2. Reino de España
Popularne wyobrażenie Hiszpanii jako kraju flamenco, korridy,
barów tapas i uroczystych procesji Wielkanocnych w
najmniejszym stopniu nie oddaje różnorodności tej ziemi. Są
cztery oficjalne języki, dwa wielkie miasta o prawie równym
znaczeniu oraz krajobraz zróżnicowany bardziej niż w
jakimkolwiek innym kraju europejskim. Te godne uwagi
kontrasty czynią z Hiszpanii fascynujący cel podróży.
3. H ISZPANIA leży na południu Europy. Powierzchnia kraju
wynosi 504 645 km². Jest to trzecie pod względem wielkości
pastwo europejskie. Zajmuje większą część Półwyspu
Iberyjskiego, wyspy Baleary na Morzu Śródziemnym, Wyspy
Kanaryjskie na Atlantyku oraz dwie niewielkie enklawy na
marokańskim wybrzeżu Afryki, Ceutę i Melillę. Hiszpania ma
granice lądowe z Francją, Portugalią, Andorą oraz z Gibraltarem.
Od Maroka oddziela Hiszpanię Cieśnina Gibraltarska mająca w
najwęższym miejscu zaledwie 13 kilometrów szerokości.
Hiszpania liczy 47 milionów mieszkańców i każdego roku gości
ponad 57 milionów turystów. Stolicą i jednocześnie największym
miastem jest Madryt, który wyprzedza Barcelonę i Walencję.
Większa część kraju zajmuje płaskowyż (Meseta Iberyjska)
nawadniany przez rzeki Duero, Tag i Gwadiana. Hiszpania składa
się z 17 niezależnych regionów, zwanych comunidades autónomas,
które obejmują 50 prowincji.
7. SANTIAGO DE COMPOSTELA - LUGO - VIGO - A CORUÑA - PONTEVEDRA -
OURENSE
GALICIA, odległy północno-zachodni kraniec półwyspu, jest najbardziej
zieloną częścią kraju. Jest też głównym hiszpańskim regionem
nadmorskim – trzy z czterech prowincji leżą nad Oceanem Atlantyckim,
stąd w kuchni dominują wspaniałe ryby i owoce morza. Galicyjczycy,
którzy wywodzą się od Celtów, są niezwykle dumni ze swej kultury i
języka.
SANTIAGO DE COMPOSTELA, największa turystyczna atrakcja Galicii
jest perłą regionu szczycącego się wieloma starymi miastami, takimi jak:
Betanzos, Mondoñedo, Lugo i Pontevedra. Miejscowości wypoczynkowe
nad dzikimi brzegami Rías Atlas, z lesistymi wzgórzami w tle to
przyjemne kąpieliska. Rías Baixas, południowa część zachodniego
wybrzeża Galicii, ma ustronne zatoczki, piaszczyste plaże i restauracje ze
wspaniałymi daniami rybnymi. Podróżowanie w głębi lądu, gdzie życie
zdaje się od stuleci niewiele ulegać zmianom, jest znakomitym sposobem
spędzania spokojnych wiejskich wakacji.
9. OVIEDO – GIJÓN - SANTANDER
Naturalną granicę między ASTURIĄ a KANTABRIĄ tworzy wysoki
masyw Gór Kantabryjskich – Picos de Europa. W ustronnych górskich
dolinach i na lesistych wzgórzach, kultywuje się ludowe rzemiosła. Jest tu
też wiele starych miast i kościołów, a na wybrzeżu ciche rybackie osady.
W jaskiniach zachowały się malowidła sprzed 10 000 lat tak wspaniałe,
jak w Altamirze.
NAJWIĘKSZĄ ATRAKCJĘ tego obszaru stanowią niewątpliwie góry
oddzielające oba regiony – wspomniane wcześniej Picos de Europa. Ich
poszarpane wierzchołki są wymarzone dla amatorów wspinaczek i
forsownych wędrówek. W niektóre rejony można dojechać samochodem
lub rowerem. W rezerwatach przyrody chroni się rzadkie okazy flory i
fauny, m.in. głuszce i niedźwiedzie brunatne. Na wybrzeżu piaszczyste
zatoczki doskonale nadają się do kąpieli. Stolice, Santander i Oviedo to
gwarne miasta uniwersyteckie o bogatym życiu kulturalnym. Do
odwiedzenia jest wiele jeszcze nie zeszpeconych miejscowości, takich jak
starożytne miasto Santillana del Mar. W Kantabrii znajduje się kilka
obiektów sztuki najdawniejszej. Słynne naskalne rysunki w jaskini w
Altamirze należą do najstarszych odkrytych w Europie.
11. BILBAO – PAMPELUNA – VALLADOLID - GUIPÚZCOA - ÁLAVA - LA RIOJA
NAVARRA
W KRAJU BASKÓW, ojczyźnie starodawnego narodu o tajemniczym
pochodzeniu, zielone wzgórza sięgają plaż atlantyckich. NAWARRA oraz
część Baskonii tworzyły w średniowieczu potężne królestwo, przekraczające na
zachodzie łańcuch Pirenejów. Na południu, w winnicach prowincji LA RIOJA
wytwarza się wiele najlepszych hiszpańskich win.
Te zielone, górzyste regiony mają różnorodne atrakcje. Na znajdujących się w
Nawarrze stokach Pirenejów można zimą uprawiać narciarstwo, a w innych
porach roku wspinaczkę, kajakarstwo oraz penetrować jaskinie. Klify na
wybrzeżu Kraju Basków pomiędzy rybackimi wioskami przerywają skalne
zatoczki, riasy i szerokie zatoki z plażami o czystym żółtym piasku. W głębi
lądu lokalne drogi wiją się przez lesiste wzgórza, doliny i wąwozy, obok
samotnych zamków i ustronnych wiejskich siedzib. Na południu, w La Rioja
biegną wzdłuż winnic, przecinając wioski oraz miasta skupione wokół
szacownych kościołów i klasztorów.
14. LLEIDA – ANDORA – GIRONA – PROWINCJA BARCELONA – TARRAGONA
KATALOŃCZYCY są dumnym narodem, który kiedyś pod panowaniem
hrabiów Barcelony i królów Aragonii stworzył jedną z największych
potęg nad Morzem Śródziemnym. Obecnie mają autonomiczny rząd, a ich
język, catalan, niemal całkowicie wyparł z regionu hiszpański, co
szczególnie widać w nazwach miejscowości i oznaczeniach dróg.
Od północy Katalonię, zamykają Pireneje, ukrywające w swych zielonych,
ukwieconych dolinach malownicze wioski wokół romańskich kościołów,
Park Narodowy d’Aigüestortes czy Vall d’Aran są rajem dla miłośników
przyrody, a położona między nimi Baqueira-Beret gwarantuje narciarzom
doskonałe warunki śniegowe. Miłośnicy słońca mogą wybierać pomiędzy
surowszym wybrzeżem Costa Brava a długimi piaszczystymi plażami
Costa Daurada. Za nią, w głębi lądu, w Poblet i Santes Creus są
zabytkowe klasztory oraz słynne winnice Penedès.
16. BARCELONA, jeden z najruchliwszych portów Morza Śródziemnego, jest
czymś więcej niż stolicą Katalonii. Nie tylko konkuruje z Madrytem w
handlu, sporcie i kulturze, ale chce być postrzegana jako jedno z
najbardziej prężnych miast europejskich. Sukces Igrzysk Olimpijskich,
zorganizowanych w Parku Montjuïc w 1995 roku, potwierdził te dążenia.
Mimo że na Starym Mieście (Ciutat Vella) wiele jest szacownych
zabytków, nie one przyniosły sławę Barcelonie, lecz secesyjne budowle
wzniesione niespełna 100 lat temu przy ulicach dzielnicy Eixample. Ze
względu na nadmorskie położenie i bliskość granicy z Francją, Barcelona
zawsze otwarta na obce wpływy, dzisiaj również pozostaje
najdynamiczniejszym ośrodkiem twórczym: jej bary, sklepy i parki
mówią więcej o śmiałym współczesnym wzornictwie niż o tradycji.
STARE MIASTO, przecięte najsłynniejszą arterią Barcelony, Ramblas, jest
jedną z najrozleglejszych i najbardziej harmonijnych średniowiecznych
starówek w Europie.
W SPORTOWEJ panoramie miasta króluje FC BARCELONA. Klub z
wieloma fantastycznymi kibicami chlubi się swym Camp Nou,
największym piłkarskim stadionem w Europie. Barcelona ma także
wysoko notowaną drużynę koszykówki oraz piłki ręcznej.
18. HUESCA - TERUEL - SARAGOSSA
ARAGONIĘ, położoną między zaśnieżonymi pirenejskimi szczytami,
przecina Ebro, najdłuższa obok Tagu i Duero rzeka Hiszpanii. Krajobraz,
wewnątrz regionu na ogół jednostajny, rdzawo-szary, ożywiają zielone,
sztucznie nawodnione obszary rolnicze w dolinie rzeki. Ten region ma
wiele starych, dobrze zachowanych miast i wspaniałe zabytki architektury
w stylu mudejar.
Krajobraz Aragonii to zarówno wysokie Pireneje na północy prowincji
Huesca, jak i pustynne okolice Saragossy oraz pokryte lasami wzgórza w
prowincji Teruel. Region jest najsłabiej zaludnioną częścią Hiszpanii, ma
wiele opuszczonych osad, a niemal połowa jego mieszkańców żyje w
stolicy, Saragossie. Znajdująca się tam figura Virgen del Pilar jest
największą narodową świętością. U stóp Pirenejów zachowały się
malowniczo położone, ważne zabytki sztuki romańskiej, a wśród nich
niemal wtopiony w skałę Monasterio San Juan de la Peña. Stolice trzech
aragońskich prowincji: Huesca, Teruel i Saragossa, szczycą się jednym z
najbardziej interesujących budowli w stylu mudejar. Dla miłośników
przyrody i górskiej turystyki największą atrakcją jest Park Narodowy
Ordesa.
20. CASTELLÓNO - KARTAGENA - WALENCJA - ALICANTE - MURCJA
Te dwa regiony, czyli hiszpański Lewant (Levante – Wschód), to obszar ciągnący się
wzdłuż wybrzeża Morza Śródziemnego, od zachodu ograniczony majestatycznymi
łańcuchami górskimi. Niegdyś arabscy osadnicy założyli na nizinach nadmorskich
plantacje, które nadal są sadem cytrusowym i ogrodem warzywnym całej
Hiszpanii.
Wybrzeża Walencji i Murcji to niemal przez cały rok popularne miejsce
wypoczynku. Są tu idealne warunki do uprawiania sportów wodnych. Do
najważniejszych kurortów należą: Benidorm, Benicassim i La Manga del Mar
Menor. Niektóre nadmorskie miasta, takie jak Peñíscola, Gandía, Dénia, Alicante
czy Kartagena, zachowały urokliwe starówki, zamki i inne zabytki godne
obejrzenia. Nad morzem jest kilka malowniczych rezerwatów przyrody
obejmujących m.in.: słodkowodną lagunę L’Albufera, warzenie soli w Santa Pola
na Costa Blanca i robiący wielkie wrażenie wapienny ostaniec Penyal d’Ifach.
Z wybrzeża można odbywać wycieczki w głąb lądu, aby odkrywać inne piękne
zakątki regionu – malownicze doliny i góry El Maestrat na północy Castelónu lub
w okolicach Alcoi. Warto zajrzeć do omijanych przez turystów starych
miasteczek, Jak Xàtiva i Lorca. Dwie stolice regionalne, Walencja i Murcja, są
miastami uniwersyteckimi ze wspaniałymi katedrami i wieloma muzeami.
23. MADRYT - ALCATA DE HENARES - MOSTOLES - SAN LORENZO DE EL
ESCORIAL – ARANJUEZ
MADRYT, stolica Hiszpanii od 1561 roku, gdzie została ona przeniesiona z
Toledo przez króla Filipa II. Leży blisko geograficznego środka kraju,
gdzie zbiegają się wszystkie drogi i linie kolejowe. Odległość od morza, a
także położenie na wysokości około 660 m.n.p.m sprawiają, że zimy są
tutaj ostre, a lata upalne, dlatego wiosna i jesień są najlepszymi porami na
zwiedzanie miasta. Ponad trzymilionowa metropolia ma wiele atrakcji:
trzy słynne na całym świecie galerie i muzea pełne arcydzieł hiszpańskiej
sztuki, pałac królewski oraz piękne place świadczące o wspaniałej
kulturze i historii Hiszpanii. Madryt otoczony jest niewielką prowincją
zwaną Comunidad de Madrid. W obrębie wspólnoty znajdują się również
inne miasta, leżące dookoła madryckiej metropolii, z których dwa
przekraczają dwieście tysięcy mieszkańców. Są tam góry Guadarrama, a
także jeden z najsłynniejszych zabytków Hiszpanii, pałac Eskurial.
Królewski klub REAL MADRID to lokalna arystokracja piłki nożnej, a jego
stadion Bernabéu jest jednym z najsłynniejszych w Europie. Boisko ich
rywala, Atlético de Madrid, jest znacznie skromniejsze.
25. LEÓN - ZAMORA - SALAMANKA - ÁVILA - SEGOWIA -VALLADOLID –
PALENCIA - BURGOS - SORIA
Rozległy region pokrywają wzbudzające lęk swym ogromem równinne
przestrzenie, rozpostarte pomiędzy wzgórzami z potężnymi zamkami. Te
centralne prowincje miały duży udział w kształtowaniu się języka, religii i
kultury Hiszpanii. W licznych zabytkowych miastach zachowały się
niektóre z najwspanialszych w kraju dzieł architektury.
Region KASTYLIA-LEÓN, zajmujący rozległ płaskowyż północnej części
środkowej Hiszpanii, ma niezwykle dużo rozmaitych obiektów wartych
obejrzenia. Wiele z nich, jak uniwersytet w Salamance, alkazar i
akwedukt w Segowii, średniowieczne mury Ávilli, klasztor Santo
Domingo de Silos lub wielkie katedry w Burgos i Leónie, są dobrze
znane. Warto zboczyć z utartej trasy, by zobaczyć także inne zabytkowe
miasta i wioski, jak Ciudad Rodrigo, Covarrubias, Pedraza de la Sierra i
Zamorra. Są też w regionie zakątki o dużych walorach krajobrazowych,
zwłaszcza w górach Sierra de la Peña de Francia i w Sierra de Gredos.
27. GUADALAJARA - CUENCA - TOLEDO – ALBACETE – CIUDAD REAL
Cervantes w „Don Kichocie” uwiecznił urodę stepów La Manchy, gdzie
wiatraki i średniowieczne zamki rysują się na horyzoncie ponad nagą
równiną w kolorze sieny. Region, z wyjątkiem Toledo, jest rzadko
odwiedzany przez turystów. A są tu jeszcze inne zabytkowe miasta, które
warto zobaczyć, jak Cuencai Sigüenza, położone wśród malowniczych
górskich krajobrazów.
Największą atrakcją Kastylii-La Manchy jest Toledo , miasto-muzeum.
Mniej turystów dociera do takich uroczych i pełnych zabytków
miejscowości, jak Almagro, Oropesa, Alcaraz czy Guadalajara. W
Sugüenzie, Calatravie, Belmonte i Alarcónie średniowieczne warownie
świadczą o burzliwej historii tej ziemi. Niektóre miasta na równinach La
Manchy, jak El Toboso lub Campo de Criptana, kojarzą się z przygodami
Don Kichota. Pokryte lasem góry Serranía de Cuenca, Alcarria i Sierra de
Alcaraz przecinają malownicze drogi, z których roztaczają się wspaniałe
widoki. Mokradła w rezerwacie przyrody Tablas de Daimiel to raj dla
miłośników ptaków.
29. CÁCERES - BADAJOZ
Ze wszystkich regionów Hiszpanii ESTREMADURA – po polsku „kresy” –
jest najbardziej oddalona od nowoczesnego świata. Na południe „krainy
za rzeką Duero” rozciągają się zielone wzgórza usiane głazami
narzutowymi. Lasy i wody zamieszkuje wiele rzadkich gatunków zwierząt.
Na wieżach i kominach spokojnych, romantycznych miast ze starymi
dzielnicami zimą zakładają swoje gniazda bociany.
Estremadura jest idealnym regionem dla miłośników przyrody i dla tych,
którzy pragną z dala od utartych szlaków odkrywać dawną Hiszpanię.
Wśród gór i dolin na północy są piękne drogi i trasy piesze oraz rezerwat
przyrody Monfragüe. Przetrwało tu wiele najwspanialszych w Hiszpanii
rzymskich ruin, zwłaszcza w stolicy regionu, Meridzie. Nie można
pominąć otoczonego murami starego miasta Cáceres z dobrze zachowaną
dzielnicą żydowską oraz klasztorów w Guadalupe i Yuste. Na południu,
w Sierra Morena, jest wiele zabytkowych miasteczek, takich jak należące
niegdyś do templariuszy Jerez de los Caballeros. Inne – Coria, Zafra i
Llerena – są dziś dobrymi bazami wypadowymi do zwiedzania okolicy.
32. HUELVA - KADYKS - MALAGA- GIBRALTAR - SEWILLA - KORDOBA –
GRANADA - JAÉN - ALMERĺA
W ANDALUZJI można odnaleźć to wszystko, co najczęściej kojarzy się z
Hiszpanią: korridy, flamenco, białe wioski, zamieszkane groty,
piaszczyste plaże, fiesty i procesje, bary tapas i sherry. Region wyróżnia
się ponadto wielkim bogactwem zabytków architektury i sztuki oraz
pięknymi rezerwatami przyrody. Żyję się tutaj beztrosko.
Krajobraz Andaluzji jest bardzo urozmaicony – od pustyń Almerii na
wschodzie po mokradła Narodowego Parku Doñana na zachodzie i od
ośnieżonych szczytów Sierra Nevada w Górach Betyckich po gorące
plaże Costa del Sol. W głębi lądu trzy miasta szczycą się
najwspanialszymi w Hiszpanii zabytkami sztuki islamu: Granada,
Kordoba i Sewilla – stolica regionu połozona nad brzegami
Gwadalkiwiru, W Andaluzji jest wiele innych zabytkowych miast i
malowniczych wiosek, ciekawe rezerwaty przyrody oraz winnice wokół
Jerez de la Frontera, gdzie produkuje się sherry.
35. IBIZA - FORMANTERA - MAJORKA - MINORKA
Gorący klimat łagodzony morską bryzą, eleganckie kurorty ze wspaniałymi
plażami to idealne warunki do wakacyjnego wypoczynku. Mieszkańcy
zawsze zatłoczonych wybrzeży Balearów żyją z turystyki. W głębi wysp
jest cicho i spokojnie: są tu piękne zalesione wzgórza, przepastne groty,
urocze białe miasteczka, klasztory, wiejskie kościoły i prahistoryczne
zabytki.
BALEARY, często kojarzone z masową, względnie tanią turystyką, są
wystarczająco różnorodne, aby zaspokoić wszelkie upodobania. Ci,
których nie pociągają zatłoczone nadmorskie kurorty i piękne plaże,
znajdą spokojny wypoczynek w głębi wysp i w starych miastach, jak
Palma, Ibiza, Maó i Ciutadella. Na Majorce obejrzeć można bogate
muzea ze zbiorami sztuki dawnej i nowoczesnej. Na Minorce zachowały
się liczne zabytki neolityczne i interesujące przykłady architektury
kolonialnej. Ibizę można polecić miłośnikom malowniczych wiejskich
domów; działa tu też kilka z najbardziej ekstrawaganckich nocnych
klubów w Europie. Formentera – dla wielu najbardziej powabna – oferuje
krystaliczną wodę, biały piasek, wspaniałe krajobrazy i całkowity spokój.
37. PALMA - HIERRO - GOMERA- TENERYFA – GRAN CANARIA -
FUERTEVENTURA - LANZAROTE
Na WYSPACH KANARYJSKICH położonych w strefie podzwrotnikowej
na zachód od Maroka panuje zawsze piękna słoneczna pogoda
przyjemnie łagodzona przez pasaty. Krajobraz wysp to zarówno
olbrzymie obszary zastygłej lawy i wulkaniczne stożki, jak i bujna
roślinność oraz piaszczyste wydmy. Stare miasta na głównych wyspach
mają ciekawe kolonialne centra.
Z całego archipelagu Wysp Kanaryjskich Teneryfa oferuje najbardziej
różnorodne formy spędzania wakacji. Prowincja Santa Cruz de Tenerife
obejmuje także trzy mniejsze i spokojniejsze zielone wyspy, Palmę,
Gomerę i Hierro, na których turystyka jest słabiej rozwinięta i nie ma
wielkich kurortów.
W porównaniu z Gran Canarią i innymi wschodnimi wyspami, jest tu mniej
piaszczystych plaż, rozrywek i miejsc wartych odwiedzeni, lecz jeśli lubi
się spacery, przyrodę i górski krajobraz, należy zwiedzić chociaż jedną z
nich. Wszystkie trzy wyspy mają komfortowe hotele i paradory.
38. Spis treści:
3. Wprowadzenie
4. Północna Hiszpania
5. Wschodnia Hiszpania
6. Środkowa Hiszpania
7. Południowa Hiszpania
8. Hiszpańskie wyspy
