1. Kunst voor de prijs van een heroïneshot. Avant_
gardekunst in een tijdperk van cultureel kapitalisrne,
meneer. Niets meeq niets minder.
Netwaar; mer,rouw? Een soortement ineegraveerde
armoedegrens, zegt u?
Een minimalistische, maar pijnlijk concrete weergave
van de wil van arme mensen om hun lichaam op te
offeren voor geld?
Mrj goed, maar kan je, alles samen, door inkervingen
de gedachtevorming over cle relatie tussen kunst en
engagement nieuwe stimulansen geven?
"People just need moíey,,, repliceert de kunstenaar op
de meest kritische vragenstellers. Rightl
<-
Maar tien mensen houden er behalve geld toch ook een
vrij nare ervaring aan over. En bovendien een gruweJijk
litteken.
Een landgenoot van ons schreef njet zo gek 1ang na
de laatste wereldbrand, waarschijnlijk in een bui van
superieur geuit ironisch levensbesef, dat elke mens alleen
is. En dat diegenen die naast ons lopen vreemden zijn
die vroeg of laat tot clezelÍde ontdekking moeten komen.
Vreemden in dit eigenste land. Een land dat ook
vandaag nog altijd geen rolmoclel is. Eerder een
waarschuwing. Een vingerwijzing om alsnog te leren hoe
te zien. Hoe te oordelen en hoe te hanclelen. Naar de
geest van mensen van goede wil misschien?
Mensen als Emile Habibi misschien?
Diest. 2016. Ik Ias er onlangs zijnverhailvan de mooie
Saraya en het monster nog eens op na. Hierin vraagt
hij zich af; "Waar in mijn leven heb ik me schromelijk
vergist? In de mens, in mijn engagement als schrijveq en
zo verdeq enzovoort.
Hlj komt tor de conclusie dat een golem hem ooit zijn
kinderlijke lieÍde voor waarheid en rechtvaardigheicl
moet hebben ontnomen. En gaat op zoek naar wie of
rvat die monsterlijke kunstmens van klei wel kon zijn.
Op mijn rochten heb ik er véél ontmoet, schrijft hij:
... onder meer de sleur van het dagelijkse leven. Maar in
de eerste plaats was het de noodzaak een machiavellist
te zijn in de politiek. Dar was het monster. En daarb!.
bedacht ik dat mensen die de genade ontvangen hebben
van artistieke creativiteit door de eeuwen heen heel
weinig in getal zljn, en dat het ook niet anders kan.
Waarom zouden zij dat talent dan wel moeten opofferen
voor een zogenaamd hoger doel?
De strijd voor vrijheid, gelijkheid, onaÍhankelijkheid, dat
is allemaal heel noodza-kelijk, maar het is nietàaarvoor
dat wij geboren zijn. Er ii een andere reden, een andere
taak. De opdracht van een politicus is naar buiten te
kijken: strijd te voeren, bonclgenootschappen te sluiten
en daarna de schuld van alles in een andere korf te
leggen ... Maar de echte plicht van een schrijver is naar
binnen te kijken. Naar de binnenkant,run h.t individu
en van de gemeenschap. Niet om de vertegenwoordiger
te zijn van het bewustzijn van zijn volk.
Nee. Om te proberen zijn eigen bewustzijn en clat van
zijn volk in leven te houden en het te beschermen tegen
verschillende vormen van vervuiïng. Waar zijn wij
anders voor geboren? Waarvoor hebben wij anders die
genade meegekregen?
Aan het einde van zijn roman komt hij bij twee oude
mannen terecht. Vàn zijn leeftijd, ze zittenop de schaal
van het einde. Of het begin?
Vraagt de ene: "... Wat zou jij ervan zeggen a.ls een
perenboom in plaats van peren aubergines begon te
dragen, met het argument dat aubergines belÀgrijker
z!'n dan peren om er de armen mee te eten te geven?,,
Antwoordt zijn vriend: ,,...
Mij goed, het staat dan wel
vast dat aubergines beter zijn om er cle armen mee
te voeden, maar zijn de perenbomen dan voor niets
geboren? Hebben die dan geen eigen taak?,,
Goed om te weten dat ik tot op vandaag het grootste
deel van mijn leven doorbracht in de overtuiging dat ik
aubergines moest voortbrengen.
En jullie?
:r
rl
'::-
.:'
!::
:l
l:
E
E
E
I
§El
E
I
:H
I
T
&
ffi
ffi
ffi
ffi
§#
ffi
ffire
ffi
ffi
ffiffi
ffi
ffi
§§
re
§§§