Lo básico del sistema nervioso en guarani y algunas patologías

3. Tajygue reheguape oike apytu’û, espinaso karaku ha tajyguekuéra , ko’ã
tetepypegua oñanduka ha omomyi ñande rete.
Ko tembiapope ñe’êha ha’eta mba’eichapa omba’apo ambue tetepypegua ha
opa mba’e ikatuva ojehu ñandeve tajygue rehegua.

4.  Tape mbo´e tajygue rehegua ha´e hina rete rehegua ñande moñondiveva
jere ndive ha oñangarekova ñande rete mba´apore.
 Mba´eicha omba´apo.
 Ogueroja andukuaa ha ñemomýi tete ha tetepýre.

5. 
 APYTU’Ṹ: Ha’e hina tetepype oîva akã kangue
mbytepe. Oñangareko omba’apo porã hagua: pytuhe,
tembi’u guapy, taku ha ro’y, ñemongu’e, avei ñañe’e
porã,hagua, ha pe ñañanduva pe tapichare.

 ESPINASO KARAKU: Ha’e hina tetepy oîva atukupe
kangue rysýi pa’ume, kóa ombojoaju apytu’ṹ umi
tajygue kuera ndive.

 TAJYGUE: kóa isarambi ñande retepyre ha
omomarandu ñande apytu’ume mba’apo ñande rete
rehegua.


6. 
TOVA KURUCHI PARALISIS FACIAL
TAJYGUE RURU NEURITIS
RYRÝI, TARARA TIRITAR
SYSÝI CHUCHU TEMBLOR
APYTU’U SORO DERRAME CEREBRAL
.

7. 
 ko mba’asy oguerekoa ndaikatui omongu’e porā hova ro’o, avei oi
ndaikatuieeva omongu’e.

 Mba’ere oiko: oñembyai rupi pe tajygue tova pegua.
 Mba’eicha jahechakuaa hasýrð: tova yke, ndaikuatui omongue poră
hova, rendysyry.
 Mba’asy jokoha: Eñangareko vaera ani reinupā hata nderova, ani
embyaku ha emoho’ysa ojoapykueri, ha oje’u vaera tembi’u joavy
ka’avo.
 Ñemonguerahagua: ojehovaera pohanohara rendape.

8. Ha’e hina tajygue irurúro ha oporombohasy upeare.
 Mba’ere oiko: oñembyai rupi tajygue ha oñe pama upeare.
 Mba’eicha jahechakuaa hasýrð: mba’asy jekutu vai, ha nomba’apo
porãi ñande rete, avei eñandu tahýi oguataparð nderehe.
 Mba’asy jokoha: Eñangareko vaera ani reinupā hata nde rajygue, ha
oje’u vaera tembi’u joavy ka’avo, so’o, kamby, ha ryguasu rupi’a.
 Ñemonguerahagua: ojehovaera pohanohara rendape.

9.  SYSÝI:

Ha’e hina ñande rete oryrýiro ijehegui.
 Mba’ere oiko: oí rupi mba’asy ñande apytu’ume, hetaiterei tapichare
ndaha’ei la ojeikuaaporaitereia mba’erepa oiko ko mba’asy.
 Ñemonguerahagua: Ojeho vaera pohanohara rendape.
 RYRÝI, TARARA:
Ha’e avei hina nde rete oryrýiro ijehegui
 Mba’ere oiko: tajygue ruru, akanundu guasu, ro’yeterei rupi.

10.  :
Ko mba’asy oiko hina tuguy ndoguaheporãirupi ñande apytu’ume.
 Mba’ere oiko: ko mba’asy oiko pe tuguy rapere oî rupi peteî jokoha ha ndoguahe
porãi tuguy ñande apytu’ume.
 Mba’eicha jahechakuaa hasýrð: akatavy, akānga’u, tapicha ndohechaporāi,
tova kuruchi, akarasy vai.
 Mba’asy jokoha: nderepitai vaera, eñatende vaera ani eguereko tuguy asuka, ha
tuguy Kyra, ha ndere’ui vaera tembi’u vai.
 Ñemonguerahagua: Ojeho vaera pohanohara rendape.

11.  Oje’u vaera tembi’u joavy ka’avo,so’o, kamby ha ryguasu rupi’a
 Ani eñembosarai nde rajyguere.
 Nderepitai vaera
 Eñatende nde ñandu kuera rehe.
 Ejapo vaera jetepyso
 Ndere’ui vaera tembi’u vai.

12. Rombopahavo tajygue rehegua tembiapo, ore aranduve ko mba’epyrã rehe.
Ñañangareko va’erã ñande apytu’û ha omomba’apova tajyguekuéra, upeicharõ
jaiko porãta ha areve, ñande aranduve haguã