1. Дәріс 30
Дыбыс жазу мен ойнату бағдарламалары.
Компакт дискідегі бағдарламаларды орнату
мен іске қосу.

2. Мультимедиа - бұл компьютердің аппараттық
жабдықтамасы және бір уақытта мәтінді, суреттерді,
дыбысты, бейнежазбаны, музыканы және
анимацияларды қолданатын бағдарламалар. Бұл
пайдаланушымен қарым-қатынас кызық және сазды
болуына мұмкіндік береді. Мульти - көп, ал медиа -
баспа мәтіндерді. дыбыс және теледидар бейнелерін
қолданатын бұқаралық ақпарат құралдарының
жалпы аты. Көптеген компьютерлік ойындар
мультимедиа негізінде құрылған.

3. Компьютерде мультимедианы қолдау үшін қосымша ақпарат
қуралдары, кем дегенде дыбыстық карта мен СD-RОМ
құрылғысы болуы керек.
• Колонкалар, динамиктер және қулаққалқалар.
• Микрофон.
• СD-RОМ.
• Дыбыс картасы.
• Айыру мүмкіндігі жоғары монитор.

4. ДЫБЫСТЫ ЖАЗУ ЖӘНЕ ОЙНАТУ
БАҒДАРЛАМАЛАРЫ
Windows98 ОЖ ұсынатын жазу және ойнату
құрылғыларына фонограф, әмбебап және лазерлік
ойнатқыштар сияқты стандартты бағдарламалар
жатады. Бұл бағдарламалар жұмыс істеуі үшін, дыбыс
тақшасы, колонкалар, құлаққалқалар, микрофон,
компакт-дискілерді оқу құрылғылары қолданылуы
керек. Жоғарыда аталған бағдарламалардың жұмысын
қолдау үшін. Дыбысты реттеу (регулятор громкости)
бағдарламасы қолданылады. Windows98 -де әр түрлі
құрылғылардың дыбыс қаттылығының деңгейін
бөлек реттеуші алдын ала қарастырылған. Дыбыс
қаттылығының деңгейін әрбір нақты құрылғының
терезесінен де өзгертуге болады.

5. ЛАЗЕРЛІК ОЙНАТҚЫШ БАҒДАРЛАМАСЫ
Лазерлік ойнатқыш бағдарламасы СD-RОМ-ды
пайдаланып музыкалық компакт-дискіні ойнатуға
мүмкіндік береді. Музыкалық компакт-дискіні іске қосып
қойып, басқа қолдабаларда жұмыс істей беруге болады.
Іске косу: Пуск - Программы - Стандартные -
Мультимедиа —Лазерный проигрыватель.
WINDOWS-'98-де компакт дискіні ойнату өте оңай,
тіпті ештеңе түсіндірудің қажеті жоқ. Ол үшін музыкалық
дискіні компакт-дискіден оқу құрылғысына орналастыру
жеткілікті.
Лазерлік ойнатқыштың арнайы батырмалары бар,
олардың көмегімен бір әннен екішпі әнге көшуге,
ойнатуды тоқтатуға, уақытша үзуге, сондай-ақ компакт-
дискіні алып коюға да болады.

6. • Ойнату
• Үзіліс
• Тоқта
• Алдыңғы жазба
• Келесі жазба
• Артқа айналдыру
• Алдыға айналдыру
• Шығарып алу

7. ДЫБЫС ҚАТТЫЛЫҒЫН РЕТТЕУ
Лазерлік ойнатқыш, Әмбебап ойнатқыш,
Фонограф бағдарламаларымен жұмыс істеген
кезде басқаларға кедергі келтірмеу үшін дауыстың
қаттылығын реттеу керек.

8. Дауыстың қаттылығын бірнеше әдіспен реттеуге болады:
• Есептер тактасындағы громкоговорителъ (
дауыстап сөйлегіш радио) түрінде бейнеленген
белгішені бір рет шерткенде пайда болатын дауыстың
қаттылығын реттеуішті пайдалану;
• Есептер тақтасындағы громкоговоритепъ (дауыстап
сөйлегіш радио) белгішесінде тышқанның
батырмасын екі рет шерткен кезде пайда болатын
Лазерлік ойнатқыш ұшін дауыс деңгейін баптауға
және ойнату кезінде әмбебап ойнатқыш пен
Фонографты да баптауға мұмкіндік беретін
Громкость терезесін пайдалану.

9. ӘМБЕБАП ОЙНАТҚЫШ БАҒДАРЛАМАСЫ
Әмбебап ойнатқыш (Универсальный
проигрыватель) мультимедиа файлын іске қоса алады,
яғни лазер ойнатқыш дыбыс компакт-дискілерімен не
жасаса, ол да дыбыс және бейне акпарат көздерімен
соны жасайды.
Әдетте мультимедиа файлдары бағдарламалармен
бірге ойындар немесе энциклопедия құрамында
жабдықталады. Әдетте бұл файлдар ойын кезінде
немесе энциклопедияны оқығанда автоматты түрде
іске қосылады. Универсальный проигрыватель
бағдарламасын іске қосу үшін: Пуск ~ Программы -
Стандартные - Мулътимедиа -Универсальный
проигрыватель командаларын орындаймыз.

10. Оның терезесінің төмендегідей батырмалары бар:
• Ойнату
• Белгілеу басы
• Белгілеу аяғы
• Айналдыру жолағы
Әмбебап ойнатқыштың көмегімен ойнатуға
болатын файлдардың кеңейтуі бар: mov, avi, wav,
mid.

11. ФОНОГРАФ БАҒДАРЛАМАСЫ
Фонограф - бұл дыбысты жазуға және
ойнатуға арналған бағдарлама. Ол компьютерге
сөздер мен музыканы енгізетін құрылғысы оның
көзі болып табылатын дыбыс сигналдарын
өңдейді. Дыбыс енгізу құрылғысы - микрофон.
Іске қосу: Пуск — Программы - Стандартные -
Мультимедиа — Фонограф

12. Оның терезесінде төмендегідей батырмалар бар:
• Бас жағына өту
• Аяқ жағына өту
• Ойнату
• Тоқтату
• Жазу
Ақпарат WAV кеңейтілуі бар файлға жазылады.
Фонограф бағдарламасы шағын дыбыс файлдарын
дискіге жазуға арналған. оны кейін өзінің
бағдарламалары мен құжаттарында қолданады.
Фонограф терезесінің көлемі өзгертілмейді, оны тек
есептер тақтасына жинап қоюға болады.

13. КОМПКАТ-ДИСКІДЕГІБАҒДАРЛАМАЛАРДЫ ОРНАТУ
МЕНІСКЕ ҚОСУ
Кейінгі кезде компьютерлік бағдарламалар
компкат-дискілерде таратылады. Бул қолданбалы
бағдарламалар, операциялық жүйелер, ойындар
және т.б. болуы мұмкін. Кейінгі дискілердің көбі
автоматты түрде іске қосылады, яғни дискіні СD-
RОМ-ға койсақ болды әрі қарай іске қосу
автоматты түрде жүреді.