
S-¯p-¶-Xn-pÅ A[n-Imcw
131. D¯chp ewLn¨mepÅ in£
A²ymbwþ 15
sÂhbÂþX®oÀ¯S kwc£W nbaw
132. sÂhbepIfpw X®oÀ¯S§fpw

13. 12tIcf em³Uv dhyq amz hmeywþIV
kwc£n¡s¸tS­Xnsâ BhiyIX
133. sÂhbepIfpw X®oÀ¯S§fpw
134. hnÚm]w sN¿s¸«Xpw hnÚm]w
sN¿s¸Sm¯Xpamb `qanIÄ --
135. ]cnhÀ¯hpw cq]m´chpw
136. Pekwc£W S]SnIÄ
137. PnÃmXe A[nIrX kanXn
138. {]kn²oIcn¨ tUäm _m¦nse yqXIÄ
]cnlcn¡p¶XnpÅ S]Sn{Iaw
139. PnÃmXe A[nIrX kanXnbpsS LSbpw
NpaXeIfpw
140. hnÚm]w sN¿s¸Sm¯ `qanIfpsS
kz`mh hyXnbmw
141. kz`mh hyXnbmw hcp¯p¶XnpÅ
^okv nc¡pIÄ
142. `qhnntbmK D¯chv {]m_ey¯nÂ
hcp¶Xnpap³]v nI¯nbtXm
nI¶tXm Bb `qanIfpsS kz`mh hyXnbmw
143. s]mXp Bhiy§Ä¡mbn hnÚm]w sN¿s¸Sm¯ `qanIÄ¡v
]cnhÀ¯mpaXn ÂIp¶Xv.
144. kz`mh hyXnbmw AphZn¨ tIkpIfn D]m[nIÄ ewLn¨mepÅ
S]SnIÄ
`mKw þ III
hyhlmc S]SnIÄ
A²ymbwþ 16
AtzjWhpw ka³kpIfpw kw_Ôn¨ S]SnIÄ
145. AtzjWw

14. 13 dhyq UnhnjWÂ Hm^okv amzÂ
146. ka³kpIÄ ]pds¸Sphn¡m³ NpaXes¸«hÀ
147. ka³kpIÄ Abbv¡pt¼mÄ {i²nt¡­
kwKXnIÄ
148. ka³kpIÄ S¯p¶Xv
149. Nnesc tcn lmPcmIp¶Xn n¶pw
Hgnhm¡mhp¶XmsW¶v
150. hnNmcW
A²ymbwþ 17
aPnÌocnb S]Sn{Ia§Ä
(F) hyhlmcw
151. hyhlmcw
152. hnhn[ Cw lÀPnIÄ
153. tIknse S]Sn{Ia§Ä
154. XÀ¡ kwKXnIÄ nÀ®bn¡Â (Framing Issues)
155. km£n hnkvXmcw
156. HmÀUÀ joäv
157. hn[n S¯v
158. {Inan nba `cW kwhn[mw
159. {Inan tIkpIÄ
(_n) {Inan S]Sn{Ia§Ä
160. FIvknIyq«ohv aPnkvt{SäpamcpsS NpaXeIÄ
161. FIvknIyq«ohv aPnkvt{SäpamcpsS nbaw
162. k_v UnhnjWÂ aPnkvt{Sänv
s]mXpP§fpsS klmbw tXSmhp¶XmsW¶v
163. tIkpIÄ G¸n¨p ÂIepw ]n³hen¡epw
164. hnNmcW S]SnIÄ amänhbv¡p¶Xv
165. AdÌv S]SnIÄ

15. 14tIcf em³Uv dhyq amz hmeywþIV
166. Xnc¨n hmdâ v (Search Warrant)
167. I£nIsfbpw aäpw lmPcmIm³
nÀ_Ôn¡p¶XnpÅ S]SnIÄ
168. ImcWw ImWn¡Â kw_Ôn¨ S]SnIÄ
169. s]mXpiey§Ä kw_Ôn¨ S]SnIÄ
170. kam[m ]mehpw à S¸pw
171. kam[m ]mew, ÃS¸v F¶nh kw_Ôn¨
D¯chpIfpw XpSÀ S]SnIfpw
172. kwLw tNc XSbp¶XnpÅ S]SnIÄ
173. ieytam A]mbtam kw_Ôn¨v ASnb´nc
kz`mhapÅ tIkpIÄ
174. `qan, Pew F¶nh kw_Ôn¨ XÀ¡w
aqeap­mImnSbpÅ kam[mewLw
175. t{]XhnNmcW (Inquest)
176. tImSXnbe£y tIkpIÄ kw_Ôn¨v
A²ymbwþ 18
c£nXm¡fpsSbpw apXnÀ¶]uc³amcpsSbpw t£aw
177. amXm-]n-Xm-¡-fp-sSbpw apXnÀ¶ ]uc-·m-cp-sSbpw
t£aw kw_-Ôn¨ nbaw
178. t£ahpw kwc-£-Whpw kw_-Ôn¨ hyh-Ø-IÄ
179. kwc-£Ww e`n-¡m³ AÀl-X-bp-Å-hcpw
kwc-£Ww ÂtI-­-hcpw
180. kwc-£-Whpw kwc-£W ss{S_yq-Wepw
181. kwc-£-W-¯n-m-bpÅ At]£
182. ss{S_yq-W-env kzta-[bm tIkv cPn-ÌÀ
sN¿m-hp-¶-Xm-sW¶v
183. CS-¡me kwc-£W sNehv
184. knhn tImSXnbpsS A[nImc§Ä
185. At]-£-bn³ta-epÅ S-]-Sn-IÄ
186. kwc£W¯npÅ D¯chv
187. kwc£W sNehvþ nÀ®bhpw t`ZKXn hcp¯epw
188. kwc£W sNehv ÂImXncp¶mepÅ S]SnIÄ
189. ApcRvP¯npÅ hyhØIÄ

16. 15 dhyq UnhnjWÂ Hm^okv amzÂ
190. ApcRvP DtZymKØcpsS ]mÂ
191. ApcRvP DtZymKØsâ IÀ¯hy§Ä
192. H¯pXoÀ¸p sat½mdm­¯nt·epÅ XpSÀS]SnIÄ
193. `qan ssIamäw Akm[phmbn {]Jym]n¡Â
194. A`n`mjIÀ lmPcmIm³ AphZnt¡­XnÃ
195. A¸oÂ
A²ymbwþ 19
`£ykpc£þ AUvPqUnt¡j³
196. `£ykpc£m nbaw
197. AUvPpUnt¡änMv Hm^okÀamÀ
198. `£ykpc£m tIkpIfpsS XoÀ¸v
199. AUvPqUnt¡änMv Hm^okÀamcpsS XoÀ¸np
hnt[bamb nba ewL§Ä
200. tIkv ^b sN¿p¶Xnse S]Sn{Ia§Ä
201. ]cmXnbn³taepÅ {]mYanI S]SnIÄ
202. tm«okv
203. AtzjW hnNmcW
204. D¯chv ]pds¸Sphn¡Â
205. A¸oÂ
`mKw þ IV
]ucm[njvTnX tkh§Ä
A²ymbwþ 20
kÀ«n^n¡äpIfpw kÀ«n^n¡äv A¸oepIfpw
(F) kÀ«n^n¡äv
206. kz`mh kÀ«n^n¡äv

17. 16tIcf em³Uv dhyq amz hmeywþIV
207. C³UnPâ v kÀ«n^n¡äv
208. hyànsb ImWmnsö km£y]{Xw
(Man Missing Certificate)
209. kÀ«n^n¡äv cPnÌÀ
210. A¸oÂ
(_n) kÀ«n^n¡äv A¸oepIÄ
211. A¸oe[nImcn, A¸oet]£ F¶nh
212. A¸oet]£bn³taepÅ XpSÀ S]SnIÄ
213. A¸o Xocpamw
214. D¯chpIÄ S¸nem¡Â
A²ymbwþ 21
hnhcmhImi nbaw
215. hnhcmhImi nbaw
216. hnhcw
217. s]mXp A[n-Im-cn
218. nbpà DtZym-K-ØÀ
219. hnh-cm-h-Imi nb-a-{]-Im-c-apÅ aäp S-]-Sn-IÄ
220. A¸oet]£IÄ
221. A¸oense ]cnKWmhnjb§Ä
222. A¸oen³taepÅ S]Sn{Ia§Ä
223. c­mw A¸o kw_Ôn¨ Adnbn¸v
A²ymbwþ22
tkhmhImi nbaw
224. tkh-m-h-Imi nbaw

18. 17 dhyq UnhnjWÂ Hm^okv amzÂ
225. tkhw
226. dhyq Unhn-j-WÂ Hm^o-k-dpsS Npa-X-e-IÄ
227. nbpà DtZym-K-س
228. At]-£-I-fn³ta-epÅ S-]-Sn-{I-a-§Ä
229. A¸oep-IÄ
230. H¶mw A¸o-e-[n-Im-cn-bpsS Npa-X-e-IÄ
231. c­mw A¸o-e-[n-Im-cn-bpsS Npa-X-e-IÄ
232. ]ngin£
233. tm«o-kv t_mÀUn hnh-c-§Ä {]ZÀin-¸n-¡Â
`mKw þ V
]cntim[
A²ymbwþ 23
Pam_´n
234. Pam_´n Hm^okdpw NpaXeIfpw
235. ]cntim[ Ie­À
236. Pam_´n ]cntim[
237. sN¡v sat½mdm­w
238. ^oÂUv ]cntim[, lÀPnIÄ
kzoIcn¡Â F¶nh
239. Pam_´n ]qÀ¯oIcW dnt¸mÀ«v

19. 18tIcf em³Uv dhyq amz hmeywþIV
A²ymbwþ 24
k_vHm^okv ]cntim[
240. k_v Hm^okpIfpw ]cntim[bpw
241. ]cntim[m Ie­À
242. BpImenI ]cntim[
243. BIkvanI ]cntim[--
244. ]cntim[¡pdn¸pIfn³taepÅ XpSÀ S]SnIÄ-
`mKw þ VI
]ehI
A²ymbwþ 25
dhyq dn¡hdn
245. dhyq dn¡hdn nbahpw dhyq DtZymKØcpw
246. IfIvSdpsS A[nImc§Ä asämcmÄ¡v
G¸n¨p sImSp¡Â
247. dhyq UnhnjW Hm^okdpsS A[nImc§Ä
248. tee ØncoIcWw
249. tee ^b ]cntim[bpw XoÀ¸pw
250. {IbkÀ«n^n¡äv
251. XpI sI«nh¨v hn¸ AØncs¸Sp¯mpÅ
At]£
252. {Iat¡Sv Btcm]n¨psIm­v teew
AØncs¸Sp¯mpÅ At]£

20. 19 dhyq UnhnjWÂ Hm^okv amzÂ
A²ymbwþ 26
ap{Z¸{X nbaw kw_Ôn¨ S]SnIÄ
253. ap{Z¸{X nba {]ImcapÅ dhyq hIp¸nsâ
NpaXeIÄ
(F) `qanbpsS ymbhne n˨bw
254. ymbhne
255. ymbhne nÀ®b¯npÅ GIIw,
Ime]cn[n F¶nh
256. ymbhne nÀ®b¯npÅ S]Sn{Ia§Ä
257. Bt£]§fpw nÀt±i§fpw kw_Ôn¨
lÀPnIfpsS XoÀ¸pw ymbhne nÀ®bhpw
258. nÀ®bn¨ ymbhnebvs¡Xncmb A¸oepIÄ
(_n) ap{Z¸{X§fpsS hne XncnsI ÂIÂ
259. GsXms¡ Ahkc§fn ap{Zhne
XncnsI ÂImsa¶v
260. At]£ kaÀ¸nt¡­Xv
261. do^­nÀlamb hnhn[ ap{Z]{X§Ä
262. km[mcW ap{Z¸{X (Impressed stamp)
At]£bn³taepÅ S]Sn{Ia§Ä
263. CþÌm¼pIfpsS ap{Zhne XncnsI ÂIÂ
(kn) ap{ZIfpsS AUvPqUnt¡j³ AYhm icnbmb
ap{ZhnebpsS XoÀ¸v

21. 20tIcf em³Uv dhyq amz hmeywþIV
264. icnbmb aq{Z ]Xn¸n¨n«pt­m F¶ XoÀ¸v
265. ap{ZhnebpsS XoÀ¸p kw_Ôn¨ km£y]{Xw
266. aXnbmb ap{Zhne ]Xn¡msXbpÅ IcW§Ä
nÝnX Imemh[n
Ignªtijw lmPcm¡nbmepÅ S]Sn
A²ymbwþ 27
P acW cPnkvt{Sj³
267. cPnkvt{Sj³
268. sshInbpÅ cPnkvt{Sj³
269. At]£
270. XlknÂZmcpsS dnt¸mÀ«nt·epÅ
XpSÀ S]SnIÄ
271. tm¬ Ahbve_nenän kÀ«n^n¡äv
(Non-availabilitycertificate)
272. P cPnkvt{Sjnse taÂhnemkw
273. PþacW cPnkvt{Sj³ kw_Ôn¨ D¯chv
274. Dt]£n¡s¸«/ Zs¯Sp¯ Ip«nIfpsS
P cPnkvt{Sj³
A²ymbwþ 28
ZoXockwc£Whpw aWÂhmc nb´Whpw
275. Zn-Ifpw Ah-bpsS kwc-£-Whpw
276. Zo-Xo-c-kw-c-£-W-¯n-m-bpÅ hnhn[ kan-Xn-IÄ
277. PnÃm hnZKv² kanXnbpsS LS
278. PnÃm hnZKv² kan-Xn-bpsS tbmKw tNcÂ
279 PnÃm hnZKv² kan-XnbpsS
A[n-Im-c-§fpw Npa-X-e-Ifpw

22. 21 dhyq UnhnjWÂ Hm^okv amzÂ
280. kanXn tbmK-¯nsâ annävkv
281. hml--§fpw aäpw ]nSn-s¨-Sp-¯mepÅ S-]-Sn-{Iaw
A²ymbwþ 29
]«nIhÀ¤`qanþAym[os¸Sp¯Â
282. tIcf ]«nIhÀ¤`qan ssIamä nb{´Whpw
]pxØm]hpw BIväv, 1999
283. Nne ssIamä§Ä Akm[phmIpsa¶v
284. ssIamäw km[phmIp¶ tIkpIÄ
285. `qan ssIamdnbhÀ¡v ]Icw `qan ]Xn¨p
In«phmpÅ AhImiw
286. dhyq UnhnjWÂ Hm^okdpsS NpaXeIÄ
287. nbahncp²ambn `qan ssIamäw sNbvXp
hm§p¶hÀ¡pÅ in£
288. ]«nItKm{X hÀ¤ hn`mK¯nÂs¸«hÀs¡Xnsc
{Inan S]Sn nbaw 10þmw A²ymb{]Imcw
S]SnsbSp¡p¶XnepÅ hne¡v
289. dhyq UnhnjW Hm^okdpsS A[nImc§Ä
A²ymbwþ 30
`qanssIamäw
290. hIp¸pIÄ X½nepÅ `qan ssIamäw
291. tkhhIp¸pIÄ X½nepÅ `qan ssIamäw
292. `qan ssIamdn¡gnªXnptijw
BhiyanÃmsXhcp¶ kmlNcyw
293. kwib nhmcWw
294. `qan ssIamdp¶XnpÅ A[nImcw
295. aäp Øm]§Ä¡pÅ `qan ssIamäw

23. 22tIcf em³Uv dhyq amz hmeywþIV
296. ssIamdnb `qanbpsS kwc£Ww
297. `qan ssIamäwþ dhyq UnhnjWÂ Hm^oknÂ
kzoIcnt¡­ S]SnIÄ
298. dhyq UnhnjWÂ Hm^okdpsS
tcn«pÅ ]cntim[
****

24. 23 dhyq UnhnjWÂ Hm^okv amzÂ
`mKw þ VII
Ap_豈
1 þ Xmakn¨pÅ lmPÀ
2 þ ssIhiapÅ ]W¯nsâ hnhcw ImWn¡p¶
cPnÌÀ
3 þ Hm^okv D¯chv (amXrI)
4 þ in¸n¨ dn¡mÀUpIfpsS cPnÌÀ
5 þ A¸o sat½mdm­w
6 þ A¸o cPnÌÀ
7 þ hnNmcW tm«okv
8 þ A¸o HmÀUÀ
9 þ ]Xnht]£m cPnÌÀ
10 þ sNem³ cPnÌÀ
11 þ ]m«w/ssek³kv cPnÌÀ
12 þ `qanhns«mgnb At]£þ “t^mdwþ F”
13 þ `qanhns«mgnb At]£m cPnÌÀ
14 þ `qanhns«mgnbÂ- “t^mdwþ _n” Un¢tdj³
15 þ `qanhns«mgnbÂ-þ “t^mdwþ kn” tm«okv
16 þ `qhnntbmK D¯chvþ “t^mdwþF” tm«okv
17 þ `qhnntbmK D¯chvþ “t^mdwþUn”
hn¸ kÀ«n^n¡äv
18 A þtUäm _m¦nse DffS¡§Ä
Xncp¯p¶Xnpff At]£
18 B þhnÚm]w sN¿s¸Sm¯ `qanþ
kz`mh hyXnbm¯npff At]£
(20.2 BÀþÂ Ipdhv)
18 Cþ hnÚm]w sN¿s¸Sm¯ `qanþ
kz`mh hyXnbm¯npff At]£
(20.2 BÀ Asæn AXn IqSpXÂ)
t]Pv ¼À

25. 24tIcf em³Uv dhyq amz hmeywþIV
18 D þhnÚm]w sN¿s¸Sm¯ `qanþ
kz`mh hyXnbm¯npff At]£
(4.7.1967 p ap¼v nI¶h)
19 þ s¢bnw s]äoj³ cPnÌÀ
20 þ kz`mh kÀ«n^n¡äv (amXrI)
21 þ C³UnPâ v kÀ«n^n¡äv
22 þ am³ anÊnMv kÀ«n^n¡ävþ tm«okv
23 þ am³ anÊnMv kÀ«n^n¡ävþ km£y]{Xw
24 þ kÀ«n^n¡äv cPnÌÀ
25 þ kÀ«n^n¡ävþ A¸o lÀPn (amXrI)
26 þ hnhcmhImi At]£m cPnÌÀ
27 þ tkhmhImi At]£m cPnÌÀ
28 þ tkhmhImiwþ H¶mw A¸o cPnÌÀ
29 þ tkhmhImiwþ c­mw A¸o cPnÌÀ
30 Aþ P cPnkvt{Sj³þ s{]mt^mÀa dnt¸mÀ«v
30 Bþ acW cPnkvt{Sj³þ s{]mt^mÀa dnt¸mÀ«v
31 --þ kwØms¯ dhyq UnhnjWÂ Hm^okpIÄ
****

26. 25 dhyq UnhnjWÂ Hm^okv amzÂ
BapJw
kwØms¯ dhyq `cW kwhn[m¯nse {][m LSI§fmWv
dhyq UnhnjpIÄ. nehn kwØm¯v BsI 27 dhyq
UnhnjpIfmWpÅXv. dhyq UnhnjpIfnse s]mXp`cW NpaXebpÅ,
kÀ¡mcnsâ {]Xnn[nIfmWv dhyq UnhnjW Hm^okÀamÀ. PnÃm
`cWIqS§sf dhyq /s]mXp`cW¯n klmbn¡pIbpw dhyq
UnhnjpIÄ¡p IognepÅ Xmeq¡pIfn `cW]camb GtIm]w
km[yam¡pIbpamWv dhyq UnhnjWÂ Hm^oknse DtZymKØcpsS
{]mYanIamb IÀ¯hyw. s]mXp`cW NpaXe IqSmsX {Iakam[m
]me¯nepw dhyq UnhnjW Hm^oknv `mcn¨ D¯chmZn¯§fmWv
nÀÆln¡mpÅXv.
`qkw_ÔnbmbXpw tImSXn S]SnIfpambn _Ôs¸«pÅXpw
Hs¡bmbn qdqIW¡nv nba§fpw N«§fpw nbakwlnXIfpamWv dhyq
UnhnjW Hm^okpIfn ssIImcyw sNbvXphcp¶Xv. C¯cw
nba§fpsSbpw N«§fpsSbpw aäpw kmcmwi§fpw S]Sn hnhc§fpw
{]Xn]mZn¡p¶ Hcp S]Sn kwlnX (amzÂ) dhyq UnhnjWÂ
Hm^okpIfpsS kpKaamb {]hÀ¯§Ä¡v AnhmcyamWv. kwØms¯
dhyq hIp¸nsm«msI _m[Iamb Hcp em³Uv dhyq amz hnhn[
hmey§fmbn X¿mdm¡p¶Xnv kÀ¡mÀ Xocpamn¨ncp¶p. CXn BdmaXp
hmeyamb “hntÃPv Hm^okv amz” AwKoIcn¡pIbpw {]m_ey¯nÂ
hcp¯pIbpw sNbvXpsIm­pw em³Uv dhyq amzensâ Ahtijn¡p¶
hmey§Ä AwKoIcn¨p {]m_ey¯n hcp¯p¶Xnv em³Uv dhyq
I½ojWsd NpaXes¸Sp¯ns¡m­pw 22.01.2019 XobXnbnse k.D.(A¨Sn)
¼À. 10/2019/dhyq {]Imcw kÀ¡mÀ D¯chmbncp¶p. {]kvXpX em³Uv
dhyq amzensâ memw hmeyhpw dhyq UnhnjWÂ Hm^okpIÄ¡pÅ
S]Sn{KÙhpamb “dhyq UnhnjW Hm^okv amz” BWv Ct¸mÄ
X¿mdm¡n {]kn²oIcn¡p¶Xv.
nehn D]tbmK¯nepÅ Hs«Ãm nba§fpw N«§fpw
DÄs¸Sp¯nbpw CþKthW³knv ApkcWambpÅ ]cnjvImc S]SnIÄ

27. 26tIcf em³Uv dhyq amz hmeywþIV
DÄs¡mÅn¨psIm­pw XnI¨pw ka{KambmWv em³Uv dhyq amzenâ memw
hmeyamb “dhyq UnhnjW Hm^okv amz” Ct¸mÄ X¿mdm¡n
{]kn²oIcn¨n«pÅXv. amz X¿mdm¡p¶Xnmbn ntbmKn¨ncp¶ {io. Pn.
_meN{µ³]nÅ (sImÃw), {io. hn.BÀ. Pb{]Imiv (Xncph´]pcw), {io.
F.BÀ. µtKm]³ (Xncph´]pcw), {ioaXn. {ioeXmbÀ (Xncph´]pcw)
F¶nhÀ Cu ZuXynÀÆlWw IrXynjvTtbmsSbpw kab_ÔnXambpw
]qÀ¯nbm¡n F¶Xv FSp¯p ]dtb­ H¶mWv. nba§fnepw N«§fnepw
`cWcwK§fnepw D­mb ImenI amä§Ä DÄs¡m­psIm­v X¿mdm¡nbn«pÅ
em³Uv dhyq amzensâ memw hmeyamb “dhyq UnhnjWÂ Hm^okv
amz”þs ASnØmam¡nbpÅ S]Sn{Ia§fmWv CnapX dhyq
UnhnjW Hm^okpIfn AphÀ¯nt¡­Xv. nba§fntem N«§fntem
]n¶oSp­mIp¶ t`ZKXnIÄ¡pkrXambn amzen th­ amä§Ä
hcp¯p¶Xnv em³Uv dhyq I½ojWÀ S]SnIÄ ssIs¡mÅp
¶Xmbncn¡pw.
Xncph´]pcw F.än.sPbnwkv, sF.F.Fkv
18.02.2019 em³Uv dhyq I½ojWÀ

28. 27 dhyq UnhnjWÂ Hm^okv amzÂ
`mKwþ I
Hm^okv {]hÀ¯w

29. 28tIcf em³Uv dhyq amz hmeywþIV
A²ymbwþ 1
Poh--¡mcpw Npa-X-e-Ifpw
(F) d-hyq Unhn-jWÂ- Hm-^okpw Poh--¡mcpw
1. dhyq Unhn-j-WÂ Hm^okvþ `cW kuI-cymÀ°w Hcp PnÃ-bnse
GXmpw Xmeq-¡p-IÄ tNÀ¶pÅ {]tZ-is¯ dhyq Unhn-j--p-I-fmbn Xncn-¨n-
«p-ÅXpw `cW nÀÆ-lW-¯n-mbn dhyq Unhn-jWÂ Hm^o-kp-IÄ Øm]n-
¨n-«p-Å-Xp-am-Wv. nehn 14 PnÃ-I-fn-embn 27 dhyq Unhn-j-p-I-fm-Wp-Å-Xv.
dhyq Unhn-j-p-I-fpsS `c-W-¨p-a-Xe nÀÆ-ln-¡p-¶-Xn-mbn sU]yq«n IfIvSÀ
AYhm k_v IfIvSÀ dm¦nepÅ DtZymKØsc dhyq Unhn-j-WÂ Hm^o-
kÀamcmbn ntbm-Kn-¨n-cn-¡p-¶p. dhyq Unhn-j-p-I-fn kÀ¡m-cnsâ {]Xn-
n[n F¶ ne-bn {]hÀ¯n-¡p-Ibpw hnhn[ Xmeq-¡p-I-fnse `c-W-]-c-amb
{]hÀ¯--§Ä GtIm-]n-¸n-¡p-Ibpw s]mXp-`-c-W-¯nepw dhyq `c-W-¯nepw
PnÃm `c-W-Iq-Ss¯ klm-bn-¡p-Ibpw {Iakam[m ]me¯nÂ
k_vUnhnjW aPnkvt{Sämbn IÀ¯hynÀÆlWw S¯pIbpamWv dhyq
Unhn-j-WÂ Hm^o-k-dpsS apJy Npa-X-e-IÄ.
2. Poh--¡mÀþ (1) dhyq Unhn-jW Hm^o-kn Hm^okv ta[mhnbmbn
dhyq Unhn-jWÂ Hm^o-ksd/ k_vI-f-IvS-sdbpw At±-ls¯ HutZym-KnI
IrXy-nÀÆ-l-W¯n klm-bn-¡p-¶-Xn-mbn Hcp kon-bÀ kq{]-­nsâ tXr-
Xz-¯n aXn-bmb IogvPo-h--¡m-scbpw ntbm-Kn-¨n-«p-Å-XmWv. dhyq Unhn-j-
W Hm^o-kdpsS/ k_vI-f-IvS-dpsS nba-m-[n-Imcn kÀ¡mcpw, aäp Poh--¡m-
cn ¢mÀ¡v, tIm¬^nU³jy AknÌâ v, FÂ.Un. ssS¸nÌv, Hm^okv
Aä³Uâ v, ss{UhÀ, Aä³UÀ, ]mÀ«v-þ-ssSw-þ-kzo-¸À F¶n-h-cpsS nb-a-m-[n-
Imcn PnÃm If-IvSdpw Ah-ti-jn-¡p¶ hn`mKw Poh--¡m-cmb kon-bÀ ¢mÀ¡v,
bp.Un. ssS¸nÌv, Pqn-bÀ kq{]­v/ BX-ssdkvUv Hm^o-kÀ, slUv ¢mÀ¡v/
dhyq C³kvs]-IvSÀ, kon-bÀ kq{]­v F¶n-h-cpsS nb-a-m-[n-Imcn em³Uv
dhyq I½o-j-W-dpam-Wv. dhyq Unhn-j-WÂ Hm^o-kÀ PnÃm If-IvSdpsS ap³IqÀ

30. 29 dhyq UnhnjWÂ Hm^okv amzÂ
Ap-a-Xn-Iq-SmsX bmsXmcp Imc-W-h-imepw Xsâ BØmw hn«p-t]m-Im³ ]mSp-
Å-X-Ã. F¶m HutZym-KnI bm{X-bpsS `mK-am-bmWv BØmw hn«p-t]mtI-
­nhcp¶sX-¦n Bb-Xnv C¯-c¯n Ap-aXn Bh-iy-an-sænepw {]kvXpX
hnhcw PnÃm IfIvSsd Adnbn¨ncnt¡­XmWv.
(2) dhyq Unhn-j-WÂ Hm^o-knse DtZym-K-ØÀ FÃm-hcpw Xs¶
kÀ¡mÀ AXmXv Ime-§-fn nÝ-bn-¡p¶ ]co-£m-tbm-Ky-XIfpw aäp tbmKy-
XIfpw tSn-b-h-cm-bn-cn-¡-Ww. IqSmsX {]kvXpX Poh--¡mÀ tIcf kÀÆokv
N«-§Ä¡pw kÀ¡mÀ DtZym-K-Ø-cpsS s]cp-am-ä -N-«-§Ä¡pw hnt[-b-cm-Ip-¶p.
BI-bm AhÀ {]kvXpX N«-§Ä Ap-k-cn-t¡-­Xpw AXmXv Ime-§-fnÂ
N«-§-fn hcp-¯p¶ t`Z-KXnIÄ¡-p-kr-X-ambn {]hÀ¯n-t¡-­-Xp-am-Ip-¶p.
(3) km[m-c-W-K-Xn-bn Hcp dhyq Unhn-j-W Hm^o-kn NphsS
tNÀ¡p¶ {]Im-c-apÅ Poh--¡m-cmWv `cW nÀÆ-l-W-¯n-mbn ntbm-Kn-¡-
s¸-«n-«p-Å-Xv.
1. dhyq Unhn-j-WÂ Hm^o-kÀ þ 1
2. kon-bÀ kq{]­v þ 1
3. Pqn-bÀ kq{]­v þ 2
4. kon-bÀ ¢mÀ¡v þ 6
5. ¢mÀ¡v þ 6
6. tIm¬^nU³jy AknÌâ v þ 1
7. ssS¸nÌv þ 2
6. Aä³UÀ þ 1
7. Hm^okv Aä³Uâ v þ 2
8. ss{UhÀ þ 1
9. ]mÀ«v þssSw-þ-kzo-¸À þ 1
______
BsI þ 24
======
3. {]hr¯n kabwþ (1) s]mXp Ah[n Zn-§-fn-sem-gnsI asäÃm Znh-k-§-
fnepw FÃm Poh--¡mcpw cmhnse 10 aWn- ap-XÂ sshIo«v 5 aWn-hsc Hm^o-
kn lmP-cm-bn-cn-t¡-­-Xm-Wv. F¶n-cp-¶mepw tae-[n-Im-cn-IÄ nÀt±-in-¡p¶
]£w bmsXm-c-[nI thX-hpw IqSm-sX-Xs¶ X§-fpsS apgp-h³ ka-bhpw IrXy-
nÀÆ-l-W-¯n-mbn hnn-tbm-Kn-¡m³ Poh--¡mÀ _m[y-Ø-cm-Wv. F¶mÂ
kzo¸Àam-cpsS tPmen kabw cmhnse 8 aWn- ap-X D¨bv¡v 12 aWn-h-sc-bmbn
nP-s¸-Sp-¯n-bn-«p-Å-Xm-Wv. Hm^okv {]hÀ¯w Bcw-`n-¡p-¶-Xn-p- ap-¼mbn
kzo¸ÀamÀ Imcym-e-bhpw ]cn-k-chpw ipNn-bm-¡p-I, IpSn-shÅw tiJ-cn¨p kq£n-
¡pI F¶o tPmen-IÄ ]qÀ¯o-I-cn-¨n-cn-t¡-­-Xm-Wv.

31. 30tIcf em³Uv dhyq amz hmeywþIV
(2) Poh--¡mÀ Hm^o-kn-se-¯n-bm-ep-S³ ]©nMv sajonÂ/ lmPÀ
]pkvX-I-¯n lmPÀ tcJ-s¸-Sp-t¯-­-Xm-Wv. lmPÀ ]pkvXIw, lmPÀ ]pkvX-
I-¯nsâ Ap-_Ô cPn-Ì-dmb teäv Aä³U³kv cPn-ÌÀ F¶nh h¨p t]mtc-
­Xv Hm^okv amt-PÀ IqSn-bmb kon-bÀ kq{]-­nsâ Npa-X-e-bm-Wv. teäv
Aä³U³kv cPn-Ì-dnsâ amXrI Ap-_Ôw þ1 Bbn tNÀ¯n-cn-¡p-¶p. D¨bv¡v
Hcp aWn¡pw c­p-a-Wn-¡p-an-S-bv¡pÅ AcaWn¡qÀ kabw Hm^okv {]hÀ¯-
-¯nv `wKw IqSmsX D¨-`-£-W-¯n-pÅ CS-th-f-bmbn D]-tbm-K-s¸-Sp-¯m-hp-
¶-Xm-Wv. apÉow aX hn`mK¯nÂs¸« Poh--¡mÀ¡v FÃm shÅn-bm-gvNbpw
D¨bv¡v ]{´-­-c -ap-XÂ c­c hsc-bpÅ kabw Ppam a-kvIm-c-¯n-mbn D]-
tbm-K-s¸-Sp-¯m-hp-¶-Xm-Wv.
(3) Hm^o-kn lmP-cm-bm-ep-S³ Poh--¡mÀ nÀ±njvS amXr-I-bnepw hep-
¸-¯n-ep-ap-ÅXpw dhyq Unhn-j-WÂ Hm^o-kÀ Ap-h-Zn-¡p-¶-Xp-amb Xncn-¨-dn-
b ImÀUv [cn-t¡-­-Xm-Wv. dhyq Unhn-j-W Hm^o-kÀ¡pÅ/ k_vI-f-
IvS-À¡pff Xncn-¨-dn-b ImÀUv PnÃm If-IvS-dmWv Ap-h-Zn-¡p-I. FÃm-h-cpw
ImW-¯-¡-hn-[-¯n Xncn-¨-dn-b ImÀUv [cn¡p-¶-Xn Poh--¡mÀ njv¡Àj
]peÀt¯-­-Xm-Wv.
4. Xma-kn¨v lmP-cm-IÂþ (1) Hm^o-kn lmP-cm-tI­ kabw ]¯p-a-Wn-
bmbn nP-s¸-Sp-¯n-bn-«p-­v. F¶m Ahn-Nm-cn-X-amb Imc-W-§-fm Hm^o-
kn lmP-cm-Ip-¶-Xn Xma-k-ap-­m-bm Hm^o-kn-se-¯n-t¨À¶ kabw teäv
Aä³U³kv cPn-Ì-dn tcJ-s¸-Sp-¯n-s¡m­v lmPÀ]p-kvX-I-¯nepw ]©nMvv
sajonepw lmPÀ tcJ-s¸-Sp-¯m-hp-¶XmWv. F¶m 11 aWn¡p tij--amWv
Hm^o-kn lmP-cm-Ip-¶-sX-¦n BbXv BI-kvan-Im-h-[n-bmtbm BI-kvan-Im-
h-[n-IÄ Ah-ti-jn-¡p-¶n-sÃ-¦n Poh--¡m-csâ At]-£-bpsS ASn-Øm--¯nÂ
atä-sX-¦nepw AwKo-Ir-Xm-h-[n-bmtbm Ap-h-Zn-t¡-­-Xm-Wv.
(2) sshIn-sb-¯p¶ ap½q-¶p Znh-k-§Ä¡v Hcp BI-kvan-Im-h[n F¶
ne-bn jvS-s¸-Sp-¶-Xmbncn-¡pw. C¯-c-¯n sshIn-sb-¯nb lmP-cp-IÄ
Ie-­À amk-{I-a-¯n Xn«-s¸-Sp-t¯-­Xpw sXm«-Sp¯ amkmZyw aq¶p Xma-kn-
¨pÅ lmP-cp-IÄ¡v H¶v F¶ {Ia-¯n Poh--¡m-csâ BI-kvan-Im-h-[n-bnÂ
n¶pw Ipdhp sNbvXp-sIm­v D¯-chp ]pd-s¸-Sp-hn-t¡-­Xpw Ipdhp sNbvX
BI-kvan-Im-h-[n-bpsS F®w BI-kvan-Im-h[n cPn-Ì-dnepw lmPÀ ]pkvX-I-¯nepw
dnamÀt¡m-Sp-IqSn tcJ-s¸-Sp-t¯-­-Xp-am-Wv. C¯-c-¯n Ah[n Ipdhp sN¿p-
t¼mÄ Poh--¡m-csâ IW-¡n BI-kvan-Im-h[n Ah-ti-jn-¡p-¶n-sÃ-¦nÂ
At]-£-bpsS ASn-Øm--¯n AwKo-IrX Ah[n Ap-h-Zn-¡m-hp-¶-Xm-Wv. Poh-
-¡m-c³ Ah[n At]£ lmP-cm-¡m-Xn-cn-¡p¶ ]£w {]kvXpX Znhkw iqy-
th-X-m-h-[n-bmbn ]cn-K-Wn-t¡-­-Xp-am-Wv.
(3) lmPÀ ]pkvX-I-¯nsâ kq£n¸v/ ]cn-]m-e- -Np-a-Xe kon-bÀ kq{]-

32. 31 dhyq UnhnjWÂ Hm^okv amzÂ
­mWv nÀÆ-ln-t¡-­-Xv. Hmtcm Znh-khpw cmhnse 10.10 aWn-¡p-Xs¶ lmPÀ
]pkvXIw teäv Aä³U³kv cPn-ÌÀ klnXw dhyq Unhn-j-W Hm^o-kÀ¡v
kaÀ¸n-¡m³ kon-bÀ kq{]­v Npa-X-e-s¸-«n-cn-¡p-¶p. teäv hnh-c-§Ä (Xm-a-
kn-s¨-¯nb ka-b-apÄs¸-sS) teäv Aä³U³kv cPn-Ì-dn-emWv tcJ-s¸-Sp-t¯-
­-Xv. Hmtcm Znh-k-s¯bpw teäv hnh-c-§Ä tcJ-s¸-Sp¯n Bb-Xnp NphsS
Xsâ Npcp-s¡m¸v tNÀ¯m-IWw teäv Aä³U³kv cPn-Ìdpw lmPÀ ]pkvXIhpw
dhyq Unhn-j-W Hm^o-kÀ¡v kaÀ¸n-t¡-­-Xv.
5. Ah-[n-IÄþ (1) tIcf kÀÆokv N«-§Ä {]Im-c-apÅ Ah-[n-IÄ FÃm Poh-
-¡mÀ¡pw _m[-I-am-Wv. F¶m bmsXm-cp-hn-[-amb Ah-[n-Ifpw Poh--¡m-
csâ Ah-Im-i-a-Ãm-¯-Xp-am-Wv. Xsâ Iogv Po-h--¡mÀ¡v Ah[n Ap-h-Zn-¡p-¶-
Xnv tIcf kÀÆokv N«-§Ä {]Im-c-apÅ nb-am-p-krX S-]-Sn-IÄ dhyq
Unhn-j-W Hm^o-kÀ¡v ssIs¡m-Åm-hp-¶-Xm-Wv. F¶m kon-bÀ kq{]­v
Hgn-sI-bpÅ aäp kt_mÀUn-t-äv, I­n-³Pâ v Poh--¡m-cpsS BI-kvan-Im-h[n
kon-bÀ kq{]-­nv Ap-h-Zn-¡m-hp-¶-Xm-Wv. kon-bÀ kq{]-­nsâ BI-kvan-
Im-h-[n, aäv Aw-Ko-Ir-Xm-h-[n-IÄ, asäÃm Poh--¡m-cp-sSbpw AwKo-Ir-Xm-h-[n-
IÄ F¶nh kw_Ôn¨v tIcfm kÀÆokv N«§fnse hyh-Ø-IÄ¡p hnt[-b-
ambn dhyq Unhn-j-W Hm^o-kÀ¡v S]SnIÄ ssIs¡mÅm-hp-¶-Xm-Wv.
BI-kvan-Im-h-[n-I-fpsS hnhcw tcJ-s¸-Sp¯n kq£n-¡p-¶-Xnv nÝn-X-am-Xr-I-
bn-epÅ “BI-kvan-Im-h[n cPn-ÌÀ” X¿m-dm¡n kq£n-t¡-­Xv kon-bÀ kq{]-
­nsâ Npa-X-e-bm-Wv.
(2) Xsâ Imcym-e-b-¯nse Poh--¡m-cpsS {]tXyI BI-kvan-Im-h-[n-
IÄ (Special Casual Leave) Ap-h-Zn-t¡-­Xv dhyq Unhn-j-WÂ Hm^o-k-dm-
Wv. CXn-te-¡mbn BI-kvan-Im-h[n cPn-Ì-dnsâ amXr-I-bn asämcp cPn-ÌÀ
IqSn X¿m-dm¡n kq£n-t¡-­-Xm-Wv.
6. ssIh-i-apÅ ]W-¯nsâ hnhcwþ dhyq Unhn-jWÂ Hm^o-knse
FÃm Poh--¡mcpw Hm^o-knse¯nbm-ep-S³ X§Ä kz´w ne-bn ssIhiw
kq£n-¨n-«pÅ ]Ww kw_-Ôn¨ hnhcw Personal Cash Declaration RegisterþÂ
tcJ-s¸-Sp¯n H¸p hbvt¡-­-XmWv. {]kvXpX cPn-Ì-dnsâ amXrI Ap-_-
Ôwþ 2 Bbn tNÀ¯n-cn-¡p-¶p.
7. Hm^o-kn n¶pw ]pd¯p t]mIp-¶Xv þ (1) Hm^o-kn lmP-cmb tijw
HutZym-KnI IrXy-nÀÆ-l-W-hp-ambn _Ô-s¸«v ]pd¯p t]mtI-­n-h-cp¶ kml-
N-cy-§-fn nÝnX amXr-I-bn-epÅ aqhvsaâ v cPn-Ì-dn CXp-kw-_-Ô-amb hni-
Z-hn-h-c-§Ä tcJ-s¸-Sp-¯m³ Poh--¡mÀ _m[y-Ø-cm-Wv. dhyq Unhn-j-WÂ
Hm^o-k-dpsS Ap-aXn IqSmsX Iogv Poh--¡mcmcpw Hm^o-kn n¶pw bmsXmcp
Imc-W-h-imepw Hm^okv ka-b-§-fn ]pd¯p t]mIm³ ]mSp-Å-X-Ã. am{X-hp-a-

33. 32tIcf em³Uv dhyq amz hmeywþIV
Ã, Hm^okv {]hr¯n ka-b-§-fn Poh--¡mÀ bmsXmcp Imc-W-h-imepw Iq«-
t¯msS Hm^okv hn«p t]mIm³ ]mSn-Ãm-¯XpamWv.
(2) Poh--¡mÀ Ah[n Znh-k-§-fntem Hm^okv {]hr¯n Zn-§-fntem
ne-hn-epÅ nb-a-§Ä Ap-im-kn¡pw {]Im-c-apÅ HutZym-Kn-Im-h-iy-§Ä¡-
ÃmsX {]Xn-^-te-Ñ-tbm-Sp-Iq-Sntbm AÃm-sXtbm kzIm-cy-`qan kÀsÆ sNbvXp
ÂIm³ ]mSn-Ãm-¯-Xm-Wv.
8. Poh--¡m-cpsS s]cp-am-äw, CS-n-e-¡msc Hgn-hm-¡Â F¶n-hþ (1)
Hm^o-kn-se-¯p¶ GsXm-cm-tfm-Sp-apÅ s]cp-am-ä-¯n Poh--¡mÀ At§-bäw
acym-Zbpw hn-bhpw ]peÀt¯-­-Xm-Wv. HutZym-Kn-Im-h-iy-§Ä¡mbn Hm^o-
kn-se-¯p-¶-hÀ¡v e`y-amb Ccn-¸nS kuIcyw ÂIp¶Xnpw IpSn-shÅ
kuIcyw GÀs¸-Sp-¯p-¶-Xnpw apXnÀ¶ ]uc³amÀ, `n¶-ti-jn-bp-Å-hÀ, KÀ`n-
Wn-IÄ F¶n-hÀ¡v ap³K-W ÂIp-¶-Xnpw Poh--¡mÀ {]tXyIw {i²n-t¡-
­-Xm-Wv.
(2) HutZym-Kn-Im-h-iy-§Ä¡mbn Hm^o-knse¯p¶ DtZym-K-ØÀ, At]-
£-IÀ, lÀPn-¡mÀ, At]-£-Itcm lÀPn-¡mtcm nb-a-]-c-am-bn Npa-X-e-s¸-Sp-
¯p-¶-hÀ F¶n-h-c-ÃmsX Hm^o-kn-se-¯p¶ GsXm-cm-sfbpw CS-n-e-¡m-cmbn
IW-¡m-¡p-¶-Xm-Wv. C¯-c-¡mÀ Hm^okv tcJ-IÄ ssIImcyw sN¿p-¶tXm
Hm^o-knse ssZw-Zn S-]-Sn-I-fn {]Xy-£-amtbm ]tcm-£-amtbm CS-s]-
Sp¶tXm Ap-h-Z-o-b-a-Ãm-¯Xpw A{]-Imcw kw`-hn-¡p¶ ]£w _Ô-s¸«
Poh--¡mÀ Bb-Xnsâ ]qÀ® D¯-c-hm-Zn-I-fm-bn-cn-¡p-¶-Xp-am-Wv.
(_n) Poh--¡mcpw Npa-X-e-Ifpw
9. dhyq Unhn-j-WÂ Hm^o-k-dpsS Npa-X-e-IÄþ (1) dhyq Unhn-j-WÂ
Hm^o-kÀ Xsâ Unhn-jnse s]mXp / dhyq `c-W-¯nsâ Xe-hpw kÀ¡m-
cnsâ {]Xn-n-[n-bp-am-Ip-¶p. dhyqUnhn-j-p- Io-gn-epÅ hnhn[ hIp-¸p-I-fpsS
{]hÀ¯--§Ä GtIm-]n-¸n¡p-I, {Ia-k-am-[m ]me--¯nv DNn-X-amb S-]-Sn-
IÄ ssIs¡m-Åp-I, PnÃm `c-W-Iq-S-¯nsâ {]hÀ¯--§Ä¡v DNn-X-amb klm-
b-§Ä sNbvXp-sIm-Sp-¡p-I, {]Ir-Xn-t£m-`tam Zpc-´-§tfm D­m-Ip¶ ]£w
ASn-b-´nc c£m{]hÀ¯--§Ä¡p tXrXzw ÂIp-Ibpw PnÃm If-IvS-dp-sSbpw
PnÃm Zpc-´-n-hm-cW AtXm-dn-än-bp-sSbpw nÀt±-i-§Ä¡-p-k-c-W-ambn {]hÀ¯n-
¡p-Ibpw sN¿p-I, kÀ¡m-cnsâ t£a-{]-hÀ¯--§Ä S-¸n-em-¡p-I, amXm-]n-

34. 33 dhyq UnhnjWÂ Hm^okv amzÂ
Xm-¡-fp-sSbpw apXnÀ¶ ]uc-·m-cp-sSbpw t£a-¯n-m-bpÅ sabnâ-³kv
ss{S_yq-W Bbn {]hÀ¯n-¡p-I, `£y-kp-c-£-bp-ambn _Ô-s¸«v AUvPq-
Un-t¡-än-Mv- Hm-^o-kÀ F¶ ne-bn {]hÀ¯n-¡p-I, hnhcmhImiw/
tkhmhImiw F¶o nba§Ä {]ImcapÅ A¸o A[nImcnbmbn
{]hÀ¯n¡pI, Xsâ Imcymeb¯np IognepÅ k_v Hm^okpIfnÂ
BpImenI / BIkvanI ]cntim[ S¯pI, Xsâ Unhn-j-nse k_vUn-
hn-j-W aPn-kvt{S-ämbn {]hÀ¯n-¡pI F¶n-h-bmWv dhyq Unhn-j-W Hm^o-
k-dpsS (k_vI-f-IvS-dpsS) s]mXphmb Npa-X-e-IÄ.
(2) PnÃm IfIvSÀ nÝbn¡p¶Xpw Xsâ A[nImcmXnÀ¯n¡pÅn
epÅXpamb GsX¦nepw Ht¶m AXne[nItam Xmeq¡pIfpsS NmÀPv
Hm^okdmbpw dhyq UnhnjW Hm^okÀ {]hÀ¯nt¡­XmWv.
C¯c¯n NpaXetb¸n¡s¸Sp¶ Xmeq¡nse/ Xmeq¡pIfnse
s]mXphmb {]hÀ¯§Ä, dhyq ]ncnhv, dhyq dn¡hdn S]SnIÄ,
{Iakam[mw F¶n§sbpÅ hnhn[ hnjb§fn taÂtm« NpaXe
nÀÆln¡pI, {]hÀ¯§Ä sa¨s¸Sp¯p¶Xnmhiyamb amÀKnÀt±i§Ä
]pds¸Sphn¡pI, _Ôs¸« Xmeq¡nsâ {]Xnamk tIm¬^d³kpIfnepw
Xmeq¡v hnIk kanXnbnepw ]s¦Sp¡pIbpw Bhiyamb nÀt±i§Ä
ÂIpIbpw XpSÀ S]SnIÄ nco£n¡pIbpw sN¿pI, _Ôs¸« Xmeq¡nsâ/
Xmeq¡pIfpsS {]hÀ¯w kw_Ôn¨ {]Xnamk AhtemI dnt¸mÀ«v PnÃm
IfIvSÀ¡v kaÀ¸n¡pI F¶nhbmWv NmÀPv Hm^okÀ F¶ nebnepÅ
IÀ¯hy§Ä.
10. dhyq Unhn-j-W Hm^o-k-dpsS A[nINpa-X-e-IÄþ (1) ta¸dªh
IqSmsX NphsS tNÀ¡p¶ A[nI NpaXeIÄ IqSn nÀÆln¡p¶Xnv dhyq
UnhnjW Hm^okÀamÀ/ k_vIfIvSÀamÀ ntbmKn¡s¸«ncn¡p¶p.
(i) ]«nIPmXn, ]«nItKm{XhÀ¤ hn`mK¡mÀ¡mbpÅ {]tXyI
]²XnIfpsS (Scheduled Castes Sub Plan/ Tribal Sub Plan) taÂtm«hpw
GtIm]hpw.
(ii) ]«nIPmXn, ]«nItKm{XhÀK hn`mK§Ä¡mbpÅ {]tXyI
]²XnIfnse {][m ]²XnIfpsS S¸nem¡Â
(iii) tZiob `£ykpc£m nba¯nsâ nÀÆlW¯nÂ
taÂtm«¨paXe
(iv) AwK]cnanXcmb hyànIfpsS AhImi§Ä kw_Ôn¨
mjW {SÌv nba¯nsâ nÀÆlWw kw_Ôn¨ taÂtm«¨paXe.
(v) almßmKmÔn tZiob sXmgnepd¸p ]²XnbnepÄs¸« hnhn[

35. 34tIcf em³Uv dhyq amz hmeywþIV
]²XnIÄ hninjym oÀ¯S§fpambn _Ôs¸« ]²XnIfpsS
nÀÆlWhpambn _Ôs¸« GtIm]hpw taÂtm«hpw.
(vi) PnÃm `cWIqS§sf G¸n¨n«pÅ hnhn[ ZuXy nÀÆlW§fnÂ
GtIm]¨paXe nÀÆln¡pI.
(vii) ]«nIPmXn/ tKm{XhÀK hnIk hIp¸v, kmaqlnIoXn hIp¸v
F¶nhbv¡p Iogn {]hÀ¯n¨p hcp¶ hnhn[ Øm]§fn ss{Xamk
]cntim[IÄ S¯pI.
(viii) IpSpw_{io ]cn]mSnIfpsS taÂtm«¨paXe nÀÆln¡pI.
(ix) PIobmkq{XW ]²XnIfpambn _Ôs¸«v PnÃm
Bkq{XWkanXnbn {]tXyI £WnXmhmbn hnfn¡s¸Sp¶ hnhn[
]²XnIfpsS nÀÆlW, taÂtm« NpaXeIÄ nÀÆln¡pI.
11. konbÀ kq{]­nsâ NpaXeIÄþ (1) dhyq UnhnjWÂ
Hm^okpIfn Hm^okv amtPÀ, hyhlmc S]SnIfpambn _Ôs¸«
cPnkv{SmÀ, hnhcmhImi nba {]ImcapÅ tÌäv ]»nIv C³^Àtaj³
Hm^okÀ F¶o neIfnepÅ NpaXeIÄ nÀÆlnt¡­Xv konbÀ
kq{]­pamcmIp¶p. Hm^oknsâ s]mXphmb {]hÀ¯w, Poh¡mcpsS
A¨S¡w F¶nh icnbmb hn[¯nemsW¶v Dd¸p hcpt¯­ NpaXebpw
konbÀ kq{]­pamÀ¡p­v.
(2) dhyq UnhnjW Hm^okpIfn kq£n¡p¶ sXm­n
apXepIfpsS ItÌmUnbmbn {]hÀ¯nt¡­Xpw konbÀ kq{]­mIp¶p.
IqSmsX dhyq UnhnjW Hm^okpIfnse hnhn[ sk£pIfn kq£n¨p
hcp¶ FÃm¯cw A¡u­pIfpw cPnÌdpIfpw ePvUdpIfpw BpImenIambn
]cntim[nt¡­ NpXaebpw konbÀ kq{]­nmbncn¡p¶XmWv.
CXnte¡mbn FÃm amkhpw Ahkm {]hr¯n Znhkw hnhn[ sk£pIfnÂ
kq£n¨n«pÅ hnXcW¸XnthSv, skIyqcnän cPnÌÀ, A¸o cPnÌdpIÄ,
tÌm¡v cPnÌdpIÄ, hml¯nsâ temKv _p¡v XpS§nb hnhn[ cPnÌdpIÄ,
A¡u­pIÄ, eUvPdpIÄ F¶nh ]cntim[bv¡mbn lmPcm¡m³
nÀt±int¡­Xpw Ah kq£vaambn ]cntim[n¨v yqXIÄ {i²bnÂs¸Sp¶
]£w yqXm ]cnlmc S]SnIÄ kzoIcnt¡­XpamWv. cPnÌdpIÄ,
A¡u­pIÄ, eUvPdpIÄ F¶nhbn {]Xnamk ]cntim[ S¯nbn«pÅXp
kw_Ôn¨v _Ôs¸« cPnÌdnÂ/ A¡u­nÂ/ eUvPdn ]cntim[
S¯nb hnhcw XobXn klnXw Is¿m¸v tcJs¸Sp¯n
km£ys¸Sp¯p¶Xnpw konbÀ kq{]­v NpaXes¸«ncn¡p¶p.
(3) dhyq UnhnjW Hm^okÀ ^ben nÀt±in¡p¶Xpw hnhn[

36. 35 dhyq UnhnjWÂ Hm^okv amzÂ
hnjb§sf kw_Ôn¨pÅXpamb ^oÂUp ]cntim[IÄ St¯­Xpw
k_v Hm^okpIfnse BpImenI/ BIkvanI ]cntim[IÄ St¯­Xpw
Ignbp¶Xpw konbÀ kq{]­nsâ tXrXz¯nembncnt¡­XmWv. F¶mÂ
^oÂUv ]cntim[, k_v Hm^okv ]cntim[ F¶nh PqnbÀ kq{]­v/
sU]yq«n XlknÂZmÀ dm¦n XmsgbpÅ DtZymKØcpsS tXrXz¯nÂ
S¯m³ ]mSpÅXÃ. IqSmsX dhyq UnhnjWÂ Hm^okÀ tcJmaqew
nÀt±in¡p¶ ]£w dhyq UnhnjWÂ Hm^oksd {]Xnn[oIcn¨v hnhn[
tbmK§fnepw kanXnIfnepw ]s¦Sp¡pI, tImSXnIÄ ap¼msItbm
I½ojpIÄ ap¼msItbm lmPcmIpI F¶nhbpw konbÀ kq{]­nsâ
NpaXeIfmIp¶p.
(4) dhyq UnhnjWÂ Hm^okdpsS ap³Iq«nbpÅ ApaXn IqSmsX
konbÀ kq{]­v BØmw hn«pt]mIm³ ]mSnÃm¯Xpw Ah[nbnÂ
{]thin¡m³ ]mSnÃm¯XpamWv. AhnNmcnXtam AÃmsXbpÅtXm Bb
ImcW§fm konbÀ kq{]­nv Hm^okn n¶pw hn«p nÂt¡­n h¶mÂ
DSSn ]Icw NpaXe nÀÆlW¯npÅ {IaoIcW§Ä dhyq UnhnjWÂ
Hm^okÀ GÀs¸Spt¯­XmWv.
12. aäp Poh¡mcpsS NpaXeIÄ þ (1) s]mXphmbn FÃm Poh¡mcpw
dhyq UnhnjWÂ Hm^okÀ nÀt±in¡p¶ FÃm¯cw HutZymKnI
IrXy§fpw nÀÆln¡p¶Xnv _m[yØcmWv. F¶m Hm^okv
{]hÀ¯§Ä kw_Ôn¨v FÃm IogvPoh¡mcpw konbÀ kq{]­nsâ
nÀt±i§Ä¡pkcWambn {]hÀ¯nt¡­XpamWv. ¢dn¡Â hn`mKw
Poh¡mÀ ssIImcyw sNt¿­ hnhn[ hnjb§Ä nÀ®bn¨psIm­v
Hm^oknv s]mXphmbn Hcp Hm^okv HmÀUÀ D­mbncnt¡­XmWv. Hmtcm
sk£pIÄ¡pw Cw¥ojv A£camebnse A£c§Ä D]tbmKn¨v t]cpIÄ
ÂtI­Xpw {]kvXpX sk£pIfnte¡v Poh¡msc ntbmKn¨psIm­v
Hm^okv D¯chv ]mkmt¡­XpamWv. C¯c¯n sk£pIfn ssIImcyw
sNt¿­p¶ hnjb§Ä kw_Ôn¨ s]mXphmb Hm^okv D¯chv,
sk£pIfnte¡v Poh¡msc ntbmKn¨psIm­pÅ Hm^okv D¯chv F¶nh
konbÀ kq{]­pambn IqSnbmtemNn¨mbncn¡Ww dhyq UnhnjWÂ
Hm^okÀ ]pds¸Sphnt¡­Xv. hnhn[ sk£pIfn ssIImcyw sNt¿­
hnjb§Ä kw_Ôn¨pÅ Hcp amXrIm Hm^okv D¯chv Ap_Ôwþ 3
Bbn tNÀ¯ncn¡p¶p.
(2) ssS¸nÌpamÀ GsXms¡ sk£pIfn n¶pÅ IcSpIfpsS
Ak ]IÀ¸pIfmWv X¿mdmt¡­Xv, Hm^okv Aä³UâpamcpsS NpaXeIÄ,
Hm^okv Xpd¡pIbpw ASbv¡pIbpw sN¿p¶Xnv Poh¡msc ntbmKn¡pI,
Ah[n Zn¯n Poh¡msc Uyq«n¡p ntbmKn¡pI F¶n§sbpÅ

37. 36tIcf em³Uv dhyq amz hmeywþIV
hnjb§Ä kw_Ôn¨pw Hm^okv D¯chpIÄ tcJs¸Sp¯n
kq£n¡p¶Xnmbn Ie­À hÀj {Ia¯n Hcp Hm^okv D¯chv cPnÌÀ
X¿mdm¡n kq£nt¡­Xpw BbXv konbÀ kq{]­nsâ kpc£nX
kq£n¸n Bbncnt¡­XpamWv.
(3) ¢dn¡Â hn`mKw Poh¡mÀ ^bepIÄ bmsXmcp ImcWhimepw
dhyq UnhnjW Hm^okÀ¡p tcn«v kaÀ¸n¡m³ ]mSpÅXÃ. _Ôs¸«
PqnbÀ kq{]­v, konbÀ kq{]­v, dhyq UnhnjWÂ Hm^okÀ F¶
{Ia¯n am{Xta ^b kaÀ¸n¡m³ ]mSpÅq. kq¸À sshkdn DtZymKØÀ
aptJbÃmsX ^b tcn«p kaÀ¸n¡p¶ ]£w BbXv KpcpXcamb A¨S¡
S]Snbmbn IW¡m¡n dhyq UnhnjW Hm^okÀ¡v A¨S¡ S]SnIÄ
ssIs¡mÅmhp¶XmWv. F¶m AnhmcyambtXm clky kz`mhapÅtXm
Bb kwKXnIfn dhyq UnhnjW Hm^okÀ {]tXyIambn nÀt±in¡p¶
]£w ta¸dª A[nImct{iWn ]men¡msXXs¶ ^bepIÄ
kaÀ¸n¡mhp¶XmWv.
.
****

38. 37 dhyq UnhnjWÂ Hm^okv amzÂ
A²ymbwþ 2
dn¡mÀUp-I-fpsS kq£n¸pw in-¸n-¡epw
13. dn¡mÀUp-Ifpw Ah-bpsS in-¸n-¡epw þ (1) dhyq UnhnjWÂ
Hm^o-kn ssIImcyw sNbvXph-cp¶ ^b-ep-IÄ, Ah-bp-ambn _Ô-s¸«p kq£n-
¨n-«pÅ A¡u-­p-IÄ, eUvP-dp-IÄ, -c-Pn-Ì-dp-IÄ, sXm­n-ap-X-ep-IÄ, Poh--¡msc
kw_-Ôn¨ cPn-Ì-dp-Ifpw A¡u-­p-Ifpw F¶n-h-sbms¡ hnhn-[-bnw dn¡mÀUp-
I-fm-Wv. Ch-bn NneXv in-¸n-¡msX FÃm-¡m-e-t¯¡pw kq£n-t¡-­-hbpw
aäp-Nn-eXv Ah-bpsS {]m[m-y-a-p-k-cn¨v nÝnX Imew kq£n-¨-tijw in-¸n-
¡m-hp-¶-h-bp-am-Wv.
(2) dn¡mÀUp-IÄ Ønc-ambn kq£n-t¡-­Xp kw_-Ôn¨pw Nne-bnw
dn¡mÀUp-IÄ nÝn-X-Im-e-¯n-p-tijw in-¸n-t¡-­Xp kw_-Ôn¨pw hyh-
Ø-IÄ DÄs¡m-Ån-¨p-sIm­v TheKeralaDestruction of Records(RevenueRules),
1964 F¶ N«w kÀ¡mÀ S-¸n-em-¡n-bn-«p-Å-Xm-Wv. {]kvXpX N«-§Ä {]Imcw
nÝnX Ime-]-cn-[n¡p tijw in-¸n-¡m-hp¶hsb¶p hyhØ sNbvXn-«p-s­-
¦n IqSnbpw Ncn-{X-]-c-amb {]m[m-y-ap-Å-htbm ]pcm-tc-Jtbm Bb dn¡mÀUp-
IÄ in-¸n-¡p-¶-Xnp ap¼mbn bYm-{Iaw BÀss¡-hvkv, BÀ¡n-tbm-fPn hIp¸v
Xe-h-·m-cpsS Ap-aXn tXtS-­-Xm-Wv. dhyq Unhn-j-WÂ Hm^o-knse Imew
sN¶ dn¡mÀUp-IÄ in-¸n-¡p-¶-Xn-pÅ Npa-Xe dhyq Unhn-j-WÂ Hm^o-
kdn n£n-]vX-am-Wv. F¶m dn¡mÀUp-IÄ in-¸n-¡p-¶-Xnpw Ap-_Ô
S-]-Sn-IÄ kzoI-cn-¡p-¶-Xn-p-ambn dhyq Unhn-j-W Hm^o-kÀ¡v Xsâ Imcym-
e-b-¯nse kon-bÀ kq{]-­ns Npa-X-e-s¸-Sp-¯m-hp-¶-Xm-Wv.
14. dn¡mÀUp-IÄ in-¸n-¡p-¶-Xn-pÅ S-]-Sn-{Iawþ (1) dhyq Unhn-j-
WÂ Hm^o-knse nÝnX Ime-]-cn[n Ignª dn¡mÀUp-IÄ kw_-Ôn¨ Hcp
]«nI Hmtcm hÀjhpw X¿m-dm-¡m³ dn¡mÀUv sk£sâ Npa-X-e-bpÅ ¢mÀ¡v
_m[y-Ø-m-Wv. C¯-c-¯n dn¡mÀUv Io¸À X¿m-dm-¡p¶ in-¸n-t¡­
dn¡mÀUp-I-fpsS ]«nI, kon-bÀ kq{]­v kq£va ]cn-tim-[-bv¡v hnt[-b-am-

39. 38tIcf em³Uv dhyq amz hmeywþIV
t¡-­Xpw nÝnX ka-b-]-cn-[n-¡p-ti-jhpw kwc-£n-¡-¯¡ {]m[m-y-apÅ
tcJ-IÄ ]«n-I-bn DÄs¸-«n-«pÅ ]£w Ah Hgn-hm-¡n-b-tijw ]«nI AwKo-
I-cn-¡p-¶-Xn-mbn dhyq Unhn-j-W Hm^o-kÀ¡p kaÀ¸n-t¡-­-Xpam-Wv.
dhyq Unhn-j-WÂ Hm^o-kÀ ]«nI AwKo-I-cn-¨m-ep-S³ in-¸n-¡m³ Xocpamn¨
dn¡mÀUpIfpsS hniZhnhc§Ä dn¡mÀUv kq£n-¸p-Im-c³ Destruction
RegisterþÂ tNÀt¡-­Xpw BbXv dhyq Unhn-j-WÂ Hm^o-kÀ XobXn tcJ-
s¸-Sp¯n km£y-s¸-Sp-t¯-­-Xp-am-Wv. C§s X¿m-dm-¡p¶ Destruction Regis-
ter dhyq Unhn-j-WÂ Hm^o-knse Hcp Øncw dn¡mÀUmbn kq£n-t¡-­-Xm-
Wv. Destruction Register sâ amXrI Ap-_-Ôw-þ4 -Bbn tNÀ¯n-cn-¡p-¶p.
(2) in-¸n-¡m³ Xocp-am-n¨ dn¡mÀUp-IÄ dhyq Unhn-j-WÂ Hm^o-
ktdm At±lw Npa-X-e-s¸-Sp-¯p¶ ]£w kon-bÀ kq{]t­m, Xocp-am-n-¡p¶
Xob-Xn-bnepw ka-b¯pw kon-bÀ kq{]-­nsâ km¶n-²y-¯n in-¸n-¡m-hp-
¶-Xm-Wv. in-¸n-t¡­ dn¡mÀUp-IÄ sNdp-I-j-W-§-fmbn apdn¨v kÀ¡mÀ
AXmXv Ime-§-fn nÝ-bn-¡p¶ XpI CuSm-¡n-s¡m­v AwKo-IrX tIm¬{Sm-
IvSÀ¡v hn¸ S-¯p-I-bmWv th­-Xv. F¶m D]-tbmK tbmKy-asöp
I­v tIm¬{Sm-IvSÀ Hgn-hm-¡p¶ dn¡mÀUp-IÄ tÌj-dn I¬t{Sm-f-dpsS ap³IqÀ
Ap-a-Xn-tbmsS kon-bÀ kq{]-­nsâ km¶n-²y-¯n I¯n¨p If-bm-hp-¶-
Xm-Wv.
(3) hn¸ S¯n XpI CuSm-¡n-bn-«p-Å-Xn-sâbpw XpI {Sj-dn-bnÂ
HSp-¡p-h-cp-¯n-b-Xn-sâbpw dn¡mÀUp-IÄ I¯n-¨p-I-f-ª-Xn-sâbpw hni-Z-hn-h-c-
§Ä Destruction Registerþ  Xob-Xnbpw ka-bhpw kln-Xw tNÀ¯v km£y-
s¸-Sp-¯m³ kon-bÀ kq{]­v _m[y-Ø-m-Wv.
15. in-¸n-¡m³ ]mSn-Ãm¯ dn¡mÀUp-IÄ --þ NphsS tNÀ¡p¶ dn¡mÀUp-
IÄ dhyq Unhn-jW Hm^o-kn Ønc-ambn kq£n-t¡-­-hbpw in-¸n-
¡m³ ]mSn-Ãm-¯-h-bp-am-Wv.
(i) nb-a-§Ä, N«-§Ä, kÀ¡p-e-dp-IÄ
(ii) `qan Gsä-Sp-¡Â tIkp-IÄ (^-b-ep-IÄ)
(iii) ^ÀWn-¨À cPn-ÌÀ
(iv) dn¡mÀUp-I-fpsS C³UIvkv cPn-ÌÀ
(v) am¸p-IÄ, ¹mp-IÄ
(vi) in-¸n¨ dn¡mÀUp-Isf kw_-Ôn¨ cPn-ÌÀ
(vii) skänÂsaâ v cPn-ÌÀ (A-S-¦Â)
(viii) ASn-Øm `qn-IpXn cPn-ÌÀ
(ix) sse{_dn ]pkvX-I-§Ä
(x) ]«b ^b-ep-IÄ

40. 39 dhyq UnhnjWÂ Hm^okv amzÂ
16. in-¸n-¡m-hp¶ dn¡mÀUp-Ifpw kab ]cn-[nbpw--þ NphsS tNÀ¡p¶
dn¡mÀUp-IÄ Ahbv¡p tsc tNÀ¯n-«pÅ ka-b-]-cn[n Ah-km-n-¡p¶
apdbv¡v in-¸n-¡m-hp-¶-Xm-Wv.
dn¡mÀUnsâ hnhcw{Ia
w.
kq£n-t¡­ Ime-]-cn[n
1. skänÂsaâ v sXäp-XoÀ¯Xp kw_-Ôn¨
^b-ep-IÄ
30 hÀjw
2. Ayw n¸v ^b-ep-IÄ 30 hÀjw
3. AIzn-ä³kv cPn-ÌÀ 30 hÀjw
4. hIp-¸p-Xe Atz-jW ^b-ep-IÄ 30 hÀjw
5. HmÀUÀ _p¡p-IÄ 30 hÀjw
6. ]cmXn cPn-ÌÀ 30 hÀjw
7. BÀ. Unkvt]m-k ^b-ep-IÄ 30 hÀjw
8. `qan Gsä-Sp-¡Â ^b-ep-IÄ 20 hÀjw
9. Kkäv 20 hÀjw
10. A¸oÂ/dnhn-j³ ^b-ep-IÄ 10 hÀjw
11. dhyq dn¡-hdn (Øm-h-c-kz¯v kw_-Ô-am-b)
^b-ep-IÄ
10 hÀjw
12. sk³kkv tcJ-IÄ/ ^b-ep-IÄ 10 hÀjw
13. AIzn-ä³kv tdmÄ 10 hÀjw
14. Bp-Im-enI ]Xn-thSv 10 hÀjw
15. skIyq-cnän cPn-ÌÀ 10 hÀjw
16. AS-bm-f-k-lnXw ]IÀ¸-t]-£m -c-Pn-ÌÀ 10 hÀjw
17. kyq«v cPn-ÌÀ 10 hÀjw
18. Un. Unkvt]m-k-ep-IÄ 10 hÀjw
19. _¯-IÄþ hnX-c-Wwþ ^b 5 hÀjw
20. I­n³-Pâ v cPn-ÌÀ 5 hÀjw
21. I­n-³Pâ v _nÃp-IÄ, hu¨-dp-IÄ 5 hÀjw
22. i¼fw/ _¯þ ^b-ep-IÄ 5 hÀjw
23. i¼-f-_n-Ãp-IÄ/ bm{X¸-Sn-_n-Ãp-IÄ 5 hÀjw
24. sXc-sª-Sp¸v ^b-ep-IÄ 5 hÀjw
25. sXc-sª-Sp-¸vþ ma-nÀt±i ]{Xn-I-IÄ 5 hÀjw
26. hnX-cW ]Xn-thSv 5 hÀjw
27. X³]-Xn-thSv 5 hÀjw
28. lmPÀ]p-kvXIw 5 hÀjw
29. ]pXp-¡mcy cPn-ÌÀ 5 hÀjw
30. eohv, nb-a-w, Ay-{X-tk-h-w-þ-^-b-ep-IÄ 3 hÀjw
31. ]pkvX-I-§-fpsS hm§epw hnX-c-W-hpw-þ-^-b-ep-IÄ 3 hÀjw

41. 40tIcf em³Uv dhyq amz hmeywþIV
17. N«-¯n ]cm-aÀin-¨n-«n-Ãm¯ dn¡mÀUp-IÄ kw_-Ôn¨vþ in-¸n-¡p-
¶Xp kw_-Ôn¨v N«-¯n ]cm-aÀin-¨n-«nÃm¯ ^b-ep-IÄ, dn¡mÀUp-IÄ
F¶nh NphsS tNÀ¡pw {]Imcw nÝnX Imem-h-[n¡p tijw {Ia-{]-Imcw
in-¸n-¡m-hp-¶-Xm-Wv.
{Ia w. dn¡mÀUnsâ hnhcw
kq£n-t¡­
Ime-]-cn[n
1. kÀ«n-^n-¡äv ^b-ep-IÄ (A-¸o-ep-IÄ Hgn-sI) 3 hÀjw
2. nIpXn nÀ®b ^b-ep-IÄ 20 hÀjw
3. tImSXn S-]-Sn-I-fp-ambn _Ô-s¸« ^b-ep-IÄ(CrPC)20 hÀjw
36. nb-a/Øew-amä ^b-ep-IÄ 3 hÀjw
37. ]cn-tim-[--¡p-dn-¸p-IÄ 3 hÀjw
38. Pam-_´n ^b-ep-IÄ 3 hÀjw
39. em³UUv t{]m¸À«n tÌävsaâ v 3 hÀjw
57. nb-a-k-`m-tNm-Zywþ ^b-ep-IÄ 1 hÀjw
40. eohv cPn-ÌÀ 3 hÀjw
41. s]³j³ ^b-ep-IÄ 3 hÀjw
42. s]Àa-â v AUzm³kvþ ^b 3 hÀjw
43. Ìm¼v A¡u­v 3 hÀjw
44. SqÀ Ubdn 3 hÀjw
45. s^bÀ tIm¸n cPn-ÌÀ 3 hÀjw
46. tÌj-dn C³Uâ v / IW-¡p-IÄ 3 hÀjw
47. nc-kn¨ ]cm-Xn-IÄ 3 hÀjw
48. AS-bmf klnXw ]IÀ¸n-pÅ At]-£-IÄ 3 hÀjw
49. tm«okv/ ka³kv cPn-ÌÀ 3 hÀjw
50. kÀhokv Ìm¼p-I-fpsS cPn-ÌÀ 3 hÀjw
51. dn¡mÀUv hnX-cW cPn-ÌÀ 3 hÀjw
52. kÀÆokv shcn-^n-t¡-j³ ^b-ep-IÄ 3 hÀjw
53. sI. Unkvt]m-k-ep-IÄ 3 hÀjw
54. temUvPv Unkvt]m-k-ep-IÄ 1 hÀjw
55. IpSn-Èn-I-¸-«nI 1 hÀjw
56. ]e-hI ]cm-Xn-IÄ 1 hÀjw
35. Iymjv_p¡v 3 hÀjw
(s]³j³ ]än-b-Xn-p-ti-jtam ac-W-s¸-«-Xnp tijtam 3 hÀjw)
tkh ]pkvXIw 3 hÀjw34.
32. dhyq do^-­vþ ^b-ep-IÄ 3 hÀjw
33. `cW dnt¸mÀ«v 3 hÀjw

42. 41 dhyq UnhnjWÂ Hm^okv amzÂ
****
4. tae-[n-Im-cn-IÄ¡-b¨ dnt¸mÀ«pIÄ 5 hÀjw
5. t]gvk-WÂ Iymjv Un¢-td-j³ cPn-ÌÀ 2 hÀjw
6. än.FÂ._n. ^bepIÄ
7. hne]nSn¸pÅ hkvXp¡sf kw_Ôn¨ cPnÌÀ
Øncambn
kq£nt¡­h
Øncambn
kq£nt¡­h

43. 42tIcf em³Uv dhyq amz hmeywþIV
`mKwþ II
`qkw_Ôamb S]SnIÄ
(F) A¸oepIÄ/ dnhnjpIÄ

44. 43 dhyq UnhnjWÂ Hm^okv amzÂ
A²ymbwþ 3
A¸oepIÄþ s]mXphyhØIÄ
18. A¸o þ A¸o F¶Xns¡pdn¨pw BbXnsâ S]Sn{Ia§sf¡pdn¨pw
1908 se knhn S]Sn kwlnXbn ]cmaÀin¨n«ps­¦nepw {]kvXpX nba
kwlnXbnsemcnS¯pw A¸o F¶ ]Zs¯ nÀÆNn¨n«nÃm¯XmWv.
Xmsg¯«nepÅ Hcp t^mdw nÀ®bn¨ Hcp Xocpam¯nsâ icnsXäpIÄ
sXm«papIfnepÅ Hcp t^md¯nsâ hniIe¯np hnt[bam¡pI hgnbpÅ
]cnlmcw tXSemWv A¸o F¶XpsIm­v kmamty AÀ°am¡p¶Xv.
A¸o F¶Xv PpUojy A[nImc§Ä hnntbmKn¨pÅ ]cntim[bpw
(Judicial Examination) A¸o sat½mdm­w (Memorandum ofAppeal) F¶Xv
{]kvXpX ]cntim[IfpsS BhiyIX shfnhm¡p¶ ImcW§fpÄ
s¡mÅp¶ tcJbpamWv.
19. A¸oet]£IÄ þ (1) GsXmc¸oet]£bpw Hcp A¸oÂ
sat½mdm­¯nsâ cq]¯nembncnt¡­Xpw BbXn A¸oÂhmZnbpw, ¹oUÀ
aptJbmWv kaÀ¸n¡p¶sX¦n ¹oUÀ AYhm A¸oÂhmZnbpw H¸p
h¨ncnt¡­XpamWv. `qkwc£W nbaw, `qan]Xnhv, hnhn[bnw
km£y]{X§Ä, sI«nSnIpXn F¶n§s hyXykvX§fmb H«h[n dhyq
hnjb§fn XlknÂZmÀamcpsStbm IfIvSdpsS A[nImc§Ä
hnntbmKn¡p¶Xnp NpaXes¸Sp¯nbn«pÅ aäptZymKØcpsStbm
Xocpam§Äs¡Xnsc A¸o tIÄ¡p¶XnpÅ A[nImcnbmWv dhyq
UnhnjW Hm^okÀ. C¯cw ]e nba§fnepw A¸o sat½mdm­¯nv
nÝnX amXrIIÄ _Ôs¸« N«§Ä aptJ nÀ®bn¨n«pÅXmWv. F¶mÂ
GsX¦nepw hnjbw kw_Ôn¨v nÀ®bn¡s¸« A¸o sat½mdm­ansænÂ
BbXv Ap_Ôw 5  nÀ®bn¨n«pÅ amXrIbn kaÀ¸n¡mhp¶XmWv.
(2) A¸o sat½mdm­§Ä shÅ ^qÄkvIm¸v ISemkn oetbm
Idpt¸m ajn D]tbmKn¨v FgpXntbm ssS¸v sNbvtXm X¿mdm¡mhp¶XmWv.

45. 44tIcf em³Uv dhyq amz hmeywþIV
C¯c¯n X¿mdm¡pt¼mÄ CSXp `mK¯v mep skâoaoädpw heXp `mK¯p
1.5 skâoaoädpw amÀPnntS­Xpw H¶ne[nIw ISemkpIÄ Ds­¦n Ah
_p¡v cq]¯n CSXp `mK¯v qeq]tbmKn¨v Ip¯ns¡t«­Xpw Htcm
t]Pnepw apIfn a[y`mK¯mbn A¡¯n t]Pv ¼À
tcJs¸Spt¯­XpamWv.
(3) A¸o sat½mdm­¯n A¸o kaÀ¸n¡s¸Sp¶ t^md¯nsâ
t]cpw tIkv ¼cpw A¸o hmZnIfpsSbpw A¸o FXnÀI£nIfpsSbpw
t]cpw hnemkhpw GXp t^md¯nsâ GXp Xocpam¯nsXncmbmWv A¸oÂ
^b sN¿p¶sX¶ hnhchpw {]kvXpX D¯chnsâ / Xocpam¯nsâ ¼À,
XobXn F¶nhbpw t^md¯nsâ t]cphnhc§fpw BZy `mK¯mbn
tcJs¸Sp¯n bncn¡Ww. FXnÀ I£nIfpsS F®t¯¡mÄ c­v IqSpXÂ
F¶ IW¡nemIWw A¸o sat½mdm­¯nsâ ]IÀ¸pIÄ lmPcmt¡­Xv.
20. A¸o sat½mdm­¯nse tImÀ«v^o --þ tkhmhImi nba{]Imchpw
hnhcmhImi nba{]ImchpapÅ A¸oepIfnsemgnsI asäÃm A¸oÂ
sat½mdm­§fnepw 50/þ cq]bpsS tImÀ«v ^o Ìm¼v ]Xn¨ncnt¡­XmWv.
F¶m h¡o aptJ kaÀ¸n¡s¸Sp¶ A¸oepIfn 100/þ cq]bpsS eoKÂ
_^näv ^­v Ìm¼v IqSn ]Xn¨n«ps­¶v Dd¸p hcpt¯­XmWv. GXv D¯chv/
Xocpam¯nsXnscbmtWm A¸o t_m[n¸n¡p¶Xv BbXnsâ AkÂ/
ASbmfklnXw ]IÀ¸v, lÀPns¡m¸w lmPcmt¡­XmWv. A¸oÂ
lÀPns¡m¸w ImeXmakw am¸m¡p¶XnpÅ “Unte I¬sUmtWj³
lÀPn”, tNmZyw sN¿s¸Sp¶ D¯chnsâ S¸nem¡Â XSbp¶Xnv
Bhiys¸«psIm­pÅ “tÌ lÀPn” F¶nh lmPcm¡p¶psh¦nÂ
Ahtbmtcm¶nepw 5/þ cq]bpsS tImÀ«v^o Ìm¼v ]Xn¨ncnt¡­XmWv.
Ah[nbt]£Ifn Bsfm¶nv 2/þ cq] {Ia¯nemWv tImÀ«v^o Ìm¼v
]Xnt¡­Xv.
21. Unte I¬sUmtWj³ lÀPn, tÌ lÀPn F¶nhþ (1) GXp
D¯chnsXnsc/ Xocpam¯nsXnscbmtWm A¸o t_m[n¸n¡p¶Xv
BbXnv nÀ®bn¨n«pÅ nÝnX Imemh[n Ignªn«pÅ ]£w _Ôs¸«
nba§fn hyhØ sNbvXn«ps­¦n am{Xw {]kvXpX
Imemh[n¡ptijhpw A¸o sat½mdm­w ^b sN¿mhp¶XmWv. F¶mÂ
CXnte¡mbn aXnbmb ImcW§Ä tcJs¸Sp¯ns¡m­v Hcp Unte
I¬sUmtWj³ lÀPn IqSn A¸o sat½mdm­¯nsm¸w lmPcm¡m³
A¸o hmZn _m[yØmWv.
(2) tNmZyw sN¿s¸«n«pÅ Xocpam¯nsâ / D¯chnsâ S¸nem¡Â
A¸o lÀPnbnse Xocpamw hsc nÀ¯nhbv]n¡p¶Xnv A¸o lÀPnbnÂ

46. 45 dhyq UnhnjWÂ Hm^okv amzÂ
hmZw tIÄ¡p¶ t^md¯nv nba{]Imcw A[nImcapÅ ]£w am{Xw
BbXnte¡v Bhiysa¦n A¸o hmZn¡v A¸o sat½mdm­¯nsm¸w
Hcp “tÌ lÀPn” IqSn t_m[n¸n¡mhp¶XmWv.
22. ^benMv þ (1) A¸o sat½mdm­§Ä FÃm {]hr¯n Znhk§fnepw
D¨bv¡ptijw 3 aWnhscbpÅ GXp kab¯pw dhyq UnhnjWÂ
Hm^oknse cPnkv{SnbpsS NpaXebpÅ konbÀ kq{]­v ap¼msI I£nt¡m
A`n`mjItm A`n`mjI KpakvXtm ^b sN¿mhp¶XmWv. F¶mÂ
Ahiy L«§fn 3 PM Ignªtijhpw Hm^okv {]hr¯n kabw
Ahkmn¡p¶Xphscbpw kaÀ¸n¡s¸Sp¶ A¸oepIÄ A¸oe[nImcn
Ahbn Cnjy sNbvXm kzoIcn¡mhp¶XmWv.
(2) A¸o sat½mdm­w kq£va ]cntim[ S¯n Ah FÃm
AÀ°¯nepw ]qÀ®amsW¶pw hmZnIfpsSbpw FXnÀI£nIfpsSbpw
]qÀ®amb t]cpw taÂhnemkhpw tcJs¸Sp¯nbn«ps­¶pw nÀ±njvS
Imemh[n¡pÅnemWv A¸o t_m[n¸n¨n«pÅsX¶pw aXnbmb tImÀ«v ^o
Ìm¼v ]Xn¨n«ps­¶pw t_m[ys¸Sp¶Xnpw XpSÀ¶v A¸o sat½mdm­w
^ben kzoIcn¡p¶Xnpw konbÀ kq{]­v NpaXes¸«ncn¡p¶p.
- (3) A¸o hmZn¡pth­n AUzt¡äv lmPcmIp¶ ]£w t^mdw ¼À
12 Â h¡me¯p t^mdw km£ys¸Sp¯n lmPcm¡nbn«pt­msb¶pw
]cntim[n¨pd¸phcp¯m³ konbÀ kq{]­v _m[yØmWv. BZy
AUzt¡änsâ k½Xtam A¸o A[nImcnbpsS ApaXntbm IqSmsX ]pXnb
AUzt¡änsâ h¡me¯v kzoIcn¡m³ ]mSnÃm¯XmWv.
(4) lmPcm¡p¶ GsX¦nepw tcJbn yqXIÄ DÅ ]£w Ah
]cnlcn¡p¶Xnv A¸teäv AtXmdnän AYhm cPnkv{Sn nÀt±iw
ÂtI­XmWv. yqX ]cnlcn¨ tcJIÄ ho­pw lmPcm¡p¶Xnv nÀ±njvS
XobXn kqNn¸n¨n«nsæn cPnkv{SnbpsS AYhm t^md¯nsâ D¯chv/
nÀt±i XobXnbn n¶pw 15 Znhk¯nIw yqXIÄ ]cnlcn¨v tcJIÄ
lmPcm¡m³ A¸oÂhmZn _m[yØmWv.
(5) A¸o sat½mdm­w (aXnbmb ]IÀ¸pIÄ), h¡me¯v, tNmZyw
sN¿s¸Sp¶ D¯chnsâ ]IÀ¸v, ImeXmakw h¶n«ps­¦n Unte
I¬sUmtWj³ lÀPn, tÌ lÀPn, Ap_豈 F¶nhbmWv A¸oÂ
At]£bn ^b sNt¿­ {]amW§Ä.
(6) A¸oepIÄ ^ben kzoIcn¨mepS³ Xs¶ FÃm A¸oet]£IÄ
kw_Ôn¨ hnhc§fpw nÝnX amXrIbnepÅ A¸o cPnÌdn tcJs¸Sp¯n
kq£nt¡­XmWv. A¸o cPnÌdnsâ amXrI Ap_Ôw 6 Bbn
tNÀ¯ncn¡p¶p. A¸o cPnÌdpIfn lÀPn hnhc§Ä tcJs¸Spt¯­Xv
Ie­À hÀj {Ia¯nembncnt¡­Xpw Pphcn 1 apXÂ Unkw_À 31 hsc

47. 46tIcf em³Uv dhyq amz hmeywþIV
^b sN¿s¸Sp¶ lÀPnIÄ¡v XpSÀ¨bmb {Ia¼À ÂtI­XpamWv.
A¸o cPnÌÀ Hmtcm amkhpw Ahkm {]hr¯n Znhkw konbÀ kq{]­v
]cntim[nt¡­Xpw A¸o lÀPnIfn S]Sn ssIs¡mÅp¶XnÂ
ImeXmakw tcnSp¶nsöv Dd¸p hcpt¯­Xpw cPnÌÀ ]cntim[n¨n«pÅ
hnhcw BbXn tcJs¸Sp¯n Xsâ Is¿m¸pw XobXnbpw tNÀt¡­XpamWv.
23. ImelcW Imemh[n nÀ®bn¡p¶Xv þ (1) A¸o At]£tbm
aät]£Itfm ^b sN¿p¶Xnp nÝbn¨n«pÅ Ahkm Znhkw Hcp
s]mXp Hgnhp ZnhkamsW¦n A¸o sat½mdm­w sXm«Sp¯ {]hr¯n
Znhkw ^b sN¿mhp¶XmWv. IqSmsX A¸o ^b sN¿p¶ Znhktam
ImelcW Imemh[n Bcw`n¡p¶ Znhktam GsX¦nepw H¶v nÝnX
Imebfhn n¶pw Ipdhp sN¿mhp¶XpamWv.
(2) km[mcWKXnbn dhyq UnhnjW Hm^okÀ tIÄ¡p¶ FÃm
A¸oepIfnepw tNmZywsN¿s¸Sp¶ D¯chnsâ / Xocpam¯nsâ ASbmf
klnXw ]IÀ¸v/ AÊÂ]IÀ¸v e`n¨ XobXnbn n¶pw 30
Znhk§Ä¡pÅnemIWw A¸o sat½mdm­w ^b sNt¿­Xv.
ImeXmakw am¸m¡p¶Xnv Unte I¬sUmtWj³ lÀPnIÄ ^bÂ
sN¿pt¼mÄ XobXnIÄ IW¡m¡p¶Xnpw ta D]JÞnI (1) se
hyhØIÄ _m[IamWv.
(3) A¸oepIÄ ^ben kzoIcn¨mepS³ “Unte I¬sUmtWj³
lÀPn” lmPcm¡nbn«pÅ]£w BbXv ]cnKWn¨v AphZn¡pItbm
nckn¡pItbm sNt¿­XmWv. “Unte I¬sUmtWj³ lÀPn”
AphZn¡m¯ kmlNcy§fn A¸o XÅn XoÀ¸m¡ns¡m­v D¯chp
]pds¸Sphnt¡­XpamWv. tÌ lÀPn lmPcm¡nbn«pÅ ]£w BbXpw “Unte
I¬sUmtWj³ lÀPn”s¡m¸w ]cnKWnt¡­Xpw nba¯ntem N«¯ntem
hyhØ sNbvXn«pÅ]£w am{Xw BbXv AphZn¡mhp¶Xpw A¸oÂ
lÀPnbn hn[n ]dbp¶ XobXn hsc tNmZyw sN¿s¸Sp¶ D¯chnsâ
S¸nem¡Â XSªpsIm­v Hcp CS¡me D¯chv ]mkm¡mhp¶XpamWv.
tÌ lÀPn AphZn¨psIm­v CS¡me D¯chv ]mkm¡p¶ ]£w BbXnsâ
]IÀ¸v DSSn FXnÀI£nIÄ¡v Ab¨p ÂtI­XmWv.
24. hnNmcW¯obXn nÝbn¡epw t{]mkkv (tm«okv) Abbv¡epw
þ (1) A¸o ^ben kzoIcn¡pIbpw tNmZyw sN¿s¸Sp¶ D¯chv
]mÊm¡nb DtZymKØtmSv _Ôs¸« dn¡mÀUpIÄ lmPcm¡p¶Xnv
nÀt±in¨psIm­v tm«okv Abbv¡pIbpw sNbvXmepS³ hnNmcW¯obXn
nÝbn¨psIm­v tm«okv X¿mdm¡n _Ôs¸« I£nIÄ¡v
Abbvt¡­XmWv. hnNmcW tm«oknv _Ôs¸« N«§fn amXrI

48. 47 dhyq UnhnjWÂ Hm^okv amzÂ
e`yasæn Ap_Ôw 7 Bbn tNÀ¯ncn¡p¶ amXrIbnemIWw BbXv
X¿mdmt¡­Xv.
(2) A¸o ^ben kzoIcn¡p¶ XobXn apX 14 Znhk§Ä¡Iw
dn¡mÀUpIÄ lmPcm¡m³ tNmZyw sN¿s¸Sp¶ D¯chv ]mkm¡nb t^mdw
_m[yØamWv. Cu XobXn¡p tijamIWw BZyhnNmcWbv¡mbn XobXn
nÝbnt¡­Xv. hnNmcW¯obXn nÝbn¨p sIm­pÅ tm«okv _Ôs¸«
nba¯ntem N«¯ntem hyhØ sNbvXn«pÅ {]Imcw I£nIÄ¡p
St¯­XmWv. F¶m nba§fntem N«§fntem hyhØbnÃm¯
kwKXnIfn NphsS tNÀ¡p¶ coXnbn tm«okpIÄ S¯mhp¶XmWv.
(i) _Ôs¸« I£n, SnbmÄ nbampkrXw NpXes¸Sp¯nb
hyàn, SnbmfpsS ¹oUÀ F¶nhcnemÀs¡¦nepw tcn«v S¯ns¡m­v
(ii) I£nbpsS Akm¶n²y¯n IpSpw_mwKamb GsX¦nepw
apXnÀ¶ Bfnv ÂIns¡m­v
(iii) ta (i), (ii) F¶o amÀK§Ä km[yaÃm¯t¸mÄ I£nbpsS
ØncXmak hkXnbpsS ap³hmXnen c­p XSØÀamcpsS km¶n[y¯nÂ
]Xn¨pS¯ns¡m­v
(iv) ssI¸äv ckoXp klnXapÅ cPntÌÀUv X]m aptJ
Ab¨p ÂIns¡m­v
(3) C¯c¯n cPntÌÀUv X]m aptJ Abbv¡p¶ tm«okpIÄ
I£n¡v ÂIm³ km[n¡msX Fs´¦nepw ImcW§Ä tcJs¸Sp¯n
X]me[nIrXÀ aS¡nbmepw {]kvXpX tm«okv 1897 se Pd t¢mkkv
nba¯n 27þmw hIp¸nse hyhØIÄ¡p hnt[bambn I£n¡p
S¯nbn«pÅXmbn ]cnKWn¨v XpSÀ S]SnIÄ kzoIcn¡mhp¶XmWv.
(4) tm«okpIÄ S¯p¶Xnmbn dhyq UnhnjW Hm^okÀ¡v
hntÃPv DtZymKØsc NpXes¸Sp¯mhp¶XmWv. aXnbmb Ìm¼p ]Xn¨v
taÂhnemkw tNÀ¯ IhdpIÄ A¸oÂhmZn lmPcm¡p¶psh¦n am{Xta
cPntÌÀUv X]m aptJ tm«okpIÄ Abbvt¡­XpÅq.
25. nÀ®bnt¡­ {]iv§Ä (Framing Issues) þ (1) A¸o ^benÂ
kzoIcn¨mepS³ A¸o sat½mdm­w hniZambn ]cntim[nt¡­Xpw
A¸oÂhmZn D¶bn¨n«pÅ XÀ¡hnjb§sf kw_Ôn¨v XocpamsaSpt¡­
{]iv§fpsS Hcp ]«nI X¿mdmt¡­XpamWv. C¯c¯n X¿mdm¡p¶
nÀ®bnt¡­Xmb {]iv§sf ASnØms¸Sp¯nbmIWw hnNmcW
S]SnIÄ ssIs¡mtÅ­Xpw XpSÀ S]SnIÄ kzoIcnt¡­Xpw.

49. 48tIcf em³Uv dhyq amz hmeywþIV
26. hnNmcWbpw sXfnshSp¸pwþ (1) IqSpXembn sXfnshSp¸v
BhiyapÅXmbn IcpXp¶ kwKXnIfn A¯cw S]SnIÄ kzoIcn¨v tIkv
]px]cntim[n¡Wsa¶ nÀt±it¯msS D¯chv ]mkm¡nb t^md¯np
dnam³Uv sN¿pIbmWv th­Xv. F¶m Anhmcyamb kwKXnIfnÂ,
hyàamb ImcW§Ä tcJs¸Sp¯ns¡m­v A¸o A[nImcn¡v ]pXpXmbn
sXfnhpIÄ kzoIcn¡mhp¶Xpw DNnXamb XpSÀ S]SnIÄ
ssIs¡mÅmhp¶XpamWv. hnNmcWbv¡p lmPcmIp¶ km£nIsf samgn
FSp¡p¶Xnte¡mbn _Ôs¸« sk£³ ¢mÀ¡v kXyhmNIw
sNmÃnt¡­XmWv. samgn dhyq UnhnjWÂ Hm^okÀ tcJs¸Spt¯­Xpw
samgn ÂInb hyànIsfs¡m­v BbXv km£ys¸Sp¯nt¡­XpamWv.
IqSmsX hnNmcWthfbn sXfnhpIÄ lmPcm¡m³ ApaXn
ÂInbn«pffnS¯v A¯c¯n lmPcm¡p¶ sXfnhpIÄ ASbmfs¸Spt¯
­XpamWv. A¸oÂhmZn lmPcm¡p¶ sXfnhpIÄ A1, A2,A3 F¶n§sbpw,
FXnÀI£n lmPcm¡p¶ sXfnhpIÄ B1, B2, B3 F¶n§sbpamWv amÀ¡v
sNt¿­Xv.
(2) tm«oknsâ S¯p {]XnIÄ e`yambncn¡pIbpw A¸oÂhmZn
lmPcmImXncn¡pIbpw sNbvXm A¸o ]n³hen¨Xmbn IW¡m¡n A¸oÂ
XÅn Xocpamnt¡­XmWv.
(3) A¸o hnNmcW, sXfnshSp¸v F¶nhbv¡ptijw _Ôs¸«
nba¯ntem N«¯ntem ]cmaÀin¨n«pÅ {]Imcw dhyq UnhnjWÂ
Hm^okÀ¡v tNmZyw sN¿s¸Sp¶ D¯chv icnsh¨psImt­m BbXv d±p
sNbvXpsImt­m `mKnIambn t`ZKXn hcp¯ns¡mt­m D¯chv
]mkm¡mhp¶XmWv.
27. A¸oen³taepÅ D¯chv þ A¸oepIÄ XoÀ¸m¡ns¡m­pÅ Xocpamw
Hcp D¯chp cqt]Wbmbncn¡Ww. bmsXmcp ImcWhimepw S]Sn{Ia¯nsâ
(Proceedings) amXrIbn A¸o Xocpamw ]pds¸Sphn¡m³ ]mSpÅXÃ.
A¸o XoÀ¸m¡ns¡m­pÅ D¯chnsâ (Order) amXrI Ap_Ôw -8 Bbn
tNÀ¯ncn¡p¶p. A¸oepIÄ XoÀ¸m¡nb XobXnbn n¶pw 3
Znhk§Ä¡Iw D¯chnsâ ]IÀ¸pIÄ _Ôs¸« I£nIÄ¡v tcn«v
ÂIpItbm aXnbmb Ìm¼v ]Xn¨v taÂhnemkw tcJs¸Sp¯nb IhÀ
lmPcm¡nbn«pÅ ]£w cPntÌÀUv X]m aptJ Ab¨p sImSp¡pItbm
sNt¿­XmWv.
****

50. 49 dhyq UnhnjWÂ Hm^okv amzÂ
A²ymbwþ 4
`qan ]Xnhv
(F) ]©mb¯v {]tZis¯ `qan]Xnhv
28. {Kma]©mb¯v {]tZi§fnse `qan]Xnhv S]SnIfn³ta dhyq
UnhnjW Hm^okÀ¡pÅ NpaXeIÄþ {Kma]©mb¯v {]tZi§fnse
`qan ]Xnhv S]SnIfpambn _Ôs¸«v NphsS tNÀ¡p¶hbmWv dhyq
UnhnjWÂ Hm^okdpsS NpaXeIÄ:
(i) IqSpXÂ kuIcy{]Zamb D]tbmK¯nmbn cPntÌÀUv `qan¡p
kao]apÅ kÀ¡mÀ `qan ]Xn¨p ÂIpI (Beneficial Enjoyment)
(ii) ]Xnhp¯chv (Assignment Order) {]ImcapÅ nÝnX XpIIÄ
nÀ±njvS XobXn¡Iw HSp¡phcp¯m¯ tIkpIfn Hcp hÀjw hscbpÅ
Imemh[nbn ImeXmakw am¸m¡pI
(iii) ]«bw AphZn¡p¶Xpambn _Ôs¸«v XlknÂZmcpsS
Xocpam§fn³ta ^b sN¿s¸Sp¶ A¸oet]£Ifn XocpamsaSp¡pI
(iv) kÀ¡mÀ `qanbn hyhØIÄ¡p hnt[bambn ]m«w AphZn¡pI.
(I) ]«b`qantbmSp tNÀ¶pÅ `qan ]Xn¨p ÂIÂ
29. cPntÌÀUv `qantbmSp tNÀ¶pÅ `qan]Xn¨p ÂI þ (1) cPntÌÀUv
`qantbmSv tNÀ¶pÅ ]Xnhnp tbmKyamb kÀ¡mÀ `qan ]Xn¨p
ÂIp¶XnpÅ A[nImcw dhyq UnhnjWÂ Hm^okÀamcnÂ
n£n]vXamWv. Ab `qanbpsS KpWIcamb Ap`hmhImiw F¶m Xsâ
cPntÌÀUv `qanbnte¡v At{]m¨v tdmUnmbn kao]`qan D]tbmKnt¡­n
hcnI Xsâ cPntÌÀUv `qanbnepÅ oÀ¨mepItfm hr£§tfm sI«nS§tfm
kwc£n¡p¶Xnmbn kao]`qan D]tbmKnt¡­nhcnI F¶nhbmWv.

51. 50tIcf em³Uv dhyq amz hmeywþIV
(2) C¯c¯n `qan ]Xn¨p ÂIpt¼mÄ {]kvXpX `qan At]£Isâ
cPntÌÀUv `qan¡v GXpXc¯n IqSpX KpWIcamIp¶psh¶pw {]kvXpX
`qan A¯cw Bhiy§Ä¡v Hgn¨pIqSmmIm¯XmtWm F¶pw Dd¸p
hcpt¯­Xp­v. C¯c¯n IqSpX KpWIcamb D]tbmKw kw_Ôn¨v
]«bw AphZnt¡­ A[nImcnbmb dhyq UnhnjW Hm^okÀ¡pw kzbw
t_m[ys¸«ncn¡Wsa¶v N«§fn hyhØ sNbvXn«pÅXnm C¯cw
]«b§Ä¡mbpÅ At]£Ifn³ta dhyq UnhnjW Hm^okÀ tcn«v
Øe ]cntim[ S¯nbncnt¡­XmWv.
30. ]Xn¨pÂImhp¶ `qanbpsS ]cn[n --þ cPntÌÀUv `qantbmSv tNÀ¶pÅ
]Xnhnv tbmKyamb `qan ]Xn¨p ÂImhp¶ ]camh[n ]cn[n Hcp cPntÌÀUv
ssIhi¯nsâ kwKXnbn 6.07 BÀ BIp¶p. cPntÌÀUv `qantbmSv tNÀ¶pÅ
kÀ¡mÀ `qanbn {]kvXpX Ap`hmhImi¯nv Hgn¨pIqSmmIm¯ Gähpw
Ipdª hnkvXoÀ®w am{XamWv C¯c¯n AphZnt¡­Xv. C{]Imcw Hcp
cPntÌÀUv ssIhi¯nv nÀ®bn¨n«pÅ ]camh[n ]cn[nbmWv 6.07 BÀ
(15 skâ v) F¶Xv.
31. ]Xnht]£þ (1) N«¯np_ÔambpÅ Ap_Ôw IV epÅ At]£
_Ôs¸« XlknÂZmÀ¡mWv kaÀ¸nt¡­Xv. BbXv e`n¨mepS³ hniZ
hnhc§Ä ]Xnht]£m cPnÌdn (Ap_Ôw--þ9 {]ImcapÅXv)
tcJs¸Sp¯nbtijw AtzjW dnt¸mÀ«nmbn _Ôs¸« hntÃPv
Hm^okÀ¡v Ab¨psImSpt¡­XmWv. At]£Ifn Ìm¼v
]Xnt¡­XnÃm¯XmWv.
(2) ]Xnht]£ e`n¨mepS³ XlknÂZmÀ BbXv hniZamb
dnt¸mÀ«npw It¼mfhne nÀ®b¯npambn hntÃPv Hm^okÀ¡v
Abbvt¡­XmWv. hntÃPv Hm^okdn n¶pw aXnbmb tcJIÄ klnXapÅ
]Xnhv dnt¸mÀ«v e`n¨mepS³ XlknÂZmÀ, {]kvXpX `qan ]Xn¨p ÂIp¶XnÂ
BÀs¡¦nepw Bt£]w DÅ ]£w tm«okv {]kn²oIcn¨ XobXnbnÂ
n¶pw 15 Znhk¯nIw tcJmaqew t_m[n¸n¡Wsa¶v ImWn¨v `qan]Xnhv
N«§fpsS Ap_Ôw V epÅ tm«okv Xmeq¡v Hm^okv, {Kma]©mb¯v
Hm^okv, hntÃPv Hm^okv, ]Xnhnmkv]Zamb `qan F¶nhnS§fnÂ
{]kn²s¸Spt¯­XmWv.
(3) hntÃPv Hm^okÀ X¿mdm¡p¶ ]Xnhv dnt¸mÀ«nsm¸w
Øe]cntim[m alkÀ, t¹m«Uv kvsI¨v, ]Xnhnmkv]Zamb `qanbnse
sjUyqÄUv / dnkÀhv hr£§fpsS hnhc§Ä, ASnØm `qnIpXn cPnÌÀ,
Xcniv cPnÌÀ, skänÂsaâ v cPnÌÀ F¶nhbpsS {]kà`mK§fpsS
km£ys¸Sp¯nb ]IÀ¸pIÄ, ]Xnhnmkv]Zamb `qanbpsS It¼mfhne
nÀ®b kÀ«n^n¡äv/ dnt¸mÀ«v F¶nh DÄs¸«ncnt¡­Xpw cPntÌÀUv

52. 51 dhyq UnhnjWÂ Hm^okv amzÂ
`qanbpsS KpWIcamb D]tbmK¯nv {]kvXpX `qan F´psIm­v
Hgn¨pIqSmmIm ¯XmIp¶p F¶Xp kw_Ôn¨ hniZamb ]cmaÀiw
dnt¸mÀ«n DÄs¡mÅn¨ncnt¡­XpamWv.
32. ]Xnhnp tbmKyaÃm¯ `qanIÄþ apnkn¸Â / tImÀ¸tdj³
{]tZi¯pÅ `qanIÄ, {]tXyI hyhØbn³ta ]Xn¨p ÂIm³
o¡nh¨n«pÅ `qanIÄ (tXbne, Im¸n, Gew, dºÀ, Izbv F¶o hnfIÄ
Irjn sN¿p¶Xnmbn o¡n h¨n«pÅXpw ]Xnhnp tbmKyambXpamb `qanIÄ),
]©mb¯v cmPv nba{]Imcw Xt±i kzbw`cW Øm]§fn n£n]vXamb
`qanIÄ, `q kwc£Wnba¯nse 4þmw hIp¸n ]cmaÀin¨n«pÅ
]pdt¼m¡pIÄ F¶o hn`mK§fnÂs¸Sp¶ `qanIÄ ]Xn¨pIn«p¶Xnte¡mWv
At]£IÄ kaÀ¸n¨n«pÅsX¦n Ah ]cnKWmÀlaÃm¯XmWv.
-
33. XlknÂZmcpsS dnt¸mÀ«n³taepÅ S]SnIÄ þ (1) hntÃPv
Hm^okdn n¶pw e`n¡p¶ dnt¸mÀ«n XlknÂZmÀ Bhiyamb taÂ
]cntim[ S¯nbtijw Xmeq¡v `qan ]Xnhp I½nänbpsS AwKoImcw
hmt§­Xpw XpSÀ S]SnIÄ¡mbn dhyq UnhnjW Hm^okÀ¡v
kaÀ¸nt¡­XpamWv. XlknÂZmcpsS dnt¸mÀ«nsm¸w NphsS tNÀ¡p¶
tcJIÄ/{]amW§Ä DÄs¡mÅn¨n«ps­¶v Dd¸phcpt¯­XmWv.
(i) Ak At]£
(ii) PnÃm IfIvSÀ AwKoIcn¨ ]XnhpenÌnsâ km£ys¸Sp¯nb
]IÀ¸v
(iii) ASnØm `qnIpXn cPnÌÀ, skänÂsaâ v cPnÌÀ, Xcniv
cPnÌÀ F¶nhbpsS {]kà `mK§fpsS km£ys¸Sp¯nb ]IÀ¸pIÄ
(iv) cPntÌÀUv `qanbpsSbpw ]Xnhnmbn At]£n¨n«pÅ
tNÀ¶pÅ `qanbpsSbpw Hcp t¹m«Uv kvsI¨v
(v) ]Xnhnmkv]Zamb `qanbpsS alkÀ
(vi) ]Xnhnmkv]Zamb `qanbpsS hnenÀ®b km£y]{Xhpw
Ap_Ô tcJIfpw
(vii) Xmeq¡v `qan]Xnhp I½nän Xocpam¯nsâ (annSvkv)
km£ys¸Sp¯nb ]IÀ¸v
(viii) Ap_Ôw V tm«oknsâ S¯p{]XnIfpsS
km£ys¸Sp¯nb ]IÀ¸pIÄ
(ix) Ap_Ôw V tm«oknt·Â Bt£]§Ä
e`n¨n«pÅ]£w AhbpsS AkepIfpw Ahbn³taepÅ AtzjW

53. 52tIcf em³Uv dhyq amz hmeywþIV
dnt¸mÀ«pIfpw.
(2) XlknÂZmcpsS dnt¸mÀ«v e`n¨mepS³ dnt¸mÀ«pw
Ap_ÔtcJIfpw hniZambn ]cntim[nt¡­Xpw {]YaZrãym Xs¶
]Xnhnp tbmKyasöp ImWp¶]£w ]Xnht]£ XÅn Xocpamn¨psIm­v
Hcp D¯chp ]mkmt¡­Xpw BbXnsâ ]IÀ¸v XlknÂZmÀ, hntÃPv
Hm^okÀ, At]£I³ F¶nhÀ¡v Ab¨p ÂtI­XpamWv.
(3) ]Xnhnp tbmKyamb At]£IfpsS kwKXnbn `qan]Xnhv
N«§fpsS Ap_Ôwþ V tm«okn³ta Bt£]§Ä
t_m[n¸n¡s¸«n«ps­¦n BbXn dhyq UnhnjW Hm^okÀ Hcp
AtzjW hnNmcW S¯n DNnXamb XocpamsaSpt¡­XmWv.
CXnte¡mbn XlknÂZmÀ {]kvXpX Bt£]§fn³ta {]mYanImtzjWw
S¯n kaÀ¸n¨n«pÅ dnt¸mÀ«v ]cnKWnt¡­Xpw Bt£]w D¶bn¨
hyànsb tcn tIÄt¡­XpamWv. Bt£]ap¶bn¨ I£n¡v ]dbmpÅh
tcJmaqew t_m[n¸n¡mhp¶XmsW¶v ImWn¨pw hnNmcW XobXn, kabw,
hnNmcWØew F¶nh kqNn¸n¨papÅ Hcp tm«okv Abbvt¡­Xpw I£n
lmPcmIp¶ ]£w I£nbn n¶p sXfnshSp¯psIm­pw XlknÂZmcpsS
dnt¸mÀ«v ]cnKWn¨pw lmPcmImXncn¡p¶ ]£w XlknÂZmcpsS dnt¸mÀ«v
am{Xw ]cnKWn¨pw DNnXamb XocpamsaSpt¡­Xpw BbXp kw_Ôn¨v
Hcp D¯chv ]mkmt¡­XpamWv. {]kvXpX Xocpamw lÀPn I£n¡v
ApIqeamIp¶ ]£w ]Xnht]£ XÅn Xocpamn¨psIm­mIWw D¯chp
]mkmt¡­Xv.
(4) Ap_Ôw V tm«okn³ta Bt£]§Ä t_m[n¸n¡s¸«n
«nsæn XlknÂZmcpsS dnt¸mÀ«v e`n¨mepSsbpw AYhm Bt£]§Ä
e`n¨n«pÅ ]£w Ah XoÀ¸m¡nbtijhpw dhyq UnhnjW Hm^okÀ
tcn«v Øe ]cntim[ St¯­Xpw NphsS tNÀ¡p¶ Imcy§Ä kzbw
t_m[ys¸tS­XpamIp¶p.
(i) ]Xnhnmkv]Zamb `qan¡v nÀ®bn¨n«pÅ It¼mfhne
icnbmsW¶Xv
(ii) {]kvXpX `qan At]£Isâ cPntÌÀUv `qanbpsS
KpWIcamb D]tbmK¯nv Hgn¨pIqSmmIm¯XmsW¶Xv
(5) Øe]cntim[bn It¼mfhne nÀ®b¯n A]mIapÅXmbn
t_m[ys¸Sp¶ ]£w hyàamb dnamÀ¡pItfmsS It¼mfhne ]pÀ
nÀ®bn¡p¶Xnmbn ^b XlknÂZmÀ¡v XncnsI Abbvt¡­XmWv.
IqSmsX Øe]cntim[bn At]£I³ AhImiw D¶bn¡p¶ Xc¯nÂ
cPntÌÀUv `qanbpsS KpW]camb GsX¦nepw Bhiy¯nv tNÀ¶pÅ
kÀ¡mÀ `qan Bhiyansöv t_m[ys¸SpI, IqSpX KpW]camb D]tbmKw

54. 53 dhyq UnhnjWÂ Hm^okv amzÂ
nhÀ¯n¡p¶Xnv aäp `qan At]£Iv DÅXmbn ImWpI F¶o
Ahkc§fn hyàamb ImcW§Ä tcJs¸Sp¯ns¡m­v ]Xnht]£
nckn¨psIm­v D¯chp ]mkmt¡­XmWv.
(6) Øe]cntim[bn XlknÂZmÀ ip]mÀi sNbvX hnkvXoÀ®w
IqSpXemsW¶v t_m[ys¸Sp¶ ]£w CXp kw_Ôambn t¹m«Uv kvsI¨nÂ
amä§Ä kqNn¸n¨psIm­v ]pXp¡nb kvsI¨v klnXw ip]mÀi
kaÀ¸n¡mmhiys¸«psIm­v ]Xnhp ^b XlknÂZmÀ¡v XncnsI
Abbvt¡­XmWv.
(7) Øe]cntim[bv¡ptijw, `qan ]Xn¨p ÂImhp¶XmsW¶v
t_m[ys¸Sp¶ ]£w ssIhi`qansb¦n (1.8.1971 pap¼p Xs¶ ssIhiw
h¨p t]m¶n«pÅ `qanIÄ) N«§fpsS Ap_Ôw I epw ssIhianÃm¯
`qansb¦n Ap_Ôw IA epw dhyq UnhnjW Hm^okÀ ]Xnhp¯chv
]pds¸Sphnt¡­XmWv. `qanbpsS It¼mfhne, kÀsÆþUoamÀt¡j³ NmÀPv,
hne CuSmt¡­Xmb hr£§fpÅ ]£w hr£hne F¶nh ]Xnhp¯chnÂ
hyàambn tcJs¸Sp¯nbncnt¡­Xpw {]kvXpX XpIIÄ ]Xnhp¯chp
XobXnbn n¶pw 30 Znhk§Ä¡pÅn JPmhn HSp¡phcp¯ns¡m­v
Ak sNem³ lmPcm¡m³ ]Xnht]£I³ _m[yØmbncn¡p¶XpamWv.
XpI, ioÀjIw XpS§nb hnhc§Ä tcJs¸Sp¯n At]£I³ lmPcm¡p¶
sNempIÄ CXnte¡mbn {]tXyIw kq£n¨n«pÅ sNem³ cPnÌdnÂ
(Ap_Ôw-þ 10 ImWpI) tNÀ¯psIm­v konbÀ kq{]­v tasem¸p h¨v
ÂtI­XmWv.
34. s_^njy F³tPmbvsaâ v ]XnhpIÄ¡v It¼mfhne
CuSmt¡­XmWv þ (1) cPntÌÀUv `qanbpsS tNÀ¶pÅ kÀ¡mÀ `qan
C¯c¯n ]Xn¨p ÂIp¶Xnv nÀ_Ôambpw It¼mfhne
CuSmt¡­Xp­v. em³Uv dhyq amz hmeywþVI (hntÃPv Hm^okv amzÂ)
se “hntÃPv DtZymKØcpw kÀ«n^n¡äpIfpw” F¶ A²ymb¯n `qanbpsS
hnenÀ®b kÀ«n^n¡äv AphZn¡p¶Xnv AphÀ¯nt¡­Xmbn
]dªncn¡p¶ AtX amÀK§Ä Ahew_n¨mIWw ]Xnhnmkv]Zamb
`qanbpsS It¼mfhne Xn«s¸Spt¯­Xv.
(2) ]Xnhnmkv]Zamb `qanbn AXnsâ ssIhi¡mc³ hIbmbn
GsX¦nepw hn[¯nepÅ tZlÞ§tfm Nab§tfm DÅ]£w AhbpsS
aqeyw Ipdhp sNbvXmIWw `qanbpsS It¼mfhne nÀ®bnt¡­Xv. `qanbpsS
It¼mfhne IqSmsX kÀsÆ NmÀPv, tZlÞaÃm¯ hr£§fps­¦nÂ
AhbpsS hr£hne, Xdhne F¶nhbpw ]Xnht]£In n¶pw
CuSmt¡­XmWv.

55. 54tIcf em³Uv dhyq amz hmeywþIV
35. hr£hne þ (1) ]Xnhnmkv]Zamb `qanbn n¡p¶ tX¡v, Icnho«n,
Icnacw (Ebony), Nµw F¶o hr£§fpsS F®w, Hmtcm¶nsâbpw Npäph®w
F¶nh ]«b¯n tcJs¸Spt¯­XmWv. C¯cw hr£§fpsS
kwc£W¨paXe hwhIp¸nmIbm C{]Imcw hr£hnhc§Ä, ]«b¯nÂ
tcJs¸Sp¯nbn«pÅ ]£w ]«b¸IÀ¸pIÄ _Ôs¸« t^mdÌv sdbv©v
Hm^okÀ¡p Ab¨p sImSpt¡­XmWv. hr£§fpsS Npäph®w
IW¡m¡p¶Xnv `qnc¸n n¶pw 137 sk.ao. Dbc¯nepÅ AfhmWv
IW¡nseSpt¡­Xv.
(2) N«¯nsâ Ap_ÔwþIII sâ `mKw B bnepÄs¸« sX§v, Ihp§v,
], dºÀ, Im¸n, tXbne, IpcpapfIv, ¹mhv, amhv, ]pfn, ]d¦namhv F¶o
hr£§fpsS / sNSnIfpsS kwKXnIfn `qan ssIhi`qanbmbncn¡pIbpw
A¯cw hr£§Ä AYhm kky§Ä ssIhi¡mcsâ tZlÞ§fm
bncn¡pIbpw sNbvXm A§sbpÅ hr£§Ä¡v/ kky§Ä¡v hr£hne
CuSm¡m³ ]mSpÅXÃ.
(3) N«¯nsâ Ap_ÔwþIII  `mKw A Bbn tNÀ¯n«pÅ dnkÀÆp
hr£§fpsS kwKXnbn AhbpsS Npäph®w 90 sk.ao.  IpdhmsW¦nÂ
Ah `qan ]Xn¨p ÂIp¶bmfnv kuPyambn hn«p ÂImhp¶XmWv. F¶mÂ
90 sk.ao. bn A[nIcn¡p¶ Npäph®apÅ hr£§Ä¡v kÀ¡mÀ AXmXv
Ime§fn nÝbn¡p¶ nc¡nepÅ hr£hne nÝbn¨v `qan ]Xn¨v
In«p¶Xnv At]£n¨bmfn n¶v CuSm¡mhp¶XmWv. F¶m {]kvXpX
hyàn hr£hne HSp¡phcp¯m³ hnk½Xn¡p¶ ]£w A¯cw hr£§Ä
s]mXptee¯n hn¸ S¯p¶Xnv XlknÂZmsc NpaXes¸Sp
t¯­XmWv.
36. ]«bw þ ]Xnhp¯chv {]ImcapÅ nÝnX XpIIÄ HSp¡nbXnpÅ
sNempIfpsS AkepIÄ lmPcm¡p¶ apdbv¡v ]Xnhnmkv]Zamb `qan
ssIhi`qansb¦n N«§fpsS Ap_Ôw - ---þII epw AÃm¯]£w Ap_Ôw
- ---þII A epw ]«bw AphZn¡mhp¶Xpw BbXn `qan BÀ¡mtWm ]Xn¨p
ÂInbn«pÅXv {]kvXpX hyànbpsS t^mt«m{Km^v DÄs¡mÅnt¡­Xpw
A§sbpÅbmfnsâ Is¿m¸p tNÀt¡­XpamWv. ]«b¯nsâ Hmtcm
]IÀ¸pIÄ _Ôs¸« XlknÂZmÀ, k_v cPnkv{SmÀ, t^mdÌv sdbv©v
Hm^okÀ (sjUyqÄUv hr£§Ä Ds­¦n am{Xw), hntÃPv Hm^okÀ
F¶nhÀ¡v Ab¨p ÂtI­Xpw hntÃPv dn¡mÀUn Bhiyamb amä§Ä
hcp¯p¶Xnv XlknÀZmÀ (`qtcJ) ¡v nÀt±iw ÂtI­XpamWv. IqSmsX
]«bw AphZn¨n«pÅXp kw_Ôn¨ hnhc§Ä nÝnX amXrIbnepÅ ]«b
cPnÌdn tcJs¸Sp¯n BbXv km£ys¸Sp¯p¶Xnpw dhyq UnhnjWÂ
Hm^okÀ NpaXes¸«ncn¡p¶p.

56. 55 dhyq UnhnjWÂ Hm^okv amzÂ
(II) ]Xnhp¯chv {]ImcapÅ nÝnX XpIIÄ HSp¡p
hcp¯p¶Xn ImeXmakw am¸m¡Â
37. ]Xnhp¯chnse XpIIÄ þ (1) {Kma]©mb¯v {]tZi§fnse `qan]Xnhv
At]£Ifn XlknÂZmtcm, kvs]jy XlknÂZmtcm ]pds¸Sphn¡p¶
]Xnhp¯chpIfn (Order of Assignment) nÀt±in¨n«pÅ nÝnX XpIIÄ
(Xdhne, hr£hne, kÀsÆ NmÀÖv XpS§nbh) ]Xnhp¯chp XobXnbnÂ
n¶pw 30 Znhk§Ä¡Iw HSp¡p hcp¯m³ ]Xnht]£I³ _m[yØmWv.
C¯c¯nepÅ XpIIÄ HSp¡phcp¯msX ]«bw AphZn¡m³
]mSnÃm¯XmWv.
(2) F¶m ssIhi`qanIfpsS am{Xw kwKXnbn XlknÂZmÀ
]mkm¡nb ]Xnhp¯chnsâ XobXnbn n¶pw 1 amkw ]n¶n«tijhpw
I£nIÄ nÝnX XpIIÄ HSp¡phcp¯nbn«nÃmXncn¡pIbpw A{]ImcapÅ
ssIhi¡msc Hgn¸n¨n«nÃmXncn¡pIbpw sNbvXm aXnbmb ImcWw
t_m[n¸n¨psIm­v Hct]£ e`n¡p¶ Ahkc¯n dhyq UnhnjWÂ
Hm^okÀ¡v Xsâ hnthNm[nImcw D]tbmKn¨psIm­v ]Xnhp¯chp
XobXnbn n¶pw ]camh[n 1 hÀjw hscbpÅ ImeXmakw am¸m¡n D¯chv
]pds¸Sphn¡mhp¶XmWv. C¯c¯n D¯chmbm {]kvXpX D¯chv
XobXnbn n¶pw ]camh[n 15 Znhk§Ä¡Iw ]Xnhp¯chv {]ImcapÅ
apgph³ XpIIfpw HSp¡p hcp¯m³ At]£I³ _m[yØmWv.
(III) `qan ]Xnhv þ A¸oepIÄ
38. A¸o A[nImcn þ XlknÂZmÀamtcm, kvs]jy XlknÂZmÀamtcm
]cnKWn¡pItbm XoÀ¸m¡pItbm sNbvX ]Xnht]£Ifn³taÂ
XlknÂZmcpsStbm kvs]jy XlknÂZmcpsStbm Xocpams¯ XpSÀ¶v
k¦Sap`hn¡p¶ hyàn¡v dhyq UnhnjWÂ Hm^okÀ ap¼msI Hcp A¸oÂ
lÀPn t_m[n¸n¡mhp¶XmWv. XlknÂZmcpsS Xocpamw ssI¸änb
XobXnbn n¶pw 30 Znhk¯nIamWv HcmÄ¡v C{]Imcw A¸o ^bÂ
sN¿mmIpI.
39. A¸oet]£ þ (1) A¸oet]£bn 50/þ cq] aqeyapÅ tImÀ«v^o
Ìm¼v, h¡o apJm´camWv kaÀ¸n¡p¶sX¦n {]kvXpX 50/þ cq] aqeyapÅ
tImÀ«v ^o Ìm¼v IqSmsX 100/þ cq] aqeyapÅ eoK s_^näv ^­v
ap{ZbpÅÌm¼v F¶nh ]Xn¨ncnt¡­Xpw tNmZyw sN¿s¸Sp¶
Xocpam¯nsâtbm D¯chnsâtbm Ak AYhm ASbmfklnXw ]IÀ¸v

57. 56tIcf em³Uv dhyq amz hmeywþIV
DÄs¡mÅn¨ncnt¡­XpamWv.
(2) nÝnX Ime]cn[n¡ptijw kaÀ¸n¡s¸Sp¶ A¸oÂ
lÀPnIÄs¡m¸w “Unte I¬tUmtWj³ lÀPn” IqSn lmPcm¡pIbpw,
aXnbmb ImcW¯memWv ImeXmakw D­mbsX¶v t_m[ys¸SpIbpw
sN¿p¶ kmlNcy¯n dhyq UnhnjW Hm^okÀ¡v A§sbpÅ
ImeXmakw am¸m¡mhp¶XmWv.
(3) A¸o lÀPn e`n¨mepS³ lÀPnbn³taepÅ JÞnI Xncn¨pÅ
adp]Snbpw Bhiysa¦n Ak ^bepw lmPcm¡m³ _Ôs¸«
]Xnh[nImcntbmSv nÀt±int¡­Xpw BbXv ]Xnh[nImcn 15 Znhk§Ä¡Iw
dhyq UnhnjW Hm^okÀ¡v ssIamtd­XpamWv.
40. A¸o lÀPnbn³taepÅ XpSÀ S]SnIÄ þ (1) FXnÀI£nbnÂ
n¶pÅ (]Xnh[nImcnbmb XlknÂZmÀ/ kvs]jy XlknÂZmÀ) dnt¸mÀ«v,
Ak ^bÂ, F¶nh e`n¨mepS³ dhyq UnhnjW Hm^okÀ
hnNmcW¯obXn, kabw, Øew F¶nh kqNn¸n¨psIm­v A¸oÂhmZn¡v
Hcp tm«okv Abbvt¡­XmWv. A¸oÂhmZn¡p ]dbmpÅXp tIÄ¡m³
ymbamb Ahkcw ÂImsX A¸o lÀPnbn³ta XocpamsaSp¡m³
]mSpÅXÃ.
(2) A¸oÂhmZn lÀPnbn D¶bn¨n«pÅ {]iv§fnÂ
nÀ®bn¡s¸tS­h GsXms¡sb¶v Xocpamnt¡­Xpw (framing issues)
A¯cw {]iv§sf kw_Ôn¨ Hcp ]«nI X¿mdmt¡­XpamWv. I£nsb
tcn tI«psIm­pw km£nIsf hnkvXcn¨psIm­pw {]kvXpX
]«nIbnepÄs¸« C¯cw XÀ¡hnjb§Ä XoÀ¸pI¸nt¡­XmWv.
(3) XlknÂZmÀ, I£nIÄ F¶nhÀ lmPcm¡nb kXyhmMvaqe§Ä,
tiJcn¨ samgnIÄ F¶nhbpsS ASnØm¯n A¸oen tNmZyw sN¿s¸«
Xocpamw Øncs¸Sp¯ns¡mt­m t`ZKXn hcp¯ns¡mt­m
AØncs¸Sp¯ns¡mt­m dhyq UnhnjWÂ Hm^okÀ Hcp
XocpamsaSpt¡­Xpw BbXv Hcp D¯chnsâ cq]¯nembncnt¡­XpamWv.
D¯chv XobXnbn n¶pw aq¶p Znhk§Ä¡Iw D¯chnsâ ]IÀ¸v
FXnÀI£nIÄ DÄs¸sSbpÅ I£nIÄ¡v tcnt«m aXnbmb Ìm¼v ]Xn¨v
taÂhnemkw tcJs¸Sp¯nb IhÀ lmPcm¡nbn¨pÅ ]£w cPntÌÀUv
X]m aptJtbm ÂtI­XpamWv.
(IV) ]m«hpw ssek³kpw
41. ]m«w AphZn¡mhp¶ Bhiy§Ä þ ASnb´camb GsX¦nepw

58. 57 dhyq UnhnjWÂ Hm^okv amzÂ
Bhiy§Ä¡v th­XnÃm¯ {Kma]©mb¯v {]tZis¯ kÀ¡mÀ `qanIÄ
]m«¯ntem ssek³kv hyhØbntem AphZn¡p¶Xnv hnhn[ dhyq
DtZymKØsc kÀ¡mÀ NpaXes¸Sp¯nbncn¡p¶p. IpSpw_§fpsS
ImÀjnImhiy¯nv, kao]`qanbpsS KpW]camb D]tbmK¯nv, kÀ¡mÀ
]²XnIÄ S¸nem¡p¶Xnv, klIcW kwL§fpsS ImÀjnImhiy§Ä¡v
F¶n§sbpÅ Bhiy§Ä¡mbn ]m«hyhØbn `qan AphZn¡m
hp¶XmWv. IqSmsX kt½f§Ä, hnhmlw, tafIÄ, hntmtZm]m[nIÄ
F¶nhbv¡mbn Xm¡menI sjUpItfm ]´epItfm sI«p¶Xnmbpw
sXm­gp¡pI, km[ kma{KnIÄ tiJcn¡pI, IfnØe§fmbn
D]tbmKn¡pI, ss]¸v ssepIfnSpI, ISIÄ sI«pI, s]t{SmÄ _¦pIÄ
nÀ½n¡pI F¶o Bhiy§Ä¡mbpw ]m«tam ssek³tkm
AphZn¡p¶Xnpw 1964 se `qan ]Xnhp N«§fn hyhØIÄ DÅXmWv.
42. ]m«¡memh[n þ 1964 se `qan]Xnhv N«¯nse N«w 13 p IognepÅ ‘C’
JÞ¯n ]cmaÀin¨n«pÅ {]Imcw GsX¦nepw kÀ¡mÀ ]²XnIÄ¡mbn
5 hÀj¯n IhnbmsXbpÅ Imet¯¡v 5 G¡À (2.0234 slIvSÀ) F¶
]cn[n¡p hnt[bambn ]m«w AphZn¡p¶Xnv XlknÂZmÀ¡v
A[nImcapÅXmWv. F¶m Cu Bhiy¯nmbn 10 hÀj¯n Ihnbm¯
Imebfhnte¡v ]camh[n 10 G¡À (4.0468 slIvSÀ) hscbpÅ `qanIÄ¡v
]m«w AphZn¡p¶Xnv dhyq UnhnjWÂ Hm^okÀamscbmWv
NpaXes¸Sp¯nbn«pÅXv.
(2) klIcW kwL§Ä¡v ImÀjnImhiy§Ä¡mbn 10 G¡À
hscbpÅ `qan (4.0468 slIvSÀ) 10 hÀj¯n Ihnbm¯ Ime]cn[nbnÂ
]m« hyhØbn AphZn¡p¶Xnv dhyq UnhnjW Hm^okÀamÀ
NpaXes¸«ncn¡p¶p. IqSmsX XpdapJ ]cn[n¡pÅnepÅ Øe§Ä N«w 13A
bn ]cmaÀin¨n«pÅ Bhiy§Ä¡mbn 5 hÀj¡mebfhn Ihnbm¯
Imet¯¡v 5 G¡À (2.0234 slIvSÀ) `qan Hä¯hW ]m«¯nv ÂIp¶Xnpw
dhyq UnhnjWÂ Hm^oksd NpaXes¸Sp¯nbncn¡p¶p.
43. ]m«w AphZn¡p¶XnpÅ S]Sn{Iaw þ (1) `qan]m«¯ntm
ssek³kntm e`n¡p¶XnpÅ At]£ `qan]Xnhv N«¯nsâ Ap_Ôw
þVI epÅ t^md¯n _Ôs¸« XlknÂZmÀ¡mWv kaÀ¸nt¡­Xv.
At]£IÀ At]£mt^md¯n Ìm¼v ]Xnt¡­XnÃm¯XmWv.
(2) ta JÞnI 41 se Bhiy§Ä¡mbmWv At]£
kaÀ¸n¡s¸«n«pÅsX¦n XlknÂZmÀ BbXn³ta {]mYanImtzjWw
S¯nbpw N«§fpsS Ap_Ôw V {]ImcapÅ tm«okv {]kn²oIcn¨pw
Bt£]§tfm ]cmXnItfm kaÀ¸n¡s¸«n«pÅ kwKXnIfn AhbnÂ
AtzjW hnNmcW S¯n A´na XoÀ¸pI¸n¨psIm­pw hniZamb

59. 58tIcf em³Uv dhyq amz hmeywþIV
dnt¸mÀ«v dhyq UnhnjW Hm^okÀ¡v kaÀ¸nt¡­XmWv.
(3) XlknÂZmcpsS dnt¸mÀ«n ]m«w/ ssek³kv AphZn¡p¶Xnv
ip]mÀi sN¿p¶ kwKXnIfn `qanbpsS ]m«nc¡v nÝbn¡p¶Xnte¡mbn
{]kvXpX `qanbpsS It¼mfhneIqSn Xn«s¸Sp¯nbncnt¡­Xpw hnenÀ®b
km£y]{Xw lmPcmt¡­XpamWv. It¼mfhnesb ASnØms¸Sp¯n
kÀ¡mÀ AXmXv Ime§fn nÀ®bn¡p¶ nc¡nepÅ ]m«¯pI
nÀ®bnt¡­Xpw Hcp hÀjs¯ ]m«¯pIbv¡p Xpeyamb XpI
]m«hmSIbv¡p ]pdsa kÀ¡mcn nt£]ambn HSp¡p¶Xnv ]m«¡mctmSv
Bhiys¸tS­XpamWv.
44. aäp ]m«hyhØIÄ þ (1) ]m«w AYhm ssek³kv ImÀjnIm
hiy§Ä¡mbmWv AphZn¡p¶sX¦n BbXv `qan]Xnhp N«§Ä¡v
Ap_ÔambpÅ VIþmw ¼À t^md¯nepw ImÀjntIXc Bhiy§Ä
¡pÅXv Ap_Ôw VII {]Imchpw Bbncnt¡­XmWv. C¯c¯nÂ
AphZn¡s¸Sp¶ ]m«w, ]m« I£nbpsS nbampkrX ]n´pSÀ¨¡mÀ¡v
]m«¡memh[n Xocpwhsc Ap`hn¡mhp¶XmWv. F¶m Ch Hcp Xc¯nepw
]m«I£nt¡m A´cmhIminIÄt¡m Aym[os¸Sp¯mhp¶XÃ.
(2) dhyq UnhnjW Hm^okÀ ]m«hyhØbn AphZn¨ `qan
]m« hyhØIÄ¡p hncp²ambn D]tbmKn¡p¶ ]£tam ]m«w
ÂIns¡m­pÅ D¯chnse hyhØIÄ ]men¡mXncp¶mtem ]Xn©p
Znhk¯n Ihnbm¯ tm«okv ]m«¡mcp ÂIns¡m­v dhyq UnhnjWÂ
Hm^okÀ¡v {]kvXpX ]m«w d±v sN¿mhp¶XmWv. IqSmsX dhyq UnhnjWÂ
Hm^okÀ ]m«hyhØbn AphZn¨ `qantbm AXnsâ `mKtam kÀ¡mcntm
AYhm s]mXp Bhiy§Ät¡m BhiyapÅ]£w ]m«¡mcv 60
Znhk¡memh[nbpÅ tm«okv ÂIns¡m­pw dhyq UnhnjWÂ
Hm^okÀ¡v ]m«w d±v sN¿mhp¶XmWv.
(3) ]m«tam ssek³tkm GsX¦nepw A¸oensetbm dnhnjnsetbm
Xocpams¯¯pSÀ¶v d±v sN¿pIbpw AtXXpSÀ¶v ]m«¡mc³ `qan
hns«mgnbpIbpw sNt¿­nhcp¶ Ahkc¯n ]m«¡mc³ `qan ssIhiw
h¨ncp¶ Imebfhnv Bp]mXnIamb ]m«¯pI am{Xw A§sbpÅbmfnÂ
n¶pw CuSm¡nbm aXnbmIp¶XmWv.
(4) ]m«w/ ssek³kv AphZn¨n«pÅ kwKXnIfn ChbpsS
hniZmwi§Ä nÝnX amXrIbnepÅ cPnÌdn (Ap_Ôwþ11 ImWpI)
tcJs¸Sp¯n kq£nt¡­Xpw AXmXp Imebfhnse ]m«¯pI
]ncns¨Sp¡p¶Xp kw_Ôn¨ hnhc§Ä hntÃPv Hm^okdn n¶p tiJcn¨v
cPnÌdn tcJs¸Sp¯n kq£nt¡­XpamWv.

60. 59 dhyq UnhnjWÂ Hm^okv amzÂ
45. kÀ¡mÀ Hm^okv ]cnkc§Ä ]m«¯nphZn¡Â þ kÀ¡mÀ
Hm^okpItfm Øm]§tfm ØnXn sN¿p¶ `qan ]m«¯nphZn¡p¶Xnp
ap¼mbn _Ôs¸« hIp¸nsâbpw s]mXpacma¯p hIp¸nsâbpw A`n{]mbw
tcJmaqew hm§nbncnt¡­XmWv. C¡mcy¯n hIp¸pIÄ X½nÂ
XÀ¡ap­mIp¶ ]£w XlknÂZmÀ AphZnt¡­ ]m«§fn XÀ¡§Ä
]cnlcn¡p¶XnpÅ NpaXe dhyq UnhnjWÂ Hm^okdnepw dhyq
UnhnjW Hm^okÀ AphZnt¡­ ]m«§fpsS Imcy¯n XÀ¡§Ä
]cnlcnt¡­ NpaXe PnÃmIfIvSdnepw n£n]vXamWv.
(_n) apnkn¸Âþ tImÀ¸tdj³ {]tZis¯ `qan]Xnhv
46. dhyq UnhnjWÂ Hm^okdpsS NpaXeIÄþ tIcf kwØms¯
apnkn¸menän, tImÀ¸tdj³ {]tZi§fnse ]Xnhnp tbmKyamb kÀ¡mÀ
`qan]Xnhp S]SnIÄ¡mbn tIcf apnkn¸Â þ tImÀ¸tdj³ {]tZi§fnse
`qan]Xnhp N«§Ä, 1995 F¶ N«w S¸nem¡nbn«pÅXmWv. {]kvXpX N«§Ä
{]Imcw apnkn¸Â {]tZis¯ `qan]Xnhv I½nän hnfn¨p tNÀ¡pI, tbmK¯nÂ
A²y£X hln¡pI, I½nän Xocpam§Ä (annSvkv) AwKoIcn¡pI
F¶nhbmWv dhyq UnhnjWÂ Hm^okdpsS NpaXeIÄ.
47. ]Xn¨p ÂImhp¶ `qan, ]Xnh[nImcn F¶nhþ (1) apnkn¸Â,
tImÀ¸tdj³ {]tZi§fn hyànIÄ¡pw IpSpw_§Ä¡pw
hmkØe¯ntm ISapdnIÄ sI«p¶Xntm {]tbmPIcamb
Ap`hmhImi¯ntm (Beneficial Enjoyment) Bbn `qan ]Xn¨p
ÂIp¶XnpÅ A[nImcn PnÃm IfIvSdmWv. F¶m Øm]§Ä¡v
(Institutions) `qan ]Xn¨p ÂIp¶XnmIs« kÀ¡mcnv am{XamWv
A[nImcapÅXv.
(2) `qan]Xnhv F¶Xn ]m«w, ssek³kv F¶nhbpw
DÄs¸Sp¶XmIp¶p. ap³kn¸Â/ tImÀ¸tdj³ {]tZi§fn hyànIÄ¡v
`qan ]m«¯ntm ssek³kntm AphZn¡p¶XnpÅ A[nImcn PnÃm
IfIvSdpw Øm]§Ä¡mbn `qan ]m«¯ntm ssek³kntm AphZn¡p¶Xv
kÀ¡mcpamIp¶p.
(3) Cu N«§Ä {]Imcw hmkKrl nÀ½mW¯nmbn Hcp IpSpw_¯nv
]Xn¨p ÂImhp¶ `qanbpsS ]camh[n hnkvXoÀ®w apnkn¸Â {]tZi¯v
4.05 BÀkpw tImÀ¸tdj³ {]tZi§fn 2.02 BÀkpw Bbncn¡p¶XmWv.

61. 60tIcf em³Uv dhyq amz hmeywþIV
F¶m Ab `qanbpsS IqSpX KpWIcamb D]tbmK¯nmbpÅ ]Xnhnsâ
kwKXnbn ]camh[n hnkvXoÀ®w apnkn¸menän, tImÀ¸tdj³
{]tZi§fn bYm{Iaw 2.02 BÀkv, 1.21 BÀkv F¶n§sbmWv.
48. apnkn¸Â {]tZis¯ `qan ]Xnhv I½nän þ (1) apnkn¸Â
{]tZi§fnse FÃm¯cw `qan]XnhpIfnepw At]£Ifnt·Â ip]mÀi
kaÀ¸n¡p¶Xnmbn kÀ¡mÀ Kkäv hnÚm]w aptJ Hcp apnkn¸Â
`qan ]Xnhv I½nän cq]oIcn¡p¶XmWv. {]kvXpX `qan ]Xnhp I½nänbpsS
I¬hodpw A²y£pw dhyq UnhnjWÂ Hm^okÀ Bbncn¡p¶XmWv.
apnkn¸Â `qan ]Xnhp I½nänbnse aäv AwK§fpsS hnhc§Ä NphsS
tNÀ¡p¶p.
(i) nbak`bn {]mXnn[yapÅ FÃm cmjv{Sob ]mÀ«nIfpsSbpw
Hmtcm {]Xnn[nIÄ hoXw
(ii) apnkn¸menänsbtbm AXnsâ GsX¦nepw `mKs¯tbm
{]Xnn[oIcn¡p¶ ]mÀesaâwKw/ nbak`mwKw
(iii) `qan ØnXnsN¿p¶ {]tZis¯ Iu¬knedpw ap³kn¸Â
sNbÀampw
(iv) ]«nIPmXn/ ]«nItKm{XhÀK hn`mK§fn n¶pw kÀ¡mÀ
manÀt±iw sN¿p¶ HcwKw.
(v) Xmeq¡v XlknÂZmÀ
(vi) apnkn¸Â {]tZi¯v `qan]Xnhv kvs]jy XlknÂZmÀ
Ds­¦n At±lw.
(2) apnkn¸menän `qan]Xnhv I½nän¡v Bhiysa¶p IcpXp¶
Ahkc§fnseÃmw tbmKw tNcmhp¶XmWv. F¶m c­p tbmK§Ä
X½nepÅ CSthf aq¶p amk¯n Ihnbm³ ]mSpÅXÃ. apnkn¸Â `qan
]Xnhv I½nän tbmKw tNcp¶Xnv nÝbn¨n«pÅ Izmdw BsI AwK§fpsS
aq¶nsem¶mbn nPs¸Sp¯nbn«pÅXpamWv. F¶ncp¶m IqSnbpw GsX¦nepw
tbmK¯n nÝnX Izmdw XnIbmsX hcp¶ ]£w I½nänbpsS ap¼msI
tbmK¯n hbv¡p¶Xnv nÀt±in¡s¸« At]£Ifn³ta DNnXamb
XocpamsaSp¡p¶Xnpw `qan ]Xn¨p ÂIp¶Xnpw PnÃm IfIvSÀ¡v
A[nImcapÅXmWv.
49. ]Xnhp I½nänbpsS NpaXeIÄ þ (1) `qan ]Xnhv At]£Ifn³taÂ
]Xnhp¯chp ]pds¸Sphn¡p¶Xnv ip]mÀi ÂIpIbmWv ]Xnhv I½nänbpsS
{][m IÀ¯hyw. CXnte¡mbn bYmkabw `qan ]XnhpI½nän hnfn¨p
tNÀ¡­ D¯chmZn¯w I¬hoÀ IqSnbmb dhyq UnhnjWÂ Hm^okdnÂ

62. 61 dhyq UnhnjWÂ Hm^okv amzÂ
n£n]vXamWv. tbmKw tNcp¶Xp kw_Ôn¨v tbmKØew, XobXn, kabw
F¶o hnhc§Ä DÄs¡mÅn¨v tcJmaqeapÅ Adnbn¸v I½nänbwK§Ä¡v
tbmK¯obXn¡v IpdªXv c­p Znhkw ap¼msb¦nepw ÂtI­XmWv.
IqSmsX tbmK S]SnIÄ tcJs¸Sp¯n kq£n¡p¶Xnv Hcp annSvkv _p¡v
h¨p t]mcp¶Xnpw dhyq UnhnjW Hm^okÀ NpaXes¸«ncn¡p¶p.
(2) hoSphbv¡p¶Xntm IS nÀ½n¡p¶Xntm kao] ]Xnhp `qanbpsS
KpWIcamb Bhiy¯ntm `qan ]Xn¨p In«p¶XnpÅ At]£IfmWv I½nän
]cnKWnt¡­Xv. CXnte¡mbn ]Xnht]£IÄ N«¯nse Ap_Ôwþ2
{]ImcapÅ tm«okn³taepÅ AtzjW hnNmcW kw_Ôn¨ tcJIÄ
klnXw I½nän ap¼msI ]cnKWbv¡p hbvt¡­XmWv. At]£IÄ
]cnKWn¡pt¼mÄ NphsS tNÀ¡p¶ hkvXpXIÄ/ tcJIÄ AwK§sf
t_m[ys¸Spt¯­XmWv.
(i) At]£Isâ t]cpw taÂhnemkhpw IpSpw_ hmÀjnI hcpamhpw
(ii) `qan Xncn¨dnbp¶XnpÅ hniZmwi§Ä
(iii) AwKoIrX ]Xnhv enÌv
(iv) Bt£]§tfm AhImihmZ§tfm e`n¨n«pÅ ]£w Ah
XoÀ¸m¡nbn«pÅXp kw_Ôn¨ tcJIÄ.
(3) lmPcmb AwK§fpsS men aq¶n IpdbmsXbpÅ
AwK§Ä ApIqen¡p¶ ip]mÀiIÄ ]cnKWn¨v ]Xnh[nImcn¡v ]«bw
AphZn¡mhp¶XmWv. F¶m Bhiyamb `qcn]£w e`n¡msXhcp¶
At]£IfpsS kwKXnbn N«{]Imcw tbmKysa¶p ImWp¶hbnÂ
]Xn¨pÂIp¶Xnmbn PnÃm IfIvSÀ¡v DNnXamb XocpamsaSp¡mhp¶XmWv.
(4) tbmK S]SnIÄ Ahkmn¸n¨mepS³ tbmKS]Sn¡pdn¸v
(annSvkv) X¿mdm¡n Xsâ Is¿m¸v tNÀ¯v dhyq UnhnjW Hm^okÀ
BbXnsâ ]IÀ¸pIÄ I½nänbwK§Ä¡v ÂtI­Xpw Hcp ]IÀ¸v PnÃm
IfIvSÀ¡v kaÀ¸nt¡­XpamWv.
****

63. 62tIcf em³Uv dhyq amz hmeywþIV
A²ymbwþ 5
t]m¡phchv
50. t]m¡phchv N«§Äþ (1) cPntÌÀUv `qanIfpsS nbampkrX
ssIamäs¯ XpSÀt¶m ]«b S]SnIÄ aptJtbm nehnse cPntÌÀUv
DSabpsS hnhc§fpw `qanbpsS hnhc§fpw tcJs¸Sp¯n X­t¸À IW¡pIÄ
mfXoIcn¨p kq£n¡pIbpw AXphgn nehnse ssIhi¡mcnÂn¶pw
`qnIpXn bYmkabw CuSm¡pIbpw sN¿pI F¶ Dt±iy¯nÂ
S¸nem¡nbn«pffXmWv 1966 se tIcf t]m¡phchv N«§Ä.
(2) cPntÌÀUv DSaIÄ kzta[bm S¯p¶ ssIamä§Ä¡p ]pdta
dhyq tee§Ä, tImSXn S]SnIÄ F¶nhbpsS `mKambpff nÀ_Ô
ssIamä§fpw t]m¡phchnp hnt[bamWv. C¯c¯n t]m¡phchv
S]SnIÄ ssIs¡mffpt¼mÄ ssIamäw sN¿s¸Sp¶ `qan k_vUnhnj³
sNt¿­Xnsæn A¯cw t]m¡phchpIÄ XoÀ¨ sN¿p¶Xnv hntÃPv
Hm^okÀamscbpw k_v Unhnj³ Bhiyapff t]m¡phchv tIkpIÄ XoÀ¨
sN¿p¶Xnv XlnknÂZmÀamscbpamWv NpaXes¸Sp¯nbn«pffXv.
(3) C¯c¯n hntÃPv Hm^oktdm XlknÂZmtcm t]m¡phchv
At]£bnt·Â kzoIcn¡p¶ Xocpam§fn Bt£]apff I£nIÄ¡v
A¸o kaÀ¸n¡p¶Xnv 1966 se t]m¡phchv N«§fn hyhØIfpffXmWv.
51. t]m¡phchpambn _Ôs¸«v dhyq UnhnjW Hm^oknse
S]Sn{Ia§Äþ k_v Unhnj³ Bhiyapff t]m¡phchpIÄ, XÀ¡apff
]n´pSÀ¨m t]m¡phchpIÄ F¶nhbmWv Xmeq¡v Xe¯n XoÀ¨ sN¿p¶Xv.
C¯c¯nepff XoÀ¸pIÄs¡Xnsc ^b sN¿s¸Sp¶ A¸oepIfnt·Â
nbampkrX S]SnIÄ kzoIcn¨v A¸oepIÄ XoÀ¸m¡pI F¶XmWv 1966
se tIcf t]m¡phchv N«§Ä {]Imcw dhyq UnhnjW Hm^okpIÄ¡p
_m[Iamb Htcsbmcp S]Sn{Iaw. e`n¡p¶ A¸o lÀPnIÄ ^benÂ

64. 63 dhyq UnhnjWÂ Hm^okv amzÂ
kzoIcn¡pI, ImeXmakw am¸mt¡­Xps­¦n AXnpff S]SnIÄ
ssIs¡mffpI, _Ôs¸« I£nIsf hnNmcW sN¿pIbpw samgnIÄ
tiJcn¡pIbpw tcJIÄ ]cntim[n¡pIbpw sN¿pI F¶n§sbpff
S]Sn{Ia§Ä ]men¨mIWw A¸oepIÄ XoÀ¸mt¡­Xv.
52. A¸oet]£þ -(1) XlknÂZmtcm sU]yq«n XlknÂZmtcm XoÀ¸m¡nb
Hcp t]m¡phchv tIkn {]kvXpX D¯chv ssI¸än ap¸Xv Znhk§Ä¡Iw
_Ôs¸« I£n¡v dhyq UnhnjW Hm^okÀ ap¼msI Hcp A¸o lÀPn
t_m[n¸n¡mhp¶XmWv. C¯c¯n ap¸Xv Znhkw IW¡m¡p¶XnÂ
D¯chnsâ ]IÀ¸v tSmsSp¯ kabw Hgnhmt¡­XmWv. ap¸XpZnhkw
IW¡m¡p¶Xnv D¯chv/Xocpamw A¸o lÀPn¡mcv e`n¨ XobXn
AdnbpI F¶Xv AnhmcyamIbm C¯c¯nepff D¯chpIÄ/
Xocpam§fpsS AkepIÄ AYhm km£ys¸Sp¯nb ]IÀ¸pIÄ
AphZn¡pt¼mÄ A¯cw D¯chpIfpsS/Xocpam§fpsS adp]pd¯v
AphZn¨ XobXn tcJs¸Spt¯­Xpw AÀlXbpff A[nImcn BbXv H¸ph¨v
km£ys¸Spt¯­XpamWv.
(2) XlknÂZmcpsS / sU]yq«n XlknÂZmcpsS Xocpam¯nsâ /
D¯chnsâ ASbmfklnXw ]IÀt¸mSp IqSnbÃmsXbpff bmsXmcp A¸oepw
^ben kzoIcn¡m³ ]mSpffXÃ. A¸o lÀPnIfn 50/þ cq]bpsS tImÀ«v
^o Ìm¼v, h¡o aptJ kaÀ¸n¡p¶ tIkpIfn am{Xw {]kvXpX 50/þ
cq] aqeyapÅ tImÀ«v ^o Ìm¼v IqSmsX 100/þ cq]bpsS eoK s_^näv
^­v Ìm¼v F¶nh ]Xn¨ncnt¡­Xpw FXrI£nIfpsS BsI
F®¯nt¡mÄ c­p IqSpX F¶ IW¡nv A¸oet]£IfpsSbpw
DffS¡§fpsSbpw ]IÀ¸pIÄ DÄs¡mÅn¨ncnt¡­XpamWv.
53. ImeXmakw am¸m¡mhp¶XmsW¶v þ (1) XlknÂZmcpsStbm
sU]yq«n XlknÂZmcpsStbm D¯chv AYhm Xocpam¯nsXncmbn
{]kvXpX D¯chv/Xocpamw ssI¸än ap¸Xv Znhk§Ä¡pffn A¸o lÀPn
^b sN¿Wsa¶v hyhØbps­¦nepw BbXv t_m[n¸n¡p¶XnÂ
hogvNbp­mIp¶ Ahkc§fnÂ, ImeXmak¯nv aXnbmb ImcWaps­¶v
A¸oe[nImcnbmb dhyq UnhnjW Hm^okÀ¡v t_m[yamIp¶ ]£w
ap¸Xp Znhk§Ä¡ptijw e`n¡p¶ lÀPnIfpw ^benÂ
kzoIcn¡mhp¶XmWv. C¯cw kwKXnIfn A¸o lÀPns¡m¸w
ImeXmakw am¸m¡n e`n¡p¶Xnpff {]tXyImpaXn At]£,
ImeXmakap­mbXnpff ImcW§Ä t_m[ys¸Sp¯p¶Xnmhiyamb
tcJIÄ F¶nhbpw DffS¡w sNbvXncnt¡­XmWv.
(2) nÝnX Ime]cn[n¡ptijw ^b sN¿s¸« A¸oÂ
lÀPns¡m¸w ImeXmakw am¸m¡p¶Xnpff {]tXyImpaXn At]£ ^bÂ

65. 64tIcf em³Uv dhyq amz hmeywþIV
sNbvXn«nÃm¯]£w {]kvXpX hnhcw ^ben tcJs¸Sp¯ns¡m­v A¸oÂ
lÀPn nckn¡mhp¶Xpw C¯c¯n nckn¨psIm­pff Xocpamw
D¯chnsâ (Order) cq]¯n Bbncnt¡­XpamWv. nckn¨psIm­pff
D¯chnsâ ]IÀ¸v A¸o lÀPn¡mc³, XlknÂZmÀ, hntÃPv Hm^okÀ
F¶nhÀ¡v Ab¨p ÂIm³ dhyq UnhnjW Hm^okÀ _m[yØmWv.
(3) nÝnX kab]cn[n¡ptijw ^b sN¿s¸« A¸oÂ
lÀPns¡m¸w ImeXmakw am¸m¡p¶Xnpff At]£bpw DÄ¡mffn¨n«pff
]£w BbXv ]cntim[n¨pw Ap_Ôambn kaÀ¸n¨n«pff tcJIÄ
]cntim[n¨pw ImeXmakw am¸m¡mhp¶XmsW¦n {]kvXpX hnhcw
^ben tcJs¸Sp¯ns¡m­pw dhyq UnhnjW Hm^okÀ Hcp D¯chp
]pds¸Sphnt¡­Xpw BbXv A¸o lÀPn¡mc³, XlknÂZmÀ, asäXnÀ
I£nIÄ F¶nhÀ¡v Ab¨psImSpt¡­XpamWv.
54. A¸o cPnÌÀ þ t]m¡phchpambn _Ôs¸«v e`n¡p¶ FÃm
A¸oet]£Ifpw Ah e`n¨ XobXnbnÂXs¶ nÝnX amXrIbnepff A¸oÂ
cPnÌdn tNÀt¡­XmWv. C¯c¯n A¸oepIÄ cPnÌdn tNÀt¡­Xv
Ie­À hÀj{Ia¯nembncnt¡­Xpw Pphcn H¶p apXÂ Unkw_À 31
hsc ^b sN¿s¸Sp¶ A¸oet]£IÄ¡v XpSÀ¨bmb {Ia ¼À
ÂtI­XpamWv. A¸o cPnÌÀ Hmtcm amkhpw Ahkm {]hr¯n Znhkw
konbÀ kq{]­v ]cntim[nt¡­Xpw A¸o lÀPnIfn S]SnIÄ
ssIs¡mffp¶Xn ImeXmakw tcnSp¶nsöpd¸phcpt¯­Xpw cPnÌÀ
]cntim[n¨n«pff hnhcw BbXn tcJs¸Sp¯n Xsâ Is¿m¸pw XobXnbpw
tNÀt¡­XpamWv. cPnÌdnsâ amXrI Ap_Ôwþ 6 Bbn tNÀ¯ncn¡p¶p.
55. A¸oent·epff S]Sn{Ia§Äþ (1) A¸o lÀPn ^benÂ
kzoIcn¨mepS³ dhyq UnhnjW Hm^okÀ _Ôs¸« FÃm I£nIÄ¡pw
hnNmcW XobXn, kabw , Øew F¶nh kqNn¸n¨psIm­v Hcp tm«okv
Abbvt¡­XmWv. CtXmsSm¸w A¸oenm[mcamb t]m¡phchv XoÀ¨
sNbvX A[nImcntbmSv A¸o lÀPnbnt·epff JÞnI Xncn¨pff {]XnhmZ
]{XnI X¿mdm¡n kaÀ¸n¡p¶Xnpw t]m¡phchnsâ Ak ^bÂ
kaÀ¸n¡p¶Xnpw nÀt±iw ÂtI­XpamWv. Ak ^b ãs¸«n«pff
kwKXnbn aäv tcJIfpsSbpw sXfnhpIfpsSbpw ASnØm¯n dhyq
UnhnjW Hm^okÀ¡v A¸oent·Â N«§fpimkn¡pw {]Imcapff
S]SnIÄ ssIs¡mffmhp¶XmWv.
(2) A¸oÂhmZn, k¦S¡mcmb aäp I£nIÄ F¶nhÀs¡m¸w
t]m¡phchv XoÀ¨ sNbvX A[nImcnsbbpw dhyq UnhnjW Hm^okÀ
tcn tIÄt¡­XmWv. A¸oen XocpamsaSp¡p¶XnÂ
ImeXmak¯nnSbm¡p¶nsöv Dd¸p hcp¯ns¡m­v dhyq UnhnjWÂ

66. 65 dhyq UnhnjWÂ Hm^okv amzÂ
Hm^okÀ¡v, k¦S¡mcmb I£nIÄ Bhiys¸Sp¶]£w tcJItfm
sXfnhpItfm lmPcm¡p¶Xnv aXnbmbXpw bpàambXpamb kabw
AphZn¡mhp¶XmWv.
(3) A¸o lÀPn ]cnKWn¨pw _Ôs¸« I£nIÄ¡v ]dbmpffXv
tI«pw dhyq UnhnjW Hm^okÀ¡v A¸oenm[mcamb t]m¡phchv tIkv
XoÀ¨ sNbvX S]Sn icnh¨psIm­v A¸o lÀPn Xffn
Xocpamn¡mhp¶tXm, t]m¡phchv S]Sn d±psNbvXpsImt­m BbXnÂ
Fs´¦nepw t`ZKXnIÄ nÀt±in¨psImt­m A¸o lÀPn
AphZn¡mhp¶tXm BWv. A¸o lÀPn XoÀ¸m¡ns¡m­pff dhyq
UnhnjWÂ Hm^okdpsS Xocpamw D¯chnsâ (Order)
cq]¯nembncnt¡­Xpw BbXnsâ adp]pd¯v AphZn¨ XobXn
tcJs¸Sp¯n konbÀ kq{]­v H¸phbvt¡­XpamWv.
(4) `qan ssIamäw sNbvXn«pffXv cPntÌÀUv ssIhi¡mcÃmXncn¡pI,
Iq«pX­t¸cnsâ kwKXnIfn FÃm ]«mZmc·mcpw DÄs¸SmsX `qan
]qÀ®ambpw ssIamäw sN¿pI, hnkvXoÀ®¯nsetbm kvsI¨nsetbm
FepIIfnsetbm ]nghpIÄ nan¯w ssIamä `qanbn hyXymkap­mIpI,
t]m¡phchv S]Snbnse dhyq ¼À, hnkvXoÀ®w F¶nh
tcJs¸Sp¯nbXnse ¢dn¡Â ]niIpIÄ, `qan `mKw sNbvXXns XpSÀ¶v
t]m¡phchv S]SnIÄ ssIs¡m­t¸mgp­mb hnkvXoÀ® hyXymkw,
t]m¡phchv sNbvX `qanbn kÀ¡mÀ hkvXphIItfm aäp cPntÌÀUv `qanItfm
DÄs¸«phcpI, t]m¡phchv S]SnIfn tm«okpIÄ {]kn²oIcn¡p¶
XpÄs¸sSbpff nbampkrX S]SnIÄ ssIs¡mffmsX hcnI,
S]Sn{Ia§fn hkvXpXm]camb hogvNIfp­mIpI F¶o Bt£]§fnÂ
I£nIsf tI«pw tcJIÄ ]cntim[n¨pw dhyq UnhnjW Hm^okÀ¡v
ta D]JÞnI (3)  ]cmaÀin¨n«pff coXnbn DNnXamb Xocpamw
ssIs¡mÅmhp¶XmWv.
56. `qanbnt·epff nbampkrX DSamhImiw kw_Ôn¨ XÀ¡§Äþ
1966 se t]m¡phchv N«§Ä S¸nem¡nbn«pffXv nehnse cPntÌÀUv
ssIhi¡msc Is­¯n AhcnÂn¶pw `qnIpXn CuSm¡p¶Xnmbn dhyq
dn¡mÀUpIÄ ({]tXyIn¨v X­t¸À A¡u­v) mfXoIcn¡pI F¶
Dt±iy¯n am{XamWv. bmsXmcmfpsSbpw GsX¦nepw `qanbnt·epff
nba]camb DSamhImiw kw_Ôn¨ Xocpamw t]m¡phchv S]SnIfneqsS
ssIs¡mffmmhnsöpw A¯cw XÀ¡§Ä Hcp A[nImcnXbpff knhnÂ
tImSXnbpsS am{Xw Xocpam¯np hnt[bamsW¶papff N«w 16 se hyhØ
A¸o lÀPnIfn XocpamsaSp¡p¶Xnepw _m[Iambncn¡p¶XmWv.
57. tm«okpIfpw D¯chpIfpw S¯p¶Xvþ - A¸o lÀPnbpambn

67. 66tIcf em³Uv dhyq amz hmeywþIV
_Ôs¸« FÃm¯cw tm«okpIfpw D¯chpIfpw I£nIÄ¡v / AhÀ
nbampkrXw NpaXes¸Sp¯nbhÀ¡v tcnt«m aXnbmb Ìm¼v ]Xn¨v
taÂhnemkw tcJs¸Sp¯nb IhÀ lmPcm¡nbn«pÅ ]£w cPntÌÀUv X]mÂ
aptJtbm ÂImhp¶XmWv. IqSmsX tm«okpIfpw D¯chpIfpw hntÃPv
DtZymKØÀ aptJbpw ssIamdmhp¶XmWv. tm«okv I£nIfpsS A`mh¯nÂ
IpSpw_¯nse {]mb]qÀ¯nbmb HcwK¯np ÂIns¡mt­m I£nbpsS
ØncXmak hkXnbn ]Xn¨psImt­m BbXv S¯mhp¶XmWv.
58. hnNmcW S¯p¶Xnv ]Icw NpaXe ÂIm³ ]mSnsövþ -A¸oÂ
lÀPnbn XocpamsaSp¡p¶Xnpff A¸o A[nImcnbmbn dhyq
UnhnjWÂ Hm^oksdbmWv NpaXes¸Sp¯nbn«pffXv. hnNmcW S¯pI,
samgn tiJcn¡pI F¶o S]SnIÄ dhyq UnhnjWÂ Hm^okÀ tcn«mIWw
kzoIcnt¡­Xv. CXnte¡mbn bmsXmcp ImcWhimepw Xsâ
IogptZymKØsc NpaXes¸Sp¯m³ ]mSnÃm¯XmWv.
****

68. 67 dhyq UnhnjWÂ Hm^okv amzÂ
A²ymbwþ 6
`qkw-c-£Ww
59. `qkw-c-£W nb-ahpw kÀ¡mÀ hI `qan-Ifpwþ (1) kÀ¡mÀhI `qan-
I-fnse A-[n-IrX {]th-i--§sf ntcm-[n-¡p-I, Ah Hgn-¸n-¡p-I, It¿-ä-¡mÀ¡v
in£ Dd-¸m-¡pI F¶o e£y-§-tfmsS kwØm-¯v S-¸n-em-¡n-bn-«pÅ nb-
a-amWv 1957 se tIcf `qkw-c-£W nb-aw. {]kvXpX nb-a-¯n--p-k-c-W-
ambn 1958-  `qkw-c-£W N«-§fpw kwØm-¯v S-¸n hcp-¯n-bn-«p-Å-
XmW.v {]kvXpX N«-§-fnse 4-þmw N« {]Imcw kÀ¡mÀ hI `qan-IÄ kwc-£n-
¡pI F¶Xv FÃm hn`mKw dhyq Poh--¡m-cp-sSbpw {]mY-an-I-amb IÀ¯-hy-
am-Ip-¶p.
(2) kÀ¡mÀ hI hkvXp-h-I-IÄ kwc-£n-¡p-¶-Xn-m-bmWv Cu nb-
ahpw N«hpw S-¸n hcp-¯n-bn-«p-Å-Xv. kÀ¡mÀhI- h-kvXp-hI-IÄ F¶-XnÂ
`qkw-c-£W nb-a-¯nse 3, 4 hIp-¸p-I-fn nÀh-Nn-¨n-«p-Å-Xmb ]pd-t¼m-¡p-
I-f-Ãm¯ kÀ¡mÀ `qan-IÄ, ]pd-t¼m-¡p-IÄ F¶n-h-bm-WpÄs¸-Sp-¶-Xv. ]pd-
t¼m-¡-Ãm¯ kÀ¡mÀ `qan-IÄ F¶Xn tIc-f-¯n-p-Ån-epÅ CXc kwØm
kÀ¡m-cp-I-fpsS DS-a-Ø-Xbn-epÅ `qan-IÄ, ]©m-b-¯v, apn-kn-¸Â tImÀ¸-td-
j³ F¶n-hbv¡v DS-am-h-Im-i-apÅ `qan-IÄ, hnhn[ bqWn-th-gvkn-än-I-fpsS DS-a-
Ø-X-bn-epÅ `qan-IÄ F¶n-hbpw DÄs¸-Sp-¶p. IqSmsX Xncp-þ-sIm¨n lnµp-a-X-
Øm-] nbaw _m[-I-am-bn-«pÅ `qan-IÄ, kÀ¡mÀ Gsä-Sp¯ `qan-IÄ, kÀ¡m-
cn n£n-]vX-amb `qan-IÄ, kÀ¡mÀ Xncn-sI-sb-Sp¯ `qan-IÄ F¶n-hbv¡pw
1957 se tIcf `qkw-c-£W nb-ahpw AXns XpSÀ¶pÅ N«-§fpw _m[-
Iambncn-¡p-¶-Xp-am-Wv.
60. If-IvSdpw Npa-X-e-Ifpwþ (1) Cu nb-a-¯nse 15, 16 hIp-¸p-I-fn-em-bmWv
If-IvS-sd-¡p-dn¨pw If-IvSÀam-cn n£n-]vX-amb A[n-Im-c-§-sf-¡p-dn-¨p-apÅ hyh-
Ø-I-fp-Å-Xv. kÀ¡mÀhI hkvXp-¡-fnse A-[n-IrX It¿-ä-§Ä Is­-¯p-I,

69. 68tIcf em³Uv dhyq amz hmeywþIV
Ah Hgn-¸n-¡p-¶-Xnv nb-am-p-krX S-]-Sn-IÄ kzoI-cn-¡p-I, _ew {]tbm-
Kn¨v It¿-ä-§Ä Hgn-¸n-¡p-I, hne-]n-Sn-¸pÅ hkvXp-¡Ä in-¸n-¡p-Itbm o¡w
sN¿p-Itbm sNbvXn-«pÅ ]£w ]ng, jvS-]-cn-lmcw F¶nh nÀ®-bn-¡p-Ibpw
CuSm-¡p-Ibpw sN¿p-I, Hgn-¸n-¡Â S-]-Sn-IÄ XS-k-s¸-Sp-¯p-¶-hsc Ad-käv
sN¿pIbpw XS-¦-en kq£n-¡p-Ibpw sN¿pI F¶n-h-bmWv 15þmw hIp¸p
{]Imcw Npa-X-e-s¸-Sp-¯-s¸« If-IvS-dn n£n-]vX-amb {][m Npa-X-e-IÄ.
(2) 15þmw hIp¸p {]Im-c-apÅ A[n-Im-c-§Ä hnn-tbm-Kn-¡p-¶-Xn-pÅ
If-IvSÀam-cmbn H«--h[n DtZym-K-Øsc HutZym-Kn-I- ]-Zhn ]cm-aÀint¨m t]cp
]cm-aÀint¨m kÀ¡mÀ Kkäv hnÚm-]w aptJ NpX-e-s¸-Sp-¯n-bn-«pÅXmWv.
C¯-c-¯n dhyq hIp-¸n n¶pw {][m--ambn Npa-X-e-s¸-Sp-¯n-bn-«p-ÅXv
Xmeq¡v Xl-knÂZmÀam-sc-bm-Wv. IqSmsX `qan-]-Xnhv kvs]jy Xl-
knÂZmÀamsc X§-fpsS A[n-Im-c-]-cn-[n-bn-epÅ ]Xn-hnp tbmKy-amb `qan-IÄ
kwc-£n-¡p-¶-Xn-mbpw PnÃ-I-fn nb-an-¡-s¸-Sp¶ Akn-Ìâ v If-IvSÀamsc
{]kvXpX PnÃ-bnse FÃm-¯cw kÀ¡mÀ hI `qanIfpw kwc-£n-¡p-¶-Xn-mbpw
Sn 15þmw hIp¸p {]Im-c-apÅ If-IvSÀam-cpsS A[n-Im-c-§Ä hnn-tbm-Kn-¡p-¶-
Xnv kÀ¡mÀ Npa-X-e-s¸-Sp-¯n-bn-«p-Å-Xm-Wv. Chsc IqSmsX s]mXpacma¯v
hIp¸v mj-WÂ sslth hn`m-K-¯nse Akn-Ìâ v F³Pn-o-bÀamÀ, s]mXp-a-
cm-a¯v hIp¸v Pe-tk-N hn`m-K-¯nse Akn-Ìâ v FIvkn-Iyq-«ohv F³Pn-o-
bÀamÀ, s]mXpacma¯v hIp¸v (sI«nShpw ]mXIfpw) AknÌâ v FIvknIyq«ohv
F³PnobÀamÀ, hwhIp¸nse t^mdÌv sdbv©v Hm^okÀamÀ, Xt±-i-kz-bw-
`-cW Øm] sk{I-«-dn-amÀ F¶n-h-scbpw Ah-chcpsS A[n-Im-c-]-cn-[n-bn-
epÅXpw X§Ä¡v nb{´W/]cn]me NpaXeIÄ DÅXpamb kÀ¡mÀ
`qan-I-fnse It¿-ä-§-sfm-gn-¸n-¡p-¶-Xn-mbn 15þmw hIp¸p {]Im-c-apÅ If-IvSÀam-
cmbn kÀ¡mÀ Npa-X-e-s¸-Sp-¯n-bn-«p-Å-Xm-Wv. 15þmw hIp¸p {]Im-c-apÅ If-IvS-
dpsS Npa-X-e-IÄ NphsS tNÀ¡p-¶-h-bm-Wv.
(i) A-[n-IrX {]th-i--§Ä Is­-¯p-Ibpw XS-bp-Ibpw sN¿pI.
(ii) It¿-ä-¡msc hnNm-cW sN¿p-Ibpw Ah-cpsS samgn tiJ-cn-
¡p-Ibpw sXfn-hp-IÄ AS-bm-f-s¸-Sp-¯p-Ibpw sN¿p-I.
(iii) It¿-ä-§Ä kw_-Ôn¨v A´na Xocp-am--§Ä ]pd-s¸-Sp-hn-
¡p-Ibpw It¿-ä-¡msc Hgn-¸n-¡p-I-bpw -sN-¿p-I.
(iv) It¿-dnb kÀ¡mÀ `qan-bn It¿-ä-¡m-c³ hI-bm-bpÅ tZl-
Þ-§tfm Na-b-§tfm I­p-sI-«p-I.
(v) DNn-X-amb Imc-W-§-fpÅ ]£w s]s«-¶pÅ Hgn-¸n-¡Â (Sum-
maryEviction) S-]-Sn-IÄ ssIs¡m-Åp-I.
(vi) Hgn-¸n-¡Â S-]-Sn-IÄ XS-k-s¸-Sp-¯p¶ ]£w A¯-c-¡msc
AdÌp sN¿p-Ibpw 30 Znh-k-¯n-e-[n-I-cn-¡m¯ Ime-b-f-hn XS-¦-en-Â-

70. 69 dhyq UnhnjWÂ Hm^okv amzÂ
kq£n¡pIbpw sN¿pI
(3) F¶m 16þmw hIp¸p {]Im-c-apÅ If-IvS-dpsS Npa-X-e-I-fm-Is« A¸o-
ep-Itfm dnhn-j-p-Itfm ^b-en kzoI-cn-¡p-I, Ah-bn hnNm-c-W S-¯p-I,
A¸oÂ/ dnhn-j³ lÀPn tIkn DNn-X-amb D¯-c-hp-IÄ ]pd-s¸-Sp-hn-¡pI F¶n-
h-bm-Wv. dhyq Unhn-j-WÂ Hm^o-ksd Cu nb-a-¯nse 16þmw hIp¸p {]Im-
c-apÅ If-IvS-dmbn kÀ¡mÀ ntbm-Kn-¨n-«p-Å-Xm-Wv. Cu nb-a¯nse 15þmw
hIp¸p {]Im-c-apÅ If-IvS-dpsS A[n-Im-c-§Ä hnn-tbm-Kn-¡p-¶-Xnv dhyq
Unhn-j-W Hm^o-ksd kÀ¡mÀ Npa-X-e-s¸-Sp-¯n-bn-«n-sÃ-¶Xv {]tXyIw {i²n-
t¡-­-Xm-Wv.
61. dhyq Unhn-j-WÂ Hm^o-k-dpsS Npa-X-e-IÄ --þ Cu nb-a-¯nse
15þmw hIp¸p {]Imcw A[n-Im-c-s¸-Sp-¯-s¸«Xpw dhyq UnhnjW Hm^okÀ
AÃm¯Xpamb GsX-¦nepw Hcp DtZym-K-Øsâ Xocp-am--¯n-t·tem D¯-c-
hnt·tem S-]-Sn-bnt·tem k¦-S-¡m-c-mb GsXmcp hyàn¡pw dhyq Unhn-
j-W Hm^o-kÀ ap¼msI Hcp A¸o lÀPn ^b sN¿m-hp-¶-Xm-Wv. C¯-
c-¯n ^b sN¿-s¸-Sp¶ lÀPn-IÄ ^b-en kzoI-cn-t¡­Xpw nbam-p-
krX S-]-Sn-IÄ kzoI-cn-¨p-sIm­v A¸o lÀPn Ap-h-Zn-¡p-Itbm nc-kn-
¡p-Itbm sNt¿­XpamWv.
62. A¸o lÀPnþ (1) 15þmw hIp¸p {]Imcw A[n-Im-c-s¸-Sp-¯-s¸« Hcp-tZym-
K-Øsâ D¯-c-hnÂ/ Xocp-am--¯n k¦-S-a-p-`-hn-¡p¶ GsXm-cmÄ¡pw
{]kvXpX D¯-c-hn-sâtbm Xocp-am--¯n-sâtbm ]IÀ¸v e`n¨v 30 Znh-k-¯n-
Iw dhyq Unhn-j-W Hm^o-kÀ ap¼msI Hcp A¸o t_m[n-¸n-¡m-hp-¶-
Xm-Wv. D¯-c-hn-sâtbm Xocp-am--¯n-sâtbm ]IÀ¸v ssI¸än 30 Znh-k-¯n-p-
tijw ^b sN¿-s¸-Sp¶ A¸o-ep-IÄ H¶pw-Xs¶ ]cn-K-W-mÀl-a-Ãm-¯-Xm-
Wv.
(2) F¶m nÝnX 30 Znh-k-§Ä¡pÅn A¸o lÀPn ^b sN¿m-
Xn-cp-¶-Xnv aXn-bmb Imc-W-§-fp-Å-Xmbn dh-yq Unhn-j-W Hm^o-kÀ¡v
t_m[y-s¸-Sp¶ ]£w nÝnX ka-b-]-cn-[n-¡p-tijw ^b sN¿-s¸-Sp¶
A¸o lÀPn-Ifpw kzoI-cn-¡m-hp-¶-Xm-Wv. C¯-c-¯n 30 Znhk-§Ä¡p-tijw
^b sN¿-s¸-Sp¶ A¸o lÀPn-IÄs¡m¸w Ime-Xm-akw am¸m-¡p-¶-Xn-mbn
{]tXy-Im-p-aXn lÀPn ^b sNt¿-­Xpw Bh-iy-amb tcJIÄ DÅ-S¡w
sNbvXn-cn-t¡-­-Xp-am-Wv. _Ô-s¸« tcJ-IÄ ]cn-tim-[n¨v Ime-Xm-a-k-¯n-pÅ
ImcWw bpàn-k-l-sa¶v t_m[y-s¸-Sp¶ ]£w Ime-Xm-akw am¸m-¡n-s¡m­v
dhyq Unhn-j-WÂ Hm^o-kÀ Xocp-am--sa-Sp-t¡-­Xpw {]kvXpX Xocp-amw
Hcp D¯-c-hnsâ cq]-¯n-em-bn-cn-t¡-­-Xp-am-Wv.
(3) GXp Xocp-am--¯nv/ D¯-c-hnv FXn-cm-bmtWm Hcp A¸o lÀPn
t_m[n-¸n-¡s¸Sp¶Xv {]kvXpX Xocp-am--¯nsâ/ D¯-c-hnsâ Hcp km£y-s¸-

71. 70tIcf em³Uv dhyq amz hmeywþIV
Sp-¯nb ]IÀ¸v DÅ-S¡w sNbvXn-«n-Ãm¯ A¸o-ep-IÄ ]cn-K-W-mÀl-a-Ãm-¯-
Xm-Wv. FÃm A¸o lÀPn-I-fnepw 50/þ -cq-]-bpsS tImÀ«v ^o Ìm¼pw, h¡oÂ
apJm´cw kaÀ¸n¡p¶ tIkpIfn {]kvXpX 50/þ cq] aqeyapÅ tImÀ«v ^o
Ìm¼v IqSmsX 100/þ cq]-bpsS eoK s_-^näv ^­v ap{Z-bpÅ tImÀ«v ^o
Ìm¼pw ]Xn-¨n-«p-s­¶v Dd-¸p-h-cp-t¯-­-Xp-am-Wv. am{XaÃ, FXnÀ I£n-I-
fpsS F®-¯n-t-¡mÄ c­p IqSp-X F¶ {Ia-¯n A¸o lÀPn-bpsS
]IÀ¸p-IÄ D­m-bn-cn-t¡-­-Xp-am-Wv.
(4) nÝnX ka-b-]-cn-[n-¡p-tijw A¸o ^b sN¿p-I, aXn-bmb
tImÀ«v ^o Ìm¼v ]Xn-¡m-Xn-cn-¡p-I, tNmZyw sN¿-s¸-Sp¶ D¯-c-hn-sâtbm
Xocp-am--¯n-sâtbm km£y-s¸-Sp-¯nb ]IÀ¸v DÅ-S¡w sN¿m-Xn-cn-¡p-I, If-
IvS-dpsS (15þmw hIp¸p {]Im-c-ap-Å) A´na Xocp-amw D­m-Ip¶Xnp ap¼mbn
A¸o-ep-IÄ ^b sN¿pI F¶o-b-h-k-c-§-fn dhyq Unhn-j-W Hm^o-
kÀ¡v A¸o lÀPn nc-kn-¨p-sIm­v Xocp-am--sa-Sp-¡m-hp-¶Xpw Imc-W-§Ä
tcJ-s¸-Sp-¯n-s¡m­v Hcp D¯-chv ]pd-s¸-Sp-hn-¡m-hp-¶-Xp-am-Wv. C¯-c-¯nÂ
nc-kn-¨p-sIm-­pÅ D¯-c-hnsâ ]IÀ¸p-IÄ 15þmw hIp¸p {]Imcw A[n-Im-c-
s¸-Sp-¯-s¸« If-IvSÀ, A¸o hmZn, Xl-knÂZmÀ, hntÃPv Hm^o-kÀ F¶n-
hÀ¡v Ab¨p sImSp-t¡-­-Xp-am-Wv.
63. A¸o-en³ta-epÅ S-]-Sn-{I-a-§Ä þ (1) A¸o ^b sN¿-s¸-«m-ep-S³
Bb-Xnsâ hni-Z-hn-h-c-§Ä nÝnX amXr-I-bn-epÅ A¸o cPn-Ì-dn (A-p-
_-Ôwþ 6 ImWp-I) tNÀt¡-­Xpw Ime-Xm-akw am¸m-t¡-­-XpÅ ]£w BbXv
]cn-tim-[n¨v DNn-X-amb Xocp-am--sa-Sp-t¡-­-Xp-am-Wv. XpSÀ¶v GXv DtZym-K-Øsâ
Xocp-am--¯n-s-Xn-sc-bmtWm A¸o ^b sNbvXn-«p-ÅXv B DtZym-K-Øv
A¸o lÀPn Hcp {]Xn Ab¨p ÂtI-­Xpw JÞnI Xncn-¨pÅ adp-]Sn,
A¸oenm-[m-c-amb ^b Bh-iy-aqÅ ]£w BbXv, aäp tcJ-IÄ / tm«o-
kp-IÄ / cPn-Ì-dp-IÄ F¶nh Hcm-gvN-bv¡Iw e`y-am-¡m³ nÀt±-in-t¡-­-Xp-am-
Wv.
(2) A¸o ^b-en kzoI-cn-¨m-ep-S³ A¸o hmZn Bh-iy-ap-¶-bn-¨n-
«pÅ ]£w {]mY-an-Im-tzjWw S-¯n-s¡m­v A¸o lÀPn XoÀ¸m-¡p-¶-Xp-
h-sctbm nÝnX Ime-t¯t¡m GXp-¯-c-hn-s-Xn-sc-bmtWm A¸o lÀPn
^b sN¿-s¸-«n-«p-Å-Xv, {]kvXpX D¯-c-hnsâ S-¸m-¡Â XS-ªp-sIm­v Hcp
D¯-chv ]pd-s¸-Sp-hn-¡m-hp-¶-Xm-Wv. C¯-c-¯n tÌ D¯-chv ]pd-s¸-Sp-hn-¡p¶
]£w Bb-Xnsâ ]IÀ¸v A¸o lÀPn-¡m-cpw aäv FXr-I-£n-IÄ¡pw DS-Sn
ssIam-dp-Itbm Ab¨p sImSp-¡p-Itbm sNt¿-­-Xm-Wv.
(3) A¸o-en Xocp-am--sa-Sp-¡p-t¼mÄ k¦-S-¡m-c-mb A¸o hmZn¡v
]d-bm-p-ÅXv tIÄ¡m³ ymb-amb Hcp Ah-kcw ÂImsX bmsXmcp Imc-W-
h-imepw A¸o-ep-IÄ XoÀ¸m-¡m³ ]mSp-Å-X-Ã. 15þmw hIp¸p {]Imcw A[n-Im-

72. 71 dhyq UnhnjWÂ Hm^okv amzÂ
c-s¸-Sp-¯-s¸« DtZym-K-Ø-n n¶pw A¸o lÀPn-bnt·epÅ JÞnI Xncn-
¨pÅ {]Xn-hmZ ]{Xn-Ibpw aäp tcJIfpw e`n-¨m-ep-S³ dhyq Unhn-j-WÂ
Hm^o-kÀ hnNm-cW XobXn nÝ-bn¨p sIm­v A¸o lÀPn-¡m-cv Hcp
tm«okv Ab-bvt¡-­-Xm-Wv. tm«okv tcJm-aq-e-am-bn-cn-t¡-­Xpw Bb-XnÂ
lmP-cm-tI­ Xob-Xn, ka-bw, Øew F¶nh hyà-ambn tcJ-s¸-Sp-¯n-bn-cn-
t¡-­-Xp-am-Wv.
(4) A¸o lÀPn-¡m-ctm Snbm³ nb-a-]-c-ambn Npa-X-e-s¸-Sp-¯nb
Btfm lmP-cm-Ip¶ ]£w Ah-cn n¶pw samgn tcJ-s¸-Sp-t¯-­Xpw
Bhiysa¶p IcpXp¶ ]£w AhÀ lmP-cm-¡p¶ sXfn-hp-IÄ amÀ¡v sNbvXv
^b-en kq£n-t¡-­-Xp-am-Wv. _Ô-s¸« I£n lmP-cm-Im-Xn-cn-¡p-Ibpw At±-
l-¯np th­n A[n-Im-c-s¸-Sp-¯-s¸« asäm-cmÄ lmP-cm-Ip-Ibpw sN¿p¶ Ah-
k-c-§-fn ]Icw lmP-cmb Bsf tcn tIÄ¡mhp¶Xpw A§s
lmPcmIp¶bmfn n¶pw samgn kzoIcn¡mhp¶XpamWv. hnNm-cW S-¯p-
I, samgn-tc-J-s¸-Sp-¯p-I, A¸o lÀPn-bn Xocp-am--sa-Sp-¡p-Ibpw XoÀ¸m-¡p-
Ibpw sN¿pI F¶o A[n-Im-c-§Ä dhyq Unhn-j-W Hm^o-kÀ tcn«p
Xs¶ nÀÆ-ln-t¡-­-Xm-Wv.
(5) A¸o lÀPn-¡m-[m-c-amb It¿äw S¶ `qan dhyq Unhn-j-WÂ
Hm^o-kÀ¡v tcn ]cn-tim-[n-¡m-hp-¶tXm sU]yq«n Xl-knÂZm-cpsS ]Z-hn-
bn Xmsg-b-Ãm-sX-bpÅ Hcp-tZym-K-Øs ntbm-Kn-¨p-sIm­v Øe-]-cn-tim-
[m dnt¸mÀ«v e`y-am-¡m-hp-¶-tXm B-Wv. C{]Imcw DtZymKØsc
ntbmKn¡pt¼mÄ BbXv sk£³ 15 {]ImcapÅ IfIvSdpsS A[nImcw
hnntbmKn¨psIm­v Xocpamw FSp¯ Hm^okdpsS IognepÅ sU]yq«n
XlknÂZmÀ BIm³ ]mSnÃm¯XmWv. _Ô-s¸« I£n-Isf tcn tI«pw
tcJ-IÄ ]cn-tim-[n¨pw Bh-iy-sa-¦n Øe-]-cn-tim-[ S-¯nbpw dhyq
Unhn-j-W Hm^o-kÀ¡v A¸o lÀPn XoÀ¸m-¡m-hp-¶-Xm-Wv. C¯-c-¯nÂ
A¸o XoÀ¸m-¡p-t¼mÄ tNmZyw sN¿-s¸« D¯-chv/ Xocp-amw dh-yq Unhn-
j-W Hm^o-kÀ¡v icn-h-bv¡p-Itbm d±p sN¿p-Itbm sN¿m-hp-¶Xpw S-]-Sn-
{I-a-§-fnse hogvN-IÄ sIm­mWv C¯-c-¯n d±p sN¿p-¶-sX-¦n nÝnX
Ime-b-f-hnpÅn ho­pw XocpamsaSp¡p¶Xnv 15þmw hIp¸p {]Imcw A[n-
Im-c-s¸-Sp-¯-s¸« DtZym-K-Ø-tmSv nÀt±-in-¡m-hp-¶-Xpam-Wv. C¯-c-¯n dhyq
UnhnjW Hm^o-kÀ A¸o XoÀ¸m-¡n-s¡m-­v Xo-cp-am--sa-Sp-¡p-¶Xv D¯-
chp cq]-¯n-em-bn-cn-t¡-­Xpw Bb-Xnsâ ]IÀ¸v A¸o lÀPn-¡m-c-pÄs¸sS
_Ô-s¸« FÃm-hÀ¡pw DS-Sn Ab¨p sImSp-t¡-­-Xp-am-Wv. dh-yq Unhn-j-
WÂ Hm^o-k-dpsS Xocp-amw S¸m¡p¶Xnv 15-þmw hIp¸p {]Imcw A[n-Im-
c-s¸-Sp-¯-s¸« DtZym-K-Øcpw Xmeq-t¡m-^o-kn-setbm hntÃPv Hm^o-kn-tetbm
aäp-tZym-K-Øcpw _m[y-Ø-cm-Wv.
64. A¸o ]cn-K-Wn-¡p-t¼mÄ {i²n-t¡-­ hkvXp-X-IÄ þ (1) A¸o-en-m-