کتابخانه تخصصی حفاظت خاک و ابخیز داری

1. ‫خدا‬ ‫نام‬ ‫به‬
‫فرد‬ ‫فاضلی‬ ‫مریم‬
‫طباطبایی‬ ‫عالمه‬ ‫دانشگاه‬
‫پاکدامن‬ ‫مریم‬ ‫استاد‬
‫بحث‬ ‫مورد‬ ‫موضوع‬:‫و‬ ‫خاک‬ ‫حفاظت‬ ‫پژوهشکده‬
‫ابخیزداری‬
‫شناسی‬ ‫دانش‬ ‫و‬ ‫اطالعات‬ ‫علم‬ ‫ی‬ ‫رشته‬

2. ‫پژوهشکده‬ ‫راجب‬ ‫توضیحات‬:
 ‫ضرورت‬‫تاسیس‬‫پژوهشکده‬
‫نموده‬ ‫ناپذیر‬ ‫اجتناب‬ ‫را‬ ‫منبع‬ ‫دو‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫بهینه‬ ‫برداری‬‫بهره‬ ‫و‬ ‫حفاظت‬ ‫لزوم‬ ،‫غذایی‬ ‫امنیت‬ ‫با‬ ‫خاک‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫منابع‬ ‫مستقیم‬ ‫رابطه‬
‫است‬.‫بهره‬ ‫در‬ ‫تعادل‬ ،‫هستند‬ ‫روبرو‬ ‫آن‬ ‫با‬ ‫کشورها‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬ ‫که‬ ‫هایی‬‫چالش‬ ‫و‬ ‫مسائل‬ ‫ترین‬‫مهم‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ،‫تردید‬ ‫بی‬‫برداری‬
‫باشد‬‫می‬ ‫آبخیز‬ ‫حوزه‬ ‫در‬ ‫شونده‬ ‫تجدید‬ ‫منابع‬ ‫پایداری‬ ‫و‬.‫برای‬ ‫آبخیز‬ ‫های‬‫حوزه‬ ‫در‬ ‫طبیعی‬ ‫تعادل‬ ‫ایجاد‬ ‫منظور‬ ‫به‬ ‫آبخیزداری‬
‫و‬ ‫فرسایش‬ ‫مهار‬ ‫نظیر‬ ‫آن‬ ‫مرتبط‬ ‫آمدهای‬‫پی‬ ‫و‬ ‫پایدار‬ ‫توسعه‬ ‫به‬ ‫دستیابی‬ ‫و‬ ‫مطلوب‬ ‫کمیت‬ ‫و‬ ‫کیفیت‬ ‫با‬ ‫آب‬ ‫تامین‬ ‫استمرار‬
‫حیات‬ ‫زیستگاه‬ ‫و‬ ‫گیاهان‬ ‫رویشگاه‬ ‫احیاء‬ ‫و‬ ‫حفظ‬ ،‫زیست‬ ‫محیط‬ ‫و‬ ‫شونده‬ ‫تجدید‬ ‫طبیعی‬ ‫منابع‬ ‫تخریب‬ ‫از‬ ‫پیشگیری‬ ،‫رسوب‬
‫معمای‬ ‫حل‬ ‫کلید‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫جهان‬ ‫ازکشورهای‬ ‫بسیاری‬ ‫در‬ ‫امروزه‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫علمی‬ ‫مبحثی‬ ،‫تفرجگاهی‬ ‫های‬‫عرصه‬ ‫و‬ ‫وحش‬
‫است‬ ‫شده‬ ‫قلمداد‬ ‫باال‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫شمرده‬ ‫بر‬ ‫مسائل‬.‫توسعه‬ ،‫زیست‬ ‫شرایط‬ ‫نمودن‬ ‫فراهم‬ ،‫غذایی‬ ‫امنیت‬ ‫تحقق‬ ‫که‬‫طوری‬‫به‬
‫به‬ ‫حداقل‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫ممکن‬ ‫غیر‬ ‫طبیعی‬ ‫تعادل‬ ‫با‬ ‫آبخیز‬ ‫های‬‫حوزه‬ ‫وجود‬ ‫فقدان‬ ‫در‬ ‫پایدار‬ ‫توسعه‬ ‫باالخره‬ ‫و‬ ‫اجتماعی‬ ‫و‬ ‫اقتصادی‬
‫باشد‬‫می‬ ‫میسر‬ ‫ناپایدار‬ ‫صورت‬.
‫خشکسالی‬ ‫وقوع‬‫سیل‬ ‫وقوع‬ ‫فراوانی‬ ،‫مدت‬ ‫طوالنی‬ ‫های‬‫از‬ ‫ناشی‬ ‫سنگین‬ ‫اجتماعی‬ ‫و‬ ‫اقتصادی‬ ‫خسارات‬ ‫و‬ ‫مخرب‬ ‫های‬
‫در‬ ‫را‬ ‫آبخیزداری‬ ‫به‬ ‫پرداختن‬ ‫که‬ ‫هستند‬ ‫مباحثی‬ ،‫دیگر‬ ‫طرف‬ ‫از‬ ‫مطلوب‬ ‫کیفیت‬ ‫و‬ ‫کمیت‬ ‫با‬ ‫آب‬ ‫نبود‬ ‫و‬ ‫طرف‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫ها‬‫آن‬
‫سیاست‬‫است‬ ‫داده‬ ‫قرار‬ ‫کشور‬ ‫محوری‬ ‫های‬.‫ریزی‬‫برنامه‬ ‫نیازمند‬ ،‫شده‬ ‫برشمرده‬ ‫مسایل‬ ‫بر‬ ‫آمدن‬ ‫فائق‬ ‫راهکار‬ ‫شک‬‫بی‬‫های‬
‫است‬ ‫کشور‬ ‫در‬ ‫آبخیزداری‬ ‫زمینه‬ ‫در‬ ‫کالن‬.‫و‬ ‫اقتصادی‬ ‫و‬ ‫اجتماعی‬ ‫هدفمند‬ ‫توسعه‬ ‫به‬ ‫امید‬ ‫توان‬‫می‬ ‫صورت‬‫این‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫طوری‬‫به‬
‫داشت‬ ‫پایدار‬ ‫توسعه‬ ‫و‬ ‫زیست‬ ‫محیط‬ ،‫طبیعی‬ ‫منابع‬ ،‫کشاورزی‬ ‫پایدار‬ ‫توسعه‬ ‫به‬ ‫دستیابی‬.‫و‬ ‫خاک‬ ‫حفاظت‬ ‫تحقیقات‬
‫تعادل‬ ‫ایجاد‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫و‬ ‫خاک‬ ‫تخریب‬ ‫عوامل‬ ‫مهار‬ ‫برای‬ ‫اقتصادی‬ ‫و‬ ‫مطمئن‬ ،‫کارآمد‬ ،‫علمی‬‫های‬‫روش‬ ‫دهندۀ‬ ‫ارائه‬ ‫که‬ ‫آبخیزداری‬
‫بوده‬ ‫کشور‬ ‫در‬ ‫آبخیزداری‬ ‫و‬ ‫خاک‬ ‫حفاظت‬ ‫پژوهشکده‬ ‫تأسیس‬ ‫انگیزه‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫رهیافتی‬ ،‫باشد‬‫می‬ ‫کشور‬ ‫در‬ ‫هیدرولوژیکی‬
‫است‬.

3. ‫تاریخچه‬
‫سال‬ ‫در‬ ،‫ایران‬ ‫در‬ ‫خاک‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫حفاظت‬ ‫کمیته‬ ‫اولین‬۱۳۳۷‫عضویت‬ ‫با‬ ‫وقت‬ ‫کشاورزی‬ ‫وزیر‬ ‫دستور‬ ‫به‬
‫ملل‬ ‫سازمان‬ ‫کشاورزی‬ ‫و‬ ‫بار‬ ‫و‬ ‫خوار‬ ‫سازمان‬ ‫متخصصان‬ ‫از‬ ‫تن‬ ‫دو‬ ‫و‬ ‫ایرانی‬ ‫کارشناسان‬( FAO)
‫شد‬ ‫تشکیل‬ ‫ایران‬ ‫در‬ ‫خدمت‬ ‫به‬ ‫مأمور‬.‫آزمایشاتی‬ ‫و‬ ‫ها‬‫بررسی‬ ‫انجام‬ ‫کمیته‬ ‫این‬ ‫اولیه‬ ‫تصمیمات‬ ‫از‬
‫بود‬ ‫کشور‬ ‫در‬ ‫آبی‬ ‫و‬ ‫بادی‬ ‫فرسایش‬ ‫از‬ ‫جلوگیری‬ ‫و‬ ‫مبارزه‬ ‫نحوه‬ ‫زمینه‬ ‫در‬.
‫سال‬ ‫از‬۱۳۴۵‫در‬ ‫خاک‬ ‫فرسایش‬ ‫موضوع‬ ،‫ها‬‫آن‬ ‫از‬ ‫برداری‬‫بهره‬ ‫و‬ ‫ای‬‫ذخیره‬ ‫بندهای‬ ‫احداث‬ ‫شروع‬ ‫با‬
‫سدها‬ ‫دریاچه‬ ‫به‬ ‫وارده‬ ‫رسوبات‬ ‫تصاعدی‬ ‫افزایش‬ ‫و‬ ‫گرفت‬ ‫قرار‬ ‫توجه‬ ‫مورد‬ ‫آبخیز‬ ‫های‬‫حوزه‬ ‫سطح‬
‫زودرس‬ ‫شدن‬ ‫پر‬ ‫از‬ ‫ناشی‬ ‫های‬‫زیان‬ ‫به‬ ‫زیاد‬ ‫توجه‬ ‫سبب‬ ،‫کاست‬‫می‬ ‫ها‬‫آن‬ ‫مفید‬ ‫گنجایش‬ ‫از‬ ‫که‬
‫شد‬ ‫کشور‬ ‫سدهای‬.‫در‬ ‫بار‬ ‫اولین‬ ‫برای‬ ،‫سدها‬ ‫دریاچه‬ ‫به‬ ‫وارده‬ ‫رسوبات‬ ‫میزان‬ ‫از‬ ‫آگاهی‬ ‫دنبال‬ ‫به‬
‫شهریور‬۱۳۵۲‫رسوب‬ ‫هماهنگی‬ ‫کمیته‬ ‫یک‬ ‫تشکیل‬ ‫به‬ ‫اقدام‬‫و‬ ‫خاک‬ ‫حفاظت‬ ‫دفتر‬ ‫در‬ ‫سنجی‬
‫حفاظت‬ ‫سازمان‬ ،‫هواشناسی‬ ‫سازمان‬ ،‫مذکور‬ ‫دفتر‬ ‫از‬ ‫نمایندگانی‬ ،‫آن‬ ‫اعضای‬ ‫که‬ ‫شد‬ ‫آبخیزداری‬
‫بودند‬ ‫مراتع‬ ‫و‬ ‫ها‬‫جنگل‬ ‫تحقیقات‬ ‫مؤسسه‬ ‫و‬ ‫نیرو‬ ‫وزارت‬ ‫سطحی‬ ‫های‬‫آب‬ ‫کل‬ ‫اداره‬ ،‫زیست‬ ‫محیط‬.‫از‬
‫سدهای‬ ‫به‬ ‫منتهی‬ ‫های‬‫رودخانه‬ ‫در‬ ‫سنجی‬‫رسوب‬ ‫ایستگاه‬ ‫تعدادی‬ ‫اندازی‬‫راه‬ ،‫کمیته‬ ‫این‬ ‫اقدامات‬
‫بود‬ ‫زمان‬ ‫آن‬ ‫تا‬ ‫کشور‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫ساخته‬.‫شدن‬ ‫انباشته‬ ‫از‬ ‫جلوگیری‬ ‫منظور‬ ‫به‬ ‫تنها‬ ‫که‬ ‫حرکتی‬ ‫پیامد‬
‫بود‬ ‫روز‬ ‫آن‬ ‫شده‬ ‫احداث‬ ‫سدهای‬ ‫حوزه‬ ‫در‬ ‫آبخیزداری‬ ‫مراکز‬ ‫ایجاد‬ ،‫آغازشد‬ ‫سدها‬ ‫مخازن‬ ‫در‬ ‫رسوبات‬
‫پایه‬ ‫بر‬ ‫تنها‬ ‫و‬ ‫محلی‬ ‫تحقیقات‬ ‫و‬ ‫ها‬‫بررسی‬ ‫نتایج‬ ‫پشتوانه‬ ‫بدون‬ ‫آبخیزداری‬ ‫عملیات‬ ‫متأسفانه‬ ‫که‬
‫روز‬ ‫آن‬ ‫علمی‬ ‫دانش‬ ‫بر‬ ‫تکیه‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫خارجی‬ ‫مشاورین‬ ‫و‬ ‫ایرانی‬ ‫کارشناسان‬ ‫پیشنهادات‬ ‫و‬ ‫ها‬‫توصیه‬
‫گرفت‬‫می‬ ‫صورت‬.

4. ‫تشکیالتی‬ ‫ساختار‬

5. ‫اهداف‬ ‫و‬ ‫وظایف‬
‫ی‬‫طبیع‬ ‫باليای‬ ‫و‬ ‫سطحی‬ ‫روانابهای‬ ‫رفتن‬ ‫هرز‬ ‫و‬ ‫خاك‬ ‫فرسايش‬‫زمینه‬ ‫در‬ ‫بررسی‬ ‫و‬ ‫تحقیق‬
‫يا‬ ‫و‬ ‫طبیعی‬ ‫بازدارنده‬ ‫يا‬ ‫و‬ ‫تشديدكننده‬ ‫از‬ ‫اعم‬ ‫مختلف‬ ‫اثرعوامل‬ ‫شناخت‬ ‫سبب‬ ،‫لغزش‬ ‫و‬ ‫نظیرسیل‬
‫گردد‬‫می‬ ‫بشری‬ ‫فعالیتهای‬ ‫از‬ ‫ناشی‬.‫و‬ ‫خاك‬ ‫حفاظت‬ ‫جهت‬ ‫شده‬ ‫ارائه‬ ‫حلهای‬‫راه‬ ‫و‬ ‫شناخت‬ ‫اين‬
‫میدهد‬ ‫تشكیل‬ ‫را‬ ‫آبخیزداری‬ ‫اقدامات‬ ‫مجموعه‬ ‫آبخیزداری‬.‫مجموعه‬ ‫به‬ ‫آبخیزداری‬ ‫اقدامات‬
‫اطالق‬ ‫آبخیز‬ ‫حوزه‬ ‫يك‬ ‫مختلف‬ ‫بخشهای‬ ‫در‬ ‫فنی‬ ‫عملیات‬ ‫و‬ ‫مديريتی‬ ‫ريزی‬‫برنامه‬ ‫فعالیتهای‬
‫گردد‬‫می‬.‫و‬ ‫آبخیزها‬ ‫مسائل‬ ‫حل‬ ‫به‬ ‫پاسخگويی‬ ‫جهت‬ ‫در‬ ‫آبخیزداری‬ ‫و‬ ‫خاك‬ ‫حفاظت‬ ‫پژوهشكده‬
‫ساماندهی‬ ‫به‬ ‫اقدام‬ ،‫نیازها‬ ‫و‬ ‫مشكالت‬ ‫با‬ ‫متناسب‬ ‫و‬ ‫سیس‬‫أ‬‫ت‬ ،‫آن‬ ‫مشكالت‬ ‫و‬ ‫معضالت‬ ‫تخفیف‬
‫است‬ ‫نموده‬ ‫تحقیقاتی‬ ‫بخشهای‬.‫از‬ ‫عبارتند‬ ‫پژوهشكده‬ ‫اين‬ ‫وظايف‬:
‫كشور‬ ‫آبخیزداری‬ ‫و‬ ‫خاك‬ ‫حفاظت‬ ‫چالشهای‬ ‫و‬ ‫مشكالت‬ ‫شناخت‬
‫آبخیزداری‬ ‫و‬ ‫خاك‬ ‫حفاظت‬ ‫تحقیقاتی‬ ‫اولويتهای‬ ‫و‬ ‫كالن‬ ‫سیاستهای‬ ‫تدوين‬
‫نیاز‬ ‫مورد‬ ‫انسانی‬ ‫نیروی‬ ‫و‬ ‫تشكیالت‬ ‫سازماندهی‬
‫تحقیقاتی‬ ‫طرحهای‬ ‫اجرای‬ ‫و‬ ‫ريزی‬ ‫برنامه‬
‫استانداردها‬ ‫تدوين‬ ‫و‬ ‫تحقیقاتی‬ ‫های‬‫يافته‬ ‫ترويج‬ ‫و‬ ‫نتايج‬ ‫انتشار‬

6. ‫انسانی‬ ‫ونیروی‬ ‫قابلیتها‬
•‫در‬‫مجموع‬۱۱۵‫و‬ ‫علمی‬ ‫هیئت‬ ‫عضو‬۲۳۶‫مشغول‬ ‫استانها‬ ‫و‬ ‫پژوهشکده‬ ‫ستاد‬ ‫در‬ ‫علمی‬ ‫هیئت‬ ‫غیر‬ ‫عضو‬
‫هستند‬ ‫کار‬ ‫به‬.‫نظر‬ ‫از‬ ‫مطلوب‬ ‫نسبتی‬ ‫علمي‬ ‫هیئت‬ ‫عضو‬ ‫هر‬ ‫ازاء‬ ‫به‬ ‫علمی‬ ‫هیئت‬ ‫غیر‬ ‫نیروی‬ ‫دو‬ ‫وجود‬‫هرم‬
‫است‬ ‫انسانی‬ ‫نیروی‬.،‫استانی‬ ‫و‬ ‫ستادی‬ ‫های‬ ‫نیروی‬ ‫بندی‬ ‫تقسیم‬ ‫نظر‬ ‫از‬۳۶‫علمی‬ ‫هیئت‬ ‫عضو‬(۲۷‫و‬ ‫دکتری‬
۹‫لیسانس‬ ‫فوق‬)‫و‬۸۷‫و‬ ‫ستاد‬ ‫در‬ ‫علمی‬ ‫هیئت‬ ‫غیر‬ ‫عضو‬ ‫نفر‬۷۹‫علمی‬ ‫هیئت‬ ‫عضو‬(۴۲‫و‬ ‫دکتری‬۳۷‫فوق‬
‫لیسانس‬)‫و‬۱۴۹‫میکنند‬ ‫فعالیت‬ ‫استانها‬ ‫در‬ ‫علمی‬ ‫هیئت‬ ‫غیر‬ ‫عضو‬.۳۶‫ستاد‬ ‫در‬ ‫شاغل‬ ‫علمی‬ ‫هیئت‬ ‫عضو‬
‫پژوهشکده‬‫در‬۵‫اند‬ ‫شده‬ ‫تقسیم‬ ‫زیر‬ ‫شرح‬ ‫به‬ ‫پژوهشی‬ ‫گروه‬:
•،‫خاک‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫حفاظت‬ ‫مهندسی‬ ‫پژوهشی‬ ‫گروه‬۱۳‫نفر‬
•،‫آبخیز‬ ‫های‬ ‫حوزه‬ ‫مدیریت‬ ‫مهندسی‬ ‫پژوهشی‬ ‫گروه‬۸‫نفر‬
•،‫آب‬ ‫منابع‬ ‫توسعه‬ ‫و‬ ‫هیدرولوژی‬ ‫تحقیقات‬ ‫گروه‬۶‫نفر‬
•‫گروه‬،‫تغییراقلیم‬ ‫و‬ ‫خشکسالی‬ ‫پژوهشی‬۳‫نفر‬
•‫سواحل‬ ‫و‬ ‫رودخانه‬ ‫مهندسی‬ ‫پژوهشی‬ ‫گروه‬،۶‫نفر‬

9. ‫باقیست‬ ‫هرانچه‬...

10. ‫کتابخانه‬ ‫بخش‬:
-‫اسناد‬ ‫مركز‬ ‫و‬ ‫كتابخانه‬:
‫های‬‫زمینه‬ ‫در‬ ‫اسناد‬ ‫مركز‬ ‫و‬ ‫كتابخانه‬ ،‫تحقیقات‬ ‫امر‬ ‫در‬ ‫علمی‬ ‫منابع‬ ‫اهمیت‬ ‫به‬ ‫نظر‬
،‫رودخانه‬ ‫مهندسی‬ ،‫آبخیزداری‬ ‫و‬ ‫خاك‬ ‫حفاظت‬ ،‫آب‬ ‫منابع‬ ،‫هیدرولوژی‬ ،‫هیدرولیك‬
‫و‬ ‫مهندسی‬ ‫شناسی‬ ‫زمین‬ ‫و‬ ‫شناسی‬ ‫زمین‬ ،‫هیدرولیكی‬ ‫و‬ ‫رياضی‬ ‫مدلهای‬
‫سواحل‬ ‫حفاظت‬ ‫مهندسی‬‫دارای‬ ‫توپوگرافی‬ ‫و‬ ‫کشی‬ ‫،نقشه‬‫علمی‬ ‫منابع‬ ‫آخرين‬
‫و‬ ‫خاك‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫مهندسی‬ ‫زمینه‬ ‫در‬ ‫ها‬‫كتابخانه‬ ‫ارزشمندترين‬ ‫از‬ ‫خود‬ ‫نوع‬ ‫در‬ ‫كه‬ ‫است‬
‫میباشد‬ ‫كشور‬ ‫در‬ ‫آبخیزداری‬.

11. ‫و‬ ‫کتابخانه‬ ‫به‬ ‫دیگرمربوط‬ ‫توضیحات‬ ‫و‬ ‫کتابخانه‬ ‫اعضای‬
‫کتاب‬ ‫امانت‬ ‫و‬ ‫افراد‬ ‫عضویت‬ ‫و‬ ‫کاری‬ ‫ساعت‬
‫ها‬.................................................:

12. ‫کتابخانه‬ ‫سیستم‬
‫باز‬ ‫قفسه‬
‫کنگره‬ ‫بندی‬ ‫رده‬
‫سیمرغ‬ ‫افزار‬ ‫نرم‬

13. ‫تشکر‬ ‫با‬