3. INTRODUCTIE
Wat is Beehive?
Buro Beehive is een jong Amsterdams bedrijf dat gespecialiseerd is in interven-
ties in openbare en semi-openbare ruimtes. Buro Beehive kan een rol spelen
bij stedenbouwkundige opgaven, herinrichtingprojecten, nieuwbouw, trans-
formaties van maaiveld, renovatie van oude gebouwen of renovatie van een
wijk, programmering van een gebied of gebouw. Het gaat hierbij altijd om in-
terventies die de kwaliteit van leven in wijken verbeteren. Onder kwaliteit van
leven worden alle factoren verstaan die daar een rol bij spelen: wonen, werken,
ondernemen, recreëren en voorzieningen. Buro Beehive initieert projecten in
Amsterdam, Rotterdam, Brussel en sinds kort ook in Istanbul.
De rol van Beehive
Door het opzetten en coördineren van netwerken van kunstenaars en creatieve
bedrijven – zogenaamde Beehive Bloeiplaatsen – en het bouwen van werkrui-
mtes voor die doelgroep in regeneratiewijken, nieuwe wijken en te bouwen
wijken, brengt Buro Beehive bedrijvigheid en levendigheid naar plekken waar
dit van meerwaarde is. Deze meewaarde vertaalt zich naar de deelnemende
bedrijven in de vorm van bijvoorbeeld commerciële opdrachten en een be-
taalbare werkplek, maar zeker ook naar het vestigingsgebied in de vorm van
bijvoorbeeld maatschappelijke projecten in de wijk, uitgevoerd door de zich te
vestigen ondernemers. Buro Beehive bouwt mee aan een maximale kwaliteit
van wonen, leven en werken in wijken en gebieden die (nog) niet hun gewen-
ste vorm en identiteit hebben.
Het doel van Buro Beehive is om wijken in ontwikkeling een tijdelijke of blijv-
ende kwaliteitsinjectie te geven. Er zijn vier soorten stadia van wijken waar-
voor Buro Beehive plannen ontwikkelt en uitvoert (op de volgende pagina’s
komen we uitgebreider terug op de problemen en oplossingen per gebied):
Braakliggende terreinen – Buro Beehive laat tijdelijk creatieve bewoners, onder-
nemers en kunstenaars hun activiteiten ontplooien op leegstaand terrein om
een positief momentum te creëren voor potentiële bewoners en ondernemers
in het gebied.
Nieuwe wijken in opbouw – Door tijdelijke bedrijvigheid en tijdelijke voorzien-
ingen in leegstaande gebouwen en op lege plekken te realiseren, creëert Buro
Beehive draagvlak voor ondernemers om zich te vestigen en daarmee voorz-
ieningen voor potentiële bewoners.
Wijken in verval – Buro Beehive kan de pluriformiteit in de wijk versterken
door nieuwe groepen, en functies toe te voegen en bebouwing aan te passen
of toe te voegen.
Wijken tussen sloop en nieuwbouw – Buro Beehive ontwikkelt integrale plan-
nen die ingrijpen in de fysieke en niet-fysieke structuur van wijken en gebie-
den. Deze integrale aanpak is meteen haar toegevoegde waarde. Buro Beehive
ontwikkelt een concept en deelplannen, verzorgt het ontwerp, legt contacten
met ondernemers, culturele instellingen en andere betrokkenen in een gebied
en implementeert vervolgens de plannen. Het kan hier gaan om tijdelijke in-
vulling voor de bestaande bebouwing, maar ook tijdelijke bebouwing en pro-
grammering op de lege plekken.
Spaces, Creativity & Networking
brochure20100315.indd 3 16-3-2010 12:36:17
5. Wijken en hun kenmerken LEGE VLAKTE
De vier stadia van wijken die Buro Beehive onderscheidt, hebben alle vier
hun eigen problematiek. Maar ondanks dat hun gebreken divers lijken, zijn
veel directe gevolgen hetzelfde.
NIEUWE WIJK
IN OPBOUW
WIJK IN VERVAL
WIJK TUSSEN
SLOOP EN
NIEUWBOUW
Spaces, Creativity & Networking
brochure20100315.indd 5 16-3-2010 12:36:17
6. Een braakliggend terrein kan een negatief signaal uitzenden. Zelfs met een groot reclamebord waarop wervend de toekom-
stige woonwijk wordt aangeprezen. Tot de start van de bouw kijken potentiële kopers en ondernemers, maar ook omwonen-
den naar een lege zandvlakte en daar krijgen weinig mensen het warm van. Vooral potentiële kopers en ondernemers krijgen
nog geen gevoel bij de ontwikkeling van het gebied.
Wijken in opbouw hebben vaak nog een lange weg te gaan voor de wijk echt tot leven is gekomen. Toekomstige bewoners
aarzelen om een nieuw huis te kopen omdat ze zich niet goed kunnen voorstellen hoe hun huis en de wijk er uiteindelijk uit
gaan zien. Bewoners kunnen zich vaak niet voorstellen hoe de wijk zich gaat ontwikkelen en ondernemers wachten vaak met
zich te vestigen tot ze ervan overtuigd zijn dat er genoeg draagvlak is. Hierdoor ontstaat een vicieuze cirkel waarin bewoners
op voorzieningen wachten en voorzieningen op bewoners. De nieuwe wijk heeft juist in zijn opbouwfase extra energie en pro-
grammering nodig, zodat die vicieuze cirkel doorbroken kan worden.
De zogenaamde krachtwijken zoals Slotervaart in Amsterdam zijn zeer kwetsbaar. Vaak ontbreekt het op meerdere vlakken
aan diversiteit en bestaat de bevolking uit enkele (niet draagkrachtige) sociale groepen die weinig integreren. De bedrijvigheid
in dit type wijk beperkt zich slechts tot enkele branches (bijvoorbeeld groentewinkel en belhuis) en het niveau van de voorz-
ieningen stijgt niet uit boven hetgeen door de gemeente is aangelegd. Daarnaast is in veel naoorlogse wijken de dichtheid van
de bebouwing te laag voor het ontstaan van een prettige drukte op straat die dit soort stadswijken nodig heeft.
Het bijzondere van deze wijken is dat zij de potentie hebben om vitale gebieden te worden. Dit wordt echter vaak verhinderd
doordat gebouwen en terreinen er lange tijd leeg staan in afwachting van besluitvorming, vergunningen of financiering.
brochure20100315.indd 6 16-3-2010 12:36:18
9. Aanpak van problemen LEGE VLAKTE
De vier soorten wijken die Buro Beehive onderscheidt hebben ieder een eigen,
specifieke aanpak, maar er zijn uiteraard ook overeenkomsten in aanpak. Deze
worden hieronder beschreven.
De basis
Na een analyse van de sterke en zwakke punten van een wijk, wordt een plan
gemaakt dat bestaat uit twee basiscomponenten: het fysieke gedeelte en de
invulling. Het fysieke gedeelte bestaat in de eerste plaats uit het verzorgen van
ruimtes voor woningen, winkels, kantoren, horeca, (creatieve) bedrijvigheid en
culturele gebouwen. Deze worden gesitueerd in bestaande bouw of in tijdeli-
jke bebouwing met een specifiek bestemmingsplan. Verder wordt het straat-
meubilair naar een goed niveau gebracht. De invulling bestaat vervolgens uit
de bezetting van de ruimtes, voornamelijk met (creatieve) ondernemers. Met
een plan van aanpak (mede opgesteld door de ondernemers) moet de interac-
ties tussen de ondernemers, de bewoners en het gebied, op gang gebracht en
vergroot worden.
NIEUWE WIJK
IN OPBOUW
WIJK IN VERVAL
WIJK TUSSEN
SLOOP EN
NIEUWBOUW
Spaces, Creativity & Networking
brochure20100315.indd 9 16-3-2010 12:36:31
10. Door een voorproefje te creëren van de levendigheid die verwacht wordt als de wijk is opgeleverd, krijgen de (toekomstige)
bewoners en ondernemers een voorstelling van de potentie van de lege vlakte (en later de wijk). Zo worden ze overtuigd dat
de wijk aantrekkelijk is om in te wonen en te investeren. Buro Beehive kan die tijdelijke bezetting van het gebied verzorgen in
de vorm van bewoners, ondernemers, horeca, culturele voorzieningen en alle (tijdelijke) bebouwing die daar voor nodig is. Het
beschikt over een uitgebreid netwerk van ondernemers, ontwerpers, kunstenaars en organisaties die een rol kunnen spelen om
dit doel te bereiken. Het doel hierbij is wel om de tijdelijke bezetting ook een deel van de definitieve bezetting te laten worden.
Meer dan bewoners is er vaak nog niet in een wijk in aanbouw. Wat er nodig is om de wijk aantrekkelijk en leefbaar te maken zijn
de voorzieningen en de levendigheid. Daarom creëren we een tijdelijk centrum (met tijdelijke bebouwing) waarin de voorzien-
ingen zo veel mogelijk geconcentreerd zijn. Dit centrum blijft zolang de wijk nog niet klaar is. De bezetting van de voorzieningen
is in principe op tijdelijke basis, maar Buro Beehive streeft er naar om zoveel mogelijk ondernemers een blijvende plek in de
nieuwe wijk te laten innemen. Tijdens de voortgang van het bouwproces schuiven voorzieningen vanuit een tijdelijk gebouw
door naar een vaste plek. Uit het uigebreide netwerk van Buro Beehive worden ondernemers en bewoners benaderd met het
voorstel zich in de wijk te vestigen. Buro Beehive zorgt ook voor tijdelijke onderkomens, bij voorkeur in eigen beheer ontwor-
pen en gebouwd. Zo wordt direct levendigheid gecreëerd. Vanwege de mobiele aard van veel voorzieningen kan er zeer snel op
vraag gereageerd worden met aanbod.
Vaak ontbreekt het in deze wijken aan diversiteit van bewoners en voorzieningen. Wat nodig is, is een nieuw netwerk van
mensen met een gezamenlijke activiteit. Zij kunnen nieuwe verbindingen aangaan met de bestaande bewoners en nieuwe ini-
tiatieven ontplooien die voor bewoners, wijk en nieuwe ondernemers positieve gevolgen hebben. Op deze manier wordt er
voor nieuwe energie en interactie in een wijk gezorgd.
Plannen kunnen ontwikkeld worden op de schaal van een enkel gebouw tot aan de schaal van een hele wijk. Op de kleinste
schaal kan een tweede leven worden gerealiseerd voor een gebouw, met facelift, tijdelijke invulling en volledige bezetting voor
een beperkte duur. Met dit soort ingrepen geef je nieuwe impulsen aan de wijk en vermijd je (langdurige) leegstand met alle
aanverwante problematiek. Op grotere schaal kunnen er plannen gemaakt worden voor delen van een wijk of zelfs een hele
wijk. Dit zou kunnen betekenen dat er een plan wordt gemaakt voor een tijdelijk stadsdeel, met tijdelijke gebouwen en tijdelijke
voorzieningen op alle niveaus. De invulling en exploitatie wordt verzorgd door Buro Beehive. Het doel is ook hier om onder-
nemers en initiatiefnemers permanent een plek te geven in de nieuwe buurt. Een interessant gegeven hierbij is dat er ruimte
is voor experimentele stedenbouw: zolang er met tijdelijke bebouwing wordt gewerkt bestaat de mogelijkheid voor correcties
van de structuur. Misschien zelfs met het gevolg dat deze structuur een vervolg krijgt in het definitieve plan.
brochure20100315.indd 10 16-3-2010 12:36:31
13. VOORBEELDPLANNEN LEGE VLAKTE
In dit hoofdstuk ontvouwen we plannen die Buro Beehive zelf heeft ontwik-
keld, maar ook plannen die in onze ogen in het verlengde liggen van de plan-
nen van Buro Beehive en succesvol zijn geweest.
NIEUWE WIJK
IN OPBOUW
WIJK IN VERVAL
WIJK TUSSEN
SLOOP EN
NIEUWBOUW
Spaces, Creativity & Networking
brochure20100315.indd 13 16-3-2010 12:36:44
14. Dankzij Blijburg staat stadsdeel IJburg bij een groot aantal Amsterdammers op de kaart. Het strand met horecagelegenheid is
een buurtoverstijgend project gebleken. Normaal gesproken was dit gebied een zandvlakte gebleven en had niemand er ooit
naar omgekeken, maar het gebied werd geclaimd en in gebruik genomen terwijl er omheen gebouwd werd. Het enthousiasme
en misschien ook de uitzonderlijke locatie blijken een grote aantrekkingskracht te hebben op de bezoekers. De Parade doet in
feite hetzelfde, maar zeer tijdelijk: een leeg gebied een aantal weken tot een bruisend middelpunt van cultuur en bedrijvigheid
maken. Vooral de levendigheid die De Parade met zich meebrengt, is een belangrijk ingrediënt voor wat Buro Beehive voor ogen
heeft met lege vlaktes. Voeg daar tijdelijke bewoning en nog meer bedrijvigheid aan toe en je transformeert een leeg terrein in
een (tijdelijke) aantrekkelijke locatie.
Buro Beehive heeft een concept ontwikkeld om nieuwe wijken sneller bezet te krijgen. Zo dicht mogelijk bij de eerste opgeleverde
nieuwbouw wordt een tijdelijk wijkcentrum gerealiseerd. De openbare ruimte binnen dit gebied, hoe klein ook, wordt toonbaar
gemaakt. Er worden ondernemers gezocht die in een beginnende wijk passen: horeca, eetwinkel, babykleding, kluswinkel,
enzovoorts. Deze ondernemers krijgen een ruimte in de eerste gebouwen of tijdelijke bebouwing in het wijkcentrum. Om de
dichtheid en het draagvlak op te voeren worden een hotel en (short stay-) studentenwoningen geplaatst. Buro Beehive heeft
een uitgebreide toolbox samengesteld met tijdelijke maatregelen, naar projectsoort te combineren. Deze maatregelen hebben
betrekking op culturele, maatschappelijke, commerciële en fysieke/ ruimtelijke voorzieningen. Behalve de toolbox heeft Buro
Beehive ook een bijzonder uitgebreid netwerk zodat de juiste personen voor deze voorzieningen snel gevonden worden. Extra
toegevoegde waarde waar op wordt gemikt is dat ondernemers die in eerste instantie op tijdelijke basis in een buurt aanwezig
zijn daar later op vaste basis willen blijven.
In een voormalig schoolgebouw in de Amsterdamse wijk Slotervaart is een ruimte van ongeveer 500 m² beschikbaar gesteld
(sinds 2006) door een woningbouwvereniging. Hier is een bedrijfsverzamelruimte (Beehive) voor startende ondernemers in
creatieve branches gemaakt. De ondernemers krijgen een werkplek en delen voorzieningen tegen relatief lage kosten. In ruil
daarvoor besteden ze belangeloos twee uur per week aan (zelf geïnitieerde) projecten voor de buurt. Ze mogen hier maximaal
drie jaar blijven. Ook zijn er ruimtes in de plinten van de jaren vijftig strokenbebouwing beschikbaar gesteld. Deze voormalige
garages, bergingen en soms zelfs wietplantages zijn omgebouwd tot werkruimtes. Keken buurtbewoners eerst tegen dichtge-
plakte of dichtgetimmerde gevels aan, na een opknapbeurt hebben doorstromers van Beehive hier nu bedrijfsruimtes. De gev-
els worden weer geopend, waardoor de begane grond van de gebouwen weer betrokken wordt bij de openbare ruimte. Omdat
ondernemers uitwaaieren over de buurt maken ze contact met buurtbewoners. Zo ontstaat er meer interactie, wat beide gro-
epen aanzet tot activiteiten en betrokkenheid bij de buurt.
Een uitvaartcentrum in de wijk Slotervaart sloot in maart 2009 zijn deuren. Het gebouw wordt naar verwachting in 2013 gesloopt.
Als alleen antikrakers dit pand zouden bewonen, zou de buurt, die toch al niet zo’n goede naam heeft, daar weinig baat bij heb-
ben. De eigenaar van het pand, een woningbouwvereniging, heeft het voormalig uitvaartcentrum daarom beschikbaar gesteld
aan Beehive. Inmiddels is hier Villa Beehive in gesitueerd. Het gebouw heeft met minimale middelen een grondige metamorfose
ondergaan en een restaurant, club en theaterruimte hebben een plek in het pand gekregen. Dit zijn buurtoverstijgende functies,
want de Villa trekt bezoekers uit heel Amsterdam. Een deel van het gebouw wordt gebruikt als kantoor en atelierruimte. Alle
activiteiten die in het gebouw worden georganiseerd hebben nadrukkelijk hun wortels in de wijk. Op deze manier vindt er kruis-
bestuiving plaats tussen gebruikers van het gebouw en bewoners, maar ook tussen bewoners onderling.
brochure20100315.indd 14 16-3-2010 12:36:44
17. Propositie
Onze visie hebben we in deze brochure uitgebreid met u gedeeld. Rest ons
nog onze visie te geven op een eventuele samenwerking. Hierbij zijn wij het
meest geïnteresseerd in wederzijds vertrouwen en veel ruimte voor creativit-
eit en slagvaardigheid. Daarnaast streven wij naar een langdurige relatie met
onze opdrachtgevers.
Onze oplossing, onze methoden, ons proces en onze resultaten maken de
welbekende en interessante belofte van de ‘creative industry’ waar: Buro Bee-
hive is met haar netwerk van creatieve ondernemers afgelopen jaren in staat
gebleken om levende en productieve meerwaarden te creëren in wijken en
gebouwen. Welbewust, met zwier en op duurzame wijze.
Onze aanpak is in feite eenvoudig. Buro Beehive bouwt een levendig en pro-
ductief netwerk van creativiteit en ondernemerschap waarin wonen, werken
en recreëren natuurlijk in elkaar overvloeien. Het bouwen en onderhouden
van dat netwerk gebeurt op basis van vertrouwen, afspraken, groei, resultaten
en een transparante omgang met elkaar. Een nieuwe opdracht betekent nieu-
we faciliteiten, nieuwe opdrachten voor ons netwerk en nieuwe impulsen in
het gebied waarmee we aan de slag gaan. Maar een nieuwe opdracht betekent
vooral een nieuwe plek om te ontdekken en te veroveren.
Ons netwerk bestaat op dit moment onder meer uit zo’n duizend creatieve
ondernemers, ongeveer honderd hurende bedrijven, tientallen partners
waarmee Buro Beehive samenwerkt, ruim vijftien gebouwen (zowel groot
als klein), twee nieuwe locaties waar onze bloeiplaatsen worden ontwikkeld,
diverse Amsterdamse stadsdelen en andere steden, waarmee veelvuldig
wordt samengewerkt, diverse grote opdrachtgevende eigenaren van gebie-
den en gebouwen, enkele tientallen kleinere opdrachtgevers, enkele tiental-
len afgeronde kunst- en openbare ruimteprojecten, een tiental opleidingen en
onderwijsinstituten waarmee wordt samengewerkt en waarvan Buro Beehive
stagiairs betrekt of in wiens wetenschappelijk onderzoek wij meedraaien.
Wij bieden u, als geïnteresseerde in een samenwerking met Buro Beehive,
graag aan om kennis te maken en om in een goed gesprek ideeën en wensen
uit te wisselen. Want iedere buurt, regio, stad of land vraagt weer om andere
invullingen en nieuwe aanvullingen. Daarnaast neemt Buro Beehive u graag
mee op een uitgebreide rondleiding langs haar locaties. Op deze wijze kunt u
met eigen ogen zien hoe het Beehive netwerk van creatieve ondernemers zich
manifesteert, zich handhaaft en zich uitbreidt.
Buro Beehive biedt u een innovatief product dat u besparingen kan opleveren
op het gebied van bijvoorbeeld marketing, pr, makelaars, reclames en leeg-
stand. Het levert daarnaast ook in directe zin bijzonder veel op, of u nu com-
mercieel vastgoedontwikkelaar, woningbouwvereniging of gemeente bent.
De meerwaarde van onze activiteiten kunnen we u relatief eenvoudig laten
zien. Als onderdeel van een gebruikelijke voorfase van een project bieden wij
ook inzicht in mogelijke indicatoren van succes en van waardevermeerdering
op een aantal fronten aan de opdrachtgever aan.
Buro Beehive kan als adviseur en partner worden ingezet voor bijvoorbeeld
de opstart, de reanimering, of de optimalisatie van fysieke en sociale omstan-
digheden in een gebied of gebouw. Wij maken vervolgens voor deze gebieden
en gebouwen, in alle stadia van ontwikkeling, een werkbaar en vooral effectief
plan en voeren dit plan in uw opdracht uit.
Wilt u in gesprek met ons over een mogelijke samenwerking? Dan kan u con-
tact opnemen met Maarten de Wolff of Bart de Groot van Buro Beehive, tele-
foonnummer: 020 7725235, mailadres: info@Burobeehives.nl.
Spaces, Creativity & Networking
brochure20100315.indd 17 16-3-2010 12:37:07
