1. Larre eta sastraketako habitatak: azienda
zamaren bilakaera, larre-sastraka mosaikoaren
kontserbazioan dituen ondorioak eta
jarraipenerako metodologia
Arantza Aldezabal eta Ana Etxeberria
Euskal Herriko Unibertsitatea
Interes europarreko habitatak: dagokien ebaluaketa eta jarraipena Euskal Autonomia Erkidegoan (EAE)
Arkaute, 2012ko Azaroaren 8-9

2. Guztira 17 habitat
Larre eta sastrakadiak 2 taldetan banatu ziren, 2 erizpide jarraituz:
1. Okupazio-azalera.
2. Giza-maneiuaren dependentzia
Ebaluazio-metodologia desberdina!
Azalera TXIKIAK eta lokalitate ↓ Azalera HANDIAK eta oso hedatuak
Baldintza ekologikoen Abeltzantzaren kudeaketaren
Menpekotasuna ↑ Menpekotasuna ↑

3. A taldeko larre eta sastrakadiak, guztira 11:
-metodologia: prospekzioa in situ eta ebaluazio-fitxa.
-kartografiaren zuzenketa eta eguneratzea (gvSIG, “shp” geruzak).

6. 6170: kareharrietan garatzen diren
larre alpetar eta subalpetarrak:
Larre harritsuak, lurzoru finekoak,
espezieetan aberatsak eta batez
ere ardi-aziendak erabilia
 B taldeko habitat gisa tratatu
Egungo kartografia BERRIKUSTEA
gomendatzen dugu.

7. A taldeko larre eta sastrakadiak: ONDORIO NAGUSIAK
egungo diagnosia: orohar kontserbazio-egoera egokia.
lehentasuna: inguruneko bizi-baldintza ekologikoak
mantenduko direla bermatzea, babesgune izendatuz: adb.
mikroerreserbak.
Larratze-jarduera mantentzea gomendatzen da, intentsitate
baxu edo moderatuan eta sistema extentsiboan.
jarraipena: biurtekako in situ prospekzioa.
1430 habitataren (sastrakadi halo-nitrofiloen) azalera
portzentai altuagoa inkluditu behar da 2000 Natura Sarean.

8. B taldeko larre eta sastrakadiak:
Zailtasunak kontserbazio-egoera definitzeko: zenbat larre? zenbat sastrakadi?
Nolakoak? Zein da dibertsitate-maila optimoa?
ABELTZANTZAren etorkizuna eta kudeaketa da gakoa
Egungo diagnosirako funtsezko urratsak:
1. Abel zamaren eboluzio espazio-tenporala aztertzea.
2. Ganadu-mota desberdinen joerak identifikatzea.
3. Egoera sozioekonomikoa ezagutzea: diru-laguntzak, PAC erreforma.
4. Aldaketa paisajistikoak detektatzea.
5. Mendiko erabileraren jarraipena.

9. Aziendaren bilakaeraren inguruko informazio-bilketa
Gure helburua: mendiko erabileraren abel-zamaren azterketa egitea.
1. arazoa: informazio-iturri ≠ kode eta sailkapen ≠ baliokidetzak??
2. arazoa: zaldi eta behorren informazioa oso eskasa (soilik 10 urtetik behin eta
probintzika): “ofizialki” ez da jasotzen udalerrika, ez eta urtero ere.
“Censo agrario/ganadero sobre pastos comunales” (2009-2010).

10. Abel zamaren bilakaera tenporala probintzi eta EAE mailan
(1995-2010)
Haragitako behiak Ardiak: esne+haragi Ahuntzak: esne+haragi
Ardi/behi erlazioa Mendia erabiltzen azienda-zamaren eboluzioaa
(Mandaluniz et al. 2005)

11. Abel zamaren bilakaera espazio-tenporala komarka mailan
(2003-2010)
Haragitarako behiak (>2 urte)

12. Abel zamaren bilakaera espazio-tenporala komarka mailan
(2003-2010)
Haragitarako ardiak (>2 urte)

13. Abel zamaren bilakaera espazio-tenporala komarka mailan
(2003-2010)
Esnerako ardiak (>2 urte)

14. Zaldi eta behorren datuak:
Joera: zama igoera ↑↑
ONDORIO NAGUSIAK:
Datuen eraniztasunak (unifikazio-falta abel kategorietan) eta gabeziak
(zaldi eta behorrak, komarkako hutsuneak, etab.) ondorio garbiak
ateratzea zailtzen du.
Ezin izan dugu ordainsari “agroanbientalei” buruzko daturik tratatu.
Datu-bilketarekin jarraitzeko premia: jakin badakigu Diputazioetan “iturri
ofizialetan” baino datu zehatzagoak daudela. Datuak osatu beharra.
Ez dirudi azken 15 urtetan abel zama murriztu denik, mantendu baizik.
Azienda mota da aldatzen ari dena, baita mendiaren erabilera ere: zein
da honen arrazoi nagusiena?
Mendiko erabileraren jarraipen zuzena egin beharra.
Abeltzaintzak sortzen dituen zerbitzu ekosistemikoak kuantifikatu beharra
bere osotasunean.

15. Proposatu dugun metodologia:
Abelburuen erregistro unifikatua bideratzea: datu-base amankomuna, datu
georreferentziatuak, kode berdinak. Datuak sartzeko protokolo bera
guztiontzat.
REGAren aplikazioa (Real Decreto 479/2004 Registro general de
Explotaciones Ganaderas):
Mendiko erabileraren jarraipen zuzena in situ: formazioa, basozain eta
bolondresei. Laginketa-protokolo erreza, edonork aplikatzekoa.
Larre eta sastrakadien egoeraren indikatzaileen definizioa eta kuantifikazioa:
LIFE-soilmontana: lurzoruaren osasun-txartelak (NEIKER).
Analisi paisajistikoa: nola aldatu da larre-sastraka mosaikoa azken 20
urtetan? Ortofotoen interpretazioa (80. hamarkada, 90. hamarkada, 2000,
2010) eta larra/sastraka erlazioan eman diren aldaketen kuantifikazioa.
Sektorearen analisi sozio-ekonomikoa: PAC-2014 berrirako egokitzea.

16. Metodologia martxan jartzeko lan-taldea: koordinazioa eta elkarlanean
aritzeko borondatea derrigorrezkoa. Partaideak:
Diputazio bakoitzeko ordezkari bat (3). Funtzioa: azienda-kategoriak definitu eta
norberaren Diputazioan biltzen diren datuak datu-base amankomunean
erregistratuko direla bermatzea.
Eusko Jaurlaritzako eta IHOBEko ordezkari bana (2). Funtzioa: Zerbitzu
informatikoa, logistika bertan zentratu eta koordinatzea.
Probintzia bakoitzeko abeltzain eta artzai-elkarteen ordezkari bat (3). Funtzioa:
sektorearen egoera sozioekonomikoaren berri ematea eta mendiko erabilera
zuzenaren erregistroan laguntzea.
OCA-tako ordezkaria (1): diru-laguntzen kudeaketaren eta PAC-aren berri
ematea.
NEIKER-eko ordezkaria (1): jarraipen-protokoloak diseinatzea, datuen analisia
burutzea, larre eta sastrakadien egoeraren diagnosia egitea, formazio-ikastaroak
ematea.
EHU-Unibertsitateko ordezkaria (1): jarraipen-protokoloak diseinatzea, datuen
analisia burutzea, larre eta sastrakadien egoeraren diagnosia egitea, formazio-
ikastaroak ematea.

17. ESKER ONAK
Gure eskerrik beroenak lan hau egiten lagundu diguten pertsona eta
instituzioei:
 Iñaki Aizpuru (IHOBE).
 Marta Rozas eta Mª Jose Lodeiro (Eusko Jaurlaritza).
 Unai Ganzedo (EHU).
 Ramón Urruela, Alejandro Cantero eta Roberto Pérez de San
Román (HAZI-IKT).
 Iñigo Agirre, Ismael Mondragón, Juan Luis Korkostegi eta Nerea
Berrocal (Gipuzkoako Foru Aldundia).
 Nerea Mandaluniz (NEIKER)
Zuek gabe lan hau ez zen posible izango.