^_^

1. Арьс шир боловсруулалт
8-р баг

2. Агуулга
oОршил
oАрьс ширний үйлдвэрийн ерөнхий технологи
oИдээлэгийн процесс, түүний ач холбогдол
oИдээлэгийн процесийн химижүүлэлт
oТехнологийн усны цэвэрлэгээ
oДүгнэлт
oНом зүй

3. оршил
• 10.3 сая ширхэг арьс, шир бэлтгэж
• 25.8 хувьд нь үндэсний үйлдвэрлэл
• 74.2 хувь нь түүхий болон анхан шатны
боловсруулалт хийж БНХАУ-д экспортолж байна.
• 150 -Жижиг, дунд үйлдвэрүүд түүхий эд болох
гүн боловсруулсан арьсыг100 хувь импортолж
үйл ажиллагаагаа эрхэлдэг.

4. Арьс шир боловсруулах технологи

5. Органик бус /хром
хөнгөнцагаан,
титан, циркон . . ./
Органик
/ургамалын
гаралтай/
идээлэг
Идээлэгч бодис
арьсний гүнд
шингэх
Шингэсэн идээлэгч
бодис арьсны уургийн
функциональ
бүлгүүдтэй ХҮ-ж
процесс
Коллагены полипептидын
хэлхээнүүдийн хооронд
хөндлөн холбоос
үүсэгдэг.
бодис

6. Түүхий эд
Боловсорсон
материал
Идээлэх
процесс
• Чанах температур
• Хэврэг
• микрорганизм
• чийг
• Агшимтгай
• Чанах температур
• Хэврэг
• микрорганизм
• чийг
• Агшимтгай
• чанах
температур
• Чийг
• Бичил биетэн
• Хүчил шүлт
• эслэг
• Агшилт бага
• Уян сүвэрхэг
• Эдэлгээ удаан
• Бат бөх
• чанах
температур
• Чийг
• Бичил биетэн
• Хүчил шүлт
• эслэг
• Агшилт бага
• Уян сүвэрхэг
• Эдэлгээ удаан
• Бат бөх

7. Идээлэгийн химижүүлэлт
C12H22O11+8Na2Cr2O7+24H2SO4
16CrOHSO4+8Na2SO4+27H2O+12CO2
Материалын нэр Суурилаг %-р
33 43 52
Бихромат кг 500 500 500
Хүхрийн хүчил 500 450 400
Сахар кг 125 125 125
Хромын
суурьлаг
давсны
уусмал=
хромын шим.
Хромын
суурьлаг
давсны
уусмал=
хромын шим.

8. Идээлэгийн химижүүлэлт

9. Коллагены химийн бүтэц
• Карбоксил
• Амин
• Имин
• Пиптидын бүлэг
• Гуанидины бүлэг
• спиртийн гидроксил
• Фенолын гидроксил

11. Коллаген ба
идээлэгч бодисын
химийн урвал нь
эсрэг цэнэгтэй
бодисуудын
таталцал

12. Үндсэн тэгшитгэл

13. ‘АШ’ Үйлдвэрийн усны цэвэрлэгээ
-Мутагений өөрчлөлт
-85-95% хромы идээг хэрэглэдэг / 65000тн/
-25-40% хаягдал усанд үлддэг /20000тн/

14. Цэвэрлэгээний
ерөнхий аргууд

15. Дүгнэлт
o Манай орон ХАА тэр дундаа МАА-ын гаралтай түүхий эд
(арьс шир)-ийн нөөц элбэг тул түүхий эдэд тулгуурласан
томоохон дотоодын боловсруулах үйлдвэрийг бий болгох нь
чухал байна. Энэ нь нийгэм, эдийн засгийн чухал ач
холбогдолтой үйлдвэр юм.
oАШБ – үйлдвэрийн технологи, судалгааг дээшлүүлэх
oИдээлэх процессыг хурдан шуурхай, цаашлаад идээлэгч-
хромыг халж ХБО, байгаль орчинд үзүүлэх сөрөг нөлөөлөл
багатай идээлэгч – технологи бий болгох
oТехнологийн усыг бүрэн цэвэрлэж, түүнчлэн дахин ашиглах
шаардлагатай байна.

16. Ном зүй
И.И Хохлов ‘Шевро үйлдвэрлэх тухай’ УБ хот 1954он ху 112-180
 С. Дашбал ‘Арьс шир үслэг боловсоруулах технологи’ УБ хот 2011 он
. ху 94-112