2. KONVENSİYANIN 3-CÜ MADDƏSİ
Heç kəs işgəncəyə, qeyri-insani və
ya ləyaqəti alçaldan rəftara və ya
cəzaya məruz qalmamalıdır.
işgəncə
qeyri-insani
ləyaqəti alçaldan
rəftar
cəza
3. HÜQUQUN MÜTLƏQ TƏBİƏTİ
Bu maddə ilə nəzərdə tutulan hüquq
müharibə və millətin həyatını təhlükə
altına qoyan digər fövqəladə hallarda
belə dövlətlər tərəfindən
məhdudlaşdırıla bilməz.
Hətta terrorizmə qarşı mübarizə (Aksoy
Türkiyəyə qarşı) və ya qurbanın özünün
davranışı (D.Birləşmiş Krallığa qarşı)
3-cü maddənin pozuntusuna haqq
qazandıra bilməz.
4. MADDƏNİN TƏTBİQİ
Minimum qəddarlıq dərəcəsi
Rəftarın davamlılıq müddəti
Rəftarın fiziki və psixi nəticələri
Müəyyən hallarda:
Cins
Yaş
Sağlamlıq vəziyyəti (İrlandiya Birləşmiş
Krallığa qarşı)
Rəftarın təbiəti və məzmunu
Rəftarın icra olunma qaydası və metodu
(Soering Birləmiş Krallığa qarşı)
5. BMT KONVENSİYASI, MADDƏ 1
Mühüm elementlər:
Güclü mənəvi və ya fiziki ağrı və
əzab verilməsi
Qəsdən və ya məqsədli şəkildə ağrı
yetirilməsi
Məlumat əldə edilməsi,
cəzalandırma və ya qorxutma kimi
spesifik məqsədin güdülməsi
7. YUNAN İŞİ
İşgəncə - qeyri-insani rəftarın
qəddarlaşmış formasıdır,
məqsədi məlumat və etiraf
almaqdan yaxud cəza təyin
etməkdən ibarət olur.
Qeyri-insani rəftar – kəskin
mənəvi və fiziki əzablar verilir,
halbuki konkret vəziyyətdə buna
haqq qazandırmaq olmaz.
8. Ləyaqəti alçaldan rəftar – fərdə
qarşı belə rəftar və ya ona
verilən cəza onu başqaları
qarşısında kobud surətdə
alçaldır və ya öz iradəsi yaxud
vicdanı əleyhinə hərəkət etməyə
məcbur edir.
9. İrlandiya Birləşmiş Krallığa qarşı
İşgəncə Qeyri-insani
rəftar
Əzabın
intensivliyi
•Davam etmə müddəti
•Fiziki və mənəvi təsiri
•Zərərçəkmiş şəxsin cinsi, yaşı,
sağlamlıq vəziyyəti
•Yerinə yetirilmə qaydası və
metodu
10. İşgəncə hesab olunmaq üçün kifayət
qədər intensivliyə və ya məqsədə
malik olmayan rəftar qeyri-insani və
ya ləyaqəti alçaldan rəftar hesab
olunacaqdır.
12. LƏYAQƏTİ ALÇALDAN RƏFTAR
Qurbanlarda qorxu, iztirab və
acizlik hissi oyatmağa yönəlir.
Belə rəftar qurbanı alçalda və rüsvay
edə bilər.
Belə rəftar qurbanın fiziki və mənəvi
müqavimətini qıra bilər.
Şəxsi öz iradəsinə və ya vicdanına
zidd hərəkət etməyə vadar edə bilər.
13. LƏYAQƏTİ ALÇALDAN RƏFTAR
Rəftarın məqsədi şəxsi alçaltmaq və
aşağılamaq olmalıdır, lakin belə
məqsədin olmaması 3-cü maddənin
pozuntusunun aşkar olunmasını
istisna etmir (Labita İtaliyaya
qarşı).
Şəxsin başqalarının deyil, öz
gözündə alçaldılması da kifayət edə
bilər (Tyrer Birləşmiş Krallığa
qarşı).
14. RƏFTAR VƏ CƏZA
3-cü maddəyə zidd hərəkətlərin böyük
qismi “rəftar” kimi təsnif olunur,
lakin bəzi hallarda zərərçəkmiş
şəxsə qarşı edilmiş hərəkətlər aydın
şəkildə cəza növünü təşkil edir və bu
zaman onun qeyri-insani və ya
ləyaqəti alçaldan cəza olduğunun
müəyyən edilməsi zərurəti yaranır
(məsələn, Tyrer Birləşmiş Krallığa
qarşı).
15. MİLLİ QANUNVERİCİLİK
Konstitusiyanın 46-cı maddəsinin III
bəndi:
“Heç kəsə işgəncə və əzab verilə
bilməz. Heç kəs insan ləyaqətini
alçaldan rəftara və ya cəzaya məruz
qala bilməz. Özünün könüllü razılığı
olmadan heç kəsin üzərində tibbi,
elmi və başqa təcrübələr aparıla
bilməz.”
16. CİNAYƏT MƏCƏLLƏSİ
Maddə 113. İşgəncə
Maddə 133. Əzab vermə
Maddə 293. İşgəncə, işgəncə hesab
olunmayan qəddar, qeyri-insani
yaxud ləyaqəti alçaldan rəftar və ya
cəza
17. CİNAYƏT-PROSESSUAL MƏCƏLLƏ
Maddə 13. Şəxsin şərəf və ləyaqətinə
hörmət edilməsi
Maddə 15. Şəxsiyyətin toxunulmazlığı
hüququnun təmin edilməsi
Maddə 125.Sübutların mümkünlüyü
Maddə 215. Cinayət işləri üzrə ibtidai
istintaqın aparılması
Maddə 449. Cinayət prosesini həyata
keçirən orqanın prosessual hərəkətlərindən
və ya qərarlarından məhkəməyə şikayət
verilməsi
