Алгоритм

1. Лекц 3: Алгоритмын үндсэн бүтцүүд (төрлүүд)
Алгоритмыг үйлдлүүдийнх нь биелэгдэх дэс дарааллыг үндэслэн дараах төрөлд ангилна.
Үүнд:
1. Шугаман,
2. Салаалсан,
3. Давталттай,
4. Рекурсив алгоритм гэж ангилдаг.
Эдгээрийг харгалзан шугаман, салаалсан, давталттай, рекурсив бүтэц гэж нэрлэх нь илүү
тохиромжтой байна.
Ямар нэг ажил хийх эсвэл бодлого бодоход товчоор хэлэхэд жижиг ч атугай асуудал шийдэхэд
тодорхой нөхцөл байдлаас шалтгаалан ялгаатай арга замаар үйлдэл хийж биелүүлэх шаардлага
гардаг. Энэ шаардлагыг салаалсан алгоритм буюу алгоритмын салаалсан бүтэц хангадаг.
1. Шугаман алгоритм (бүтэц): Алгоритмын үйлдэл бүр зөвхөн нэг удаа биелэгдэж байвал уг
алгоритмыг шугаман алгоритм гэнэ.
2. Салаалсан алгоритм (бүтэц): Алгоритмын зарим үйлдэл биелэгдэх эсэх нь ямар нэгэн
нөхцлөөс хамаардаг байвал тийм алгоритмыг салаалсан алгоритм гэнэ. Салаалсан алгоритмын
үйлдэл бүр биелэгдэх албагүй. Салаалсан алгоритм логикийн блокийг агуулна. Алгоритмын
салаалсан бүтцийг:
2.1.Гүйцэд салаалсан бүтэц,
2.2.Гүйцэд биш салаалсан бүтэц гэж хоёр ангилна.
2.1 Гүйцэд салаалсан бүтэц. Гүйцэд салаалсан бүтцийг үгээр илэрхийлэхдээ:
“Хэрэв нөхцөлүнэнбайвал үйлдэл_1эсрэг_тохиолдолд үйлдэл_2” загварыг ашиглана.
Гүйцэд салаалсан бүтэц нь блок схемд логикийн блокийг агуулсан дараах хэлбэртэй
байна. Үүнд:

2. 2.2. Гүйцэт биш салаалалсан бүтэц. Гүйцэд биш салаалсан бүтцийг үгээр илэрхийлэхдээ:
“Хэрэвнөхцөлүнэнбайвал үйлдэл” загварыг ашиглана.
Гүйцэд биш салаалсан бүтэц нь блок схемд логикийн блокийг агуулсан дараах хэлбэртэй
байна. Үүнд:
. Давталттай алгоритм (бүтэц): Хэрвээ алгоритмын ямар нэгэн бүлэг үйлдлүүд нь оролтын
өгөгдлүүдээсээ хамаараад хэд хэдэн удаа давтан биелэгдэх боломжтой байвал уг алгоритмыг
давталттай алгоритм гэж нэрлэнэ. Ийм алгоритмыг давталттай алгоритмын бүтцээр
зохиомжлогдсон байна гэж бас ярьдаг.
Давталттай алгоритмыг:
1. Эхэндээ буюу өмнөх нөхцөлт давталт,
2. Төгсгөлдөө буюу дараах нөхцөлт давталт гэж хоёр ангилна.
3.1. Эхэндээ нөхцөлтэй давталт: Давтагдах үйлдлээс өмнө нөхцөл шалгах үйлдэл орсон байвал
эхэндээ нөхцөлтэй давталт гэж нэрлэнэ.

3. 3.2.Төгсгөлдөөнөхцөлтэй давталт:Давталттай алгоритмын нөхцөл шалгах үйлдэлнь давтагдах
үйлдлийн дараа байвал төгсгөлдөө нөхцөлтэй давталт гэж нэрлэнэ.
4.Рекурсив алгоритм:Хэрвээ ямар нэгэн алхам дээрээ шууд буюу дам байдлаар алгоритм нь
өөрөө өөртөө хандаж байвал түүнийг рекурсив алгоритм гэж нэрлэнэ. Энэ талаар хожим үзэх
болно.