SlideShare a Scribd company logo
1 of 15
Ֆրակտալ
երկրաչափություն
Ինչու են երկրաչափությունը հաճախ
համարում սառը և չոր: Պատճառներից մեկն
այն է, որ նա չի կարողանում նկարագրել
ամպերի, սարերի,ծառերի, ծովերի և
օվկիանոսների ափերի ձևերը: Ամպերը՝դրանք
գունդ չեն, սարերը՝բուրգ չեն,,
ափերը՝շրջանագիծ չեն, կայծակը ՝ուղիղ գիծով
չի շարժվում, ծառերի կեղևը ՝հարթ չի :
Բնության մեջ հանդիպող օբյեկտները, ոչ թե
շատ ավելի բարձր աստիճանի օբյեկտներ են,
այլ լրիվ այլ մակարդակի բարդության
օբյեկտներ:
Պրակտիկորեն բնության
բոլոր օբյեկտներն ունեն գծից հարթություն,
հարթությունից ծավալայինի անցումային
ձևերը, այսինքն ունեն մասնատված, մասերի
տրոհված չափեր: Այդպիսի օբյեկտներին
Բենուա Մանդելբրոտն անվանել է ֆրակտալ:
Այս օբյեկտներն երկրաչափության մեջ չունեն
իրենց համապատասխան տեղը:
Մանդելբրոտը նշում էր.
<<Մաթեմատիկոսները գերադասեցին
հեռանալ բնությունից, բոլոր հնարավոր
տեսություններ հայտնաբերելու
ճանապարհով, որոնք ոչ մի կերպ չէին
բացատրում, ինչ ենք մենք տեսնում և զգում>>:
Ֆրակտալ / լատիներեն fractus բառից է, որն
նշանակում է ոլոր-մոլոր, ծուռումուռ -ինքնանման
ձև,մաս նման ամբողջին/, որի ֆրակտալ չափերը
մեծ են տոպոլոգիականից: Ֆրակտալի ցանկացած
մասը նման է ամբողջին:Այսպես ծառի առանձին
ճյուղը նման է և հիշեցնում է ամբողջ ծառի
կառուցվածքին:
Մանդելբրոտի կողմից հայտնագործած
ֆրակտալ երկրաչափությունը
մաթեմատիկական հասկացություն է, որը
նկարագրում է բնության բազմազան ձևերի ոչ
ստանդարտ երկրաչափությունը:
Դպրոցում ուսումնասիրվող
երկրաչափությունը /էվկլիդյան
երկրաչափությունը / հիմնականում
նկարագրում է այն օբյեկտները, որոնք
ստեղծված են մարդու կողմից: Օրինակ՝տունը,
որը նախագծված է մարդու կողմից
կառուցված է էվկլիդյան երկրաչափության
օգնությամբ: Սակայն բնության կողմից
ստեղծված օբյեկտները չենք կարող
նկարագրել էվկլիդյան երկրաչափության
օգնությամբ, քանի որ այդ օբյեկտների ձևերը
չեն դասվում էվկլիդյան երկրաչափության
դասին:
Մանդելբրոտը գտնում էր, որ
դպրոցում անհրաժեշտ է ուսուցանել
ֆրակտալ երկրաչափության գաղափարը:
Մանդելբրոտի համար գլխավորն այն
բնական հարցերն էին, որոնք տալիս էին
երեխաները, թե ինչպիսի ձև ունեն ամպերը,
սարերը, ծառերը և այլն: Սրանք
միաժամանակ շատ բարդ հարցեր էին և հենց
այդ պատճառով գիտությունը դեռ պարզապես
մի կողմ է թողնում դրանց պատասխսնները:
Ֆրակտալ երկրաչափությունը պատասխանեց
այդ հարցերից շատերին:

More Related Content

More from Manik_Poghosyan

առցանց ուսուցում 25 29 հունվար
առցանց ուսուցում 25 29 հունվարառցանց ուսուցում 25 29 հունվար
առցանց ուսուցում 25 29 հունվարManik_Poghosyan
 
презентация Microsoft power point աննա 4 2
презентация Microsoft power point աննա 4 2презентация Microsoft power point աննա 4 2
презентация Microsoft power point աննա 4 2Manik_Poghosyan
 
մաթեմատիկական ործողությունները (1)
մաթեմատիկական ործողությունները (1)մաթեմատիկական ործողությունները (1)
մաթեմատիկական ործողությունները (1)Manik_Poghosyan
 
մուսայելյան վահե 4 1 դաս.
մուսայելյան վահե 4 1 դաս.մուսայելյան վահե 4 1 դաս.
մուսայելյան վահե 4 1 դաս.Manik_Poghosyan
 
մորիս կորնելիս էյշերի
մորիս կորնելիս էյշերիմորիս կորնելիս էյշերի
մորիս կորնելիս էյշերիManik_Poghosyan
 
Հետաքրքրաշարժ խնդիրներ թումանյանական հեքիաթների հերոսներով
Հետաքրքրաշարժ խնդիրներ թումանյանական հեքիաթների հերոսներովՀետաքրքրաշարժ խնդիրներ թումանյանական հեքիաթների հերոսներով
Հետաքրքրաշարժ խնդիրներ թումանյանական հեքիաթների հերոսներովManik_Poghosyan
 
Presentation թումանյանական հեքիաթների հերոսներով
Presentation թումանյանական  հեքիաթների հերոսներովPresentation թումանյանական  հեքիաթների հերոսներով
Presentation թումանյանական հեքիաթների հերոսներովManik_Poghosyan
 
Մխիթարյան միաբանություն
Մխիթարյան միաբանությունՄխիթարյան միաբանություն
Մխիթարյան միաբանությունManik_Poghosyan
 
դպրոցի ճամփան երկար է ուրախ շատերիս համար
դպրոցի ճամփան երկար է ուրախ շատերիս համարդպրոցի ճամփան երկար է ուրախ շատերիս համար
դպրոցի ճամփան երկար է ուրախ շատերիս համարManik_Poghosyan
 
կիսամյակային հաշվետվություն մանիկ պողոսյան
կիսամյակային հաշվետվություն մանիկ պողոսյանկիսամյակային հաշվետվություն մանիկ պողոսյան
կիսամյակային հաշվետվություն մանիկ պողոսյանManik_Poghosyan
 
կիսամյակային հաշվետվություն մանիկ պողոսյան
կիսամյակային հաշվետվություն մանիկ պողոսյանկիսամյակային հաշվետվություն մանիկ պողոսյան
կիսամյակային հաշվետվություն մանիկ պողոսյանManik_Poghosyan
 

More from Manik_Poghosyan (20)

առցանց ուսուցում 25 29 հունվար
առցանց ուսուցում 25 29 հունվարառցանց ուսուցում 25 29 հունվար
առցանց ուսուցում 25 29 հունվար
 
մաս և ամբողջ
մաս և ամբողջմաս և ամբողջ
մաս և ամբողջ
 
презентация Microsoft power point աննա 4 2
презентация Microsoft power point աննա 4 2презентация Microsoft power point աննա 4 2
презентация Microsoft power point աննա 4 2
 
մաթեմատիկական ործողությունները (1)
մաթեմատիկական ործողությունները (1)մաթեմատիկական ործողությունները (1)
մաթեմատիկական ործողությունները (1)
 
Ani karapetyan
Ani karapetyanAni karapetyan
Ani karapetyan
 
մուսայելյան վահե 4 1 դաս.
մուսայելյան վահե 4 1 դաս.մուսայելյան վահե 4 1 դաս.
մուսայելյան վահե 4 1 դաս.
 
Presentation1
Presentation1Presentation1
Presentation1
 
մորիս կորնելիս էյշերի
մորիս կորնելիս էյշերիմորիս կորնելիս էյշերի
մորիս կորնելիս էյշերի
 
զատկախնդիր
զատկախնդիրզատկախնդիր
զատկախնդիր
 
Հետաքրքրաշարժ խնդիրներ թումանյանական հեքիաթների հերոսներով
Հետաքրքրաշարժ խնդիրներ թումանյանական հեքիաթների հերոսներովՀետաքրքրաշարժ խնդիրներ թումանյանական հեքիաթների հերոսներով
Հետաքրքրաշարժ խնդիրներ թումանյանական հեքիաթների հերոսներով
 
Presentation թումանյանական հեքիաթների հերոսներով
Presentation թումանյանական  հեքիաթների հերոսներովPresentation թումանյանական  հեքիաթների հերոսներով
Presentation թումանյանական հեքիաթների հերոսներով
 
Մխիթարյան միաբանություն
Մխիթարյան միաբանությունՄխիթարյան միաբանություն
Մխիթարյան միաբանություն
 
Voske hatum - copy
Voske hatum - copyVoske hatum - copy
Voske hatum - copy
 
խնդիր
խնդիրխնդիր
խնդիր
 
1 4-_
1  4-_1  4-_
1 4-_
 
դպրոցի ճամփան երկար է ուրախ շատերիս համար
դպրոցի ճամփան երկար է ուրախ շատերիս համարդպրոցի ճամփան երկար է ուրախ շատերիս համար
դպրոցի ճամփան երկար է ուրախ շատերիս համար
 
ոսկե (1)
ոսկե (1)ոսկե (1)
ոսկե (1)
 
կիսամյակային հաշվետվություն մանիկ պողոսյան
կիսամյակային հաշվետվություն մանիկ պողոսյանկիսամյակային հաշվետվություն մանիկ պողոսյան
կիսամյակային հաշվետվություն մանիկ պողոսյան
 
Պյութագորաս
ՊյութագորասՊյութագորաս
Պյութագորաս
 
կիսամյակային հաշվետվություն մանիկ պողոսյան
կիսամյակային հաշվետվություն մանիկ պողոսյանկիսամյակային հաշվետվություն մանիկ պողոսյան
կիսամյակային հաշվետվություն մանիկ պողոսյան
 

ֆրակտալ

  • 2.
  • 3. Ինչու են երկրաչափությունը հաճախ համարում սառը և չոր: Պատճառներից մեկն այն է, որ նա չի կարողանում նկարագրել ամպերի, սարերի,ծառերի, ծովերի և օվկիանոսների ափերի ձևերը: Ամպերը՝դրանք գունդ չեն, սարերը՝բուրգ չեն,, ափերը՝շրջանագիծ չեն, կայծակը ՝ուղիղ գիծով չի շարժվում, ծառերի կեղևը ՝հարթ չի : Բնության մեջ հանդիպող օբյեկտները, ոչ թե շատ ավելի բարձր աստիճանի օբյեկտներ են, այլ լրիվ այլ մակարդակի բարդության օբյեկտներ:
  • 4.
  • 5. Պրակտիկորեն բնության բոլոր օբյեկտներն ունեն գծից հարթություն, հարթությունից ծավալայինի անցումային ձևերը, այսինքն ունեն մասնատված, մասերի տրոհված չափեր: Այդպիսի օբյեկտներին Բենուա Մանդելբրոտն անվանել է ֆրակտալ: Այս օբյեկտներն երկրաչափության մեջ չունեն իրենց համապատասխան տեղը:
  • 6.
  • 7. Մանդելբրոտը նշում էր. <<Մաթեմատիկոսները գերադասեցին հեռանալ բնությունից, բոլոր հնարավոր տեսություններ հայտնաբերելու ճանապարհով, որոնք ոչ մի կերպ չէին բացատրում, ինչ ենք մենք տեսնում և զգում>>:
  • 8.
  • 9. Ֆրակտալ / լատիներեն fractus բառից է, որն նշանակում է ոլոր-մոլոր, ծուռումուռ -ինքնանման ձև,մաս նման ամբողջին/, որի ֆրակտալ չափերը մեծ են տոպոլոգիականից: Ֆրակտալի ցանկացած մասը նման է ամբողջին:Այսպես ծառի առանձին ճյուղը նման է և հիշեցնում է ամբողջ ծառի կառուցվածքին:
  • 10.
  • 11. Մանդելբրոտի կողմից հայտնագործած ֆրակտալ երկրաչափությունը մաթեմատիկական հասկացություն է, որը նկարագրում է բնության բազմազան ձևերի ոչ ստանդարտ երկրաչափությունը:
  • 12.
  • 13. Դպրոցում ուսումնասիրվող երկրաչափությունը /էվկլիդյան երկրաչափությունը / հիմնականում նկարագրում է այն օբյեկտները, որոնք ստեղծված են մարդու կողմից: Օրինակ՝տունը, որը նախագծված է մարդու կողմից կառուցված է էվկլիդյան երկրաչափության օգնությամբ: Սակայն բնության կողմից ստեղծված օբյեկտները չենք կարող նկարագրել էվկլիդյան երկրաչափության օգնությամբ, քանի որ այդ օբյեկտների ձևերը չեն դասվում էվկլիդյան երկրաչափության դասին:
  • 14.
  • 15. Մանդելբրոտը գտնում էր, որ դպրոցում անհրաժեշտ է ուսուցանել ֆրակտալ երկրաչափության գաղափարը: Մանդելբրոտի համար գլխավորն այն բնական հարցերն էին, որոնք տալիս էին երեխաները, թե ինչպիսի ձև ունեն ամպերը, սարերը, ծառերը և այլն: Սրանք միաժամանակ շատ բարդ հարցեր էին և հենց այդ պատճառով գիտությունը դեռ պարզապես մի կողմ է թողնում դրանց պատասխսնները: Ֆրակտալ երկրաչափությունը պատասխանեց այդ հարցերից շատերին: