1. Lənkəran Dövlət Universiteti
İqtisadiyyat və İdarəetmə Fakultəsinin 3-cü kurs
qiyabi tələbəsi Nəciyev Hüseynəli Cavanşir oğlunun
“İqtisadi Təhlil” fənnindən təqdimat tipli mövzusu
Mövzu: Kommersiya xərclərinin təhlili
1
2. Mövzu: Kommersiya xərclərinin təhlili
Kommersiya xərcləri
Kommersiya xərcləri müəssisənin və ya fərdi sahibkarın
istehsal və ya əldə etdiyi malın (hazır
məhsulun) satılması ilə əlaqədar çəkdiyi xərclərdir.
2
3. Mövzu: Kommersiya xərclərinin təhlili
Kommersiya xərclərinə aşağıdakılar aid edilir:
4
• Reklam Xərcləri
5
• Digər vasitəçi təşkilatlara satışla əlaqədar ödənilən xərclər.
6
• Sair xərclər
1
• Hazır məhsul satışı zamanı anbarlarda taralaşdırılması və
qablaşdırılmasına sərf olunan xərclər.
2
• Nəqliyyat xərcləri
3
• Marketinq xərcləri
3
40%
30%
10%
10%
8% 3%
Qablaşdırma
Nəqliyyat
Marketinq
Reklam
Podratçı
Sair
0%
10%
20%
30%
40%
50%
4. Mövzu: Kommersiya xərclərinin təhlili
• Bu xərclərə bilavasitə kənar müəssisələrdən alınan tara xərcləri, hazır
məhsulun qablaşdırılması ilə əlaqədar olaraq kənar müəssisələrin xidmət
xərcləri, özünün tara sexinin hazırladığı taralara sərf olunan xərclər,
qablaşdırma ilə əlaqədar materialların dəyəri və işçi heyətinə ödənilən əmək
haqqı və.s aid edilir.
Hazır məhsul satışı zamanı anbarlarda
taralaşdırılması və qablaşdırılmasına sərf
olunan xərclər.
4
5. Mövzu: Kommersiya xərclərinin təhlili
• Məhsulun daşınması ilə əlaqədar olan xərclərdir. Malların alıcıya
çatdırılması ilə əlaqədar olaraq dəmir yol stansiyasına, limana daşınması
onların vaqonlara, gəmilərə yüklənilməsi xərcləri və avtonəqliyyat-
ekspedisiya xərcləri və.s bu kimi xərclər nəqliyyat xərcləri hesab olunur.
Nəqliyyat xərcləri
5
6. Mövzu: Kommersiya xərclərinin təhlili
• Müəssisənin marketinq xidməti ilə əlaqədar olan xərclərdir və bu xərclərə
marketinq işi ilə bilavasitə məşğul olan işçilərin əmək haqqları, sosial
sığorta ayırmaları, material və digər xərclər marketinq xərcləri hesab
olunur.
Marketinq xərcləri
6
7. Mövzu: Kommersiya xərclərinin təhlili
• Televiziya, radio, internet və kütləvi informasiya vasitələrində məhsulun
reklamı ilə əlaqədar çəkilən xərclər, prospektlərin, kataloqların buraxılması,
yarmarka və digər bu kimi xərclər reklam xərclərinə aid edilir.
Reklam xərcləri
7
8. Mövzu: Kommersiya xərclərinin təhlili
• Bu xərclərə podratçı təşkilatçılar və vasitəçi təşkilatçılar tərəfindən hazır
məhsulun istehlakçıya (alıcıya) çatdırılması və əmtəə məhsulun satışının
həyata keçirilməsi müqabilində ödənilən vəsaitlər hesab olunur.
Digər vasitəçi təşkilatlara satışla əlaqədar
ödənilən xərclər
8
9. Mövzu: Kommersiya xərclərinin təhlili
• Sair xərclər əmtəə (hazır məhsulun) satışının həyata keçirilməsi zamanı
nəzərə alınmayan və planlanmayan xərclər hesab olunur.
Sair xərclər
9