ภาษาและวัฒนธรรมภาคตะวันออกเฉียงเหนือ (ภาคอีสาน)

2. จัดทำโดย
1. นำงสำวณัฐธิดำ มหำวรรณกิจ รหัสนักศึกษำ 57003126017
2. นำงสำวจนำภรณ์ โพดรัมย์ รหัสนักศึกษำ 57003126047
3. นำยเปรมปรำโมทย์ ภวภูตำนนท์ ณ มหำสำรคำม รหัสนักศึกษำ 57003126048
4. นำยชัยณรงค์ มะหำรักษ์ รหัสนักศึกษำ 57003126051
5. นำงสำวกรกนก ปำนสิทธิ รหัสนักศึกษำ 57003126052
6. นำยธนำกร ดีชัง รหัสนักศึกษำ 57003126055
7. นำยเจษฎำ วงศ์จีน รหัสนักศึกษำ 57003126056
กลุ่ม คอมพิวเตอร์ศึกษำ รหัส 5700312601

3. ข้อมูลทั่วไปของภำคอีสำน
ภำคอีสำน เป็นเขตหรือภำคหนึ่ง
ทำงทิศตะวันออกเฉียงเหนือของไทย อยู่บนที่
รำบสูงโครำช มีแม่น้ำโขงกั้นเขตทำงตอน
เหนือและตะวันออกของภำค ทำงด้ำนใต้จรด
ชำยแดนกัมพูชำ ทำงตะวันตกมีเทือกเขำ
เพชรบูรณ์และเทือกเขำดงพญำเย็นเป็นแนว
กั้นแยกจำกภำคเหนือและภำคกลำง

4. ภำคตะวันออกเฉียงเหนือ หรือภำคอีสำน
ประกอบด้วย 20 จังหวัด ได้แก่ กำฬสินธุ์ ขอนแก่น
ชัยภูมิ นครพนม นครรำชสีมำ บุรีรัมย์ บึงกำฬ
มหำสำรคำม มุกดำหำร ยโสธร ร้อยเอ็ด เลย ศรีสะเกษ
สกลนคร สุรินทร์ หนองคำย หนองบัวลำภู
อำนำจเจริญ อุดรธำนี และ อุบลรำชธำนี

5. …กำรเกษตรนับเป็นอำชีพหลักของภำค แต่ด้วยสภำพ
อำกำศที่ร้อนและแห้งแล้ง รวมถึงปัจจัยอื่นๆ ทำงด้ำนสังคม
เศรษฐกิจ ทำให้มีผลผลิตที่น้อยกว่ำภำคอื่นๆ

6. วัฒนธรรมท้องถิ่น
ส้มตำ
…เป็นอำหำรที่นิยมในภำคอีสำน
อาหาร

7. …ส้มตำมักรับประทำนกับข้ำวเหนียวไก่ย่ำง
ลำบ น้ำตก และแกล้มกับผักชนิดต่ำงๆ

8. เครื่องแต่งกำย
• เป็นผ้ำพื้นไม่มีลวดลำย
• ทอด้วยฝ้ำยย้อมสี
สำหรับใช้ใน
ชีวิตประจำวัน
• ใช้ในงำนบุญประเพณีต่ำง ๆ
• ลวดลำยสวยงำม
• สีสันหลำกหลำย
สำหรับโอกำส
พิเศษ
ผ้ำทอ

9. ภำษำไทยถิ่นอีสำน
ซึ่งแบ่งเป็น 6 สำเนียงใหญ่ คือ
1. ภำษำลำวเวียงจันทน์ ใช้ในประเทศลำว ที่นครหลวงเวียงจันทน์
และในภำคอีสำนของไทยที่จังหวัดชัยภูมิ หนองบัวลำภู หนองคำย ขอนแก่น
ยโสธร อุดรธำนี ศรีสะเกษ
2. ภำษำลำวเหนือ ใช้ในประเทศลำวที่แขวงหลวงพระบำง และใน
ภำคอีสำนของไทยที่จังหวัดเลย ขอนแก่น ชัยภูมิ หนองคำย อุดรธำนี
3. ภำษำลำวตะวันออกเฉียงเหนือ ใช้ในประเทศลำวที่แขวงเชียง
ขวำง และในภำคอีสำนของไทยที่จังหวัดอุดรธำนี และบำงหมู่บ้ำนในจังหวัด
สกลนคร หนองคำย

10. 4. ภำษำลำวกลำง แยกออกเป็นสำเนียงถิ่น 2 สำเนียงใหญ่ คือ
ภำษำลำวกลำงถิ่นคำม่วน และถิ่นสุวรรณเขต
- ถิ่นคำม่วน จังหวัดที่พูดในประเทศไทย เช่น จังหวัดนครพนม
สกลนคร
- ถิ่นสุวรรณเขต จังหวัดที่พูดคือ จังหวัดมุกดำหำร
5. ภำษำลำวใต้ ใช้ในประเทศลำวท้องที่แขวงจำปำศักดิ์ สำละวัน
เซกอง อัตตะปือ จังหวัดที่พูดในประเทศไทย จังหวัดอุบลรำชธำนี
อำนำจเจริญ ศรีสะเกษ ยโสธร
6. ภำษำลำวตะวันตก (ภำษำลำวร้อยเอ็ด) ไม่มีใช้ในประเทศลำว
เป็นภำษำที่ใช้ในท้องถิ่นภำคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย ท้องที่
ร้อยเอ็ด ขอนแก่น กำฬสินธุ์ มหำสำรคำม

11. เครื่องดนตรีพื้นบ้ำน
...ประเภทเครื่องดีด
พิณ
หืน กระจับปี่

12. เครื่องดนตรีพื้นบ้ำน
…ประเภทเครื่องสี
ซอกันตรึม หรือ ซออีสำน

13. เครื่องดนตรีพื้นบ้ำน
..ประเภทเครื่องตี
โปงลำง กลองอีสำน

14. เครื่องดนตรีพื้นบ้ำน
..ประเภทเครื่องเป่ำ
โหวตแคน

15. หมอลำ
…ผู้ที่ชำนำญในกำรร้องเพลงด้วยภำษำถิ่นอีสำนประกอบเสียงดนตรีพื้นบ้ำนแคน
หมอลำ1. หมอลำพื้น
2. หมอลำ
กลอน
3. หมอลำหมู่
4. หมอลำเพลิน
5. หมอลำผีฟ้ำ

16. หมอลำพื้น
…เป็นหมอลำที่เก่ำแก่ที่สุดในประเภทหมอลำที่ใช้เพื่อควำมบันเทิง

17. หมอลำกลอน
…กำรร้องเป็นบทร้อยกรองต่ำงๆ เช่น โคลง ร่ำย หรือ กำพย์กลอน

18. หมอลำหมู่
…เป็นกำรลำหมู่ กำรร้องเป็นหมู่ ควำมจริงลำหมู่เป็นกำรแสดง
ของกลุ่มศิลปินหมอลำหมู่

19. หมอลำเพลิน
…เป็นหมอลำหมู่เป็นกำรแสดงที่เป็นคณะ เรื่องที่จะแสดงเป็นเรื่อง
อะไรก็ได้รวมทั้งเรื่องที่หมอลำหมู่แสดง

20. หมอลำผีฟ้ำ
…คณะหมอลำที่ทำกำรติดต่อสื่อสำรกับผีฟ้ำ บำงท้องที่เรียกหมอลำผีฟ้ำว่ำ
หมอลำไทเทิง หมำยถึง หมอลำที่ติดต่อกับผีที่อยู่เบื้องบน

21. เซิ้งสวิง
เซิ้ง
โปงลำง
เซิ้ง
ตังหวำย
เซิ้ง
กระติบข้ำว
เซิ้ง
กระหยัง
เซิ้ง
กะโป๋
ฟ้อนผู้ไท
(ภูไท)
เซิ้ง
…กำรแสดงของภำคอีสำน

23. ประเพณีท้องถิ่น
บุญข้ำวกรรม
ขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือนอ้ำย
บุญคูนลำน
เดือนยี่
บุญข้ำวจี่
เดือนสำม
ประเพณีฮีตสิบสอง

24. บุญพระเวส
บุญเดือนสี่
บุญสรงน้ำ
เดือนห้ำ
บุญบั้งไฟ
เดือนหก

25. บุญซำฮะ
เดือนเจ็ด
บุญเข้ำพรรษำ
แรม ๑ ค่ำ เดือน ๘
บุญข้ำวประดับดิน
เดือนเก้ำ

26. บุญข้ำวสำก
เดือนสิบ
บุญออกพรรษำ
ขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๑๑
บุญกฐิน
แรม ๑ ค่ำ เดือน ๑๑ ถึง ขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๑๒

27. งำนฉลองวันแห่งชัยชนะของท้ำวสุรนำรี
จังหวัด : นครรำชสีมำ
…เป็นแบบอย่ำงให้กับพลเมืองได้ตระหนักถึงบุคคลที่ถูกยกย่องให้เป็นปูชนียบุคคล
…เพื่อเป็นกำรสร้ำงขวัญและกำลังใจให้แก่พลเมือง

28. งำนมหกรรมโปงลำง แพรวำกำฬสินธุ์
จังหวัด : กำฬสินธุ์
…แสดงถึงควำมรักสำมัคคี ควำมพร้อมเพรียง กำรรวมใจเป็น
หนึ่งของผู้คนที่จะช่วยกันจรรโลง เชิดชูเกียรติ ชื่อเสียง และ
เอกลักษณ์ของเมืองกำฬสินธุ์ให้เป็นที่รู้จักสืบไป

29. ขึ้นเขำพนมรุ้ง
จังหวัด : บุรีรัมย์
…ทำให้ชำวบ้ำนได้มีโอกำสพบปะสังสรรค์
…ทำบุญปิดทองนมัสกำรรอยพระพุทธบำทจำลอง ที่ประดิษฐำนอยู่ในปรำงค์องค์น้อย

30. กำรละเล่นผีตำโขน
จังหวัด : เลย
…ผีตำโขนส่วนมำกจะใช้ผู้ชำยแสดงเนื่องจำกต้องกระโดดโลดเต้นไปเรื่อย ๆ
…กำรนำเอำก้ำนทำงมะพร้ำวที่แห้ง นำมำตกแต่งเป็นหน้ำกำก
…หวดนึ่งข้ำว โดยกดดันหวดให้เป็นรอยบุ๋มหงำยปำกหวดขึ้น เพื่อสวมศีรษะ

31. แห่ปรำสำทผึ้ง
จังหวัด : สกลนคร
…ควำมรู้สึก ทำงจิตใจที่ได้ปฏิบัติงำนตำมจำรีตประเพณี
…ต้องกำรให้เกิดบุญกุศล

32. ประเพณีไหลเรือไฟ
จังหวัด : นครพนม
…เพื่อขอขมำลำโทษแม่น้ำที่เรำทำให้สกปรก
…เพื่อเอำไฟเผำควำมทุกข์ให้หมดไปแล้วลอยไปกับแม่น้ำ

34. เรียนรู้ภำษำอีสำนจำกเพลงอ้ำยมำสี่คน
เบิ่ง
อ้ำย พี่ (ผู้ชำย)
นำแน ด้วย
เด้อ นะ
บ่ ไม่
ภำษำอีสำน ภำษำภำคกลำง
หมู่ เพื่อน
เฮ็ดหยัง ทำอะไร
อีหลี จริงๆ
ดู,มอง
กำรแปรคำศัพท์

35. ภำษำอีสำน ภำษำภำคกลำง
เมิด หมด กำรแปรเสียงสระ
สิโตนอ้ำนแน สงสำรพี่หน่อย กำรแปรประโยค