məktəbdə keçirdiyim biologiya gününün təqdimatı

1. "BİOLOGİYA DÜNYASI"
SSENARİ
1. Açılış (müəllim : Ülviyyə
Mahmudova )
2. məktəbin direktoru

2. Azərbaycanın himni

3. Mövzu : Biologiya nədir?
ÇIXIŞ EDİR: DÜNYA

4. • Biologiya (Bios –
canlı, logos – elm) – canlı
təbiət haqqında kompleks
elm- hal hazırda Yer
üzərində mövcud olan və
məhv olmuş külli miqdarda
növ müxtəlifliyi, onların
quruluşu və funksiyası,
mənşəyi, çoxalması və
inkişafı, canlı və cansız
təbiətlə əlaqəsi haqqında
elmdir. Biologiya həyatın
xas olan ümumi və fərdi
qanunauyğunluqları
müəyyən edir. Biologiyanın
çoxlu şöbələri var.

5. • Botanika —
biologiyanın mühüm
tərkib hissəsi оlub,
müstəqil bir еlm kimi
bitkilərin quruluşunu,
təbiətdə yayılmasını,
həyat tərzini,
çохalmasını, inkişafını,
mənşəyini və s. tədqiq
еdir.

6. Zoologiya (yunan. ζῷον; zoon
, "heyvan" + yunan. λόγος,
"loqos", "bilgi") Heyvanlar
aləmindən bəhs edən elm.
Zoologiya heyvanlar aləminin
müxtəlifliyini, onların bədən
quruluşunu və həyat
fəaliyyətini, yaşadığı mühitlə
əlaqəsini, fərdi və tarixi
inkişaf qanunauyğunluqlarını
öyrənir. Heyvanlar aləmində
ən ali sistematik
vahid tip adlanır. Hazırda
heyvanlar 23 tipə ayrılır.

7. ANATOMİYA
Anatomiya – (yunanca
anatemno – yarıram)
insan orqanizmin
mütənasibliyini,
kütləsini, boyunu, onun
hüceyrə, toxuma və
orqanlarının
quruluşunu öyrənir.

8. FİZİOLOGİYA
Fiziologiya – (phуsis –
təbiət, logos – elm) – tam
orqanizmin və onu təşkil
edən orqan toxumalar və
hüceyrələrin müxtəlif
funksiyalarını öyrənən
elmdir.

9. PSİXOLOGİYA
Psixologiya –
(yunanca psixo – ruh)
konkret şəxsin fərdi
xüsusiyyətlərini və psixi
proseslərin ümumi
qanunauyğunluqlarını
öyrənən elmdir.

10. GİGİYENA
Gigiyena – (yunanca
gigienos – sağlam)-
insanın sağlamlığını
qorumaq və orqanizmini
möhkəmləndirmək, onun
məişətini, əməyini və
istirahətini düzgün təşkil
etmək üçün zəruri olan
bilikləri öyrənir.

11. Gəlin canlılar aləminə səyahət edək

12. DOĞMA TƏBİƏTİMİZ.(könül)
Təbiət gözəldir ağaclarıyla,
Min bir meyvəsiylə,çiçəkləriylə,
Nə gözəl mənzərə,nə gözəl hava
Bunların hamısı təbiətdədir.
Bizlərdən hamımız əl-ələ verək,
Təbiəti qoruyaq,təbiəti sevək,
Qoymayaq təbiətə bir xətər gəlsin
Onlara bizləri nümunə edək.
Təbiət bizim üçün ən gözəl həyat,
Ən gözəl xoşbəxtlik,ən gözəl səfa,
Lakin bunları bilməyənlər var
Gəlin onlara da bunları deyək.

13. Tənəffüs
üçün O2
verir
Torpağın üst
küləkdən və
qurumadan
qoruyur
Iqlimi
tənzimləyir
Bütün
canlılara
qida verir
Insana
qida
verir
Tikinti
materialı
alınır
Parça və
kağız
alınır
BİTKİLƏR
Musiqi alətləri,
mebel alınır
Yaşayış yerləri
yaşıllaşdırılır.
Dərman
alınır

15. HEYVAN VƏ QUŞLARIN
ƏHƏMİYYƏTİ
ÇIXIŞ EDİR: SƏFƏR

16. Təbiətdə yaşayan müxtəlif Heyvanlar ümumi canlılar ələminin təkamülündə bitkilərin çarpaz
tozlanmasında, onların toxumlarının yayılmasında, torpaq əmələgəlmə prosesində, onun üzvi
maddələrlə zənginləşməsində mühüm rol oynayır. Heyvanlar ölmüş heyvan cəmdəklərini, bitki
qalıqlarını yeməklə, həmçinin bir çox su heyvanları (biofiltratorlar) suyu təmizləməklə təbiətdə sanitar
fəaliyyəti göstərir.
Heyvanlar insan həyatında da böyük rol oynayır. Hələ ibtidai insanlar heyvanların ətindən, dərisindən,
sümüyundən istifadə edirdilər. Zaman keçdikcə insanlar tədricən müxtəlif heyvanları əhliləşdirmiş və
onların nəslindən maldarlıq, qoyunçuluq, quşçuluq, arıçılıq, ipəkçilik və s. təsərrüfatlar yaratmışlar. Bu
təsərrüfatlar cəmiyyəti ərzaq və yüngül sənaye xammalı ilə təmin edir. Heyvanlar həmçinin təbiətə
gözəllik verən, onu zəngin estetik zövq mənbəyinə çevirən canlı varlıqlardır. Təbiətdə onların qorunub
saxlanılması, artırılması və cəmiyyət üçün səmərəli istifadə edilməsi çox vacib məsələdir.
Bununla belə meşələrə, tarlalara, bağlara, ev heyvanlarına, hətta insan səhhətinə zərər verən
heyvanlar də az deyildir. Təbiət üçün və insana faydalı olan heyvanların sayını artırmaq, qorumaq və
onlara düzgün qulluq etmək, həmçinin zərərli heyvanlara qarşı mübarizə aparmaq üçün heyvanların
həyatını və onların təbiətdəki rolunu yaxşı bilmək lazımdır. O da məlumdur ki, heyvanların insan
həyatında rolu zaman keçdikcə dəyişmişdir. Məsələn, vəhşi heyvanların insan üçün qida mənbəyi kimi
əhəmiyyəti xeyli azalmış, bunun əvəzində müxtəlif heyvandarlıq təsərrüfatları inkişaf etdirilmişdir.
Müasir təbabəti zooloji tədqiqatlarsız təsəvvür etmək olmaz, çünki bir çox xəstəliklərin törədiciləri
(qoturluq gənəsi, malyariya paraziti, qaraciyər sorucusu, öküz soliteri, exinokok və s.) heyvanlardır.
Əlbəttə, bu xəstəliklərə qarşı mübarizə aparmaq ücün onların törədiciləri və keçiricilərinin növ tərkibi,
morfoloji, bioloji və ekoloji xüsusiyyətləri dərindən tədqiq edilməlidir. Digər tərəfdən, insan üçün
xeyirli heyvanların qorunub saxlanması, onlardan təsərrüfatda səmərəli istifadə olunması və
ümümiyyətlə, vəhşi heyvanların qorunub saxlanması çox mühüm məsələdir.

17. HEYVAN VƏ QUŞLAR
ZÖVQÜMÜZÜ OXŞAYIR

18. SƏHNƏCİK : Meyvələrin söhbəti

19. Bizə meşə deyirlər,
Meşəyik biz.
Quzeylərə sərilən
Yorğanıq, döşəyik biz.
Dağların zirvəsində
Yaşıl qotazlı tacıq,
Ehtiyacdan doğulmuşuq,
Özümüz də bir qayğıya
Möhtacıq.
Ömrümüz, həyatımız
İnsan əlində.
İstəsə yaşadar,
İstəsə öldürər.
Ağacıq, yaşayırıq bu
sayaq,
Yaşayırıq birtəhər.
Meşəyik, meşə,
Qulağımız səksəkədə,
Ömrümüz təhlükədə
Həmişə.
Meşədən ağac da
kəsilər,
Yerinə başqasdı da gələr...
Dərdimiz bu dərd olsa,
Nə var ki !..
Qəlbimizi bu dərd alsa,
Nə var ki !..
Bir gözətçimiz var,
Ürəyi çaylaq daşıdır,
Əlibaltalının cibinə
Salıb əlini,
Ona tuşudur
Ağacların yaxşısını,
Gözəlini.
Bir ağacı yerə yıxır,
Başqasının kölgəsində
Sərinləyir.
Soruşanda : nə gəzirsən
Bu meşədə?
Qulağımız eşidə-eşidə
“Bu ağacların keşiyini
Çəkirəm”, - deyir.
ÇIXIŞ EDİR, ZƏMİNƏ

20. BİZƏ PAY VERİLƏN, LƏZZƏTDİ TƏBİƏT,
ONA QIYMAQ CİNAYƏTDİ, CİNAYƏT
ÜRƏYİNDƏ VARSA BİR AZ MƏRHƏMƏT,
TƏBİƏTİ AĞLAMAĞA QOYMA SƏN,
TƏBİƏTİ KÜSTÜRMƏYƏK AMANDI,
MEŞƏLƏRSİZ HƏR HALIMIZ YAMANDIR,
BULAQ SUYU DAĞ HAVASI DƏRMANDI,
BULAQLARI QURUMAĞA QOYMAYAQ!
TƏBİƏTİ MƏHV OLMAĞA QOYMAYAQ!
ÇIXIŞEDİR SƏRXAN

21. DÜŞÜB ÜZÜ ÜSTƏ KÖRPƏ BİR AĞAC,
KÖKÜNDƏN BİR ADDIM ARALI QALIB.
BU KÖRPƏ AĞACA KİM QIYIB, ALLAH
ÖMRÜNƏ GÜNÜNƏ KİM BALTA ÇALIB?
GÖZƏL AĞACLARI MƏHV EYLƏYƏNİN,
ƏLLƏRİ BƏS DA.A DÖNMƏYİR NİYƏ?!
AY ƏLİ BALTALI ƏLİN QURUSUN?
GÖZƏL TƏBİƏTİ MƏHV EDƏN KİMİ!
YENƏ BİR AĞACDA GÖZÜN QALIBSA,
GƏL BALTALA MƏNİ, GƏL BUDA MƏNİ
ÇIXIŞ EDİR: ÇİNARƏ

22. TƏBİƏT ŞERİ: ÇIXIŞ EDİR KƏNAN
TƏBİƏT, TƏBİƏT ANA TƏBİƏT
TƏKAMÜL BAĞININ MEYVƏSİ,
BARI.
TƏBİƏT ANADIR, BUDUR
HƏQİQƏT,
GƏLİN, ANAMIZI QORUYAQ BARI!
ƏSASƏN ANADIR, EVİN DİRƏYİ,
BİR DİRƏK YIXILSA, BİR EV
DAĞILAR!
ANA TƏBİƏTİ İTİRSƏK ƏGƏR,
MİN EV YOX, MİN KƏND YOX,
BİR DÜNYA BATAR!!!

23. YAŞILLIQLAR OLMASA HƏYAT OLMAZ

24. Təbiəti qorumaq borcumuzdur (YAQUB)
• İnsanların yaşayış tərzi, maddi rifah halı təbiətlə, təbii sərvətlərin zənginliyi ilə, bu sərvətlərdən səmərəli istifadə olunması
və onların qorunması ilə bağlıdır. Təbiət bəşər övladının evidir, onu qorumaq, daha da zənginləşdirmək və gözəlləşdirmək
insanların müqəddəs borcu, vəzifəsidir. Təbiəti qorumaq ümumdövlət işi, ümumxalq işidir.
• İnsanı təbiət yaratmış və öz sərvətlərini səxavətlə onun istifadəsinə vermişdir. Bəşəriyyət öz inkişafının yüksək pillələrinə
ayaq qoyduqca, öz əlində daha mükəmməl texniki vasitələr cəmləşdirdikcə təbiətdən daha çox mənfəət götürür, daha
doğrusu, onu qırır, tökür, dağıdır, məhv edir, əvəzini isə çox az qaytarır.
• Təbii sərvətlərin mühafizəsi, onlardan səmərəli istifadə edilməsi, xüsusən canlı sərvətlərin qorunması hazırda dünya
əhəmiyyətli bir məsələ hesab olunur.
• Doğma yurdumuz Azərbaycan mislsiz gözəlliklər diyarı, zəngin təbiət muzeyidir. İl boyu zirvəsi qarla örtülü olan dağlar,
könül açan sərin yaylaqlar, zəngin və nadir ovalıqlar, təkrarolunmaz gözəlliyə malik göllər, suvarma və enerji əhəmiyyətli
çaylar, min bir dərdin dərmanı olan bulaqlar Azərbaycanın qədir-qiymətini birə-min artırır. Burada yerin altı tükənməz
xəzinə, üstü isə canlı muzeydir. Onun gözəl təbiəti, iqlimi, torpağı, bitki örtüyü, heyvanlar aləmi son dərəcə müxtəlif və
rəngarəngdir ki, yer üzərindəki 11 iqlim növünün 9-u Azərbaycanda mövcuddur.
• Hər bir iqlim qurşağının təbii gözəlliyini, bu gözəlliyin süfrəmizə bəxş etdiyi nemətləri ayrı-ayrılıqda sadalamaq, bunlarsız
insan məişətinin qeyri-mümkünlüyündən təkrar-təkrar danışmaq olar. Ancaq bu “yanıqlı” danışıqlarla məsələ bitmir. Əsas
məsələ ətraf mühitə ağıllı nəzərlərlə baxmaq, təbiətə duymaq, onun keşiyində durmaqdır. Təbiət elə gözəl “sənət
əsəri”dir ki, bu əsəri korlamaq bir yana dursun, hətta onu duymamağın özü insanlıqdan kənardır. Bu gün biz hər hansı
ağacdan bir budaq qırarkən onu yaralamağımızın fərqinə varmırıq. Axı ağac da canlıdır, o da yaşamaq istəyir.
• Təbiət bizim sərvətimizdir, var-dövlətimiz, məişətimizin, həyatımızın bir hissəsidir. Biz onu qorumalı, inkişaf etdirməliyik.
Son dövrlərdə yaşıllığa verilən diqqət, parkların, ağaclıqların salınması təqdirəlayiqdir.
• Yunan əfsanələrinə görə, hər bir cavan oğlan evlənməzdən qabaq yeddi zeytun tingi basdırıb, onu bar verənə qədər
becərməli və sonra evlənməlidir. Belə bir “qanun” indiyə qədər yunan xalqı arasında adət və ənənəyə çevrilmişdir.
• Nə demək olar, gözəl ənənədir, gözəl adətdir. Yaxşı olardı ki, bizdə də belə ənənələr olaydı. Vətən uğrunda canını qurban
vermiş şəhidlərimizin xatirəsini əbədiləşdirmək üçün gənclərimizin hər biri bir uzunömürlü ağac basdırsa , çox yaxşı olar.
Biz təbiətimiz nə qədər sevsək, onu nə qədər yaxşı mühafizə etsək, o da bizə o qədər qida və şəfa verəcəkdir. Ata-babalarımızdan
bizə yadigar qalan təbiəti, təbiət abidələrini qorumaq, onu gələcək nəslə yadigar qoymaq bizim
borcumuzdur.

25. Külək
eroziyası

26. Ekstensiv
əkinçilik

27. Su eroziyası

28. Faydalı
qazıntıların
çıxarılması

29. Atmosferi çirkləndirən mənbələr
Sənaye
müəssisələrindən atılan
zəhərli qazlar

30. Atmosferi çirkləndirən mənbələr
Atom elektrik
stansiyalarından
atılan zəhərli
qazlar

31. Atmosferi çirkləndirən mənbələr
Avtomobillərdən
buraxılan zəhərli tüstülər

32. Atmosferi çirkləndirən mənbələr
Meşə yanğınları

33. Çirkab
sularının
axıdılması

34. Hidrosferi çirkləndirən mənbələr
Məişət
tullantıları

35. Çayların və dənizlərin
çirklənməsi nəinki su
canlılarının ,həm də
insanların həyatı üçün bir
• Su hövzələrinin çirklənməsinin səbəbləri və
nəticələri nələrdir?
təhlükədir.

36. BİR DƏ DÜNYADAKI BÜTÜN
CANLILARI MƏHV EDƏN
MÜHARIBƏLƏR.....

38. Təsir edən
amillər
Neft tullantıları
Radioaktiv
maddələr
Nəticə
Canlılarda
dəyişiklik və
onların
məhvolma
təhlükəsi
Kimyəvi
tullantılar
Məişət
tullantıları

39. İNSANIN ƏTRAF MÜHİTƏ VƏ
CANLILARA ZƏRƏRİ

43. Bəsitçay Dövlət Təbiət Qoruğu
– Eldarşamı Dövlət Təbiət Qoruğu
– Göy-göl Dövlət Təbiət Qoruğu
– İlisu Dövlət Təbiət Qoruğu
– İsmayıllı Dövlət Təbiət Qoruğu
– Korçay Dövlət Təbiət Qoruğu
– Palçıq vulkanları Dövlət Təbiət
Qoruğu
– Pirqulu Dövlət Təbiət Qoruğu
– Qaragöl Dövlət Təbiət Qoruğu
– Qarayazı Dövlət Təbiət Qoruğu
– Qızılağac Dövlət Təbiət Qoruğu
– Şahbuz Dövlət Təbiət Qoruğu
– Şirvan Dövlət Təbiət Qoruğu
– Türyancay Dövlət Təbiət Qoruğu
– Zaqatala Dövlət Təbiət Qoruğu
• Azərbaycan Respublikası "Qırmızı Kitab"ı - Azərbaycan
Respublikası ərazisində nadir və nəsli kəsilmək təhlükəsi olan
vəhşi heyvan və yabanı bitki növlərinin vəziyyəti haqqında rəsmi
dövlət sənədidir. O, Respublikanın bütün ərazisində, o cümlədən
Xəzər dənizinin (gölünün) Azərbaycan Respublikasına mənsub
olan sektorunda heyvan və bitki növlərinin vəziyyəti, yayılması
və mühafizəsi tədbirləri haqqında məlumatları özündə əks etdirir.
• Mövcud "Qırmızı Kitab" 6 hissədən ibarətdir və özündə nadir və
nəsli kəsilmək təhlükəsi olan 14 məməli növü, 36 quş növü, 5
balıq növü, 13 amfibi və reptili növü, 40 həşərat növü və 140
bitki növü haqda məlumatı əks etdirir.
• Respublika "Qırmızı Kitab"ına fauna və flora növləri 2
kateqoriya üzrə daxil edilib: yoxa çıxmaq təhlükəsi olan və nadir
növlər.
• Birinci kateqoriyaya bir sıra mənfi amillərin təsiri nəticəsində
(tələf olması və yaşadığı yerlərin dağıdılması) sayı və arealı
əhəmiyyətli dərəcədə azalan və böhran səviyyəsinə çatan növlər
daxildir. Sayı azalmağa doğru meyl edən və kiçik sahələrdə rast
gəlinənən növlər isə nadir növlərə aiddir. Az öyrənilmiş, təbiətdə
sayı və ehtiyatları haqqında lazımı məlumat olmayan, onların
mühafizəsinin təşkili işində müəyyən çətinliklər törədən heyvan
və bitki növləri də nadir növlər hesab olunur.
• Qanunvericiliyə əsasən Azərbaycan Respublikasının "Qırmızı
Kitabı"nın hər 10 ildən bir çap olunması nəzərdə tutulub.
"Qırmızı Kitab"ın I nəşri 1989-cu ildə həyata keçirilib.
• Azərbaycan Respublikasınn “Qırmızı Kitabı”na düşmüş nadir
bitki və heyvanlar bunlardır:

44. Dəmirağac
• Azərbaycanın III dövr relikt bitkisi olub, Talış
dağlarının mərkəzi və cənub hissələrində rast
gəlinir. Ağacın hündürlüyü 20-25 m.-dir. 200 ilə
qədər yaşayır. Yarpaqları qısa saplaqlı olub növbəli
düzülüşlüdür, dairəvi və ya yumurtavari
formadadır. Ləçəkləri var, xüsusilə çiçəkləmə vaxtı
qırmızı və bənövşəyi rəngə boyanmış erkəkciklərin
hesabına çiçək daha da nəzərəçarpan olur. Meyvəsi
oduncaqlaşmış dairəvi ikidivarlı qutucuqdur.
Dəmirağac möhkəm oduncağa malik olduğundan
əsasən telefon və elektrik dirəkləri üçün, körpülərin
tikilməsində, maşın və alətlərin bəzi hissələrinin
hazırlanmasında istifadə olunur.

45. Şabalıdyarpaq palıd
• Azərbaycanda Talış meşələrində və
İsmayıllı rayonunda rast gəlinir.
Hündürlüyü 50 m., diametri isə 1.5 m.
olur. Yarpaqların ölçü və forması
bitdiyi yerdən asılı olaraq müxtəlif
formada olur. Şabalıdyarpaq palıd
Talış meşələrində əsas meşə əmələ
gətirən bitki növüdür və xalq
təsərrüfatının müxtəlif sahələrində
istifadə olunur: tikintidə, dəmiryol
şpallarının hazırlanmasında və s.

46. Xəzər lələyi
•
Arealı azalmaqda olan nadir
növdür. Azərbaycanda Astara
(Maşxan və Alaşa k. ətrafı),
Lənkəran (Alekseevka k.)
rayonlarında bitir. Bu bitki,
həmçinin İranda da bitir.
Dənizkənarı ovalıqda, çay
vadilərində və dəniz səviyyəsindən
150 m yüksəklikdə dağ ətəklərində
yayılıb, qumsal torpaqda yaxşı
bitir.

47. Turunc ağacı
• Şamaxı və Xaldan meşələrində
bitir. Qədimdə xalq təbabətində
şiş xəstəliyində işlədilirdi.
Yarpaqları nanəyə oxşayır.
Onun çubuğundan kəsib,
bədənin xaricində əmələ gələn
şişi deşib, çubuğu keçirərmişlər
və 3-4 gün qaldıqdan sonra
çubuğu çəkib çıxararmışlar.
Beləliklə, şiş çəkilər, xəstə yaxşı
olarmış.

48. Hirkan armudu
• Arealı kiçilməkdə olan nadir
Hirkan növüdür. Astara
(Şüvi, Astara), Yardımlı
(Pirəmbəl), Lənkəran
(Alekseyevka) rayonlarında
yayılıb.

49. Laqodex acıçiçəyi
• Quba rayonunun Xınalıq
kəndi, Zaqatala rayonu
Talaçay yatağında yayılıb.
Azərbaycandan kənarda
Dağıstan və Gürcüstanda da
bu bitkiyə rast gəlmək
mümkündür.

50. Bundan başqa vətənimizdə bitən nadir bitkilərə
aşağdakılar da daxildir:
Su zanbağı Naxçıvan gəvəni Şərq çinarı Xəzər zəfəranı
Araz palıdı Məxməri gərməşov Qafqaz xədicəgülü Qafqaz
dəmirağacı

51. MEYVƏLƏRİN TƏBABƏTDƏ
ƏHƏMİYYƏTİ: LALƏ

52. BİOLOGİYA ELMİNİ KİMYASIZ TƏSƏVVÜR
ETMƏK OLMAZ. ÇÜNKİ, 28 PARAQRAF SIRF
KİMYA İLƏ BAĞLIDI ONA GÖRƏ KİMYƏVİ
ELEMENTLƏRİ TANIMAQ VƏ XASSƏLƏRİNİ
BİLMƏK HƏR BİOLOQ ÜÇÜN VACİBDİ.
SƏHNƏCİK:
KİMYƏVİ ELEMENTLƏR

53. İNSANIN ZƏRƏRLİ VƏRDİŞLƏRİ
ÇIXIŞ EDİR: LƏMAN

57. SİQARET, SPİRTLİ İÇKİLƏR, NORKOTİK
ÖLDÜRÜR!!!

58. BİLİRSİNİZMİ? (ELDAR)
• 1)Yorğunluq hissi 35-65% böyük ehtimalla gərginlikdən yaranır
2)Ürək-damar sisteminin fəaliyyət aktivliyi maksimum 18 saat, minimum isə 3-4 saatdır.
3)Nəsil artırmanın bioloji keyfiyyətləri 1 uşaqdan 4 uşağa qədər artır, sonra isə azalır.
4)Adi nəfəsalma zamanı insan 500 kub sm, nəfəsli alətdə ifa zamanı isə 3500 kub sm hava qəbul edir.
5)Ağciyərlərin səthi 100 kvadrat metrdir.
6)Ağ ciyərn sol payına nisbətən sağ payı daha çox hava tutur.
7)Böyük adam gün ərzində, təxminən, 23 000 dəfə nəfəs alır və verir.
8) Qan plazmasının tərkibi həyatın rüşüymlərinin qoyulduğu suyun tərkibini xatırladır.
9)Ürək bir yığılmada 200 ml qan vurur.
10)Qan, böyüklərdə 20-28 san, uşaqlarda 15 san, yeniyetmələrdə isə 18 san tam dövr edir. Qan bədəndə
sutka ərzində 1,5-2 min dəfə dövr edir.
11)1 kub mm dəridə 40 kapilyar, əzələdə 2500, ürək əzələsində isə 4000 kapilyar vardır.
12)Həftədə 3 qüvvət məşqi nisbətən yaxşı effekt verir.
13)Hərəkət aktivliyi norması 7-10 km-dir (10000-14000 addım).
14)İnsan orqanizmində ən güclü əzələ dildir, ürək deyil. Ürək, ən dözümlü əzələdir.
15)Gənc adamın enerji sərfiyyatı 3000 kkal-dır. Bunun 1700-ü əsas maddələr mübadiləsi, 170-i həzm
prosesinə, 1130-u isə əzələ işinə sərf olunur.
16)İnsanın saçı həyatı boyu 725 km uzanır.
17)Əl barmaqların dırnaqları ayaqdakı dırnaqlardan təxminən 4 dəfə tez uzanır.
18)Gün ərzində insandan bədənindən 33 l buzlu suyu qaynamaq həddinə çatdıran qədər istilik ayrılır.
19)Hesablanmışdır ki, insan bütün həyatı boyu 2,5 t zülal, 1,3 t yağ, 17,5 t karbohidrat ve 75 t su sərf edir.
20)Açıq gözlərlə asqırmaq mümkün deyil.
21)Gündə 1 paket siqaret çəkən insan – ildə yarın fincan qatran içir (müqayisə)
22)Insanın hər barmağı bütün ömrü boyu, təxminən, 25 mln dəfə bükülür.
23)Qadınlar gözlərini kişilərdən, təxminən 2 dəfə çox qırpır.
24)Diş emalını kobud şəkildəkvarsla müqayisə etmək olar.Hətta kəskin ( iti) bıçağın emala vurulduqda
kütləşdiyi məlumdur.
25)Dərinin 1 kv sm-ində 100 ağrı nöqtəsi olur, bütün səthdə isə onların sayı milyona yaxındır.
26)Insanın baş beynində 1 saniyədə 100 000 kimyəvi reaksiya gedir.

59. Səhnəcik: “TOYDA HƏZM
ORQANLARI “
İŞTİRAK EDİR: VII – VIII SİNİFLƏR

60. Rəqs LALƏLƏR: NƏRMİN, GÜLNAR

61. Müdrik fikirlər
İŞTİRAK EDİR, MƏKTƏBİN VI-XI SİNİF
ŞAGİRDLƏRİ

62. AMAN OVÇU

63. Viktorina

64. LƏTİFƏLƏR VI SİNİF

65. ƏZİZ ŞAGİRDLƏR VƏ MÜƏLLİMLƏR SİZİ BU ŞƏRƏFLİ
GÜN MÜNASİBƏTİ İLƏ ÜRƏKDƏN TƏBRİK EDİRƏM. BÜTÜN
ŞAGİRDLƏRİMİZƏ ÖLKƏMİZƏ, MİLLƏTİMİZƏ BU ÖLKƏNİ
QURAN, CANLARINI FƏDA EDƏN ULU ÖNDƏRLƏRİMİZƏ
LAYİQLİ ÖVLAD, VƏTƏNDAŞ OLMALARINI ARZULAYIRAM.

66. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti gərgin və mürəkkəb ictimai-siyasi şəraitdə cəmi 23 ay
fəaliyyət göstərsə də, sonrakı nəsillərin yaddaşında xalqımızın tarixinin ən parlaq
səhifələrindən biri kimi həmişə qalacaqdır. O, demokratik dövlət quruculuğu,
iqtisadiyyat, mədəniyyət, təhsil, səhiyyə, hərbi quruculuq sahələrində atdığı mühüm
addımları başa çatdıra bilməsə də, onun qısa müddətdə həyata keçirdiyi tədbirlər
xalqımızın tarixində silinməz iz buraxmış, milli dövlətçilik ənənələrimizin bərpası
işində böyük rol oynamışdır. Ən əsası odur ki, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti az yaşasa
da, xalqımızda azadlıq, müstəqillik fikirlərini daha da gücləndirmiş oldu. Bu
cümhuriyyətin yaradılmasında müstəsna xidmətləri olan Məhəmməd Əmin Rəsulzadə,
Əlimərdan bəy Topçubaşov, Fətəli xan Xoyski, Həsən bəy Ağayev, Nəsib bəy Usubbəyov,
Mehdi bəy Hacınski, Məmməd Yusif Cəfərov, Xudadat bəy Rəfibəyov, Əkbər ağa
Şeyxülislamov, Teymur bəy Makinski, Səməd bəy Mehmandarov, Əliağa Şıxlinski, Sultan
Məcid Qənizadə, Xəlil bəy Xasməmmədov, Əhməd bəy Pepinov, Şəfi bəy Rüstəmbəyov
kimi görkəmli ictimai xadimlərin xatirəsini qədirbilən Azərbaycan xalqı bu gün də böyük
ehtiram hissi ilə yad edir.
Heydər Əliyev

67. M.Ə.Rəsulzadə
Əlimərdan bəy
Topçubaşov
Fətəli xan
Xoyski
N. Yusifbəyli
Ü. Hacıbəyli
Mirzə Cəlil
BU KİŞİLƏRİ VƏ BUNLARIN SİLAHDAŞLARINI YAXŞI
TANIYIN, UŞAQLAR! ÇÜNKİ BUNLAR TARİXİ ÖZ QANLARI
İLƏ YAZIBLAR!!! ALLAH SİZƏ RƏHMƏT ELƏSİN KİŞİLƏR!
Əliağa Şıxlinski Səməd bəy Y.V. Çəmənzəminli
Mehmandarov
SABİR Həsən bəy Zərdabi

68. Musiqi – AZƏRBAYCAN.

69. . Yekun (müəllimin son sözü)
DİQQƏTİNİZƏ GÖRƏ MİNNƏTDARAM