บทที่ 2
- 1. 7
บทที่ 2
เอกสารที่เกี่ยวข้อง
การศึกษา เรื่อง การพัฒนาบทเรียนออนไลน์ (Online)
ด้วยโปรแกรม Wordpress เรื่อง การใช้โปรเเกรม Microsoft
Office PowerPoint 2 0 0 7 เ บื้ อ ง ต้ น
สาหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4
ผู้ศึกษาได้ศึกษาเอกสารและงานศึกษาที่เกี่ยวข้อง ดังต่อไปนี้
1.
การจัดการเรียนรู้กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี
ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐานพุทธศักราช 2551
2. การสร้างแผนจัดการเรียนรู้
3. การพัฒนาบทเรียนออนไลน์
4. คู่มือการใช้งาน Weblog ด้วยโปรแกรม WordPress
5. ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับ Microsoft Office PowerPoint
2007
6. การจัดการเรียนการสอนด้วยบทเรียนออนไลน์ (Online)
7. การพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน
8. การหาประสิทธิภาพของนวัตกรรม
- 2. 8
9. งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง
9.1 งานวิจัยในประเทศ
9.2 งานวิจัยต่างประเทศ
1.
การจัดการเรียนรู้กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี
ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐานพุทธศักราช 2551
กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยีเป็นกลุ่มสา
ระที่ช่วยพัฒนาให้ผู้เรียนมีความรู้ความเข้าใจมีทักษะพื้นฐานที่จาเป็
นต่อการดารงชีวิตและรู้เท่าทันการเปลี่ยนแปลงสามารถนาความรู้เ
กี่ยวกับการดารงชีวิตการอาชีพและเทคโนโลยีมาใช้ประโยชน์ในก
ารทางานอย่างมีความคิดสร้างสรรค์แข่งขันในสังคมไทยและสากลเ
ห็นแนวทางในการประกอบอาชีพรักการทางานและมีเจตคติที่ดีต่อก
ารทางานสามารถดารงชีวิตอยู่ในสังคมได้อย่างพอเพียงและมีความ
สุข
1.1
ความสาคัญของกลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโ
นโลยี
กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยีมุ่งพัฒนาผู้
เรียนแบบองค์รวมเพื่อให้มีความรู้ความสามารถมีทักษะในการทางา
- 6. 12
จ า ก ต า ร า ง 1
สาระและมาตรฐานการเรียนรู้กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพแล
ะเทคโนโลยีสรุปได้ว่ากลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโน
โลยีเป็นกลุ่มสาระที่ช่วยพัฒนาให้ผู้เรียนมีความรู้ความเข้าใจมีทักษ
ะพื้นฐานที่จาเป็นต่อการดารงชีวิตและรู้เท่าทันการเปลี่ยนแปลงสาม
ารถนาความรู้เกี่ยวกับการดารงชีวิตการอาชีพและเทคโนโลยีมาใช้
ประโยชน์ในการทางานอย่างมีความคิดสร้างสรรค์รักการทางานแล
ะมีเจตคติที่ดีต่อการทางานสามารถดารงชีวิตอยู่ในสังคมได้อย่างพ
อเพียงและมีความสุข
1.4 ส า ร ะ ม า ต ร ฐ า น ก า ร เรี ย น รู้ แ ล ะ ตั ว ชี้ วั ด
ชั้ น ป ร ะ ถ ม ศึ ก ษ า ปี ที่ 4
กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี
สาระ/มาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัดที่กาหนดไว้ของกลุ่มสาระกา
รเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยีระดับชั้นประถมศึกษาปีที่4ตา
มหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐานพุทธศักราช 2551
มีรายละเอียด ดังตาราง 2
ต า ร า ง 2
สาระ/มาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัดชั้นประถมศึกษาปีที่5
กลุ่มสาระการเรียนรู้การงาน อาชีพและเทคโนโลยี
สาระ /มาตรฐานการเรียนรู้ ตัวชี้วัด ชั้นประถมศึกษาปีที่ 4
สาระที่ 1
การดารงชีวิตและครอบครัว
มาตรฐาน ง1.1 เข้าใจการทางาน
1.
อธิบายเหตุผลในการทางานให้บ
รรลุเป้าหมาย
- 10. 16
3. การสร้างงานจากสไลด์เปล่า
4.
การจัดเก็บเอกสารและการเปิดไฟ
ล์เอกสาร
หน่วยการเรียน สาระการเรียนรู้
เว
ลา
2. เริ่มต้นสร้างงานนาเสนอ
(Microsoft Office
PowerPoint 2007)
1.การเปิดไฟล์งานนาเสนอ(Micr
osoft Office PowerPoint
2007)
2.การสร้างสไลด์จากชุดรูปแบบ
3.เปลี่ยนพื้นหลังสไลด์
4.การสร้างสไลด์เคลื่อนไหว
2
3.การตกแต่งงานนาเสนอด้
วยภาพ
1. การแท รกรูปภาพ รูปร่าง
และข้อความศิลป์
2.
การทารูปภาพและรูปร่างเคลื่อนไ
หว
3. การกาหนดรูปแบบของภาพ
4. การเปลี่ยนโหมดสีของรูปภาพ
2
4.การแทรกมัลติมีเดียและก
ารเชื่อมโยงหลายมิติ
1. การแทรกเสียง
2. การแทรกวิดีโอ
3. การเชื่อมโยงหลายมิติ
2
- 11. 17
1.6
ความสัมพันธ์ระหว่างสาระมาตรฐานการเรียนรู้หน่วยการเรียนรู้สา
ระการเรียนรู้และผลการเรียนที่คาดหวังของบทเรียนออนไลน์
(Online) ด้วยโปรแกรม Wordpressเรื่อง การใช้โปรเเกรม
Microsoft Office PowerPoint 2 0 0 7 เ บื้ อ ง ต้ น
สาหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4
ผู้ศึกษาได้วิเคราะห์ผลการเรียนที่คาดหวังของบทเรียนออนไลน์(O
nline)ด้วยโปรแกรม Wordpress เรื่อง การใช้โปรเเกรม Microsoft
Office PowerPoint 2 0 0 7 เ บื้ อ ง ต้ น
ส า ห รั บ นั ก เ รี ย น ชั้ น ป ร ะ ถ ม ศึ ก ษ า ปี ที่ 4
โดยศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างหน่วยการเรียนรู้สาระการเรียนรู้แล
ะผลการเรียนที่คาดหวังดังตาราง 4
ต า ร า ง 4
ความสัมพันธ์ระหว่างสาระ/มาตรฐานการเรียนรู้หน่วยการเรียนรู้สา
ร ะ ก า ร เ รี ย น รู้ แ ล ะ
ผลการเรียนที่คาดหวังของบทเรียนออนไลน์(Online)ด้วยโปรแกรม
Wordpressเรื่อง การใช้โปรเเกรม Microsoft Office PowerPoint
2007 เบื้องต้น สาหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4
สาระ/
มาตรฐานการเรียนรู้
สาระที่ 3 เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร
- 15. 21
รแกรม Wordpress เรื่อง การใช้โปรเเกรม Microsoft Office
PowerPoint 2007 เบื้องต้น สาหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4
ผู้ศึกษาได้วิเคราะห์จุดประสงค์การเรียนรู้ของบทเรียนออนไลน์
(Online) ด้วยโปรแกรม Wordpressเรื่อง การใช้โปรเเกรม
Microsoft Office PowerPoint 2 0 0 7 เ บื้ อ ง ต้ น
ส า ห รั บ นั ก เ รี ย น ชั้ น ป ร ะ ถ ม ศึ ก ษ า ปี ที่ 4
โดยศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างแผนการจัดการเรียนรู้ผลการเรียนรู้
ที่คาดหวังจุดประสงค์และจานวนชั่วโมง ดังตาราง 5
ต า ร า ง 5
ความสัมพันธ์ระหว่างแผนการจัดการเรียนรู้ผลการเรียนรู้ที่คาดหวัง
จุดประสงค์และจานวนชั่วโมงของบทเรียนออนไลน์(Online)ด้วยโป
รแกรม Wordpressเรื่อง การใช้โปรเเกรม Microsoft Office
PowerPoint 2007 เบื้องต้น สาหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4
แผนการจัด
การเรียนรู้
ที่/เรื่อง
ผลการเรียนรู้ที่คาดห
วัง
จุดประสงค์การเรียนรู้
จา
น
ว
น
ชั่
ว
โ
ม
ง
- 21. 27
นิ ค ม ช ม ภู ห ล ง ( 2545 : 180)
ให้ความหมายของแผนการสอนว่า แผนการสอน หมายถึง
แ ผ น ก า ร ห รื อ โ ค ร ง ก า ร ที่ จั ด ท า เป็ น ล า ย ลั ก ษ ณ์ อั ก ษ ร
เพื่ อ ใ ช้ ใ น ก า ร ป ฏิ บั ติ ก าร ส อ น ใ น ร า ย วิ ช า ใ ด วิ ช า ห นึ่ ง
เป็นการเตรียมการสอนอย่างมีระบบและเป็นเครื่องมือช่วยให้ครูพัฒ
นาการจัดการเรียนการสอนไปสู่จุดประสงค์และจุดมุ่งหมายของหลั
กสูตรได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ภ พ เ ล า ห ไ พ ฑู ร ย์ ( 2540 : 357)
ใ ห้ ค ว า ม ห ม า ย ข อ ง แ ผ น ก า ร ส อ น ว่ า แ ผ น ก า ร ส อ น
หมายถึงลาดับขั้นตอนและกิจกรรมทั้งหมดของผู้สอนและผู้เรียน
ที่ผู้สอนกาหนดไว้เป็นแนวทางในการจัดสถานการณ์ให้ผู้เรียนเปลี่
ยนพฤติกรรมไปตามวัตถุประสงค์
ฒ น า พ ร ร ะ งั บ ทุ ก ข์ ( 2542 : 1)
ให้ความหมายของแผนการสอนว่าแผนการสอน หมายถึง
แ ผ น ก า ร ห รื อ โ ค ร ง ก า ร ที่ จั ด ท า เป็ น ล า ย ลั ก ษ ณ์ อั ก ษ ร
เพื่ อ ใ ช้ ใ น ก า ร ป ฏิ บั ติ ก าร ส อ น ใ น ร า ย วิ ช า ใ ด วิ ช า ห นึ่ ง
เป็นการเตรียมการสอนอย่างมีระบบและเป็นเครื่องมือที่ช่วยให้ครูพั
ฒ นาการจัดการเรียนการสอนไปสู่จุดประสงค์การเรียนรู้
และจุดหมายของหลักสูตรได้อย่างมีประสิทธิภาพ
สานักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ (2543 : 133)
ใ ห้ ค ว า ม ห ม า ย ข อ ง แ ผ น ก า ร ส อ น ว่ า ห ม า ย ถึ ง
การวางแผนจัดกิจกรรมการเรียนการสอนเพื่อเป็นแนวดาเนินการจั
ดกิจกรรมการเรียนการสอนแต่ละครั้งโดยกาหนดสาระสาคัญ
จุ ด ป ร ะ ส ง ค์ เนื้ อ ห า กิ จ ก ร ร ม ก า ร เรี ย น ก า ร ส อ น สื่ อ
ตลอดจนการวัดผลและการประเมินผล
ส ถ า บั น พั ฒ น า ค ว า ม ก้ า ว ห น้ า ( 2545 : 69)
ได้ให้ความหมายของแผนการจัดการเรียนรู้ว่าเป็นแผนงานหรือโค
รงการที่ครูผู้สอนได้เตรียมการจัดการเรียนรู้ไว้ล่วงหน้าเป็นลายลัก
ษ ณ์ อั ก ษ ร
- 22. 28
เพื่อใช้ปฏิบัติการเรียนรู้ในรายวิชาใดวิชาหนึ่งอย่างเป็นระบบระเบี
ย บ
โดยใช้เป็นเครื่องมือสาหรับจัดการเรียนรู้เพื่อนาผู้เรียนไปสู่จุดประส
งค์การเรียนรู้และจุดหมายของหลักสูตรอย่างมีประสิทธิภาพ
ก ร ม วิ ช า ก า ร ( 2545 : 73)
ไ ด้ ใ ห้ ค ว า ม ห ม า ย ข อ ง แ ผ น ก า ร จั ด ก า ร เ รี ย น รู้
คือผลของการเตรียมการวางแผนการจัดการเรียนการสอนอย่างเป็
นระบบโดยนาสาระและมาตรฐานการเรียนรู้คาอธิบายรายวิชา
แ ล ะ ก ร ะ บ ว น ก า ร เ รี ย น รู้
โดยเขียนเป็นแผนการจัดการเรียนรู้ให้เป็นไปตามศักยภาพของผู้เรี
ยน
ส รุ ป ว่ า แ ผ น ก า ร ส อ น คื อ
การวางแผนการจัดกิจกรรมเป็นลายลักษณ์อักษรไว้ล่วงหน้าอย่างล
ะเอียด เพื่อเป็นแนวทางในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน
ซึ่ ง มี เนื้ อ ห า กิ จ ก ร ร ม ก า ร เรี ย น ก า ร ส อ น สื่ อ ก า ร ส อ น
และวิธีวัดผลประเมินผลที่ชัดเจน
2.1 ความสาคัญของแผนการจัดการเรียนรู้
สุพล วังสินธ์ (2536 : 5–6) กล่าวว่า
แผนการจัดการเรียนรู้เป็นกุญแจดอกสาคัญที่ทาให้การเรียนการสอ
นมีประสิทธิภาพมากขึ้นซึ่งสรุปความไว้ ดังนี้
1. ทาให้เกิดการวางแผนวิธีเรียนที่ดี
ผสมผสานความรู้และจิตวิทยาการศึกษา
2.
ช่วยให้ครูมีคู่มือการสอนที่ทาด้วยตนเองล่วงหน้ามีความมั่นใจในก
ารสอน
3. ส่งเสริมให้ครูมีความรู้ความเข้าใจในด้านของหลักสูตร
วิธีสอนการวัดผลและประเมินผล
- 23. 29
4. เป็นคู่มือสาหรับผู้มาสอนแทน
5. เป็นหลักฐานแสดงข้อมูลที่ถูกต้องเที่ยงตรง
เป็นประโยชน์ต่อวงการศึกษา
6.
เป็นผลงานทางวิชาการแสดงความชานาญความเชี่ยวชาญของผู้
ทา
2.2 ลักษณะที่ดีของแผนการจัดการเรียนรู้
สมนึก ภัททิยธนี (2546 : 5)
ได้กล่าวถึงลักษณะที่ดีของแผนต้องมีขั้นตอน ดังนี้
1. เนื้อหาต้องเขียนเป็นรายคาบ หรือรายชั่วโมงตารางสอน
โดยเขียนให้สอดคล้องกับชื่อเรื่องให้อยู่ในโครงการสอน
แ ล ะ เ ขี ย น เ ฉ พ า ะ เ นื้ อ ห า ส า ร ะ ส า คั ญ พ อ สั ง เ ข ป
(ไ ม่ ค ว ร บั น ทึ ก แ ผ น ก า ร ส อ น อ ย่ า ง ล ะ เอี ย ด ม า ก ๆ
เพราะจะทาให้เกิดความเบื่อหน่าย)
2. ความคิดรวบยอด (Concept) หรือหลักการสาคัญ
ต้องเขียนให้ตรงกับเนื้อหาที่จะสอนส่วนนี้ถือว่าเป็นหัวใจของเรื่องค
รูต้องทาความเข้าใจในเนื้อหาที่จะสอนจนสามารถเขียนความคิดรว
บยอดได้อย่างมีคุณภาพ
3. จุดประสงค์เชิงพฤติกรรม ต้องเขียนให้สอดคล้อง
ก ล ม ก ลื น กั บ ค ว า ม คิ ด ร ว บ ย อ ด
มิใช่เขียนตามอาเภอใจไม่ใช่เขียนสอดคล้องเฉพาะเนื้อหาที่จะสอน
เท่านั้นเพราะจะได้เฉพาะพฤติกรรมที่เกี่ยวกับความรู้ความจา
สมองหรือการพัฒนาของนักเรียนจะไม่ได้รับการพัฒนาเท่าที่ควร
4. กิจกรรมการเรียนการสอน โดยยึดเทคนิคการสอนต่างๆ
ที่จะช่วยให้นักเรียนเกิดการเรียนรู้
- 24. 30
5. สื่ อ ที่ ใ ช้ ค ว ร เลื อ ก ใ ห้ ส อ ด ค ล้ อ ง กั บ เนื้ อ ห า
สื่อดังกล่าวต้องช่วยให้นักเรียนเกิดความเข้าใจในหลักการได้ง่าย
6. วัดผลโดยคานึงถึงเนื้อหา ความคิดรวบยอด
จุดประสงค์เชิงพฤติกรรมและช่วงที่ทาการวัด (ก่อนเรียน
ระหว่างเรียน หลังเรียน)
เพื่อตรวจสอบว่าการสอนของครูบรรลุจุดมุ่งหมายที่ตั้งไว้หรือไม่
2.3 ประโยชน์ของแผนการจัดการเรียนรู้
ถ้าครูได้ทาแผนการสอนและใช้แผนการสอนที่จัดทาขึ้น
เ พื่ อ น า ไ ป ใ ช้ ส อ น ใ น ค ร า ว ต่ อ ไ ป
แ ผ น ก า ร ส อ น ดั ง ก ล่ า ว จ ะ เ กิ ด ป ร ะ โ ย ช น์ ดั ง นี้
(สานักงานคณะกรรมการการประถมศึกษาแห่งชาติ. 2544 : 134)
1. ครูรู้วัตถุประสงค์ของการสอน
2. ครูจัดกิจกรรมการเรียนการสอนด้วยความมั่นใจ
3.
ครูจัดกิจกรรมการเรียนการสอนได้เหมาะสมกับวัยของผู้เรียน
4. ครูจัดกิจกรรมการเรียนการสอนได้อย่างมีคุณภาพ
5. ถ้าครูประจาชั้นไม่ได้สอน
ครูที่มาทาการสอนแทนสามารถสอนแทนได้ตาม
2.4 จุดประสงค์ที่กาหนด
2.4.1 การวางแผนการจัดการเรียนรู้
ก า ร ว า ง แ ผ น ก า ร จั ด ก า ร เ รี ย น รู้ ห ม า ย ถึ ง
ก า ร ตี ค ว า ม ห ม า ย ข อ ง ห ลั ก สู ต ร
และการกาหนดรายละเอียดของหลักสูตรที่จะต้องนามาจัดการเรียน
ก า ร ส อ น ใ ห้ แ ก่ ผู้ เ รี ย น
ผ ล จ า ก ก า ร ว า ง แ ผ น จ ะ ไ ด้ คู่ มื อ ที่ ใ ช้ เป็ น แ น ว ท า ง
- 25. 31
เรี ย ก ว่ า ก า ห น ด ก า ร ส อ น ป ร ะก อ บ ด้ ว ย กิ จ ก ร ร ม ดั ง นี้
(สานักงานคณะกรรมการการประถมศึกษาแห่งชาติ. 2544 : 2 – 7)
1. ศึกษาวิเคราะห์หลักสูตร ได้แก่ หลักการ จุดหมาย
โ ค ร ง ส ร้ า ง
เวลาเรียนแนวดาเนินการในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนให้ต
อบสนองจุดประสงค์การเรียนรู้ และจุดมุ่งหมายของหลักสูตร
ก า ร วั ด แ ล ะ ก า ร ป ร ะ เ มิ น ก า ร เ รี ย น
ค า อ ธิ บ า ย ใ น แ ต่ ล ะ ก ลุ่ ม ป ร ะ ส บ ก า ร ณ์
ซึ่ ง ร ะ บุ เ นื้ อ ห า ที่ ต้ อ ง ใ ห้ นั ก เ รี ย น ไ ด้ เ รี ย น
ตามลาดับขั้นตอนกระบวนการที่ต้องให้นักเรียนได้ฝึกปฏิบัติ
และจุดประสงค์การเรียนรู้ที่ต้องการให้เกิดการเรียนรู้
2.
ศึกษาความสอดคล้องสัมพันธ์กันกับองค์ประกอบแต่ละส่วนของหลัก
สูตร
3.
ลาดับความคิดรวบยอดที่จัดให้นักเรียนแต่ละระดับชั้นได้เรียนรู้ก่อน
ห ลั ง โ ด ย พิ จ า ร ณ า ข อ บ ข่ า ย เ นื้ อ ห า
และกิจกรรมที่กาหนดไว้ในคาอธิบายรายวิชา
4. ก า ห น ด ผ ล ที่ ต้ อ ง ก า ร ใ ห้ เกิ ด กั บ นั ก เรี ย น
เมื่อได้เรียนรู้ความคิดรวบยอดแต่ละเรื่องแล้ว
5.
กาหนดกิจกรรมการเรียนการสอนตามลาดับขั้นตอนที่กาหนดไว้ใน
คาอธิบาย
รายวิชา หรืออาจพิจารณาจากกิจกรรมที่เหมาสมกับเนื้อหาสาระ
6.
กาหนดเวลาเรียนให้เหมาะสมกับขอบข่ายเนื้อหาสาระหรือความคิด
รวบยอดจุดประสงค์การเรียนรู้และกิจกรรมที่กาหนดไว้
- 26. 32
7. ร ว บ ร ว ม ร า ย ล ะ เอี ย ด ต า ม กิ จ ก ร ร ม ข้ อ 1 - 6
จัดทาเป็นเอกสารที่เรียกว่ากาหนดการสอนหรือแนวการจัดกิจกรรม
การเรียนการสอน ใช้เป็นแนวทางในการเตรียมแผนการสอนต่อไป
2.4.2 การเตรียมการสอนและการปฏิบัติการสอน
การเตรียมการสอน เริ่มด้วยการจัดทาแผ น การสอน
ซึ่งเป็นผลมาจากการวางแผน มาสร้างเป็นแผนการสอนย่อยๆ
องค์ประกอบที่สาคัญของแผนการสอน ควรมีดังนี้ (สาลี รักสุทธี
และคณะ.2541 : 7)
1. สาระสาคัญ
2. จุดประสงค์การเรียนรู้
3. เนื้อหา
4. กิจกรรมการเรียนการสอน
5. สื่อการเรียนการสอน
6. การวัดและประเมินผลการเรียน
2.5 รายละเอียดแผนการเรียนรู้
แผนการเรียนรู้ (Lesson Plan) ประกอบด้วย 9 หัวข้อ
โดยการบูรณาการของหน่วยศึกษานิเทศก์ (สาลี รักสุทธี และคณะ.
2541 : 136 – 137)
1. สาระสาคัญ (Concept)
เป็นความคิดรวบยอดหรือหลักการของเรื่องหนึ่งที่ต้องการให้เกิดกั
บนักเรียน เมื่อเรียนตามแผนกาสอนแล้ว
2. จุดประสงค์การเรียนรู้ (Learning Objective)
เป็นการกาหนดจุดประสงค์ที่ต้องการให้เกิดกับผู้เรียน
เมื่อเรียนจบตามแผนการสอนแล้ว
3. เนื้อหา (Content)
เป็นเนื้อหาที่จัดกิจกรรมและต้องการให้นักเรียนเกิดการเรียนรู้
- 27. 33
4. กิจกรรมการเรียนการสอน (Instructional Activities)
เป็นการสอนขั้นตอนหรือกระบวนการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน
ซึ่งนาไปสู่จุดประสงค์ที่กาหนด
5. สื่อและอุปกรณ์ (Instructional Media) เป็นสื่อ
และอุปกรณ์ที่ใช้ในกิจกรรมการเรียนการสอน
ที่กาหนดไว้ในแผนการสอน
6. การวัดผลและประเมินผล (Measurement and
Evaluation) เป็นการกาหนดขั้นตอนหรือวิธีการวัดและประเมินผล
ว่านักเรียนบรรลุจุดประสงค์ตามที่ระบุไว้ในกิจกรรมการเรียนการส
อน แยกเป็นก่อนสอน ระหว่างสอน และหลังสอน
7. กิจกรรมเสนอแนะ
เป็นกิจกรรมที่บันทึกการตรวจแผนการสอน
8. ข้อเสนอแนะของผู้บังคับบัญชา
เป็นการบันทึกตรวจแผนการสอนเพื่อเสนอแนะหลังจากได้ตรวจสอ
บความถูกต้อง การกาหนดรายละเอียดในหัวข้อต่างๆ
ในแผนการสอน
9. บันทึกการสอน เป็นการบันทึกของผู้สอน
หลังจากนาแผนการสอนไปใช้แล้วเพื่อเป็นการปรับปรุงและใช้ในค
ราวต่อไป มี 3 หัวข้อ คือ
9.1 ผลการเรียน
เป็นการบันทึกผลการเรียนด้านสุขภาพและปริมาณทั้ง3 ด้าน
คือด้านพุทธิพิสัย จิตพิสัย และทักษะพิสัย
ซึ่งกาหนดในขั้นกิจกรรมการเรียนการสอนและการประเมิน
9.2 ปัญหาและอุปสรรค เป็นการบันทึก
ปัญหาและอุปสรรคที่เกิดขึ้นในขณะสอน ก่อนสอน
และหลังทาการสอน
- 28. 34
9.3 ข้อเสนอแนะ / แนวทางแก้ไข
เป็นการบันทึกข้อเสนอแนะเพื่อแก้ไขปรับปรุงการเรียนการสอน
ให้เกิดการเรียนรู้ บรรลุจุดประสงค์ของบทเรียนที่หลักสูตรกาหนด
2.6 รูปแบบของแผนการเรียนรู้
สาลี รักสุทธี และคณะ (2541 : 136 – 137)
ได้เสนอรูปแบบแผนการเรียนรู้ดังตัวอย่าง
ตัวอย่างรูปแบบแผนการเรียนรู้
หน่วยการสอนที่……………………………………………
………………………………….........
หน่วยย่อยที่…………………………………………………
…………………………………........
เรื่อง……………………………………………………….....
………เวลา…………………….คาบ
1. สาระสาคัญ
………………………………………………………………
……………………………………...
2. จุดประสงค์
2.1 จุดประสงค์ปลายทาง
- 38. 44
กิจกรรมเสนอแนะ……………………………………………
…………………………………….......
………………………………………………………………
………………….......………………….………
รูปแบบของแผนการสอนทั้ง 3 แบบ ได้แก่ แบบไม่ใช้ตาราง
แบบตาราง และแบบกึ่งตาราง สามารถยึดหยุ่นเรื่อง
การแบ่งช่องและเรียกชื่อ ดังนี้
1. หัวเรื่อง
2. จานวนคาบ / ชั่วโมงของแต่ละหัวข้อ
3. สาระสาคัญโดยสรุป
4. จุดประสงค์การเรียนรู้ (กระบวนการที่ใช้)
5. กิจกรรมการเรียนการสอน
6. การใช้สื่อ/อุปกรณ์การเรียนการสอน
7. การวัดผลประเมินผล
2.7 ขั้นตอนการเขียนแผนการจัดการเรียนรู้
ก า ร เ ขี ย น แ ผ น ก า ร จั ด ก า ร เ รี ย น รู้ คื อ
การวางแผนจัดกิจกรรมการเรียนการสอนล่วงหน้าคล้ายกับบันทึกก
า ร ส อ น ที่ ฝึ ก ท า ใ น วิ ช า ค รู
โดยมีวัตถุประสงค์ให้ครูผู้สอนได้ออกแบบและเตรียมการสอนล่วงห
น้าให้เห็นรายละเอียดของกิจกรรมการเรียนการสอนของแต่ละหัวข้
อ ย่ อ ย ข อ ง เนื้ อ ห า วิ ช า ห รื อ ส า ห รั บ ก า ร ส อ น แ ต่ ล ะค รั้ ง
ซึ่งจะต่างจากเอกสารแนวการสอนตรงที่แผนการเรียนรู้มีกิจกรรมที่
- 39. 45
เป็น รูปธรรมเฉ พ าะเจาะจงว่า แบ่งย่อยตามเนื้ อห าย่อยๆ
ห รื อ จุ ด ป ร ะ ส ง ค์ ย่ อ ย ๆ
ได้มากกว่าลักษณะแสดงลักษณะการสอนที่จัดสรรแล้วให้ตรงกับสภ
า พ แ ว ด ล้ อ ม
ปัญหาความต้องการและปัจจัยอานวยความสะดวกของโรงเรียน ครู
นักเรียน ผู้ปกครอง และชุมชนทั้งนี้เพื่อเป็นการจัดเตรียมการสอน
โครงการเขียนเป็นลายลักษณ์อักษรตามโครงสร้างของรูปแบบแผน
การเรียนรู้ ซึ่งประกอบด้วย สาระสาคัญ จุดประสงค์การเรียนรู้
เนื้ อหา กิจกรรมการเรียน การสอน สื่อการเรียน การสอน
การวัดและประเมินผลการเขียนแผนการสอนหรือแผนการเรียนรู้
ส า นั ก ง า น ค ณ ะ ก ร ร ม ก า ร ก า ร ป ร ะ ถ ม ศึ ก ษ า แ ห่ ง ช า ติ
ได้เสนอแนะไว้ว่า ควรให้เป็นระบบ ซึ่งเริ่มจากศึกษาหลักสูตร
เ อ ก ส า ร ที่ เ กี่ ย ว ข้ อ ง ส ภ า พ แ ว ด ล้ อ ม
และตัวผู้เรียนจึงดาเนินการเขียนแผนการเรียนรู้ไปใช้ประกอบการ
สอน เมื่อเสร็จจากการนาแผนการเรียนรู้ไปใช้ประกอบการสอนแล้ว
ควรสรุปผลการใช้และนาข้อมูลที่ได้ไปใช้ในการพัฒนาแผนการเรี
ยนรู้ต่อไป ตามแผนการเรียนรู้เชิงระบบ ดังนี้ (รุจิร์ ภู่สาระ. 2545 :
147)
- 40. 46
ภาพที่ 1 แผนการจัดการเรียนรู้เชิงระบบ
2.8 แนวทางการตรวจสอบคุณภาพของแผนการจัดการเรียนรู้
แผนการเรียนรู้ที่เขียนเสร็จแล้ว
ผู้เขียนควรตรวจสอบย้อนกลับไปดูอีกครั้งว่าแผนที่เขียนขึ้นนั้นยังมี
ข้อใดที่ยังบกพร่อง ควรปรับปรุง โดยมีหลักการ ดังนี้ (สุวิทย์ มูลคา
และอรทัย มูลคา. 2545 : 108-116)
1. จุดประสงค์การเรียนการสอน
จุดประสงค์ที่ดีนั้นจะต้องมีคุณสมบัติ 3 ประการ
- 41. 47
ความครอบคลุม หมายถึง ความครอบคลุมมวลพฤติกรรม 3
ด้าน คือ ด้านความรู้ความเข้าใจ ทักษะ เจตคติ เพราะทั้ง 3
ด้านเป็นองค์ประกอบเพื่อการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมอันเป็นจุดหมา
ยสูงสุด ข องการศึ กษ า อย่างไรก็ตามใน แผ น การเรียน รู้
หรือบันทึกการสอนหนึ่งๆ อาจไม่จาเป็นครบองค์ประกอบ 3
ด้านนี้เสมอไป ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับเวลา เนื้อหา และวัยของผู้เรียน
ค ว า ม ชั ด เ จ น ห ม า ย ถึ ง
จุดประสงค์นั้นมีความเป็นพฤติกรรมมากพอที่จะตรวจสอบว่ามีการบ
รรลุแล้วหรือไม่ เช่น ถ้าเขียนเพื่อให้ “รู้” กับเพื่อให้ “ตอบได้” คาว่า
“รู้”เป็นความคิดรวบยอดมากกว่าพฤติกรรม ถือว่าไม่ชัดเจน
แ ต่ ค า ว่ า “ต อ บ ”
มีลักษณะเป็นพฤติกรรมมากขึ้นโดยผู้เรียนอาจจะพูดตอบ หรือ
เ ขี ย น ต อ บ ก็ ไ ด้ ค ว า ม เ ห ม า ะ ส ม ห ม า ย ถึ ง
จุดประสงค์นั้นไม่สูงหรือต่าเกินไป ทั้งนี้เมื่อคานึงถึงเวลา เนื้อหา
และวัยของผู้เรียน
2. เนื้อหาสาระ
เนื้อหาในแผนการเรียนรู้ หรือบันทึกการสอนที่ดีนั้น
จะต้องมีคุณสมบัติ 3 ประการคือ ความถูกต้อง ความครอบคลุม
และความชัดเจน ดังนี้
2.1 ความถูกต้อง หมายถึง เนื้อหาสาระตรงกับหลักวิชา
โดยทั้งนี้อาจยึดตามคู่มือวิทยาศาสตร์ ช่วงชั้นที่ 3
2.2 ค ว า ม ค ร อ บ ค ลุ ม ห ม า ย ถึ ง
ปริมาณเนื้อหาตามหัวข้อนั้นมีมากพอที่จะก่อให้เกิดความคิดรวบยอ
ดได้หรือไม่
2.3 ความชัดเจน หมายถึง
การที่เนื้อหามีแบบแผนของการนาเสนอสาระที่ไม่สับสนเข้าใจง่าย
- 42. 48
3. กิจกรรมการเรียนการสอน (เน้นผู้เรียน)
กิจกรรมการเรียนการสอนที่ดีจะต้องมีคุณสมบัติน่าสนใจความเหมา
ะสมและความริเริ่ม ดังนี้
3.1 ความน่าสนใจ หมายถึง
กิจกรรมที่นามาใช้ชวนให้น่าติดตามไม่เบื่อหน่าย
3.2 ความเหมาะสม หมายถึง
กิจกรรมที่นามาใช้จะต้องทาให้เกิดการเรียนรู้ตามจุดประสงค์ได้จริ
ง
3.3 ความคิดริเริ่ม หมายถึง การที่นาเอากิจกรรมใหม่ๆ
ที่ท้าทายมาสอดแทรกช่วยให้เกิดการเรียนรู้
4. สื่อการเรียนการสอน
สื่อการเรียนการสอนที่ดีจะต้องมีคุณสมบัติของความน่าสนใจ
ความประหยัดและการช่วยให้เกิดการเรียนรู้ได้เร็ว ดังนี้
4.1 ความน่าสนใจ หมายถึง สื่อนั้นช่วยให้น่าติดตาม
ไม่น่าเบื่อ ช่วยให้เกิดการเรียนรู้ได้เร็ว หมายถึง
สื่อนั้นจะต้องใช้ได้ผลในการทาให้ผู้เรียนรู้ได้จริง
และตรงกับเนื้อหาที่ใช้เรียน
4.2 ความประหยัด หมายถึง สื่อที่ใช้นั้นราคาแพง
อยู่ในระดับสถานศึกษารับผิดชอบได้
5. การวัดและประเมินผล
การวัดและประเมินผลที่ระบุไว้ในแผนการเรียนรู้ที่ดีควรมีคุณสมบัติ
ของความเที่ยงตรง ความเชื่อถือได้ และความสามารถประยุกต์ได้
ดังนี้
5.1 ความเที่ยงตรง หมายถึง เครื่องมือ
วิธีการที่ใช้ในการวัดผลของแต่ละแผนนั้นๆต้องสอดคล้องและตรงต
ามจุดประสงค์ที่ระบุไว้ในแผนการเรียนรู้นั้นๆ
และรวมทั้งตรงตามเนื้อหาที่ใช้ประกอบการสอน
- 43. 49
5.2 ความเชื่อถือได้ หมายถึง เครื่องมือ
วิธีการที่ใช้ในการวัดผลของแต่ละแผนนั้นๆ ต้องสอดคล้อง
และตรงตามจุดประสงค์ที่ระบุไว้ในแผนการเรียนรู้นั้นๆ
และรวมทั้งตรงตามเนื้อหาที่ใช้ประกอบการสอน
5.3 ความสามารถประยุกต์ได้ หมายถึง
การที่ประเมินที่ระบุไว้สามารถประเมินได้จริงมิใช่แต่ระบุไว้เฉย ๆ
6. ค ว า ม ส อ ด ค ล้ อ ง ข อ ง อ ง ค์ ป ร ะ ก อ บ ต่ า ง ๆ
ของแผ น การเรียน รู้ความสอด คล้องข องแผ น การเรียน รู้
ให้พิจารณาความสอดคล้องของเรื่องจุดประสงค์การเรียนการสอน
เนื้อหาสาระกิจกรรมการเรียนการสอน สื่อการเรียนการสอน
ป ร ะ เ มิ น ผ ล ต ล อ ด ทั้ ง แ ผ น นั้ น ๆ
แ น ว ท า ง ก า ร ป ร ะ เมิ น แ ผ น ก า ร เรี ย น รู้ ด้ ว ย ต น เอ ง
หลังจากครูผู้สอนวิทยาศาสตร์ได้เขียนแผนการเรียนรู้เสร็จเรียบร้อ
ย แ ล้ ว ค ว ร มี ก า ร ต ร ว จ ส อ บ แ ผ น ก า ร เ รี ย น รู้
แ ล ะ ป ร ะ เ มิ น แ ผ น ก า ร เ รี ย น รู้ ด้ ว ย ต น เ อ ง
เพื่อเป็นแนวทางให้ครูผู้เขียนแผนการเรียนรู้นาผลการประเมินไปป
รั บ ป รุ ง
แผนการเรียนรู้ตามแนวทางการตรวจสอบคุณภาพของแผนการเรีย
น รู้ เ พื่ อ ใ ห้ ไ ด้ แ ผ น ก า ร เ รี ย น รู้ มี คุ ณ ภ า พ
อันส่งผลถึงประสิทธิภาพการสอนจากการใช้แผนการเรียนรู้นั้น ๆ
(สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี. 2546 : 98-
101)
3. การพัฒนาบทเรียนออนไลน์
การเรียนการสอนผ่านระบบเครือข่ายอินเทอร์เน็ตหรือการเรีย
นการสอนผ่านเว็บถือว่าเป็นการจัดการเรียนการสอนรูปแบบใหม่ที่
- 45. 51
ศิ ว ก ร แ ก้ ว รั ต น์
กล่าวว่าการเรียนการสอนผ่านเว็บเป็นการใช้โปรแกรมสื่อหลายมิติ
ที่อาศัยประโยชน์จากคุณลักษณะและทรัพยากรของอินเทอร์เน็ตแล
ะเครื่องมือต่างๆของเวิลด์ไวด์เว็บมาออกแบบเป็นเว็บเพื่อการเรียนก
ารสอนสนับสนุนการเรียนการสอนแบบการสร้างโครงสร้างความรู้
(Constructivvism)และการเรียนแบบร่วมมือ
รุ จ โ ร จ น์ แ ก้ ว อุ ไ ร
ได้ให้คาจากัดความของการเรียนการสอนผ่านเว็บไว้ว่าการเรียนก
ารสอนที่ใช้เวิลด์ไวด์เว็บเป็นสื่อหรือตัวกลางในการเรียนการสอนร่
วมกันระหว่างผู้สอนกับผู้เรียนในลักษณะของบทเรียนที่ประกอบด้ว
ยเนื้อหารูปภาพประกอบเสียงและภาพเคลื่อนไหวผู้สอนและผู้เรียนส
ม า ร ถ ใ ช้ เ ว็ บ เ พ จ
(Webpage)ในการอภิปรายแลกเปลี่ยนความคิดเห็นสืบค้นตอบปัญ
หาทาแบบฝึกหัด ศ ร า วุ ธ เ รื อ ง ส วั ส ดิ์
ไ ด้ ใ ห้ ค ว า ม ห ม า ย ข อ ง WBT
ว่าเป็นการสอนผ่านเว็บไชด์โดยใช้คุณลักษณะสาคัญที่มีอยู่ของเวิล
ด์ ไ ว ด์ เ ว็ บ
ในการสร้างรูปแบบหรือสถานการณืจาลองสิ่งแวดล้อมเสมือนของห้
องเรียนเพื่อที่จะช่วยส่งเสริมให้ผู้เรียนเกิดการการเรียนรู้
ภ า ว น า เ ห็ น แ ก้ ว
กล่าวว่าการเรียนการสอนผ่านเว็บหมายถึงเว็บเพื่อการเรียนการสอ
นโดยการนาเสนอผ่านทางเวิลด์ไวด์เว็บท่สามารถนาเสนอข้อมูลได้
หลายรูปแบบมีการเสนอระบบการจัดแบ่งประเภทของเว็บเพื่อการเรี
ยนการสอนเป็นหลายลักษณะเช่นการสอนวิชาใดวิชาหนึ่ง
สรุปแล้วบทเรียนออนไลน์คือการจัดกระบวนการเรียนรู้ผ่านเครือข่า
- 46. 52
ยคอมพิวเตอร์ไม่ว่าจะเป็นอินเทอร์เน็ต (Internet) หรืออินทราเน็ต
( Intranet)
ผู้เรียนและผู้สอนสามารถมีปฏิสัมพันธ์กันได้โดยอาศัยประโยชน์จา
กคุณลักษณะและทรัพยากรของอินเทอร์เน็ตและเครื่องมือต่างๆของ
เวิลด์ไวด์เว็บมาออกแบบเป็นเว็บเพื่อการเรียนการสอน
3.2
องค์ประกอบของการเรียนแบบออนไลน์
ถ น อ ม พ ร เ ล า ห จ รั ส แ ส ง
ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น แ บ บ อิ เ ล็ ก ท ร อ นิ ก ส์ ห รื อ E-
Learning มีองค์ประกอบที่สาคัญ 4 ส่วน โดยแต่ละส่วนจะต้องได้รั
บการออกแบบมาเป็นอย่างดีเพราะเมื่อนามาประกอบเข้าด้วยกันแล้
วระบบทั้งหมดจะต้องทางานประสานกันได้อย่างลงตัว ดังต่อไปนี้
3.2.1 เนื้อหาของบทเรียน (Content)
เนื้อหาถือว่าเป็นสิ่งที่สาคัญที่สุดของการเรียนการศึกษาไม่ว่า
ระบบใดก็ตามแม้แต่ E-Learning ก็เช่นกัน แต่เนื่องจาก E-
Learning นั้นถือว่าเป็นการเรียนรู้แบบใหม่สาหรับวงการการศึกษา
ในประเทศไทย ดังนั้นเนื้อหาของการเรียนแบบนี้ที่พัฒนาเสร็จเรีย
บร้อยแล้วจึงมีอยู่น้อยมาก ไม่เพียงพอกับความต้องการที่จะใช้ในก
ารเรียนการสอน การฝึกอบรม เพิ่มพูนความรู้และการพัฒนาศักยภ
าพ ทั้ งข อ ง บุ ค ค ล โ ด ย ส่ ว น ตั ว แ ล ะข อ ง ห น่ ว ย ง า น ต่ า ง ๆ
อ ย่ า ง ไ ร ก็ ต า ม ส ถ า บั น ที่ เ กี่ ย ว ข้ อ ง ไ ด้ มี
ความพยายามแก้ไขปัญหานี้อย่างต่อเนื่อง สานักงานพัฒนาวิทยาศ
- 47. 53
าสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) ได้มีการประสานและสร้างเ
ครือข่ายความร่วมมือกับมหาวิทยาลัยชั้นนาของประเทศ เช่น มหา
วิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช เพื่อพัฒนาบทเรียนออนไลน์วิชาภาษา
อังกฤษสาหรับเจ้าหน้าที่สานักงาน นอกจากนั้นยังมีการร่วมมือกับม
หาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรีรวมทั้งสถาบันการศึกษา
วิทยาลัยโรงเรียนหน่วยราชการและผู้สนใจทั่วไปที่มีความสนใจจะ
นาเนื้อหาความรู้ที่มีอยู่ มาพัฒนาเป็นบทเรียนออนไลน์ ทั้งนี้ เจ้าข
อ ง เ นื้ อ ห า วิ ช า (Content
Provider) ที่เป็นแหล่งความรู้ทั้งหลายนั้น แต่ละท่านจะเป็นผู้มีควา
มเด่นในเนื้อหาด้านต่างๆทั้งด้านวิชาการและวิชาชีพ ตลอดจนควา
มรู้ที่เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นด้วย
3.2.2 ร ะ บ บ บ ริ ห า ร ก า ร เรี ย น (E-Learning
Management System: LMS) E-
Learning เป็นการเรียนที่สนับสนุนให้ผู้เรียนได้ศึกษาเรียนรู้ได้ด้ว
ยตัวเอง ดังนั้นระบบบริหารการเรียนจึงทาหน้าที่เป็นศูนย์กลางที่
กาหนดลาดับของเนื้อหาในบทเรียน นาส่งบทเรียนผ่านเครือข่ายค
อมพิวเตอร์ไปยังผู้เรียน รวมทั้งประเมินผลความสาเร็จของบทเรียน
ควบคุมและสนับสนุนการให้บริการทั้งหมดแก่ผู้เรียน LMS จึงถือว่
า เ ป็ น อ ง ค์ ป ร ะ ก อ บ ข อ ง E-
Learning ที่สาคัญมาก เพราะจะทาหน้าที่ตั้งแต่ผู้เรียนเริ่มเข้ามาเรี
ยนโดยจัดเตรียมหลักสูตรและบทเรียนทั้งหมดเอาไว้ให้พร้อมที่จะใ