2. 300 սպարտացիները հերոսաբար զոհված
սպարտական հոպլիտների ընտրյալ գունդն էր,
որը մ.թ.ա. 480 հույն-պարսկական պատերազմի
ժամանակ Ֆերմոպիլ լեռնանցքում դիմակայել է
պարսից արքա Քսերքսես I-ի զորաբանակին։
3. Սպարտան ուներ ոչ թե մեկ, այլ երկու թագավոր,
որոնցից մեկը Սպարտայի բանակի գլխավոր
հրամանատարն էր, իսկ մյուսը` հոգևոր
առաջնորդը: Իրական իշխանությունը
Սպարտայում պատկանում էր գերոնտներին,
որոնք պետության ավագանու անդամներն էին:
Ավագանին բաղկացած էր 28 անդամից:
4. Սպարտացի երեխաները համարվում էին պետության
սեփականությունը, ծնվելուց անմիջապես հետո նրանց
մանրակրկիտ զննում էին. թույլերին սպանում էին`
գցելով ժայռից ներքև: Առողջ երեխաներին
վերադարձնում էին ծնողներին, որոնց հետ նրանք մնում
էին մինչև 6 տարեկանը, ապա երեխաներին խլում էին
ծնողներից պետության կարիքների համար: Տղաները
դաստիրարակվում էին պետության կողմից հատուկ
ստեղծված դպրոցներում, որտեղ երեխաներին
ենթարկում էին տարատեսակ փորձությունների և
զրկանքների: Երեխաներին կիսասոված էին պահում և
բոկոտն: Ամեն տարի Արտեմիդայի (որսի աստվածուհի)
տոնին տղաներին մտրակում էին մինչև կիսամեռ
վիճակ, և նա, ով ողջ էր մնում, դառնում էր Սպարտայի
զինվոր:
5. Ոչ մի սպարտացի տղամարդ, բացի
թագավորներից, իրավունք չուներ ուտել իր
տանը, նրանք սնվում էին հատուկ պետական
ճաշարաններում: Սպարտացիների
ավանդական ուտեստը կենդանիների արյամբ և
քացախով պատրաստված ապուրն էր:
6. Մտավոր զբաղմունքը Սպարտայում ողջունելի
չէր, մտավոր աշխատանքի մեջ խորացած
մարդկանց անվանում էին վախկոտ և վտարում
Սպարտայից: Սև գործը Սպարտայում
իրականացնում էին ստրուկները, որոնք
ազգությամբ նույնպես հույներ էին, հուներ ,
որոնք պարտվել էին Սպարտայի հետ
պատերազմում: Հետաքրքրականն այն է, որ
որևէ սպարտացի չէր կարող ստրուկի
սեփականատեր լինել, ստրուկները
պատկանում էին պետությանը:
