SlideShare a Scribd company logo
1 of 43
1
Visi-Course
[2015-1-TR01-KA201-022591]
“Funded by the Erasmus+ Program of the European Union. However, European Commission and Turkish National Agency cannot be held
responsible for any use which may be made of the information contained therein”
ERASMUS+ KA201 COOPERATION AND INNOVATION OF GOOD PRACTISES
VISI-E-COURSE (2)
Bergama’nın Öyküsü
VISI-E-COURSE (1)
BERGAMA’NIN ÖYKÜSÜ - VISITEACHING – Visiual teaching as a digital story
telling projesi kapsamında görsel öğretim tekniklerine örnek bir ders olması
amacıyla üretilmiştir. BERGAMA ANTİK KENTİ’nin kuruluşundan- Roma
dönemine kadar olan kent tarihinin görsel öyküleme tekniği ile anlatımını
içerir.
Sunum, ilkokul 4.-5.-6. sınıf öğrencileri için tasarlanmıştır. Çalışmada kullanılan
görseller özgün çizimlerdir. BERGAMA’NIN ÖYKÜSÜ çalışmasını sunmak için
öğretmene yönelik ayrı bir yönerge gerekmemektedir; tüm sözel bilgiler
görsellerin içine yerleştirilmiştir. Öğretmenin, gereksinim duyduğu kavram ve
başlıklarla ilgili detaylı araştırma yapması önerilir.
MUHTEŞEM BİR YERİN ÖYKÜSÜNÜ DİNLEMEYE NE DERSİNİZ?
EGE, DOĞUM GÜNÜNÜ ÇOK GÜZEL BİR HEDİYE İLE KARŞILADI!
Çok teşekkür ederim
Özge!
ARKADAŞI ÖZGE, ONA İLGİNÇ BİR KİTAP ARMAĞAN ETMİŞTİ…
‘İZMİR’İN GERÇEK MASALLARI’ yazıyordu kitabın kapağında.İsminden mi cisminden mi neden, bu kitap biraz FARKLIYDI!
İsminden mi cisminden mi neden, bu kitap biraz FARKLIYDI!
İZMİR’İN
GERÇEK
MASALLARI
İZMİR KÜÇÜK KÜÇÜK BELKİ YÜZ,
BELKİ BİN, BELKİ MİLYONLARCA
HİKÂYEDEN OLUŞUR.
HEPSİ BİR ARAYA GELİNCE İZMİR
OLUR.
EĞER BİRİ EKSİK OLSA, İZMİR
EKSİK OLUR.
PERGAMON
‘YÜKSEKTEKİ KENT’
Bir varmış, bir yokmuş. Makedonya
adlı bir ülkenin çok genç ve çok
güçlü bir kralı varmış. ‘Büyük
İskender’ demişler ona. On bir yılda
adı gibi büyük bir krallık kurmuş.
Hiç kolay sanma…
İskender 33 yaşında, erkenden
öldüğünde sevenleri yas tutmuş;
düşmanları da bir ‘oh’ çekip rahat
nefes almış.
Az sonra sana anlatacağım
‘Yüksekteki Kent’in öyküsü de
İskender’in bu dünyadan gidişiyle
başlamış. Genç Kralın ölümü, İzmir’in
Bergama’sının ya da gel şöyle diyelim
‘Pergamon Kenti Masalı’nın
başlangıcı olmuş.
Büyük Kral İskender ölüm
döşeğindeyken halkını da bir telaş
almış. ‘İskender’siz ne yaparız biz?’,
‘Bu topraklar ve bu servet kimin
olacak?’, ‘İskender’in kundaktaki tek
oğlu bize nasıl bakacak?’ diye öylece
tasalanadursunlar, kralın
yakınındakiler çoktan karar vermiş
bile.
Uçsuz bucaksız bu ülke, İskender’in
güvendiği dört generale pay
edilecekmiş. Her general bir yeri
alacakmış. Bizim İzmir’in olduğu
büyük bölge de General
Lusimakhos’un olacakmış.
General Lusimakhos buraların
yabancısı değilmiş. Kral
İskender’le birlikte zaten birçok
yeni şehir kurmuş. Başta güzel
Smyrna’yı…
Lusimakhos’un savaşlardan
edindiği büyük bir serveti varmış.
Bu servet onun on şehir daha
kurmasına yetecek
büyüklükteymiş!
Lusimakhos’un dev hazinesini
güvenli bir yere saklaması
gerekiyormuş. Smyrna’nın
kuzeyindeki Misya bölgesinde,
verimli bir ovaya bakan dik bir
tepenin üzerinde, pek az kişinin
bildiği çok sağlam bir kaleyi
gözüne kestirmiş.
Hazinesini bu kaleye saklamış ve
Filetaros adında güvendiği bir
subayını da servetini koruması
için görevlendirmiş.
Filetaros, Lusimakhos’un hazinesini
20 yıl boyunca gözü gibi korumuş.
Ama gel zaman, git zaman, bir gün
Filetaros, Lusimakhos’a karşı gelmiş.
Genç subay isyan etmiş ve generalin
büyük servetine sahip çıkmış.
Lusimakhos ihanete çok kızmış ama
onunla mücadele edecek kadar
yaşayamamış. Olaydan kısa bir süre
sonra bir savaşta ölmüş.
Bunu fırsat bilen Filetaros hemen
kentin başına geçmiş. Kendini de
Pergamon hükümdarı ilan etmiş..
Filetaros’un amacı Pergamon’u güçlü
bir krallık yapmakmış. İçinden sık sık
‘bu kente hak ettiği değeri vermem
lazım. Onu çok güçlü bir krallık
yapmam lazım’, diye geçirirmiş.
İlk iş olarak dağa tacını giydirmiş!
Yani ilk şehrin çevresine yeni surlar
yaptırmış. Kent öyle güzel
görünüyormuş ki uzaktan. Tam bir
kral gibi!
Filetaros, Tanrıça Athena’yı da
düşünmüş tabi! O, yanlarında
otursun, onlara baksın ve
Pergamon’u korusun diye tacın
ortasına bir tapınak inşa ettirmiş.
Filetaros bir zaman sonra ölmüş
ama onun ardından gelen diğer
Pergamon kralları da onun izinden
gitmiş. Pergamon’a hak ettiği değer
verilecekmiş! Kentlerini
güzelleştirmek için çok çalışmışlar.
Hani o kentin tacı vardı ya. Oraya
Akropol diyorlarmış. Akropolü bir
güzel bezemişler ki sorma!
Athena Tapınağı’nın yanını,
çevresini, sağını, solunu, kral evleri
ve diğer güzel binalarla
çevrelemişler. Hazinelerini ve
silahlarını da buraya yerleştirmişler.
Öyle güzelleşmiş ki Akropol!
Pergamon halkı neredeymiş? Onlar
da evlerini Akropol’ün dışına, dağın
yamacına kurmuşlar. Pergamonlular
başlarını kaldırıp yukarıya
baktıklarında güzel kentlerini ve
onları koruyan yöneticilerini
görürlermiş. Bu da onlara güven
verirmiş.
Pergamonlular kalabalıklaştıkça
evleri dağın eteklerinden ovaya
doğru adeta akmaya başlamış. Evler
şimdiki Bergama’nın oturduğu alana
kavuşmak ister gibiymiş.
Pergamon halkı en çok neyi
severmiş? Bu yüksek kentte güven
içinde olduklarından mı bilinmez,
dışarıda yaşamayı, birlikte vakit
geçirmeyi çok severlermiş. Sanata,
bir de okumaya düşkünlermiş.
Akropolün içine bir tiyatro
yapmışlar. Böyle bir tiyatro
dünyada yok! Öyle güzel bir yerde
ve öyle dik basamakları var ki!
Sırtını Pergamon dağına yaslayıp
ovasını seyreden eşsiz bir yer!
Ah, Pergamonlular kim bilir ne
oyunlar seyretmiş, ne müzikler
dinlemiş, kaç toplantı yapmışlar o
tiyatroda?
Gel zaman git zaman, Pergamon’un
başına bir başka kral daha gelmiş. Adı
Attalos’muş. Onca kral arasında,
Attolos’tan söz etmemin bir nedeni var
elbet.
Attalos yaman bir hükümdarmış, bir
çok savaş kazanmış ama daha
önemlisi şehre yeni yapılar hediye
etmiş. Birazdan onlardan birinin
öyküsünü anlatacağım sana.
Attalos, Pergamonlular sanata
doysun diye bir heykel okulu kurmuş.
Ve…ve… o dillere destan
kütüphanesini yaptırmış.
Kütüphane deyip geçme! Pergamon
hakkında çok şey anlatır…
Bakın, buraya kütüphane değil
neredeyse bir saray dersiniz! Bir
İskenderiye şehrinin kütüphanesi,
bir de Pergamon’unki dillere
destanmış.
İskenderiye Mısır’da Kral İskender’in
kurduğu kentlerden biriymiş ve bu
iki şehir kütüphaneleri konusunda
yarış halindelermiş.
Böyle yarışa can kurban! Pergamon
ve İskenderiye ‘hangimizin daha çok
kitabı var?’ diyerek birbirlerini takip
ediyorlarmış.
O zamanlar herkes yazı yazmayı
bilmiyormuş. ‘Kitap yazıcıları’ diye bazı
insanlar varmış.
Yazıcılar kitaplarını papirüs adlı özel bir
bitkinin yaprağına yazarlarmış. İşin zor
kısmı Papirüs hiç de kolay bulunan bir
bitki değilmiş.
Mısır’da Nil nehrinin kenarında yetişir ve
Pergamonlular hiç üşenmeden
sıkılmadan ta Mısır’dan papirüs
getirtirlermiş.
İskenderiyeliler için kolay tabii!
Papirüs bulmakta hiç zorluk
çekmiyorlarmış, çünkü papirüs
zaten Mısır’da üretiliyormuş.
Attalos kütüphaneyi kurmuş,
ondan sonra gelen Yumenes adlı
bir diğer Pergamon kralı da
kitaplığı var gücüyle geliştirmeye
çalışıyormuş. Kral, ülkesinin
dışında bir açık artırmada çok
önemli kitapların satışa çıktığını
duymuş.
Hemen kütüphane yöneticisini
satışın olduğu yere göndermiş.
Aynı açık artırmada İskenderiye
kütüphane yöneticisi de varmış
tabii ki!
Pergamon Kütüphanesi daha
azimli davranmış ve kitapların
ağırlığınca altın vermeyi teklif
etmiş. Satışa katılanlar hayretler
içinde kalmış.
Kitaplar büyük bir zaferle
Pergamon Kütüphanesi’ne
getirtilmiş. Krallığın içinde,
dışında herkes bu büyük satışı
konuşur olmuş..
Bu olay dünyanın en büyük
kütüphanesine sahip İskenderiye
kenti için onur kırıcı olmuş. Bunun
üzerine Mısır’da yetişen papirüsün
Pergamon’a satılması
yasaklanmış!
Pergamon Kralı Yumenes
yurttaşlarına tez zamanda
üzerine yazı yazılacak bir
malzeme bulmalarını ve bulan
kişiye de büyük ödül vereceğini
duyurmuş. Yurttaşlar çalışmış,
çabalamış, yapraklar aranmış,
bitkiler taranmış ve sonunda
papirüsün yerine geçecek bir
kağıt türü bulmayı başaran biri
çıkmış!
Sardesli Krates adında bir genç,
buzağı derisinin üzerine yazı
yazılabildiğini keşfetmiş. Deriyi
işleyip geliştirdiklerinde de ortaya
çok kullanışlı Pergamon kağıdı
çıkmış. Pergamon kağıdı ne
yırtılıyor, ne alev alıyormuş.
Parşömen kağıdı sayesinde,
Pergamonluların
kütüphanesindeki kitapların sayısı
200.000’i bulmuş.
Bugün hala kullanılan bir kağıt türü
vardır. Adı parşömen kağıdıdır. Bu
kağıdı kimlerin icat ettiğini tahmin
ettin sanırım!
Pergamon Kralı Yumenes’e
gelince... O bir yandan da
topraklarını genişletmek için
komşusu Galatlar’la savaşıyor ve
yardım etmesi için Zeus’a dua
ediyormuş.
Yumenes son savaşında Zeus’a bir
adak adamış. Demiş ki: ‘Ey yüce
Zeus, kazanırsam sana şükranlarımı
en güzel şekilde sunacağım. Yeter ki
yanımda ol!’
Kral Yumenes, Galatlar’a karşı
savaşı kazanmış. Sıra Zeus’a verdiği
sözü tutmaya gelmiş.
Onu memnun etmek için eşi benzeri
görülmemiş bir sunak yapacakmış.
Öyle ki yapacağı yapının duvarlarını
dillere destan heykellerle
süsleyecekmiş. Krallığın tüm
heykeltıraşlarını ve sanatçılarını bu
sunak için seferber etmiş.
Uzun yıllar süren çalışmanın sonucu
ortaya dünya harikası bir sunak
çıkmış!
Ve geldik masalın sonuna…
‘Yüksekteki kent’ Pergamon’un son
kralı diğer kralların aksine biraz tuhaf
biriymiş. Çok şüpheciymiş. Herkesin
özellikle akrabalarının ona kötülük
yapacağını zannettiğinden tümünün
yaşamına son vermiş! Fakat sonra
öyle pişman olmuş ki kendini sarayına
kapatmış ve derler ki ondan sonra
saçlarını ve sakallarını hiç kesmemiş.
Son kral öldüğünde Pergamonlular
vasiyetini duyunca kulaklarına
inanamamışlar.
Kral bütün Pergamon Krallığı’nı miras
olarak Roma halkına bırakmış!
Kimisi bunu, kralın yeni bir çılgınlığı
olarak yorumlamış, kimiyse akıllılık
yaptığını düşünmüş. Onu bunu
bilmem ama buna en çok Romalıların
sevindiğine eminim.
Roma bu muhteşem mirası almış, bir
süre de bakmış ama Pergamon’u değil
de bir başka güzel kent Efes’i gözdesi
yapmış. Pergamon da bu dönemden
itibaren yavaş yavaş gözden düşmeye
başlamış.
PERGAMON
‘YÜKSEKTEKİ KENT’
Yıllar ,yüzyıllar geçmiş.
Yüksekteki kent gün geçtikçe
sessizleşmiş…
sessizleşmiş…
ve nihayet susmuş...
TROYAN
TAPINAĞI
ATHENA
TAPINAĞI
AGORA
KÜTÜPHANE
TİYATRO
ZEUS SUNAĞI
DYONİSOS
TAPINAĞI
Biri ZEUS mu dedi?
Hııı? Sen de kimsin
böyle pat diye?
Ben Pergamon
Perisi’yim!
Pergamon Perisi
mi?
1712
yaşındayım!
Dalga geçme
benimle!
Periler yalan söylemez!
Ben VİRANKAPI’dan
geçtim.
VİRANKAPI mı?
Bu kapıdan
geçtim ben!
Dikkatli bak…
üzerinde ne
yazıyor.
KUTSAL
YERE ÖLÜMÜN
GİRMESİ
YASAKTIR.
KUT-SAL YE-RE Ö-LÜ-MÜN
GİR-ME-Sİ YA-SAK-TIR!
Ay, korkutma
beni!
Korkacak ne var? Bak, ne diyor
yazıda? Buraya sadece SAĞLIK
girebilir diyor!
AS-KLE-PİON mu?
Burası ASKLEPİON’un
kapısı!
Evet, sağlık evinin kapısı!
KUTSAL
YERE ÖLÜMÜN
GİRMESİ
YASAKTIR.
Anlamıyorum ki! Bir
periyim diyorsun, bir
Virankapı, bir
Asklepion!
E canım , hepsi bir arada. Hepsi
Pergamon masalında! Bak şimdi. Beni
bebekken buraya getirmişler.
Asklepion’a… bundan 1712 yıl önce…
Eh, hadi bakalım!?!
Burada hastalar, yorgunlar,
bitkinler iyileştirilirdi.
Hastane yani.
Hem hastane, hem eczane, hem
kütüphane hem de Yüce
Asklepios’un evi vardı.
AS-KLE-PİOS ?
KUTSAL
YERE ÖLÜMÜN
GİRMESİ
YASAKTIR.
Seni de mi tedavi etti?
Sağlık Tanrımız! Öyle iyi
kalpliydi ki! Özellikle biz
çocuklara karşı!
Sen hep Pergamon’da
mı kaldın?
Yüce Asklepios, bazı çocukları evine
gönderdi, benim gibi bazılarına ise
sonsuzluk hediye etti. Bizler tekrar
Virankapı’dan geçip birer melek olduk ve
hep Pergamon’da kaldık.
Evim gidene kadar, hep !
Yüzlerce yıl Pergamon’da
yaşadım! Şimdi ise evimi
arıyorum!
Evin mi gitti? Ev gider mi öyle?
Neredeydi? Nasıl gitti?
Zeus Sunağı’ydı benim evim.
Athena’nın kollarına konuyor,
çıkıp yükseklerden
Pergamon’u seyrediyordum.
Hadi yaa! Evini? Koca Zeus
Sunağı’nı mı bulamadın?
Nasıl olur?
Bir gün uçmaktan geri
geldiğimde evimi bulamadım!
Bulamadım diyorum sana.
Evimi söküp götürmüşler.
Kimse de bir şey yapmamış!
Ne zaman biri Zeus Sunağı’nın
adını ansa, bir umut koşar
gelirim. Onu hala bekliyorum.
Ay, cidden çok üzüldüm!
Zeus Sunağı antik çağın en güzel, en görkemli
yapılarından biriydi. 1870’lerde yapılan kazılar sırasında
keşfedildikten sonra, yasal izinle Almanya’ya taşındı.
Şimdi Berlin’deki Pergamon Müzesi’nde sergileniyor.
Orada yerinin rahat olduğunu tahmin ediyoruz. Ama
gelin görün ki Pergamon ve hatıraları onu çok özlüyor.
Kim bilir, belki bir gün sunak yerine geri döner ve onun
da ev hasreti biter.
EGE… EGEE! UYAN ARTIK
OĞLUM! SAAT 11 OLDU!
SON

More Related Content

More from Nurcan Ari

İlçeler projeler bi̇lgi̇lendi̇rme -1.bölümgüncel (1)
İlçeler projeler bi̇lgi̇lendi̇rme -1.bölümgüncel (1)İlçeler projeler bi̇lgi̇lendi̇rme -1.bölümgüncel (1)
İlçeler projeler bi̇lgi̇lendi̇rme -1.bölümgüncel (1)Nurcan Ari
 
Flipped Classroom
Flipped ClassroomFlipped Classroom
Flipped ClassroomNurcan Ari
 
Etwinning ve twinspace
Etwinning ve twinspaceEtwinning ve twinspace
Etwinning ve twinspaceNurcan Ari
 
Ilçe e- twinning sunum
Ilçe e- twinning sunumIlçe e- twinning sunum
Ilçe e- twinning sunumNurcan Ari
 
Kalite etiketleri
Kalite etiketleriKalite etiketleri
Kalite etiketleriNurcan Ari
 
E twinning kapalı projeleri açmak için..
E twinning kapalı projeleri açmak için..E twinning kapalı projeleri açmak için..
E twinning kapalı projeleri açmak için..Nurcan Ari
 
Google Araçları
Google AraçlarıGoogle Araçları
Google AraçlarıNurcan Ari
 
e-twinning masaüstü
e-twinning  masaüstüe-twinning  masaüstü
e-twinning masaüstüNurcan Ari
 
"Under The Same Sun" Mehmet Seniye Özbey Primary School
"Under The Same Sun" Mehmet Seniye Özbey Primary School"Under The Same Sun" Mehmet Seniye Özbey Primary School
"Under The Same Sun" Mehmet Seniye Özbey Primary SchoolNurcan Ari
 
E twinning (Desktop)
E twinning (Desktop)E twinning (Desktop)
E twinning (Desktop)Nurcan Ari
 
Zazar and the Sun (by nurcanari)
Zazar and the Sun (by nurcanari)Zazar and the Sun (by nurcanari)
Zazar and the Sun (by nurcanari)Nurcan Ari
 
E twinning nedir online
E twinning nedir onlineE twinning nedir online
E twinning nedir onlineNurcan Ari
 

More from Nurcan Ari (12)

İlçeler projeler bi̇lgi̇lendi̇rme -1.bölümgüncel (1)
İlçeler projeler bi̇lgi̇lendi̇rme -1.bölümgüncel (1)İlçeler projeler bi̇lgi̇lendi̇rme -1.bölümgüncel (1)
İlçeler projeler bi̇lgi̇lendi̇rme -1.bölümgüncel (1)
 
Flipped Classroom
Flipped ClassroomFlipped Classroom
Flipped Classroom
 
Etwinning ve twinspace
Etwinning ve twinspaceEtwinning ve twinspace
Etwinning ve twinspace
 
Ilçe e- twinning sunum
Ilçe e- twinning sunumIlçe e- twinning sunum
Ilçe e- twinning sunum
 
Kalite etiketleri
Kalite etiketleriKalite etiketleri
Kalite etiketleri
 
E twinning kapalı projeleri açmak için..
E twinning kapalı projeleri açmak için..E twinning kapalı projeleri açmak için..
E twinning kapalı projeleri açmak için..
 
Google Araçları
Google AraçlarıGoogle Araçları
Google Araçları
 
e-twinning masaüstü
e-twinning  masaüstüe-twinning  masaüstü
e-twinning masaüstü
 
"Under The Same Sun" Mehmet Seniye Özbey Primary School
"Under The Same Sun" Mehmet Seniye Özbey Primary School"Under The Same Sun" Mehmet Seniye Özbey Primary School
"Under The Same Sun" Mehmet Seniye Özbey Primary School
 
E twinning (Desktop)
E twinning (Desktop)E twinning (Desktop)
E twinning (Desktop)
 
Zazar and the Sun (by nurcanari)
Zazar and the Sun (by nurcanari)Zazar and the Sun (by nurcanari)
Zazar and the Sun (by nurcanari)
 
E twinning nedir online
E twinning nedir onlineE twinning nedir online
E twinning nedir online
 

02 visi bergama

  • 1. 1 Visi-Course [2015-1-TR01-KA201-022591] “Funded by the Erasmus+ Program of the European Union. However, European Commission and Turkish National Agency cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein” ERASMUS+ KA201 COOPERATION AND INNOVATION OF GOOD PRACTISES
  • 3. VISI-E-COURSE (1) BERGAMA’NIN ÖYKÜSÜ - VISITEACHING – Visiual teaching as a digital story telling projesi kapsamında görsel öğretim tekniklerine örnek bir ders olması amacıyla üretilmiştir. BERGAMA ANTİK KENTİ’nin kuruluşundan- Roma dönemine kadar olan kent tarihinin görsel öyküleme tekniği ile anlatımını içerir. Sunum, ilkokul 4.-5.-6. sınıf öğrencileri için tasarlanmıştır. Çalışmada kullanılan görseller özgün çizimlerdir. BERGAMA’NIN ÖYKÜSÜ çalışmasını sunmak için öğretmene yönelik ayrı bir yönerge gerekmemektedir; tüm sözel bilgiler görsellerin içine yerleştirilmiştir. Öğretmenin, gereksinim duyduğu kavram ve başlıklarla ilgili detaylı araştırma yapması önerilir.
  • 4. MUHTEŞEM BİR YERİN ÖYKÜSÜNÜ DİNLEMEYE NE DERSİNİZ?
  • 5. EGE, DOĞUM GÜNÜNÜ ÇOK GÜZEL BİR HEDİYE İLE KARŞILADI!
  • 6. Çok teşekkür ederim Özge! ARKADAŞI ÖZGE, ONA İLGİNÇ BİR KİTAP ARMAĞAN ETMİŞTİ…
  • 7. ‘İZMİR’İN GERÇEK MASALLARI’ yazıyordu kitabın kapağında.İsminden mi cisminden mi neden, bu kitap biraz FARKLIYDI!
  • 8. İsminden mi cisminden mi neden, bu kitap biraz FARKLIYDI!
  • 9.
  • 10. İZMİR’İN GERÇEK MASALLARI İZMİR KÜÇÜK KÜÇÜK BELKİ YÜZ, BELKİ BİN, BELKİ MİLYONLARCA HİKÂYEDEN OLUŞUR. HEPSİ BİR ARAYA GELİNCE İZMİR OLUR. EĞER BİRİ EKSİK OLSA, İZMİR EKSİK OLUR.
  • 12. Bir varmış, bir yokmuş. Makedonya adlı bir ülkenin çok genç ve çok güçlü bir kralı varmış. ‘Büyük İskender’ demişler ona. On bir yılda adı gibi büyük bir krallık kurmuş. Hiç kolay sanma… İskender 33 yaşında, erkenden öldüğünde sevenleri yas tutmuş; düşmanları da bir ‘oh’ çekip rahat nefes almış. Az sonra sana anlatacağım ‘Yüksekteki Kent’in öyküsü de İskender’in bu dünyadan gidişiyle başlamış. Genç Kralın ölümü, İzmir’in Bergama’sının ya da gel şöyle diyelim ‘Pergamon Kenti Masalı’nın başlangıcı olmuş.
  • 13. Büyük Kral İskender ölüm döşeğindeyken halkını da bir telaş almış. ‘İskender’siz ne yaparız biz?’, ‘Bu topraklar ve bu servet kimin olacak?’, ‘İskender’in kundaktaki tek oğlu bize nasıl bakacak?’ diye öylece tasalanadursunlar, kralın yakınındakiler çoktan karar vermiş bile. Uçsuz bucaksız bu ülke, İskender’in güvendiği dört generale pay edilecekmiş. Her general bir yeri alacakmış. Bizim İzmir’in olduğu büyük bölge de General Lusimakhos’un olacakmış.
  • 14. General Lusimakhos buraların yabancısı değilmiş. Kral İskender’le birlikte zaten birçok yeni şehir kurmuş. Başta güzel Smyrna’yı… Lusimakhos’un savaşlardan edindiği büyük bir serveti varmış. Bu servet onun on şehir daha kurmasına yetecek büyüklükteymiş!
  • 15. Lusimakhos’un dev hazinesini güvenli bir yere saklaması gerekiyormuş. Smyrna’nın kuzeyindeki Misya bölgesinde, verimli bir ovaya bakan dik bir tepenin üzerinde, pek az kişinin bildiği çok sağlam bir kaleyi gözüne kestirmiş. Hazinesini bu kaleye saklamış ve Filetaros adında güvendiği bir subayını da servetini koruması için görevlendirmiş.
  • 16. Filetaros, Lusimakhos’un hazinesini 20 yıl boyunca gözü gibi korumuş. Ama gel zaman, git zaman, bir gün Filetaros, Lusimakhos’a karşı gelmiş. Genç subay isyan etmiş ve generalin büyük servetine sahip çıkmış. Lusimakhos ihanete çok kızmış ama onunla mücadele edecek kadar yaşayamamış. Olaydan kısa bir süre sonra bir savaşta ölmüş. Bunu fırsat bilen Filetaros hemen kentin başına geçmiş. Kendini de Pergamon hükümdarı ilan etmiş..
  • 17. Filetaros’un amacı Pergamon’u güçlü bir krallık yapmakmış. İçinden sık sık ‘bu kente hak ettiği değeri vermem lazım. Onu çok güçlü bir krallık yapmam lazım’, diye geçirirmiş. İlk iş olarak dağa tacını giydirmiş! Yani ilk şehrin çevresine yeni surlar yaptırmış. Kent öyle güzel görünüyormuş ki uzaktan. Tam bir kral gibi! Filetaros, Tanrıça Athena’yı da düşünmüş tabi! O, yanlarında otursun, onlara baksın ve Pergamon’u korusun diye tacın ortasına bir tapınak inşa ettirmiş.
  • 18. Filetaros bir zaman sonra ölmüş ama onun ardından gelen diğer Pergamon kralları da onun izinden gitmiş. Pergamon’a hak ettiği değer verilecekmiş! Kentlerini güzelleştirmek için çok çalışmışlar. Hani o kentin tacı vardı ya. Oraya Akropol diyorlarmış. Akropolü bir güzel bezemişler ki sorma! Athena Tapınağı’nın yanını, çevresini, sağını, solunu, kral evleri ve diğer güzel binalarla çevrelemişler. Hazinelerini ve silahlarını da buraya yerleştirmişler. Öyle güzelleşmiş ki Akropol!
  • 19. Pergamon halkı neredeymiş? Onlar da evlerini Akropol’ün dışına, dağın yamacına kurmuşlar. Pergamonlular başlarını kaldırıp yukarıya baktıklarında güzel kentlerini ve onları koruyan yöneticilerini görürlermiş. Bu da onlara güven verirmiş. Pergamonlular kalabalıklaştıkça evleri dağın eteklerinden ovaya doğru adeta akmaya başlamış. Evler şimdiki Bergama’nın oturduğu alana kavuşmak ister gibiymiş.
  • 20. Pergamon halkı en çok neyi severmiş? Bu yüksek kentte güven içinde olduklarından mı bilinmez, dışarıda yaşamayı, birlikte vakit geçirmeyi çok severlermiş. Sanata, bir de okumaya düşkünlermiş. Akropolün içine bir tiyatro yapmışlar. Böyle bir tiyatro dünyada yok! Öyle güzel bir yerde ve öyle dik basamakları var ki! Sırtını Pergamon dağına yaslayıp ovasını seyreden eşsiz bir yer! Ah, Pergamonlular kim bilir ne oyunlar seyretmiş, ne müzikler dinlemiş, kaç toplantı yapmışlar o tiyatroda?
  • 21. Gel zaman git zaman, Pergamon’un başına bir başka kral daha gelmiş. Adı Attalos’muş. Onca kral arasında, Attolos’tan söz etmemin bir nedeni var elbet. Attalos yaman bir hükümdarmış, bir çok savaş kazanmış ama daha önemlisi şehre yeni yapılar hediye etmiş. Birazdan onlardan birinin öyküsünü anlatacağım sana. Attalos, Pergamonlular sanata doysun diye bir heykel okulu kurmuş. Ve…ve… o dillere destan kütüphanesini yaptırmış. Kütüphane deyip geçme! Pergamon hakkında çok şey anlatır…
  • 22. Bakın, buraya kütüphane değil neredeyse bir saray dersiniz! Bir İskenderiye şehrinin kütüphanesi, bir de Pergamon’unki dillere destanmış. İskenderiye Mısır’da Kral İskender’in kurduğu kentlerden biriymiş ve bu iki şehir kütüphaneleri konusunda yarış halindelermiş. Böyle yarışa can kurban! Pergamon ve İskenderiye ‘hangimizin daha çok kitabı var?’ diyerek birbirlerini takip ediyorlarmış.
  • 23. O zamanlar herkes yazı yazmayı bilmiyormuş. ‘Kitap yazıcıları’ diye bazı insanlar varmış. Yazıcılar kitaplarını papirüs adlı özel bir bitkinin yaprağına yazarlarmış. İşin zor kısmı Papirüs hiç de kolay bulunan bir bitki değilmiş. Mısır’da Nil nehrinin kenarında yetişir ve Pergamonlular hiç üşenmeden sıkılmadan ta Mısır’dan papirüs getirtirlermiş. İskenderiyeliler için kolay tabii! Papirüs bulmakta hiç zorluk çekmiyorlarmış, çünkü papirüs zaten Mısır’da üretiliyormuş.
  • 24. Attalos kütüphaneyi kurmuş, ondan sonra gelen Yumenes adlı bir diğer Pergamon kralı da kitaplığı var gücüyle geliştirmeye çalışıyormuş. Kral, ülkesinin dışında bir açık artırmada çok önemli kitapların satışa çıktığını duymuş. Hemen kütüphane yöneticisini satışın olduğu yere göndermiş. Aynı açık artırmada İskenderiye kütüphane yöneticisi de varmış tabii ki!
  • 25. Pergamon Kütüphanesi daha azimli davranmış ve kitapların ağırlığınca altın vermeyi teklif etmiş. Satışa katılanlar hayretler içinde kalmış. Kitaplar büyük bir zaferle Pergamon Kütüphanesi’ne getirtilmiş. Krallığın içinde, dışında herkes bu büyük satışı konuşur olmuş.. Bu olay dünyanın en büyük kütüphanesine sahip İskenderiye kenti için onur kırıcı olmuş. Bunun üzerine Mısır’da yetişen papirüsün Pergamon’a satılması yasaklanmış!
  • 26. Pergamon Kralı Yumenes yurttaşlarına tez zamanda üzerine yazı yazılacak bir malzeme bulmalarını ve bulan kişiye de büyük ödül vereceğini duyurmuş. Yurttaşlar çalışmış, çabalamış, yapraklar aranmış, bitkiler taranmış ve sonunda papirüsün yerine geçecek bir kağıt türü bulmayı başaran biri çıkmış! Sardesli Krates adında bir genç, buzağı derisinin üzerine yazı yazılabildiğini keşfetmiş. Deriyi işleyip geliştirdiklerinde de ortaya çok kullanışlı Pergamon kağıdı çıkmış. Pergamon kağıdı ne yırtılıyor, ne alev alıyormuş.
  • 27. Parşömen kağıdı sayesinde, Pergamonluların kütüphanesindeki kitapların sayısı 200.000’i bulmuş. Bugün hala kullanılan bir kağıt türü vardır. Adı parşömen kağıdıdır. Bu kağıdı kimlerin icat ettiğini tahmin ettin sanırım!
  • 28. Pergamon Kralı Yumenes’e gelince... O bir yandan da topraklarını genişletmek için komşusu Galatlar’la savaşıyor ve yardım etmesi için Zeus’a dua ediyormuş. Yumenes son savaşında Zeus’a bir adak adamış. Demiş ki: ‘Ey yüce Zeus, kazanırsam sana şükranlarımı en güzel şekilde sunacağım. Yeter ki yanımda ol!’
  • 29. Kral Yumenes, Galatlar’a karşı savaşı kazanmış. Sıra Zeus’a verdiği sözü tutmaya gelmiş. Onu memnun etmek için eşi benzeri görülmemiş bir sunak yapacakmış. Öyle ki yapacağı yapının duvarlarını dillere destan heykellerle süsleyecekmiş. Krallığın tüm heykeltıraşlarını ve sanatçılarını bu sunak için seferber etmiş. Uzun yıllar süren çalışmanın sonucu ortaya dünya harikası bir sunak çıkmış!
  • 30. Ve geldik masalın sonuna… ‘Yüksekteki kent’ Pergamon’un son kralı diğer kralların aksine biraz tuhaf biriymiş. Çok şüpheciymiş. Herkesin özellikle akrabalarının ona kötülük yapacağını zannettiğinden tümünün yaşamına son vermiş! Fakat sonra öyle pişman olmuş ki kendini sarayına kapatmış ve derler ki ondan sonra saçlarını ve sakallarını hiç kesmemiş. Son kral öldüğünde Pergamonlular vasiyetini duyunca kulaklarına inanamamışlar. Kral bütün Pergamon Krallığı’nı miras olarak Roma halkına bırakmış! Kimisi bunu, kralın yeni bir çılgınlığı olarak yorumlamış, kimiyse akıllılık yaptığını düşünmüş. Onu bunu bilmem ama buna en çok Romalıların sevindiğine eminim. Roma bu muhteşem mirası almış, bir süre de bakmış ama Pergamon’u değil de bir başka güzel kent Efes’i gözdesi yapmış. Pergamon da bu dönemden itibaren yavaş yavaş gözden düşmeye başlamış.
  • 31. PERGAMON ‘YÜKSEKTEKİ KENT’ Yıllar ,yüzyıllar geçmiş. Yüksekteki kent gün geçtikçe sessizleşmiş… sessizleşmiş… ve nihayet susmuş... TROYAN TAPINAĞI ATHENA TAPINAĞI AGORA KÜTÜPHANE TİYATRO ZEUS SUNAĞI DYONİSOS TAPINAĞI
  • 32. Biri ZEUS mu dedi?
  • 33. Hııı? Sen de kimsin böyle pat diye?
  • 34. Ben Pergamon Perisi’yim! Pergamon Perisi mi? 1712 yaşındayım! Dalga geçme benimle! Periler yalan söylemez! Ben VİRANKAPI’dan geçtim. VİRANKAPI mı?
  • 35. Bu kapıdan geçtim ben! Dikkatli bak… üzerinde ne yazıyor. KUTSAL YERE ÖLÜMÜN GİRMESİ YASAKTIR. KUT-SAL YE-RE Ö-LÜ-MÜN GİR-ME-Sİ YA-SAK-TIR! Ay, korkutma beni! Korkacak ne var? Bak, ne diyor yazıda? Buraya sadece SAĞLIK girebilir diyor! AS-KLE-PİON mu? Burası ASKLEPİON’un kapısı!
  • 36. Evet, sağlık evinin kapısı! KUTSAL YERE ÖLÜMÜN GİRMESİ YASAKTIR. Anlamıyorum ki! Bir periyim diyorsun, bir Virankapı, bir Asklepion! E canım , hepsi bir arada. Hepsi Pergamon masalında! Bak şimdi. Beni bebekken buraya getirmişler. Asklepion’a… bundan 1712 yıl önce… Eh, hadi bakalım!?! Burada hastalar, yorgunlar, bitkinler iyileştirilirdi. Hastane yani. Hem hastane, hem eczane, hem kütüphane hem de Yüce Asklepios’un evi vardı. AS-KLE-PİOS ?
  • 37. KUTSAL YERE ÖLÜMÜN GİRMESİ YASAKTIR. Seni de mi tedavi etti? Sağlık Tanrımız! Öyle iyi kalpliydi ki! Özellikle biz çocuklara karşı! Sen hep Pergamon’da mı kaldın? Yüce Asklepios, bazı çocukları evine gönderdi, benim gibi bazılarına ise sonsuzluk hediye etti. Bizler tekrar Virankapı’dan geçip birer melek olduk ve hep Pergamon’da kaldık.
  • 38. Evim gidene kadar, hep ! Yüzlerce yıl Pergamon’da yaşadım! Şimdi ise evimi arıyorum! Evin mi gitti? Ev gider mi öyle? Neredeydi? Nasıl gitti? Zeus Sunağı’ydı benim evim. Athena’nın kollarına konuyor, çıkıp yükseklerden Pergamon’u seyrediyordum. Hadi yaa! Evini? Koca Zeus Sunağı’nı mı bulamadın? Nasıl olur? Bir gün uçmaktan geri geldiğimde evimi bulamadım! Bulamadım diyorum sana. Evimi söküp götürmüşler. Kimse de bir şey yapmamış! Ne zaman biri Zeus Sunağı’nın adını ansa, bir umut koşar gelirim. Onu hala bekliyorum. Ay, cidden çok üzüldüm!
  • 39.
  • 40. Zeus Sunağı antik çağın en güzel, en görkemli yapılarından biriydi. 1870’lerde yapılan kazılar sırasında keşfedildikten sonra, yasal izinle Almanya’ya taşındı. Şimdi Berlin’deki Pergamon Müzesi’nde sergileniyor. Orada yerinin rahat olduğunu tahmin ediyoruz. Ama gelin görün ki Pergamon ve hatıraları onu çok özlüyor. Kim bilir, belki bir gün sunak yerine geri döner ve onun da ev hasreti biter.
  • 41.
  • 42. EGE… EGEE! UYAN ARTIK OĞLUM! SAAT 11 OLDU!
  • 43. SON