N.Miryusif 7ci sinif 13 sayli orta mekteb biologiya fenni uzre is

1. BIOLOGIYA
N.Miryusif 7a

2. 1.Canlı orqanizmləri öyrənən elm sahələri
Biologiyanın sahələri:
BİOLOGİYA
Botanika
Zoologiya
Mikologiya
Anatomiya
Biofizika
Morfologiya
Biokimya
Fiziologiya
Bitkiləri öyrənir
Heyvanları öyrənir
Göbələkləri öyrənir
Orqanizmlərin daxili
quruluşunu öyrənir
Fizikayla biologiyanın
birləşməsi
Orqanizmlərin həm daxili həmdə
xarici quruluşunu öyrənir
Kimyayla biologiyanin birləşməsi
Orqanizlərin həyat fəaliyyətini öyrənir
Fəaliyyət:
2-də Uçur,Qanadları
var,Ayaqları var,Gözləri var,2-
də zoologiyaya aiddir,Yemək
yeyir.
Kəpənəyin qanadı rənglidir
quşun yox,Kəpənəyin bığcığı
var quşun yox,Quşun dimdiyi
var kəpənəyin yox,Quşun
quyruğu var kəpənəyin yox.

4. 2.Biologiyanın tədbiqat üsulları
Canlı varlıqların öyrənilməsi üçün müxtəlif metodlardan(yun. Methodos – yol,tədqiqat, dərketmə
yolu)istifadə edilir.Bunların ən əsası müşahidə,eksperiment və ölçmədir.
Müşahidə
Hadisənin gedişine müdaxilə etmədən
onların hiss üzvlərimiz vasitəsilə duyulmasi,
yaxud cihazlarla ölcülməsinə müşahidə
deyilir.
Eksperiment
Bu üsuldan müşahidə nəticəsində irəli
sürünlən mülahizəni yoxlamaq, onu
təsdiq və ya inkar etmək üçün istifadə
olunur

5. Tədqiqat
üsulları
Misallar İstifadə olunan
avadanlıqlar
Müşahidə Alma ağacıilin hansı ayında
çiçəkləyir, yarpaqların
tökülməsi, yəni xəzan nə
vaxt baş verir
Binokl,video-kamera,
lupa,
mikroskop vəs.
Eksperiment Azot duzları bitkinin
gövdə və yarpaqlarının
böyüməsini sürətləndirir Azot
Ölçmə Gübrə verilən bitkilərin
boylarını ölçüb müqayisə
etmək Xətkeş

6. Mikroskopların hazırlanması texnologiyası və
praktiki istifadəsi mikroskopiya adlanır
3.MIKROSKOPIYA
İşıq mikroskopu ilə işləmək qaydası
1.
1.Mikroskopu ştativi özünə tərəf
olmaqla stolun kənarından 5-8 sm aralı
qoyun.
2.Güzgünün köməyi ilə işığı əşya
kürsüsündə olan dəliyə yönəldin
3.Preparat düzəldərək əşya kürsüsün
üzərinə qoyun
4.Preparatın əşya şüşüsini sıxacların
köməyi ilə kürsüyə bərkidin
5.Vintdən istifadə etməklə tubusu
ehmalca endirin və elə edin ki,
obyektivin aşağı kənarı preparatdan1-2
mm məsafədə olsun
6.Okulyardan baxmaqla əşyanın
preparatda aydın surəti görünənə
qədər tubusu yavaş-yavaş qaldırın.

7. Ancaq mikroskopun ixtirası XVI-XVII əsrlərdə optikanın sürətli
inkişafından sonra mümkün oldu. XVI əsrdə Leonardo da
Vinçi kiçik obyektləri xüsusi böyüdücünün köməyi ilə daha yaxşı
görmək mümkün olması ideyasını irəli sürdü. İlk mikroskopu
isə 1590-cı ildə hollandiyalı Zaxari Yansen icad etdi. Bu cihaz
borunun içərisinə yerləşdirilmiş iki linzadan ibarət idi. Onlardan
biri obyekti böyüdür, digəri isə böyüdülmüş obyekti yenidən
böyüdürdü. Zaxariya Yanssenin mikroskopu 3 dəfədən 10
dəfəyə qədər böyütmək qabiliyyətinə malik idi. Ancaq "Yanssen
mikroskopu"nun təkmilləşdirilməsində Qalileo Qaliley, Leonard
Eyler, Ernst Abbe kimi məşhur alimlərin də böyük rolu
oldu. 1674-cü ildə isə məşhur ingilis alimi Robert Huk (1635-
1703) daha güclü bir mikroskop icad etdi. O, öz mikroskopu ilə
mantar kəsiyinə baxanda onun arı pətəyinə oxşar ayrı-ayrı
gözcüklərdən ibarət olduğunu gördü və Robert Huk bu
gözcükləri "hüceyrə" adlandırdı.
Mikroskopun tarixində ən böyük addımı isə hollandiyalı Anton
van Levenhuk (1632-1723) atdı. Levenhuk atası və babası kimi
yun ticarəti ilə məşğul idi və yəqin ki, onun elmi axtarışları
olmasaydı, bu gün adi bir yun tacirini heç kim yada
salmayacaqdı.

8. 4.CANLI ORQANIZMLƏRIN MÜXTƏLIFLIYI
Fotosintez Ürək
Heterotrof Mədə
Qidalanma Qidalanma
Tənəffüs Tənəffüs
Avtotrof Görmə
Ələyəbənzər borular Qan
Xlorofil Ağızcıq
Hüceyrə Hüceyrə