Ajtiviteti fiizik mendor

1. Plakja, Aktiviteti Fizik dhe Mendor i Vazhdueshëm -
Parandalues i Plakjes
Argjiro Alija, Besart Gashi
Universiteti Publik i Gjakovës “Fehmi Agani”
Fakulteti i Mjeksisë – Gjakovë
Drejtimi – Infermieri

2. Hyrja
 Plakja është rritja e paaftësisë për të mbajtur homostazën në kushtet e stresit
fiziologjik , pamundesia e shoqëruar nga një ndryshim i madh i individit.
 Pleqeria është tërësia e modifikimeve Psikologjike dhe Biologjike, konsekutive ne
veprimin e kohës mbi qenjët e gjalla dhe është nje proces kompleks qe shkaktonë
zvoglim progresiv te vitalitetit dhe një rritje te vulnerabilietit, ku pershtatshmeria e
personit të moshuar zvogëlohet.
 Gerontologjia është shkenca mjekësore qe studion procesin bazë te plakjes.

3. Qëllimi i hulumtimit
 Ky hulumtim ka për qëllim qe te vertetojmë pytjen tonë hulumtuese se
aktiviteti fizik dhe ai mendor i vazhdueshem a ka ndikim ne parandalimin e
plakjes apo ndihmon për nje plakje me te vonshme dhe si është i shprehur ?
Për të arritur qëllimin e hulumtimit kemi zgjedhur disa detyra:
 Të analizojmë dhe të studiojmë këtë dukuri;
 Të hartojmë anketën (pyetësorin), si mjet hulumtimi;
 Të informojmë të moshuarit për rrezikun qe i kanoset si pasoj e qendrimit ulur
ose shtrirë;
 Ta gjejmë strukturen moshore te popullsisë në Kosovë .

4. PH A parandalon plakjën aktiviteti fizik i
vazhdueshën?
H0 Aktiviteti fizik i vazhdueshem
parandalon plakjen.
H1 Aktiviteti fizik i vazhdueshem nuk
parandalon plakjen.

5. Modeli teorik
 Ateherë modeli teorik i cili i pergjigjet hulumtimit tonë është ai i Kalishit i cili
ne nevojat per aktivitet fizik e përshkruan kështu si rendesi mjaft e madhe e
pjesës së jetës te secili individ.
 Ku sipas tij:
 Çdo individ ka nevojë për të kryer aktivitete të ndryshme fizike, mendore
etj. Sporti, muzika dhe aktivitetet e ndryshme janë domosdoshmëri e
personit të cilat duhet të plotësohen çdo ditë.

6. Popullacioni
 Numri i subjekteve ka qenë 100 mbi moshen 27 vjeçare .
 Hulumtimi është arritur permes pytesorit në komunen e Gjakoves.
 Pytesori nderkombetar i aktivitetit fizik ka pasur 27 pytje .

7. Grafikoni 1. Numri i personave të punësuar dhe pa punësuar .

8. Tabela. 1. Ditët e aktiviteteve fizike të kryera në punë gjatë javës.
Aktivitetet E rënda E lehta Ecja
Asnjë ditë 12% 8% 6%
1-3 ditë 10% 7% 6%
4-6 ditë 4% 10% 12%
Gjdo ditë 2% 3% 4%
Total 28% 28% 28%

9. Grafikoni 2. Koha e aktiviteteteve fizike të kryera në punë gjatë javës.

10. Grafikoni 3. Koha e kaluar ulur brenda javës dhe në vikend.

11. Tabela 2. Gjatë kohës se lirë sa shpenzoni për aktivitete të tjera shtes si
noti ,gjimnastika ose vrapimi. Gjatë vikendit .
Aktiviteti shtes
Gjatë vikendit
Vrapim Not Gjimnastik
0-30minuta 70 62 45
1-2 orë 16 32 44
Mbi 3 orë 14 6 11

12. Grafikoni 4.Sa e ndjejn ata veten si te lënë pasdore.
aspak
76%
shumë
10%
pak
12%
mesatarisht
2%

13. Tabela 3. Sa kohë kaloni me të afermit tuaj (familjar ose miqë )
brenda ditës .
Koha Me fëmijët Prinderit Miqët e tjerë
20min 0 18 0
1ore 5 24 88
3-6 ore 33 5 2
Mbi 10 orë 62
0 0
Total 100 47, te tjeren nuk
pergjigjen
90, ndersa 10 të
tjert nuk kan
pergjigje

14. Grafikoni 5.Sa janë aktiv me familjen.
pak
4%
aspak
2%
shpesh
20%
rallë
4%
gjith kohen
70%

15. Grafikoni 6. Sa janë aktiv ne lexim , apo a lexojnë diqka per ta
kaluar kohën e lirë.
54
8
30
25
12
18
pak aspak shumë
po jo

16. Diskutimet
 Sipas një shqyrtimi që është paraqitur ne librin e Shephard ceksohet se si
aktiviteti i rregullt fizik mund të ruajë aftësitë funksionale, mirëqenien, dhe
pavarësisë në personin më të vjetër.
 Sipas Agjensis te Statistikave të Kosoves popullsia është shumë e re rrethë një
e treta është nën moshën 15 vjeq dhe gjysma nen 25 vjeq.
 Mosha e mesme është 22 -23 vjet. Dhe vetem 6% është mbi 65 vjeq.
 Si dhe shkalla e popullsis aktive mes moshave 15-64 vjeq është 61% .

17. Propozime
 Për të parandaluar qrregullimet dhe sëmundjet e mundëshme që mund të vijnë si pasojë e
mos praktikimit te aktivitetit fizik ne kemi bërë sugjerimet e mëposhtme:
 Të rrisim aktivitetin fizik duke u shmangur nga pasiviteti për të pasur një jetë të
shëndetshme ,
 Të paktë qdo ditë të praktikohet aktiviteti fizik sidomos aktivitetet e moderuara fizike ku
sipas Studiuesve Amerikanë duhet që qdo person ne ditë të praktikoj aktivitete të
moderuara fizike më së paku 40 minuta.
 Të mos qendrojnë ulur gjatë gjithë kohës , per arsyeje se kjo mund ti bjen vetem në dëmë
te organizmit dhe mund te kenë semundje të ndryshme.
 Sa më shumë te merren me sport rekreacion ,muzik dhe gjimnastikë.,
 Pothuajse gjithë kohën qe keni te lirë ta kaloni me familje, si dhe te perkrahen nga ata,
 Për ta ruajtur një mendje te shendetshme te bisedojnë me te tjeter te lexojnë te merren me
aktivitete.

18. Përfundimet
 Në fund erdhëm në përfundim të hipotezës tonë dhe vërtetuam se :
 Aktiviteti I vazhdueshem fizik është parandalues I plakjës .
 *Fondacioni Kombëtar Zemra e Australisë rekomandon 40 minuta të moderuar
aktivitet që është energjik, në shumicën ose të gjitha ditët e javës për të përmirësuar
shëndetin dhe per ti ikur sëmundjeve kardiovaskular.*
 Po ashtu ushqimi luanë nje rol kyq ne plakje, një ushqim duhet te jetë me vlera
nutritive rritë forcen e organizmit dhe prandalon nje sërë semundjesh te cilat mund te
vijnë si pasoj e një ushqimi jo cilsorë.
 Aktiviteti mendor apo perkrahja psiqike ,sociale, emocionale ka rol te rendesishem ne
plakje duke ndihmuar personat te ndjihen te aftë për jetë, të jenë mire psiqikishtë
sepse sipas OBSH nje shendet i mire nuk nenkupton vetem të qenurit mire fizikisht
por edhe mentalisht.