Broszura informacyjna.

1. Co musisz wiedzieć
o hiv i aids
bez względu na to, gdzie mieszkasz i pracujesz
1

2. Co musisz wiedzieć
o hiv i aids
bez względu na to, gdzie mieszkasz i pracujesz
egzemplarz bezpłatny
wersja polska została opracowana za zgodą GlaxosmithKline
Wydanie VI
warszawa 2010
1

3. spis treści wprowadzenie
ROZDZIAŁ STRONA
Wprowadzenie .................................................................................................................................. 3
1 Najważniejsze informacje o HIV i AIDS ............................................................................................. 4
2 Fakty a fikcja ................................................................................................................................. 6
3 HIV i AIDS w Twoim miejscu pracy ....................................................................................... 10 DLACZEGO MUSISZ MIEĆ WIE- Rodziny oraz partnerzy życiowi osób
4 HIV i AIDS a pierwsza pomoc .......................................................................................... 12 DZĘ NA TEMAT HIV I AIDS?
Ponieważ liczba osób zakażonych HIV,
żyjących z HIV lub AIDS spotykają się z
brakiem zrozumienia oraz dyskryminacją
5 HIV i AIDS a seks ......................................................................................................... 14 a w następstwie tego chorych na AIDS,
wciąż wzrasta. Istotny jest również fakt,
zarówno w pracy, jak i życiu prywatnym.
Liczba osób żyjących z HIV stale ro-
6 HIV i AIDS a narkotyki ........................................................................................... 16 że w przeciwieństwie do tego, co często
mówią ludzie, każdy – bez względu na
śnie i w związku z tym można spotkać
coraz więcej osób zakażonych, które
7 HIV i AIDS a przekłuwanie uszu i innych części ciała ........................................ 17 swoją przynależność rasową, wyznanie
religijne lub orientację seksualną – może
są czynne zawodowo. Efektywne le-
czenie skojarzone oraz zastosowa-
8 HIV i AIDS a dzieci .................................................................................................. 18 ulec zakażeniu. W związku z tym wie- nie terapii pomocniczych poprawia
dza na temat HIV i AIDS jest niezbędna ogólny stan zdrowia pacjentów oraz
9 HIV a ciąża ...................................................................................................................... 19 każdemu człowiekowi. pozwala im wykonywać obowiązki
10 Podróżowanie za granicę ...................................................................................................... 20 DLACZEGO MUSISZ MIEĆ WIE- zawodowe.
DZĘ NA TEMAT HIV I AIDS Niniejsza broszura została przygotowa-
11 Test w kierunku HIV .................................................................................................................. 21 W MIEJSCU PRACY?
Wiele osób żyjących z HIV przeżywa
na z myślą o tym, by przedstawić naj-
ważniejsze fakty o HIV i AIDS.
Słowniczek ................................................................................................................................ 23 ogromny stres. Sytuacja ta może stwarzać Materiał zebrany w broszurze zawiera
trudności związane z wykonywaniem odpowiedzi na wiele pytań związanych
pracy, pomimo ogólnie prawidłowej kon- z tym, jak się zachować wobec HIV/
dycji fizycznej i dobrego stanu zdrowia. AIDS w miejscu pracy. Informacje tu
Oznacza to codzienne życie ze świa- przedstawione pozwolą lepiej zrozu-
Opracowanie i przekład: mgr Katarzyna Walkowska-Iwańska domością choroby oraz zmaganie się mieć, jakie są drogi rozprzestrzeniania
Konsultacja medyczna: dr Anna Marzec-Bogusławska z niepewnością przyszłości. Często jest się wirusa, który może spowodować
Redakcja językowa: Katarzyna Gajewska to związane z uzasadnionymi albo wy- zakażenie innych osób. Tak więc po-
imaginowanymi obawami o to, że inni znając fakty, będziecie mogli zabezpie-
ludzie będą przejawiali wrogie nastawie- czyć siebie oraz dać wsparcie i pomoc
ISBN 978-83-87068-31-8 nie lub będą odnosili się bez zrozumienia rodzinie, przyjaciołom oraz kolegom
wobec osób zakażonych. żyjącym z HIV.
2 3

4. 1
NAJWAŻNIEJSZE INFORMACJE O HIV I AIDS
Najważniejsze W JAKI SPOSÓB HIV PRZENOSI SIĘ Z JEDNEJ OSOBY NA DRUGĄ?
informacje o hiv i aids Istnieją trzy główne drogi zakażenia HIV:
•Podczas stosunków seksualnych
w krajach, gdzie zapasy krwi nie
zostały przebadane na obecność
z penetracją (analnych lub dopo- HIV. (Szczegółowe informacje na
JEŚLI MASZ ZAMIAR PRZECZYTAĆ TYLKO JEDEN ROZDZIAŁ TEJ BROSZURY – WYBIERZ chwowych) bez zastosowania zabez- stronach: 9, 12, 16, 17).
TEN! PRZEDSTAWIA ON NAJWAŻNIEJSZE FAKTY ZWIĄZANE Z HIV I AIDS. pieczenia (prezerwatywy). (Szczegó-
łowe informacje na stronie 14). •W czasie ciąży, podczas porodu lub
karmienia piersią przez matkę za-
•Przez przedostanie się zakażonej
krwi innej osoby do naszego krwio-
każoną HIV zakażeniu może ulec
CO TO JEST HIV i AIDS? dziecko. (Szczegółowe informacje na
biegu, np.: poprzez niejednorazo- stronie 19).
we wykorzystywanie igieł i strzyka-
HIV jest skrótem od angielskiego okre-
wek, transfuzję krwi – szczególnie HIV nie można zakazić się w taki sam
ślenia ludzkiego wirusa nabytego nie-
doboru odporności wywołującego brak sposób jak przeziębieniem lub grypą.
odporności immunologicznej /Human
Immunodeficiency Virus/.
Nasz organizm wyposażony jest AIDS jest skrótem od angielskiego okre- posługują się listą tak zwanych chorób W NORMALNYCH, CODZIENNYCH KONTAKTACH (ZARÓWNO ZAWO-
w mechanizm obronny – system immu- ślenia dla zespołu nabytego niedoboru wskaźnikowych AIDS. W przypadku DOWYCH, JAK I TOWARZYSKICH) NIE MA RYZYKA ZAKAŻENIA SIĘ HIV.
nologiczny, który zwalcza atakujące odporności /Acquired Immunodefi- gdy u osoby zakażonej HIV rozwinie się
nas infekcje oraz choroby. HIV powo- ciency Syndrome/. stan chorobowy określony jako czyn-
li go osłabia, aż do jego ostatecznego nik warunkujący AIDS, zostaje uznany
zniszczenia. Wirus może przez wiele AIDS nie jest pojedynczą chorobą, lecz za chorego na AIDS. Niektóre z opisa-
lat dokonywać uszkodzeń w systemie zespołem objawów różnych chorób, nych stanów wiążą się z poważnymi •HIV nie zakazimy się poprzez doty- •HIV nie przenosi się poprzez kaszel
kanie drugiej osoby, podawanie ręki,
immunologicznym, zanim osoba które w charakterystyczny sposób chorobami, inne natomiast są mniej lub kichanie.
zakażona zacznie chorować. atakują osoby zakażone HIV. groźne dla ogólnego zdrowia pacjenta. ściskanie lub całowanie nowo pozna-
Osoba żyjąca z HIV może Wiele z tych chorób wystę- W wielu przypadkach, nawet gdy sys- wanej osoby. Łzy drugiej osoby także •Nie można zakazić się HIV od psów,
kotów lub innych zwierząt.
mieć dobre samopoczu- puje powszechnie i nie tem odpornościowy jest poważnie nie spowodują zakażenia HIV.
cie i nie wiedzieć nawet
o tym, że jest zakażo-
są one zwykle szkodli-
we dla osób z nieusz-
uszkodzony oraz gdy wiadomo już,
że mamy do czynienia z AIDS, duża
•Nie można zakazić się wirusem poprzez •Komary bądź inne owady nie przeno-
pływanie w tym samym basenie, korzy-
na. Zakażenia HIV kodzonym systemem liczba osób czuje się na tyle dobrze, szą zakażenia HIV.
stanie ze wspólnej toalety, dzielenie się
nie można rozpoznać immunologicznym. aby wykonywać swoją normalną pra-
po wyglądzie! To, że Niemniej jednak dla cę. Z naszej dotychczasowej wiedzy
jedzeniem, wspólne korzystanie ze sztuć-
ców, naczyń, ręczników oraz książek.
•Możliwe natomiast jest zakażenie się
HIV poprzez korzystanie ze wspólnej
ktoś jest zakażony HIV, kogoś, kto ma poważ- wynika, że przeważająca większość
maszynki do golenia lub szczoteczki
nie musi oznaczać, iż
ma AIDS, ani że wkrótce
nie uszkodzony system
odpornościowy, niektóre
osób zakażonych HIV ostatecznie cho-
ruje na AIDS. Czas trwania tego proce-
•Przy zachowaniu podstawowych za-
sad higieny można bez obaw miesz-
do zębów ze względu na to, że może
znajdować się na nich krew – nawet,
będzie poważnie chory. z tych chorób mogą być su jest różny i zależy od wielu indywi- kać w jednym domu lub razem pra-
jeżeli nie widać jej gołym okiem.
nawet śmiertelne. Lekarze dualnych cech organizmu. cować.
4 5

5. 2
FAkTy I FIkCJA
Fakty i fikcja 3 Czy naprawdę każdy może zaka- Tak. Każdy, bez względu na pochodzenie rasowe, religię lub orientację seksualną,
zić się HIV lub mieć AIDS? kto odbywa stosunek płciowy bez zabezpieczenia lub ma inne ryzykowne zacho-
wania, jest narażony na zakażenie. Epidemia swoim zasięgiem objęła na świecie już
wszystkie państwa. W niektórych z nich poziom zakażeń jest wyższy niż w innych.
Także główne drogi przenoszenia się HIV różnią się w zależności od kraju. Niemniej
OBALAMY MITY I PODAJEMY FAKTY NA TEMAT KILKU ISTOTNYCH
jednak codziennie na świecie wiele osób zakaża się HIV. Coraz częściej do zakaże-
ZAGADNIEŃ. nia dochodzi poprzez kontakty seksualne.
4 Czy HIV przenosi się przez poca-
łunek?
Nie doniesiono o żadnym takim przypadku. Teoretycznie jest możliwe, że HIV
obecny we krwi dotrze do krwiobiegu innej osoby w przypadku skaleczenia we-
wnątrz ust. Jest to jednak bardzo mało prawdopodobne.
1 Czy prawdą jest, że problem AIDS Nie, nie jest to prawdą. Na świecie każdego dnia zakaża się HIV ponad 7 tys.
5
należy już do przeszłości? osób, a około 5 tys. osób każdego dnia umiera z przyczyn związanych z HIV/AIDS. Czy HIV przenosi się podczas sto- W chwili obecnej nie ma pewności, jaki jest poziom ryzyka zakażenia HIV podczas
W Polsce każdego roku wykrywa się około 800 zakażeń HIV. Epidemia jest obecna sunku oralnego? stosunku oralnego. Stopień ryzyka wzrasta, gdy zakażona sperma (wraz z prejakula-
na świecie od prawie 30 lat. Pomimo działań zapobiegawczych oraz programów tem) lub wydzielina pochwowa znajdą się w ustach partnera. Pęknięcia lub nawet
edukacyjnych skierowanych do społeczeństwa, liczba nowych zakażeń stale rośnie, małe ranki wewnątrz ust lub na wargach mogą spowodować przeniknięcie wirusa.
a prognozy wskazują, że ta tendencja będzie się nadal utrzymywać. Wiele osób Odnotowano bardzo niewiele przypadków przeniesienia zakażenia HIV przez sto-
nie dostrzega potencjalnego niebezpieczeństwa związanego ze swoim ryzykownym sunek oralny i uważa się, że jest to droga zakażenia o stosunkowo niskim stopniu
zachowaniem i możliwością zakażenia się w przeszłości. HIV i AIDS są problemem ryzyka.
zarówno dnia dzisiejszego, jak i jutrzejszego.
6 Czy ryzyko zakażenia HIV jest
takie samo dla kobiet i mężczyzn
Nie. Ryzyko zakażenia jest większe dla kobiety podczas kontaktu z seropo-
zytywnym mężczyzną, niż odwrotnie. Podczas wytrysku w pochwie kobie-
w kontaktach mężczyzn z kobietami ty bez użycia prezerwatywy, jest ona eksponowana na odpowiednio więk-
2 Dlaczego zagadnieniom HIV/AIDS
poświęca się tyle uwagi, a nie
Jest wiele powodów, dla których problem HIV i AIDS wymaga tak wiele uwagi.
W niektórych państwach liczba osób zakażonych jest stosunkowo niska. Brak ro-
i kobiet z mężczyznami? szą ilość spermy, która może nieść ze sobą HIV. Oznacza to więc, że kobiety
są bardziej narażone podczas stosunków płciowych bez zabezpieczenia. Dodat-
traktuje się ich w taki sam sposób, zeznania w aktualnej sytuacji epidemiologicznej dotyczącej zakażeń wywołanych
kowo wszelkie najdrobniejsze skaleczenia lub otarcia, często wraz z obecnością
jak inne przewlekłe choroby wy- HIV oraz brak odpowiedniej polityki prewencyjnej ze strony państwa może spo-
innych chorób przenoszonych drogą płciową, mogą stanowić miejsce wniknięcia
niszczające? wodować wyniszczenie całych społeczności. Ma to zresztą miejsce np. w niektó-
HIV do organizmu.
rych krajach Afryki. Dlatego też sporo uwagi poświęca się powszechnej edukacji
w zakresie wiedzy o HIV i AIDS. Zagadnienia HIV i AIDS stanowią kontrowersyj-
ny temat ze względu na fakt przenoszenia się zakażenia drogą płciową i dożylną.
Omawianie tych tematów budzi wiele emocji, a brak rzetelnej wiedzy wywołuje
dodatkowe uprzedzenia wobec zakażonych osób. Powyższe zagadnienia niejedno-
krotnie są przedstawiane przez środki masowego przekazu w sensacyjny sposób. 7 Czy przyczyną AIDS naprawdę
jest HIV?
Tak. Naukowo udowodniono, że HIV wywołuje AIDS. Nadal istnieją jednak pewne
zagadnienia związane z HIV, których w pełni nie rozumiemy. Choćby to, dlaczego
W wyniku takich działań osoby żyjące z HIV i AIDS oraz ich najbliżsi stają się obiek- niektóre osoby zakażone HIV mogą cieszyć się dobrym zdrowiem przez długi czas.
tem uprzedzeń i obaw, które nie towarzyszą innym chorobom.
6 7

6. FAkTy I FIkCJA FAkTy I FIkCJA
8 Jak leczymy HIV i AIDS? Zydowudyna była pierwszym lekiem zastosowanym do leczenia zakażenia HIV.
Obecnie stosuje się w leczeniu kombinacje kilku leków antyretrowirusowych, tzw. 12 W jaki sposób mogę pomóc lub
wesprzeć kogoś z AIDS?
Potrzeby przyjaciela, członka rodziny czy kolegi z pracy, zakażonego HIV lub chore-
go na AIDS, są takie same, jak innych osób poważnie chorych. Pragną one, aby oka-
HAART. Dobór terapii jest dla każdego pacjenta indywidualny i zależy od jego stanu zywano im miłość, zrozumienie i wsparcie. Nie wolno wówczas nikogo osądzać ani
klinicznego. Wczesne wykrycie oraz efektywne leczenie zakażeń oportunistycznych potępiać. Osoby żyjące z HIV i AIDS potrzebują większego poczucia bezpieczeń-
pomagają w wydłużeniu życia pacjentów zakażonych HIV. Pamiętajmy jednak, stwa. Ważna jest dla nich świadomość, że gdy podzielą się z kimś swoimi obawami
że nie można wyleczyć zakażenia HIV. Zadaniem terapii antyretrowirusowej (ARV) czy lękami o to, co może się z nimi stać, nie spotkają się z odrzuceniem.
jest przedłużanie życia pacjentów i poprawa jego jakości. Podobnie jak w innych
chorobach, wiele osób żyjących z HIV lub chorych na AIDS poddaje się terapiom
alternatywnym lub stosuje leczenie wspomagające, wpływające na poprawę jakości
życia. Leczenie antyretrowirusowe w Polsce finansowane jest przez Ministra Zdro-
wia, opiekę nad pacjentami sprawują specjalistyczne ośrodki leczenia.
13 Czy transfuzja krwi jest bezpieczna? Na początku epidemii HIV, gdy nasza wiedza o wirusie była znacznie mniejsza, wiele
9
osób zostało zakażonych, otrzymując krew lub preparaty krwi (np. czynnik VIII uży-
Czy istnieje szczepionka chronią- Nie. Ze względu na to, że HIV jest skomplikowanym oraz często mutującym się
wany w leczeniu ludzi z hemofilią) zakażone wirusem. W większości krajów, w tym
ca przed zakażeniem HIV? wirusem i wykrywane są wciąż nowe jego podtypy, trudno jest otrzymać efektywną
w Polsce, krew używana do transfuzji i preparatów krwiopochodnych, jest teraz badana
szczepionkę. Mimo wielu badań eksperymentalnych i otrzymania kilkunastu proto-
na obecność HIV. W wielu państwach odradza się oddawania krwi osobom, co do
typów szczepionek, dotychczas nadal brak danych dowodzących ich wysokopro-
których istnieje podejrzenie, że mogą być zakażone m.in. HIV. (Jeśli szukasz rady na
centowej skuteczności. Opracowanie oraz przetestowanie szczepionek w aspekcie
temat transfuzji krwi w innych krajach, sprawdź rozdział o podróżach na stronie 20).
ich bezpieczeństwa jest procesem długotrwałym i wymagającym wielu badań kli-
nicznych. Mimo że naukowcy potwierdzili możliwość otrzymania skutecznej szcze-
pionki, wydaje się, że proces ten potrwa jeszcze wiele lat. Jej wynalezienie stanowi-
łoby przełom w walce z tą epidemią.
10 Czy istnieje skuteczne lekarstwo? Nie. W chwili obecnej jedynie zapobieganie jest skutecznym sposobem zahamowa-
nia rozprzestrzeniania się HIV. W praktyce oznacza to bezpieczniejszy seks – zawsze
14 Czy bycie dawcą krwi jest bez-
pieczne?
Nie zakazisz się HIV, jeśli oddajesz krew w krajach, które używają do pobrań ste-
rylnego sprzętu (także w Polsce). W większości państw używa się wyłącznie takiego
z użyciem prezerwatywy, nieużywanie wspólnych igieł czy strzykawek w przypadku
sprzętu. Jeśli nie masz pewności co do tego, jakiego sprzętu używa się w danym
zażywania narkotyków drogą dożylną. Odpowiednie leczenie chorób przenoszo-
kraju, to nie oddawaj krwi. Nigdy nie oddawaj krwi, jeśli Ty lub Twój partner macie
nych drogą płciową, wczesne zapobieganie infekcjom oportunistycznym, więcej
HIV lub jeśli myślisz, że mogłeś mieć kontakt z HIV, a nie miałeś wykonywanego
wiadomości o wymaganej diecie, ćwiczenia fizyczne i unikanie stresu, pomogą
testu w kierunku HIV.
zwolnić postęp choroby i oddalą wystąpienie AIDS.
11 Czy wirus HIV może przetrwać Wirus HIV nie przetrwa, jeśli jest wystawiony na długotrwałe działanie powietrza
15
poza organizmem człowieka? i innych czynników środowiska zewnętrznego. Poza organizmem niszczy go ciepło Czy wizyta u dentysty niesie ryzy- Leczenie dentystyczne nie powinno stanowić żadnego ryzyka pod warunkiem,
(ginie w temp. 56°C po 30 minutach), wysychanie, mydło i woda, detergenty, środki
ko zakażenia? że wszystkie narzędzia są sterylizowane po każdorazowym użyciu oraz stosowane
odkażające. Kropla krwi, nasienia i innych płynów ustrojowych może być potencjal- są procedury chroniące przed przenoszeniem infekcji. Jeśli masz jakieś zastrzeżenia
nie infekcyjnym materiałem zawierającym HIV. Ślady tego typu powinny więc być na temat postępowania chroniącego przed zakażeniami, nie obawiaj się omówić ich
dokładnie wyczyszczone. (Szczegółów szukaj w rozdziale o pierwszej pomocy na ze swoim dentystą.
stronie 12).
8 9

7. 3
HIV I AIDS W TWOIM MIEJSCu pRACy
hiv i aids w Twoim •Jednocześnie osoby te muszą być pew-
ne, że pracują wśród ludzi, którzy prze-
szli edukację w zakresie HIV i AIDS,
ZACHOWANIE TAJEMNICY W PRACY
W większości państw poufność danych
medycznych jest prawem pacjenta,
miejscu pracy
a ich sytuacja zostanie odebrana ze a pracownicy placówek służby zdrowia
zrozumieniem. mają obowiązek zachowania tajemni-
• Osoby zdrowe powinny być przygo-
towane na zmiany i okazanie pomo-
cy lekarskiej o stanie zdrowia pacjen-
tów. Należy zapoznać się z przepisami
MOŻE SIĘ NAM WYDAWAĆ, ŻE PRACA Z OSOBĄ ŻYJĄCĄ Z HIV LUB CHORĄ cy osobie, która pracuje razem z nimi Podziel się informacjami ze swoją dotyczącymi zatrudnienia i aspektów
i jest zakażona HIV. rodziną, kolegami oraz współpra- prawnych związanych ze stanem zdrowia
NA AIDS JEST NIEBEZPIECZNA. SYTUACJA TA MOŻE BUDZIĆ NA-
SZE OBAWY LUB NIEPOKOJE. SĄ ONE JEDNAK NIEUZASADNIONE, • W przypadku gdy Wasz kolega za- cownikami. pracownika w Twojej firmie oraz wyjaśnić
A PO PRZECZYTANIU TEGO ROZDZIAŁU ZROZUMIESZ DLACZEGO.
choruje, powinien być traktowany tak
samo jak ktoś, kto zachorował na każ- • Przygotuj się na spotkanie z oso-
bą żyjącą z HIV lub chorą na AIDS
wszelkie niezrozumiałe informacje.
dą inną chorobę. Należy mu okazać w Twoim miejscu pracy. Zapoznaj się
WYPADKI W PRACY
wsparcie i zrozumienie, co niejedno- z przepisami swojego pracodawcy Jeżeli w miejscu pracy wydarzył się wy-
CZY OSOBY ŻYJĄCE Z HIV CO MOGĄ ZROBIĆ PRACODAWCY? PRACA Z OSOBĄ, KTÓRA MA HIV krotnie może być trudne ze względu i uzyskaj odpowiedzi na wszystkie nie- padek, zwykłe środki ostrożności zwią-
LUB CHORE NA AIDS MOGĄ Poprzez organizowanie programów edu- LUB AIDS na mity wokół tematyki HIV/AIDS. jasności, które ewentualnie znajdziesz zane z przestrzeganiem higieny zmini-
WYKONYWAĆ DALEJ SWOJĄ PRACĘ? kacyjnych pracodawcy zwracają uwagę HIV i AIDS w największym stopniu • Osobom, które chorują na schorze- w obowiązującym regulaminie pracy. malizują ryzyko zakażenia się wieloma
swoich pracowników na potrzeby innych
ludzi oraz uaktualniają informacje na te-
dotyka ludzi w wieku produkcyjnym,
którzy chcą, a nawet często muszą pra-
nia przewlekłe, praca często pomaga
przetrwać trudne chwile związane • Swoim przykładem pokaż innym,
jak należy się zachować. Okaż wy-
drobnoustrojami chorobotwórczymi,
w tym HIV. (Patrz strona 12).
Ze względu na dobre samopoczu-
cie większość osób żyjących z HIV mat HIV i AIDS. Poznając fakty, możemy cować. z chorobą. W ten sposób mogą za- rozumiałość oraz wsparcie dla osób
oraz wiele osób chorych na AIDS jest
być bardziej pomocni osobom żyjącym Wiele osób żyjących z HIV i AIDS ma pomnieć o swoim bólu i lękach. W z HIV i AIDS. Pamiętajmy o tym, że ich Jeśli przyjmiemy stanowisko, że każ-
w stanie normalnie pracować. Jednak z wirusem, które są nadal czynne zawo- duże trudności z wykonywaniem swo- wielu przypadkach praca jest także życie w bardzo krótkim czasie uległo dy człowiek może być zakażony HIV,
w momencie gdy ich stan zdrowia ule- dowo. Jednocześnie będziemy potrafili ich dotychczasowych obowiązków za- zwyczajną koniecznością finansową. drastycznym zmianom. Najważniejsze i zawsze będziemy przestrzegać zasad
gnie pogorszeniu, nie będą one mogły zabezpieczyć siebie przed ewentualnym wodowych. Niejednokrotnie przyczyną Powrót do obowiązków zawodowych jest więc to, aby umieć wysłuchać, zro- higieny, będzie to najlepszy sposób
wykonywać swojej pracy w taki sam zakażeniem i uprzedzeniami. jest ich stan zdrowia, ale najczęściej jest bardzo ważnym elementem w le- zumieć i zaoferować wsparcie drugiej zabezpieczenia siebie i innych przed
sposób jak inne osoby. Tak więc w przy- Pracodawcy powinni także uwzględnić bezpośrednim powodem takiej sytu- czeniu wielu chorób, w tym AIDS. osobie, bez osądzania jej. zakażeniem HIV.
padku gdy osoba zakażona HIV lub cho- stan zdrowia osoby żyjącej z HIV oraz acji jest brak zrozumienia i tolerancji • Krajowe Centrum ds. AIDS we współ-
ra na AIDS poczuje się gorzej i będzie zadecydować o tym, jakie zmiany po- u kolegów z pracy oraz kierownictwa. pracy z Programem HIV/AIDS Mię- CZY POWINIENEŚ PODJĄĆ SPE-
miała kłopoty z wykonywaniem swojej winny być poczynione w organizacji Ponieważ coraz więcej osób zakaża się dzynarodowej Organizacji Pracy CJALNE ŚRODKI OSTROŻNOŚCI
pracy na dotychczasowym poziomie, pracy, którą dotychczas wykonywała. HIV, można spodziewać się, że wśród (ILO) przetłumaczyło na język polski W PRACY?
powinna porozmawiać ze swoim pra- Wszelkie zmiany powinny jednak być osób czynnych zawodowo może być „Kodeks postępowania wobec pro- Nie, nie jest to konieczne. Nie można PamiĘTaJ
codawcą, by znaleźć odpowiednie roz- dokonywane w konsultacji z zaintereso- również osoba seropozytywna. blemu HIV/AIDS w środowisku pra- zakazić się HIV w codziennych kon-
wiązania (np. skrócenie czasu pracy lub waną osobą, tak jak to się dzieje w przy- cy”. Kodeks jest dostępny na stronie
taktach zawodowych. Osoby, które HIV NIE pRZENOSI SIę pODCZAS NORMAlNyCH kON-
zmiana zakresu obowiązków). padku innych przewlekle chorych osób. •Osoby, które zakaziły się HIV, a ich
stan zdrowia jest zadowalający, mogą
www.aids.gov.pl w miejscu pracy mają kontakt z krwią TAkTóW TOWARZySkICH lub ZAWODOWyCH.
NAJWAŻNIEJSZE DROgI pRZENOSZENIA ZAkAŻENIA HIV:
(służba zdrowia, policja, straż pożar-
nadal wykonywać swoje obowiązki CO MOŻESZ ZROBIĆ? na, zespoły karetek ratunkowych, pra- • pOpRZEZ NIEZAbEZpIECZONy (TZN. bEZ pREZERWATyWy)
zawodowe bez żadnych zmian, ale •Przeczytaj tę broszurę, zabierz do
domu i pokaż swoim bliskim, rodzi-
cownicy służb więziennych), powinny
STOSuNEk płCIOWy Z OSObą, kTóRA JEST ZAkAŻONA
WIRuSEM.
z takim samym co przedtem wspar- stosować się do obowiązujących w ich • pOpRZEZ pRZEDOSTANIE SIę ZAkAŻONEJ kRWI
ciem i przyjaźnią kolegów oraz szefa. nie oraz znajomym. zawodzie przepisów bezpieczeństwa DO NASZEgO ORgANIZMu.
• Poznaj fakty o HIV i AIDS. Aby ob-
niżyć ryzyko zakażenia, korzystaj
i higieny pracy oraz dbać o to, aby ich • OD MATkI ŻyJąCEJ Z HIV, kTóRA MOŻE ZAkAZIć SWOJE
współpracownicy zachowywali się DZIECkO W TRAkCIE CIąŻy, pORODu lub pODCZAS
kARMIENIA pIERSIą.
ze zdobytej wiedzy w tym zakresie. w podobny sposób.
10 11

8. 4
HIV I AIDS A pIERWSZA pOMOC
hiv i aids
uprać z dodatkiem detergentów, stosu-
jąc – o ile to możliwe – program/cykl
prania w wysokiej temperaturze.
a pierwsza pomoc
CZY ZROBIENIE DRUGIEJ OSO-
BIE SZTUCZNEGO ODDYCHANIA
WIĄŻE SIĘ Z JAKIMŚ NIEBEZPIE-
CZEŃSTWEM?
Tak. Istnieje teoretycznie ryzyko zakaże-
GDYBY W TWOJEJ PRACY MIAŁ MIEJSCE WYPADEK, CZY WIEDZIAŁBYŚ
nia się HIV czy innymi chorobami przy
CO NALEŻY ZROBIĆ? CZY BAŁBYŚ SIĘ, ŻE ZAKAZISZ SIĘ HIV, UDZIELAJĄC
zrobieniu drugiej osobie tzw. „pocałun-
KOMUŚ PIERWSZEJ POMOCY? ku życia”, czyli sztucznego oddychania.
Niemniej jednak nie powinniśmy w sy-
tuacjach awaryjnych wahać się przed
Musimy pamiętać o tym, że HIV – CO POWINNA ZROBIĆ OSOBA
•Wszelkie skaleczenia, pęknięcia na •Przykryj plamę ręcznikiem papiero-
skórze lub otwarte rany osoby, której wym lub chusteczkami higienicz-
udzieleniem drugiej osobie takiej pomo-
cy. Obecnie dostępne są już na rynku
podobnie jak wirusowe zapalenie wą- UDZIELAJĄCA PIERWSZEJ POMOCY udzielasz pomocy, pokryj najpierw nymi i pozostaw do wsiąknięcia
specjalne maseczki nakładane na usta
troby, zwane popularnie żółtaczką – jałowym opatrunkiem. na około 10–15 minut. osobie ratowanej, które chronią przed
jest zakażeniem kontaktowym, tzn.
musi istnieć droga wniknięcia wirusa do
Osoba udzielająca pierwszej pomocy
w każdym przypadku powinna zacho-
•Zdejmując zużyte rękawiczki, wy- •Po założeniu gumowych rękawiczek
wróć je na drugą stronę. W ten spo- wytrzyj plamę, a zużyte ręczniki lub
zakażeniem także ratującego. Są w nie
wyposażone niektóre apteczki samo-
organizmu człowieka. przede wszyst- wać środki ostrożności. Przede wszyst- sób wszelkie zarazki pozostaną we- chusteczki włóż do plastikowej to- chodowe. Sprawdź, czy taka maseczka
kim należy więc zabezpieczyć wszel- kim powinna zabezpieczyć się przed wnątrz. rebki. Szczelnie zamkniętą torebkę znajduje się w Twojej apteczce pierw-
kiego rodzaju skaleczenia lub otarcia wszelkimi rodzajami zakażeń, włącza-
stosując odpowiednie opatrunki. jąc w to zarówno HIV, jak i wirusowe •Rękawiczki uprzednio zawijając lub
wyrzuć do kosza wyrzuć do kosza na śmieci. szej pomocy. Jeżeli nie, to wyposaż
zapalenie wątroby typu B czy C. Są to niszczarki, je •Rękawiczki gumowe następnie zrób
w gorącej wodzie, a
umyj mydłem w nią swoją apteczkę pierwszej pomocy.
Pamiętaj! Aby prawidłowo nieść pomoc
choroby wirusowe podobne w sposobie szczelnie w plastikową torebkę.
drugiej osobie, powinieneś wcześniej
przenoszenia się do HIV, ale o znacz- •Umyj ręce lub inne powierzchnie to samo z rękoma.
zapoznać się z podstawowymi zasada-
nie wyższym stopniu zakaźności. Mogą skóry w przypadku, gdy miałeś kon- • Gdy przyczyną wypadku był ostry
przedmiot, włóż go do szczelnie za-
mi udzielania pierwszej pomocy.
one spowodować bardzo poważne kon- takt z krwią lub innymi płynami
sekwencje zdrowotne nie tylko dla or- ustrojowymi drugiej osoby. mykanego pojemnika, a następnie
ganu, jakim jest wątroba, ale dla całego wyrzuć do kosza na śmieci.
CO NALEŻY ZROBIĆ Z ROZLANĄ PamiĘTaJ
organizmu.
KRWIĄ LUB INNYMI PŁYNAMI CO NALEŻY ZROBIĆ Z ODZIEŻĄ
POPLAMIONĄ KRWIĄ?
•Zawsze pamiętaj o użyciu pod ręką •Unikaj kontaktu z krwią oraz innymi
czek jednorazowych. Miej
rękawi- USTROJOWYMI?
•Pokryj środkiem krew lub płyn ustro-
rozlaną Odzież, którą nosiliśmy podczas udzie-
• pOWIADOM WłAśCIWy pERSONEl MEDyCZNy
O WSZElkICH WypADkACH, kTóRE MIAły MIEJSCE
płynami ustrojowymi drugiej osoby.
jowy dezynfekującym za- lania komuś pierwszej pomocy, nale- W pRACy.
środki odkażające oraz odpowiednio Gdy udzielasz komuś pierwszej po-
wierającym chlor. Wiele z tych pre- ży natychmiast zdjąć po zakończeniu • pAMIęTAJ O TyM, ŻE lEpIEJ JEST WyJść
wyposażoną apteczkę pierwszej po- mocy, zawsze zakładaj jednorazowe Z ZAłOŻENIA, IŻ kAŻDy MOŻE być ZAkAŻONy
paratów dostępnych jest na rynku w czynności. Poplamione krwią ubranie
mocy, itp. rękawiczki. JAkIMś MIkROORgANIZMEM CHORObOTWóRCZyM
sklepach lub działach chemicznych. powinieneś namoczyć w zimnej wodzie ZNAJDuJąCyM SIę WE kRWI, Np. HIV lub WIRuSEM
•Środki pierwszej pomocy powinny •Nigdy nie wkładaj ani nie zdejmuj (o ile to możliwe z dodatkiem środka ZApAlENIA WąTROby Typu b CZy C, DlATEgO
Jeżeli masz możliwość przygotowa- STOSuJ SIę DO ODpOWIEDNICH ZASAD ZWIąZANyCH
nia chloraminy, to roztwór powinien dezynfekcyjnego), robiąc to przy użyciu
zawsze znajdować się w dostępnym rękawiczek, pomagając sobie przy Z pOSTępOWANIEM W TAkICH pRZypADkACH. ZAWSZE
być sporządzony w proporcji jeden gumowych rękawiczek. Namoczone STOSuJ TE SAME śRODkI OSTROŻNOśCI WObEC SIEbIE
i dobrze oznakowanym miejscu. tym zębami. I INNyCH OSób.
do dziesięciu. ubranie włóż do pralki. Odzież należy
12 13