1. Улоги и одговорности на НКМ,
достигнувања и предизвици
Виталиј Жумаглиев (Џума)
Индуктивна работилница на НКМ Македонија
20 септември 2011

2. Презентација
• НКМ: историска перспектива/принципи
• Суштински функции
• Улоги и одговорности
• Напори за подобрување на функционирањето на НКМ

3. Зошто НКМ? Историска перспектива
• Кофи Анан 2000: треба нов механизам, бидејќи не
постои друг модел на финансирање кој може:
– брзо и ефикасно да ги движи ресурсите (т.е. не ОН, не
Светска Банка)
– слободно да се движи напред без премногу политика
(т.е. билатерални напори)
– да ги интегрира и државните и приватните партнери(т.е.
донорите или се финансираа директно од НВО или
директно од владата, но, се чинеше дека не можеа да се
спојат двете заедно)

4. Рамковен документ на Глобалниот фонд
• A. Основни принципи да ги водат националните процеси
– Фондот ќе ја заснова својата работа врз програми кои ја
одразуваат националната сопственост и ги почитуваат
државните, партнерски-предводени процеси на имплементација.
• B. Координативен механизам на национално ниво
– Фондот ќе работи со национален механизам за координација и
партнерство кој треба да вклучи широк круг на претставници на
влади, НВО, граѓанското општество, мултилатерални и
билатерални агенции и приватниот сектор. Механизмот треба да
биде одговорен на највисоко национално ниво за националното,
мултипартнерско и мултисекторско развојно планирање.

5. НКМ ја отсликува Управата на ГФ
Партнерство на засегнати страни
● НВО на развиени
• Донори Влади Граѓанско земји
• Приматели општество ● НВО на земји во
развој
● Заедници кои
живеат со
болестите
● Приватен ● СЗО
сектор ● UNAIDS
• Фондации Приватен Технички ● Светска банка
сектор партнери

6. Суштински принципи на НКМ
• Национална посветеност и почитување на национално-
предводени процеси на имплементација
• Фокусираност на создавање, развивање и проширување на
партнерствата меѓу сите релевантни играчи во земјата и низ сите
сектори на општеството, вклучувајќи влади, граѓанското
општество, мултилатерални и билатерални агенции и приватниот
сектор.
• Учество на заедници и луѓе, особено оние погодени од трите
болести
• Да се цели кон елиминирање на стигматизацијата и
дискриминацијата на оние кои се заразени и погодени од трите
болести, особено жените, децата и ранливите групи
• Надградување, дополнување и усогласување со постоечките
регионални и национални програми заради поддршка на
националните политики, приоритети и партнерства
• Транспарентност и одговорност

7. Суштински функции на НКМ
• Подготовка на апликации за доделување на средства
до Глобалниот фонд
• Номинација на примарен реципиент/и за спроведување
на грантовите од Глобалниот фонд
• Надзор над ПР и спроведувањето на програмите
• Изготвување на периодични,програмски барања за
продолжено финансирање

8. Улоги и одговорности на членовите на НКМ
• Да ги претставуваат интересите на целокупната интересна
група која ја претставуваат, а не нивните лични или интересите
на нивната организација
• Стандарди кои се однесуваат на улогите на членовите на НКМ:
– Членовите на НКМ треба да споделуваат информации со
останатите од интересната група која ја претставуваат, на отворен
начин и навремено, и треба позитивно да реагираат на барања за
дополнителни информации.
– Членовите на НКМ треба редовно да ги консултираат останатите
од интересната група која ја претставуваат со цел да ги одразат
нивните гледишта и грижи во одлуките и на состаноците на НКМ.
• Сите дискусии на НКМ да се добро документирани за да се
осигура транспарентност и ефективно учество
• Членовите на НКМ не можат да ја префрлат нивната
одговорност на комитетот или на претседавачот/заменик-
претседавачите на НКМ

9. Улоги и одговорности на членовите на НКМ
• Важно е јасно да се дефинираат улогата и одговорностите
на членовите на НКМ во еден опсег на задачи и да се
одберат членови со потребниот капацитет и посветеност
• За улогата и функцијата на секој член на НКМ треба да
постои согласност кај националните засегнати страни
• Додатно, Глобалниот фонд ги нуди следните препораки во
однос на одредени улоги на членовите:
– Владините членови треба бидат овластени и да ги претставуваат гледиштата
на нивните претпоставени во владата. Владините членови имаат важна улога
во усогласување на активностите на НКМ со други национални програми,
делувајќи како канал за комуникација меѓу НКМ и владините агенции, и
осигурувајќи одржливост на програмите.
– Партнерите од граѓанското општество вклучувајќи НВО, луѓе кои живеат со или
се погодени од трите болести и клучни групи на население треба да одржуваат
силни врски со нивните заедници со цел да можат да дадат повратни
информации за квалитетно и ефективно спроведување на програмите.
– Приватниот сектор може да споделува експертиза и ресурси со НКМ, и може
да делува како моќен застапник на програмите за болестите, особено за
прашања поврзани со економскиот развој.
– Мултилатералните и билатералните партнери се неопходни како давачи на
техничка и управна помош за НКМ. Оваа улога треба да биде национално
поттикната.

10. Успешност на НКМ
• НКМ беа успешни во поднесување на пријави и активирање
на ресурси за сите 3 болести, како што и докажуваат 861
грант ширум Светот.
• НКМ активно покажуваат ангажираност на повеќе засегнати
страни
• Луѓето кои живеат со ХИВ/СИДА седат на заедничка маса
• Граѓанското општество и приватниот сектор се вклучени во
високостепено активирање и дистрибуирање на ресурси,
повеќе од било кога претходно.
• НКМ користат отворен и транспарентен процес за
номинирање на ПР. НКМ објавуваат критериуми за избор и
одржуваат поконкурентни процеси на конечен избор.

11. Области за подобрување
• Поголема транспарентност во изборот на членови на НКМ и
позначајно претставување на членовите на НКМ
• Поголема транспарентност во номинирањето на ПР и
поголеми напори за прибирање и придонес во пријавите од
страна на поширока група на засегнати страни
• Повеќето земји имаат политики за конфликт на интереси,
но нивното спроведување е слабо.
• Повеќето имаат планови за надзор, но глобално, НКМ имаат
малку капацитет, време или знаење за тоа како се
надгледува спроведувањето на грантот.
• Редовно присуство и активно учество на членовите кои се
официјално одбрани/номинирани од страна на нивните
интересни групи.

12. Подобрена функционалност на НКМ
• Преиспитани упатства за НКМ
• Техничка помош спроведена во партнерство со GMS,
GIZ и други
• Политика на НКМ за доделување на средства – НКМ
може да има пристап до повеќе ресурси за надзор и за
учество на граѓанското општество
• Алатка за надзор на контролната табла (анг.
dashboard)
• Рамка за ефективно дејствување на НКМ (анг.
Performance Framework). Глобален систем за оценка
на ефективноста на НКМ.

13. Членство на НКМ – глобално, по сектор

14. Распределеност на претседавач и
заменик/претседавач, глобално и по сектор
Заменик-претседавачи Претседавачи
прив. сек. образов.
ЛЖСБ
5% 7% FBO
OTH 13% 6% прив. сек. образ. FBO
1% 4% 7% 2%
ЛЖСБ
KAP 3%
2% OTH
0%
влада
KAP
29% 1% влада
НВО НВО 71%
11% мулт./бил
24% .
1%
мултилат./
билат.
13%

15. Глобално – родова рамнотежа во НКМ

16. Индикатори, проширено финансирање на
НКМ I
Надзор 1 % на завршени надзорни активности од вкупно
планираните со документирано учество на сите
интересни групи.
Активности Проектни посети, состаноци на НКМ, состаноци на
Надзорниот комитет, итн.
Надзор 2 % на изготвени, клучни документи на НКМ, споделени со
сите членови.
Активности Прирачник за управување, план за надзор, превод на
записникот на НКМ, план за комуникација, политика за
справување со конфликт на интереси, итн.
Ангажираност % на невладини членови на НКМ избрани во документиран
на интересни процес на избор од страна на интересните групи кои ги
групи 1 претставуваат и според јасни критериуми
Активности Изборен процес/дизајн, избори внатре во интересните
групи, соопштенија, итн.
Ангажираност % на завршени активности за комуникација од
на интересни планираните, од страна на НКМ, заради ангажирање на
групи 2 интересни групи.

17. Индикатори, проширено финансирање на
НКМ II
Усогласување % на индикатори на ефекти/резултати во грантовите на
1 Глобален фонд кои се во склад со индикаторите на
ефекти/резултати во документите за национална
стратегија
Активности Развивање на две-годишен план за усогласување на сите
грантови со националните стратегии за истата болест; одржување
на консултации со засегнатите страни на национално ниво заради
преиспитување и усогласување на грантовите индикатори со
националната стратегија
Усогласување 2 Број на спроведени активности од планираните за
усогласување на НКМ со релевантните национални тела
Активности Состаноци со национални институции – на пр. НКМ се состанува
со Националната меѓусекторска група за СИДА заради
разгледување на можности за структурно усогласување
Градење на % на членови на НКМ обучени за улогата на НКМ во текот
капацитети/Ро на претходните 24 месеци.
д1
Активности Обука за контролна табла, обука за улоги и одговорности,
итн.