1. ZONGULDAK KARAELMAS ÜNİVERSİTESİ
JEODEZİ VE FOTOGRAMETRİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ DERSİ
DÖNEM İÇİ ÖDEVİ
GRUP_4
HAZIRLAYANLAR
2001010602006 Burçin OKTAY
2002010602004 Cem ÇEVİK
2002010602016 Hamdi SEÇİLMİŞ
OCAK 2007
ZONGULDAK

2. GİRİŞ
Bu ödev 2006 – 2007 öğretim yılı güz dönemi içerisinde verilen, JDF419 Coğrafi Bilgi
Sistemleri dersinin daha iyi anlaşılabilmesi için dersin kapsamı içerisinde verilmiş Kent Bilgi
Sistemi öncesi oluşturulması gereken; basit bir elektrik, su, çevre temizlik vb. dokümanların
ilgilisine ulaştırılması ile doğrudan gelir elde eden yerel yönetimler için adres verisi önemli
bir bilgi olduğundan, bu düşünce ile oluşturulan bir uygulamadır. Uygulamanın yapıldığı
bölge Bahçelievler mahallesinin bir kısmını kapsamaktadır.
Bu sistemde altlık olarak kullanılacak olan raster verilerin vektör veriye çevrilmesi işlemi
ilgili ders sorumlusu tarafından gerçekleştirilip olup, sistemin oluşturulması ve kullanıcıya
sunumu için ise MAPİNFO programı kullanıldı.
Kullanılan AutoCad DWG uzantılı vektör veri, Daha sonra AutoCAD in standart Data
Exchange File (MMI,MBI vb. gibi veya IMG;MapInfo Dos Raster görüntüsü) MapInfo Dos
değişim dosyasına dönüşümü sağlanarak CBS yazılımı olan MApInfo’da çalışmanın
sürdürülmesi amaçlanmaktadır.
DXF uzantılı vektör veri formatının MapInfo ortamında ımport edilmesi ile ve her bir ilgili
katmanın farklı olarak ‘.Tab’ dosyası, ayrıca DAT, ID ve MAP uzantılı dosyaların
oluşturulması sağlanarak gereken adımların gerçekleştirilmesi için uygun ortam hazırlandı.
Sonrasında Grup 4 üyelerinin proje kapsamında verilen grafik verilere ait, kullanıcıkurum
tarafından öğrenmesini istediğimiz öznitelik verilerinin toplanması ve depolanması ve CBS
yazılım programında topolojinin sağlanması için ilgili veri tabanının oluşturulması sağlandı.
İşlem sırasına göre proje üzerinde; gerekli düzeltmeler yapılarak, yani üst üste binmiş olan
binaların silinmesi gibi bunun yanında projede görünen fakat arazide yer almayan binaların
MapInfo ortamında kaldırılması gibi işlemler gerçekleştirilmiştir.
İlgili projeye uygun tematik haritaların oluşturulması (kat yüksekliklerine göre..) ve uygun
SQL sorgulamaların yapılması ve ilgili alanın gerçeğe yakın (3B) üç boyutlu gösteriminin
gerçekleştirilmesi ile;
‘ Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) dersi kapsamından verilen ödev
sonlandırılmıştır.’
Çalışmalarımız sırasında yardımlarını bizden esirgemeyen Bahçelievler mahallesi sakinlerine
ve ödevi oluşturmamızda IV.Grup olarak bizlerle tecrübe ve bilgilerini paylaşan ders
sorumlusu Yrd.Doç.Dr. Hakan AKÇIN ve Arş.Görv.Serkan KARAKIŞ hocamıza bunun
yanında sınıfta oluşturulan diğer gruplar arasında veri paylaşımının güç olduğu bir ortam
içerisinde bizlere yardımda bulunan Grup 2 başkanına teşekkür etmeyi bir borç biliriz.
2

3. MAPINFO ORTAMINDA VERİ-ALIŞVERİŞİNİN SAĞLANMASI
AutoCAD ortamında bulunan DWG uzantılı vektör verinin, AutoCAD in standart Data
Exchange File (MMI,MBI vb. gibi veya IMG;MapInfo Dos Raster görüntüsü) MapInfo Dos
değişim dosyasına dönüştürülmesi sağlanır. Bunun için şekilde verilen adımlar takip edilir.
Şekil 1: AutoCAD, DWG uzantılı dosya
Şekil 1’deki dosyanın DXF formatına dönüşümü sağlandıktan sonra, CBS yazılımı olan
MapInfo programında açılması için ımport edilmesi gerekir. (Bknz.şekil 2)
3

4. Şekil 2: MapInfo programında projenin ımport edilmesi
Bu komut Table menüsünden seçildiğinde, ekrana gelen pencerede MapInfo dosya türünü
(File Type) DXF olarak seçerekten, ilgili dosyayı MapInfo ortamına alınmasını
sağlayacaktır.(bknz.Şekil 3)
Şekil :3 MapInfo ortamına DXF formatlı projenin alınması
4

5. Dosya türü seçildikten sonra ekrana import edilecek katmanların seçilmesi istenecektir.
(DXF Layers to Import)
Eğer her bir katmanın ayrı bir tablo olarak import edilmesi istenirse ‘Create Seperate
Tables’ kutucuğu işaretlenmelidir.(Şekil 4)
Şekil 4: Mevcut katmanların ayrı .’TAB’ dosyası olarak kaydedilmesi
Her bir katman için MapInfo otomatik bir isim verecektir. İstenilirse bir sonraki işlem
adımında, pencerede bulunan ‘Change Table Name’ butonuna tıklanarak isim
değiştirilebilir.
Eğer grafik olmayan veriler varsa bunlarıda import etmek için ‘Preserve Attribute Data’
kutucuğu işaretlenmelidir. (Şekil 5)
Şekil 5: Katmanlarda isim değişikliğinin yapıldığı pencere
5

6. İmport edilerek her bir katmanın farklı kaydedilmesi ile arşivde oluşturulan ‘.Tab’ dosyaları
açılır.
Şekil 6: Projede oluşturulan ‘.TAB’ dosyalarını açmak
Şekil 7: ‘.TAB’ dosyalarının seçilmesi
6

7. Şekil 8: Proje içinde oluşturulan ‘.Tab’ dosyalarının MapInfo ortamındaki durumu
PROJE ÜZERİNDE OLUŞTURULAN KATMANLARIN KONTROLÜ
Katman kontrolü; Haritalar üzerinde çalışırken ayarlamalar yapılmasını sağlar. Proje üzerinde
Mouse sağa tıklanarak; Editable kutucuğu sadece bir tablo için aktif hale getirilebilir.
Sonrasında ilgili tablo üzerinde: objeler seçilip silinebilir, kopyalanıp yapıştırılabilir, vb.
işlemlerin yapılmasına olanak sağlar.
Şekil 9: Editable kutucuğunun aktif durumu
7

8. Editable butonunun Aktif durumundan sonra, artık; projede kırık çizgi, çizgi, eğri ve elips gibi
çizgisel objelerin alana dönüştürülmesi için ‘Convert to Regions’ işlemi gerçekleştirilebilir.
Şekil 10: Çizgisel verilerin alan olarak tanımlanması
Alanlar tanımlandığından, artık bina üzerine tıklandığı zaman gerekli verilerin alınması
sağlanmıştır.
Bundan başka proje üzerinde yaptığımız değişikliklerden; İlgili bölgede veri toplanırken,
binanın olmadığı tespit edildi. Dolayısıyla projeden silindi.
Şekil 11: Proje üzerinde olmayan binanın tespiti
8

9. Şekil 12: Arazide var olmayan binanın silinmesi
Sonrasında mevcut projede üst üste kayıt yapılmış bina katmanlarının tespiti yapıldı ve
silinmesi gerçekleştirildi.
Şekil 13: Üst üste yer alan kapalı alanların tespiti
9

10. Şekil 14: Seçilen binanın silinmesi
Şekil 15: Üst üste kayıtlı Bina tespit ve silinme işlemi sonrası durum
10

11. VERİ TABANININ OLUŞTURULMASI
Projede yer alan her bir bina için, kullanıcının öğrenmesini istediğimiz veri başlıklarını
girerek, sütunların oluşturulması sağlanır.
Şekil 16: veri tabanının oluşturulması
Örneğin;
 Bina_ID
 Bina_adı
 Kat
 Kat_link
 Mahalle
 Pafta_no
 Parsel_no
 Ada_no
 Adres
 Mülk sahibi
 Mevkii
vb veriler olabilir…
11

12. Şekil 17: Veri tabanı sırasında istenilen sütunların oluşturulması
Daha sonra oluşturulan sütunlar doğrultusunda Nesneye ait öznitelik verilerinin girilmesi
işlemine geçilir.
Şekil 18: Nesneye ait öznitelik verilerinin girilmesi
12

13. Bunun yanında çok katlı binalarda bulunan her bir daireye ait öznitelik verilerine ulaşmak
için, her biri için ‘.Tab’ dosyası oluşturularak, çözüm yoluna gidildi.
Şekil 19: Her bir bina için ‘.TAB’ dosyalarının oluşturulması
Şekil 20: Veri dosyası ve harita dosyasının oluşturulması
Her bir bina için kullanıcınınkurumun öğrenmesini istediğimiz öznitelik verilerinin seçimi
yapıldı. Aşağıda verilen sütun başlıklardan biz ulaşabildiklerimiz hakkında veri toplayabildik,
13

14. aynı zamanda sadece bu başlıklar ile sınırlı kalınmayacağını farklı çalışmalar için sütun
sayısının artacağını bilmemizde, yapılan uygulamalar açısından uygun olur. Örneğin;
 Bina_ID
 Kapı_No
 Malik_adı
 Malik_Soyadı
 Elektrik_No
 Su_No
 Çevre_Temizlik_No
 Emlak_vergisi_No
vb gibi sütunların oluşturulması…
İşlem kolaylığı açısından Bir bina için oluşturulan veri sütunlarını benzer sütunları
kullanacak binalar için tekrar oluşturulmasına gerek yoktur. daha önceden oluşturulan
‘table’ seçilerek işleme devam edilir
Şekil 21: Daha önce benzer bina için oluşturulmuş veri dosyasının seçilmesi
14

15. Şekil 22: Binalar için oluşturulan sütun başlıkları
Herbir bina için oluşturmuş olduğumuz ‘.Tab’ dosyalarının kaydedilmesi işlemini
gerçekleştiririz.
Şekil 23: Binaya ait ‘.Tab’ dosyalarının kaydedilmesi
15

16. İlgili bina için oluşturulan ‘.Tab’ dosyası açılarak, çizim (Drawing) butonları yardımcılığı
ile katların grafiksel gösterimi yapılır.
Şekil 24: Katların grafiksel gösterimi
Şekil 25: Dairelere ait öznitelik verilerinin öğrenilmesi sağlanır.
16

17. Şekil 26: Seçilen tabloya ait veri tablosu penceresi açılır.
Şekil 27: İlgili binaya ait veri tablosu
17

18. Şekil 28: İlgili Bina içerisinde bulunan bir daireye ait veri tablosu
TEMATİK HARİTALARIN OLUŞTURULMASI
Tematik harita; harita üzerindeki nesneleri renklendirerek analiz yapmamızı sağlar.
Şekil 29: Tematik Haritanın oluşturulması
18

19. Bize verilen projede en uygun gördüğümüz kat yüksekliklerinin analizini yapmak için
tematik haritanın oluşturulması idi, bunun için;
Şekil 30: Kat yüksekliklerinin analizi
Şekil 31: Analiz yapacağımız dosya içerisindeki sütunun seçilmesi
19

20. Şekil 32:Katlar için uygun renklendirme seçimi
Şekil 33: Kat yükseklikleri için Tematik Haritanın oluşumu
20

21. LAYER KONTROL’DAN LABEL BUTONU
Grafik veriler üzerine, sözel verilerinin etiketlenmesi işleminin gerçekleştirilmesini sağlar.
Örneğin;
Şekil 34: Grafik veri üzerine etiketlenmesini istediğimiz sütun seçilmesi
Biz burada grafik veri üzerinde kat yüksekliklerinin görünmesi için kat sütununu seçerek
aşağıdaki görünümün gerçekleşmesini sağladık.
Şekil 35: Kat yükseklerinin grafik veri üzerinde görünümü
21

22. ÜÇ BOYUTLU (3B) GÖSTERİM
Projedeki binaların gerçeğine uygun 3B ‘lu gösteriminin ‘Create Prism Map’ butonu ile
sağlanması için gerekli işlem adımları takip edildi.
Şekil 36: 3B gösterimin oluşturulması
Şekil 37: İlgili ‘.TAB’ dosyası içerisinden kat yüksekliklerinin yer aldığı sütun
seçimi
22

23. Şekil 38: 3B gösterim
SONUÇ
CBS dersi kapsamında almış olduğumuz bu uygulamalı ödev bize derse olan soğukluğumuzu
gidererek, CBS yazılımlarından olan MAPINFO programına olan yabancılığımızı bir nebze
de olsa azalttı. Bunun yanında yapmış olduğumuz çalışma doğrultusunda Kent Bilgi Sistemi
öncesi oluşturulması gereken; basit bir elektrik, su, çevre temizlik vb. dokümanların ilgilisine
ulaştırılması ile doğrudan gelir elde eden yerel yönetimler için adres bilgi sisteminin küçükte
olsa bir uygulamasını gerçekleştirerek, mezuniyet sonrası büyük çapta organize edilecek bilgi
sistemlerinin nasıl yapılacağı hakkında bilgi sahibi olduğumuzu söyleyebilirim.
Şekil 39: Sonuç ürün
23

24. 24