SlideShare a Scribd company logo
1 of 3
Download to read offline
Kamal BUƐMARA : « Tamazight di Tmurt n Leqbayel d "taqbaylit n ugherbaz" »
Extrait de Tamurt.info - Votre lien avec la Kabylie
http://www.tamurt.info/kamal-bu%C6%90mara-tamazi%C9%A3t-d-taqbaylit-n-u%C9%A3erbaz,3119.htm
l
Kamal BUƐMARA : «
Tamazight di Tmurt n Leqbayel
d "taqbaylit n ugherbaz" »
- Langue -
Date de publication : jeudi 25 octobre 2012
Par : Murad Irnaten
Description :
Taqbaylit tban d acu-tt, ma yella d "tamazight", yal wa acu n unamek i (d)as-yefka.
Tamurt.info - Votre lien avec la Kabylie
Copyright © Tamurt.info - Votre lien avec la Kabylie Page 1/3
Kamal BUƐMARA : « Tamazight di Tmurt n Leqbayel d "taqbaylit n ugherbaz" »
(...) Llan wid ighilen belli "tamazight" d yiwet n tutlayt yemgaraden attas attas d "tutlayin"
ay ssnen Leqbayel, Icawiyen, Imz'abiyen, atg. Anamek-a i (d)as-fkan i "tamazight",
ugmen-t-id medden seg lih'ala ideg tettidir ta[rabt assa-a.
Tamurt.info : Azul Mass Kamal BU•MARA, tanemmirt imi tqebled' ad d-terred' ghef yisteqsiyen-nnegh.
Kamal BU•MARA : Azul.
Taqbaylit ... d tmazight/timazighin :
Tamurt.info S yisem-ik d aselmad, d anagmay di tutlayt d tsekla n teqbaylit/tmazight, sani yessawed' ass-a
leqdic d unadi deg weh'ric n teqbaylit ? D acu-ten yakk wuguren i d-yettmagar uselmad d unagmay n
tmazight di tesdawit n Lezzayer ?
K.B. Deg wayen yerzan aselmed n teqbaylit/tamazight, cukkegh tamacint tekker, tleh'h'u. Akken ad yegzu yiwen
tamsalt-a n « tnekra n tmacint » n uselmed n tutlayt-a, yessefk ahat ad nughal cwitt s amezruy n uselmed deg tmurt n
Lezzayer, ad d-nesmekti amek yella zik, amek i yughal tura. Aselmed n tutlayt-a deg tmurt n Lezzayer yebda di
tazwara n yiseggasen n 1990. Deg useggas 1990 i yeqbel Udabu n Lezzayer, ad yeldi tighemmar n tutlayt d yidles n
tmazight deg tesdawiyin. Dgha, deg useggas n 1990, yeldi yiwet deg tesdawit n Tizi Wezzu, deg 1991, yeldi tis snat
deg Bgtayet. Sakkin, deg yiseggasen 2000, yerna yeldi tighmert tis 3 deg tesdawit n Tubiret. Ma yella s agherbaz
"aghelnaw", ur tekcim ara tmazight armi d asmi i d-yella "ughunzu n ugherbaz" deg Tmurt n Leqbayel, deg useggas
1994/95.
Tamsalt n u[ewwel tasertant (n udabu) tefra, teqqim-d tin n unnar : Wi ara tt-yeghren, wi ara tt-yeslemden deg
tallit-nni, deg yiseggasen 1990 ? Akken i d-nnigh iwsawen, Lezzayer ur tesselmed ara tutlayt-a, dgha ur d-tessufegh
ara iselmaden. Ihi !? Cukkegh imir-nni i d-yessuli udabu akaram-nni i yuli ughebbar, akaram i yuzen M. Mammeri &
S. Chaker i Teghlift n uselmed unnig ach'al d aseggas aya. Seg wansa ara yebdu uselmed n tutlayt-a ? Deg tez'ri ,
llan sin n yiberdan : (1).Seg uksar d asawen ; (2). Seg yiwsawen d aksar. Seg tama n sswab, n tez'ri, d tifrat (1) i
d-yettban twulem, meh'sub : ad kecmen At lbak, ad ghren 4 n yiseggasen, taggara ad ffghen s turagt ; sakkin, at
turagt-nni ad gen lmajister, dduktura... Maca , akken i t-id-nnigh di tazwara n wawal-iw, wi ara yeslemden At lbak-nni
? Deg tallit-nni, iselmaden n tesdawit drus-iten, rnu di tmura n berra ay ttidiren. Tegra-d ihi tifrat (2) : ad d-kecmen
yinelmaden ara igen lmajister - imi matchtchi deg wattas yid-sen ; mi ssulin taghuri-nsen, ad ughalen d iselmaden
deg tesdawiyin ara d-yessefghen At turagt ; taggara, At turagt-nni ad slemden deg yigherbazen n tmurt (amezwaru,
alemmas d tesnawit). Dgha akken i yella lh'al, akken ay lh'ant temsal ar ass-a n wussan.
Seg wassen ara ass-a, tighemmar-nni n tmazight rebbant-d ach'al n tsutwin n yinelmaden d yiselmaden, ama d At
turagt, ama d At lmajister akked dduktura. Ihi "tamacint tleh'h'u". D amedya kan, deg tsuta tamezwarut n turagt
(1997/98) ad ilin, ma yella attas, azal n 30/40 n yinelmaden ; iseggasen ineggura, ketchtchmen-d azal n 350/400 n
yinelmaden i useggas di Bgayet kan. Gar yiselmaden n teghmert n Bgayet (DLCA) yella yiwen n umasdawan
("aprufisur"), 2/3 n Bab/Lal usarag , llan azal n 8 i yes[an dduktura, azal n 20 n yes[an lmajister.
Deg wayen yerzan TAGMI, cukkegh tella tagmi "tunsibt", tella "tlellit". Deg tmezwarut, ad d-nebder wid yettgen
tizrawin-nsen (turagt, lmajister, dduktura) ; ma yella d ayen yerzan tis snat, ad d-inigh llan yiselmaden kan, seg tama
; seg tama-nnid'en, llan yiselmaden-imnuda... yettnadin, ttarun, sufughen-d imagraden, idlisen.
Copyright © Tamurt.info - Votre lien avec la Kabylie Page 2/3
Kamal BUƐMARA : « Tamazight di Tmurt n Leqbayel d "taqbaylit n ugherbaz" »
D acu kan ulamma « tekker tmacint », teçça-d deffir-is uguren, gara-asen win n yimukan i twuri (postes budjétaires),
ama deg tesdawiyin, ama deg yigherbazen yettttafaren Taghlift n Uselmed. Ugur wis sin d aghelluy n uswir n tghuri n
yinelmaden i d-itteffghen seg tesdawiyin iseggasen-a ineggura.
Tamurt.info Llan kra qqaren belli taqbaylit d tmazight mgaradent. D acu i d rray-ik ?
K.B. Taqbaylit tban d acu-tt, ma yella d "tamazight", yal wa acu n unamek i (d)as-yefka. Llan yinumak ur nwulem ara,
ur nseh'h'a ara. Llan wid ighilen belli "tamazight" d yiwet n tutlayt yemgaraden attas attas d "tutlayin" ay ssnen
Leqbayel, Icawiyen, Imz'abiyen, atg. Anamek-a i (d)as-fkan i "tamazight", ugmen-t-id medden seg lih'ala ideg tettidir
ta[rabt assa-a : seg tama tella ta[rabt n ugherbaz, n yidlisen, n tedbelt , atg. ; seg tama-nnid'en, tella ta[rabt is
ttmeslayen madden deg uxxam, deg ubrid, atg. Tamezwarut ihi d ayen iwumi nezmer ad nsemmi "ta[rabt n Uwanek
/iwunak", tis snat d "ta[rabt n ughref /igherfan". Dgha, ma nger tamawt, ad naf ulac tamgirda-ya deg "tmazight".
Taswi[t-a ula kra n uwanek i yerran "tamazight" d tutlayt-is. Anamek wis 2 ay ttakken kra n medden i wawal-a
"tamazight" d wa : ghilen "tamazight" d tutlayt tucrikt is zemren yigherfan n Tmazgha ad mmeslayen, ad msefhamen,
...Aya daghen ulac-it di tilawt -a, ghas akken tella takti-ya deg yilsawen, deg wallaghenn kra n yimeghnasen. Lemmer
i telli di tilawt , tili ttmeslayen yes-s yigherfan n Tmazgha, mi ara mlilen, xersum deg temliliyin tunsibin, tigraghlanin ;
dgha, armi ma ur ttemsefhamen ara yes-s mad'i mad'i, lme[na-s matchtchi d yiwet n tutlayt ay ttmeslayen ! Ma
tegrem tamawt, ad naf s tutlayin tiberraniyin, yecban tafansist, ta[rabt, taglizit, atg., ay ttemsefhamen yigherfan d
yimdanen n Tmazgha, mi ara mlilen deg tegnatin tigraghlanin.
Yegra-d unamek wis 3. Ad nmuqel inumak ay as-ttakken yimdanen deg tmura anda tella. Deg wakal n Lezzayer, tella
deg Tmurt n Leqbayel s wattas, acku deg tama-ya i d-ilul umennugh ghef tmazight, i tettwaselmad ass-a, ay llan
yisenfaren ghef wayen yerzan tudert-is ... D acu-tt "tmazight" ay qqaren medden, ay selmaden di Tmurt ? D
tamazight-taqbaylit. D acu-tt "tmazight" ay seqdacen deg wakal n Lmerruk ? D tamazight-tacelh'it, s umata. Di
taggara n wawal ghef tuttra-ya, nekki ad d-inigh "tamazight" di Tmurt n Leqbayel d "taqbaylit n ugherbaz".
Tamurt.info : D acu-tt tmughli-k ghef wayen ya[nan taqbaylit akked d tawilat n usiwed' ( BRTV, Tamazight
TV4, amattttaf wis sin, atg., ...) ?
K.B. Yal alghagdud (média) yettttafar tasertit n tmurt d Uwanek anda yugh az'ar. Ilghagduden am tiliz'ri TV4 negh
rradyu tis 2, ur zmiren ara ad d-awin ghef wayen ixulfen "tasertit" n Lezzayer. D amedya, ma nger tamawt gher "tira n
tmazight" ay seqdacen deg yilghagduden-a, ad naf d yiwet n tsertit i yellan, d tasertit n Uwanek azzayri ! Awanek-a...
ur yebghi ara ad tt-yefru di rray ghef wayen yerzan "tira n tmazight", akken texdem tgelda n Lmerruk, d amedya.
Awanek azzayri ur yebghi, ur yezmir ara ad tt-yefru di rray, acku ur yebghi ara ad tughal d tutlayt n tsuddiwin-is, am
wakken i tella ta[rabt. Ma d BRTV, d ayen-nnid'en. Alghagdud-a, i yughen az'ar di Fransa, ileh'h'u s
leqwanen-nnid'en, gar-asen tadrimt.
yettkemmil...
Yeseqsa-t Murad Irnaten
Copyright © Tamurt.info - Votre lien avec la Kabylie Page 3/3

More Related Content

Viewers also liked

How to make effective sales incentive programs?
How to make effective sales incentive programs?How to make effective sales incentive programs?
How to make effective sales incentive programs?Nino Mayvi Dian
 
Sunday morning slides
Sunday morning slidesSunday morning slides
Sunday morning slidesCMChurch
 
с днем рождения!
с днем рождения!с днем рождения!
с днем рождения!Lilaria
 
Self discipline: what's the catch in business & economics
Self discipline: what's the catch in business & economicsSelf discipline: what's the catch in business & economics
Self discipline: what's the catch in business & economicsNino Mayvi Dian
 
some-plant-names-in-tachelheit-berber-from-the-anti-atlas-friedrich-e-beyhl
some-plant-names-in-tachelheit-berber-from-the-anti-atlas-friedrich-e-beyhlsome-plant-names-in-tachelheit-berber-from-the-anti-atlas-friedrich-e-beyhl
some-plant-names-in-tachelheit-berber-from-the-anti-atlas-friedrich-e-beyhlAGELLID Bucama
 
Tamsirt8addadamaruz 121214123537-phpapp01
Tamsirt8addadamaruz 121214123537-phpapp01Tamsirt8addadamaruz 121214123537-phpapp01
Tamsirt8addadamaruz 121214123537-phpapp01AGELLID Bucama
 
Amawal diccionari frances_catala_amazic_tcm320-129434
Amawal diccionari frances_catala_amazic_tcm320-129434Amawal diccionari frances_catala_amazic_tcm320-129434
Amawal diccionari frances_catala_amazic_tcm320-129434AGELLID Bucama
 
Amawal diccionari frances_catala_amazic_tcm320-129434
Amawal diccionari frances_catala_amazic_tcm320-129434Amawal diccionari frances_catala_amazic_tcm320-129434
Amawal diccionari frances_catala_amazic_tcm320-129434AGELLID Bucama
 

Viewers also liked (11)

How to make effective sales incentive programs?
How to make effective sales incentive programs?How to make effective sales incentive programs?
How to make effective sales incentive programs?
 
Sunday morning slides
Sunday morning slidesSunday morning slides
Sunday morning slides
 
IIT notes
IIT notesIIT notes
IIT notes
 
с днем рождения!
с днем рождения!с днем рождения!
с днем рождения!
 
Self discipline: what's the catch in business & economics
Self discipline: what's the catch in business & economicsSelf discipline: what's the catch in business & economics
Self discipline: what's the catch in business & economics
 
some-plant-names-in-tachelheit-berber-from-the-anti-atlas-friedrich-e-beyhl
some-plant-names-in-tachelheit-berber-from-the-anti-atlas-friedrich-e-beyhlsome-plant-names-in-tachelheit-berber-from-the-anti-atlas-friedrich-e-beyhl
some-plant-names-in-tachelheit-berber-from-the-anti-atlas-friedrich-e-beyhl
 
Tamsirt8addadamaruz 121214123537-phpapp01
Tamsirt8addadamaruz 121214123537-phpapp01Tamsirt8addadamaruz 121214123537-phpapp01
Tamsirt8addadamaruz 121214123537-phpapp01
 
Amawal diccionari frances_catala_amazic_tcm320-129434
Amawal diccionari frances_catala_amazic_tcm320-129434Amawal diccionari frances_catala_amazic_tcm320-129434
Amawal diccionari frances_catala_amazic_tcm320-129434
 
Amawal taseglalaft
Amawal taseglalaftAmawal taseglalaft
Amawal taseglalaft
 
Amawal diccionari frances_catala_amazic_tcm320-129434
Amawal diccionari frances_catala_amazic_tcm320-129434Amawal diccionari frances_catala_amazic_tcm320-129434
Amawal diccionari frances_catala_amazic_tcm320-129434
 
Amawal n yell
Amawal n yellAmawal n yell
Amawal n yell
 

Recently uploaded

TUYỂN TẬP 25 ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2023 CÓ ĐÁP ÁN (SƯU...
TUYỂN TẬP 25 ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2023 CÓ ĐÁP ÁN (SƯU...TUYỂN TẬP 25 ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2023 CÓ ĐÁP ÁN (SƯU...
TUYỂN TẬP 25 ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2023 CÓ ĐÁP ÁN (SƯU...Nguyen Thanh Tu Collection
 
أَسَانِيدُ كُتُبِ وَأُصُولِ النَّشْرِ لِابْنِ الْجَزَرِيِّ وَالْوَصْلُ بِهَا....
أَسَانِيدُ كُتُبِ وَأُصُولِ النَّشْرِ لِابْنِ الْجَزَرِيِّ وَالْوَصْلُ بِهَا....أَسَانِيدُ كُتُبِ وَأُصُولِ النَّشْرِ لِابْنِ الْجَزَرِيِّ وَالْوَصْلُ بِهَا....
أَسَانِيدُ كُتُبِ وَأُصُولِ النَّشْرِ لِابْنِ الْجَزَرِيِّ وَالْوَصْلُ بِهَا....سمير بسيوني
 
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...Nguyen Thanh Tu Collection
 
TUYỂN TẬP 20 ĐỀ THI KHẢO SÁT HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2020 (CÓ Đ...
TUYỂN TẬP 20 ĐỀ THI KHẢO SÁT HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2020 (CÓ Đ...TUYỂN TẬP 20 ĐỀ THI KHẢO SÁT HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2020 (CÓ Đ...
TUYỂN TẬP 20 ĐỀ THI KHẢO SÁT HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2020 (CÓ Đ...Nguyen Thanh Tu Collection
 
French Revolution (फ्रेंच राज्यक्रांती)
French Revolution  (फ्रेंच राज्यक्रांती)French Revolution  (फ्रेंच राज्यक्रांती)
French Revolution (फ्रेंच राज्यक्रांती)Shankar Aware
 

Recently uploaded (6)

LAR MARIA MÃE DE ÁFRICA .
LAR MARIA MÃE DE ÁFRICA                 .LAR MARIA MÃE DE ÁFRICA                 .
LAR MARIA MÃE DE ÁFRICA .
 
TUYỂN TẬP 25 ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2023 CÓ ĐÁP ÁN (SƯU...
TUYỂN TẬP 25 ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2023 CÓ ĐÁP ÁN (SƯU...TUYỂN TẬP 25 ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2023 CÓ ĐÁP ÁN (SƯU...
TUYỂN TẬP 25 ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2023 CÓ ĐÁP ÁN (SƯU...
 
أَسَانِيدُ كُتُبِ وَأُصُولِ النَّشْرِ لِابْنِ الْجَزَرِيِّ وَالْوَصْلُ بِهَا....
أَسَانِيدُ كُتُبِ وَأُصُولِ النَّشْرِ لِابْنِ الْجَزَرِيِّ وَالْوَصْلُ بِهَا....أَسَانِيدُ كُتُبِ وَأُصُولِ النَّشْرِ لِابْنِ الْجَزَرِيِّ وَالْوَصْلُ بِهَا....
أَسَانِيدُ كُتُبِ وَأُصُولِ النَّشْرِ لِابْنِ الْجَزَرِيِّ وَالْوَصْلُ بِهَا....
 
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
 
TUYỂN TẬP 20 ĐỀ THI KHẢO SÁT HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2020 (CÓ Đ...
TUYỂN TẬP 20 ĐỀ THI KHẢO SÁT HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2020 (CÓ Đ...TUYỂN TẬP 20 ĐỀ THI KHẢO SÁT HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2020 (CÓ Đ...
TUYỂN TẬP 20 ĐỀ THI KHẢO SÁT HỌC SINH GIỎI MÔN TIẾNG ANH LỚP 6 NĂM 2020 (CÓ Đ...
 
French Revolution (फ्रेंच राज्यक्रांती)
French Revolution  (फ्रेंच राज्यक्रांती)French Revolution  (फ्रेंच राज्यक्रांती)
French Revolution (फ्रेंच राज्यक्रांती)
 

Kamal buɛmara-tamazight-di-tmurt-n-leqbayel-d-taqbaylit-n-ugherbaz a3119

  • 1. Kamal BUƐMARA : « Tamazight di Tmurt n Leqbayel d "taqbaylit n ugherbaz" » Extrait de Tamurt.info - Votre lien avec la Kabylie http://www.tamurt.info/kamal-bu%C6%90mara-tamazi%C9%A3t-d-taqbaylit-n-u%C9%A3erbaz,3119.htm l Kamal BUƐMARA : « Tamazight di Tmurt n Leqbayel d "taqbaylit n ugherbaz" » - Langue - Date de publication : jeudi 25 octobre 2012 Par : Murad Irnaten Description : Taqbaylit tban d acu-tt, ma yella d "tamazight", yal wa acu n unamek i (d)as-yefka. Tamurt.info - Votre lien avec la Kabylie Copyright © Tamurt.info - Votre lien avec la Kabylie Page 1/3
  • 2. Kamal BUƐMARA : « Tamazight di Tmurt n Leqbayel d "taqbaylit n ugherbaz" » (...) Llan wid ighilen belli "tamazight" d yiwet n tutlayt yemgaraden attas attas d "tutlayin" ay ssnen Leqbayel, Icawiyen, Imz'abiyen, atg. Anamek-a i (d)as-fkan i "tamazight", ugmen-t-id medden seg lih'ala ideg tettidir ta[rabt assa-a. Tamurt.info : Azul Mass Kamal BU•MARA, tanemmirt imi tqebled' ad d-terred' ghef yisteqsiyen-nnegh. Kamal BU•MARA : Azul. Taqbaylit ... d tmazight/timazighin : Tamurt.info S yisem-ik d aselmad, d anagmay di tutlayt d tsekla n teqbaylit/tmazight, sani yessawed' ass-a leqdic d unadi deg weh'ric n teqbaylit ? D acu-ten yakk wuguren i d-yettmagar uselmad d unagmay n tmazight di tesdawit n Lezzayer ? K.B. Deg wayen yerzan aselmed n teqbaylit/tamazight, cukkegh tamacint tekker, tleh'h'u. Akken ad yegzu yiwen tamsalt-a n « tnekra n tmacint » n uselmed n tutlayt-a, yessefk ahat ad nughal cwitt s amezruy n uselmed deg tmurt n Lezzayer, ad d-nesmekti amek yella zik, amek i yughal tura. Aselmed n tutlayt-a deg tmurt n Lezzayer yebda di tazwara n yiseggasen n 1990. Deg useggas 1990 i yeqbel Udabu n Lezzayer, ad yeldi tighemmar n tutlayt d yidles n tmazight deg tesdawiyin. Dgha, deg useggas n 1990, yeldi yiwet deg tesdawit n Tizi Wezzu, deg 1991, yeldi tis snat deg Bgtayet. Sakkin, deg yiseggasen 2000, yerna yeldi tighmert tis 3 deg tesdawit n Tubiret. Ma yella s agherbaz "aghelnaw", ur tekcim ara tmazight armi d asmi i d-yella "ughunzu n ugherbaz" deg Tmurt n Leqbayel, deg useggas 1994/95. Tamsalt n u[ewwel tasertant (n udabu) tefra, teqqim-d tin n unnar : Wi ara tt-yeghren, wi ara tt-yeslemden deg tallit-nni, deg yiseggasen 1990 ? Akken i d-nnigh iwsawen, Lezzayer ur tesselmed ara tutlayt-a, dgha ur d-tessufegh ara iselmaden. Ihi !? Cukkegh imir-nni i d-yessuli udabu akaram-nni i yuli ughebbar, akaram i yuzen M. Mammeri & S. Chaker i Teghlift n uselmed unnig ach'al d aseggas aya. Seg wansa ara yebdu uselmed n tutlayt-a ? Deg tez'ri , llan sin n yiberdan : (1).Seg uksar d asawen ; (2). Seg yiwsawen d aksar. Seg tama n sswab, n tez'ri, d tifrat (1) i d-yettban twulem, meh'sub : ad kecmen At lbak, ad ghren 4 n yiseggasen, taggara ad ffghen s turagt ; sakkin, at turagt-nni ad gen lmajister, dduktura... Maca , akken i t-id-nnigh di tazwara n wawal-iw, wi ara yeslemden At lbak-nni ? Deg tallit-nni, iselmaden n tesdawit drus-iten, rnu di tmura n berra ay ttidiren. Tegra-d ihi tifrat (2) : ad d-kecmen yinelmaden ara igen lmajister - imi matchtchi deg wattas yid-sen ; mi ssulin taghuri-nsen, ad ughalen d iselmaden deg tesdawiyin ara d-yessefghen At turagt ; taggara, At turagt-nni ad slemden deg yigherbazen n tmurt (amezwaru, alemmas d tesnawit). Dgha akken i yella lh'al, akken ay lh'ant temsal ar ass-a n wussan. Seg wassen ara ass-a, tighemmar-nni n tmazight rebbant-d ach'al n tsutwin n yinelmaden d yiselmaden, ama d At turagt, ama d At lmajister akked dduktura. Ihi "tamacint tleh'h'u". D amedya kan, deg tsuta tamezwarut n turagt (1997/98) ad ilin, ma yella attas, azal n 30/40 n yinelmaden ; iseggasen ineggura, ketchtchmen-d azal n 350/400 n yinelmaden i useggas di Bgayet kan. Gar yiselmaden n teghmert n Bgayet (DLCA) yella yiwen n umasdawan ("aprufisur"), 2/3 n Bab/Lal usarag , llan azal n 8 i yes[an dduktura, azal n 20 n yes[an lmajister. Deg wayen yerzan TAGMI, cukkegh tella tagmi "tunsibt", tella "tlellit". Deg tmezwarut, ad d-nebder wid yettgen tizrawin-nsen (turagt, lmajister, dduktura) ; ma yella d ayen yerzan tis snat, ad d-inigh llan yiselmaden kan, seg tama ; seg tama-nnid'en, llan yiselmaden-imnuda... yettnadin, ttarun, sufughen-d imagraden, idlisen. Copyright © Tamurt.info - Votre lien avec la Kabylie Page 2/3
  • 3. Kamal BUƐMARA : « Tamazight di Tmurt n Leqbayel d "taqbaylit n ugherbaz" » D acu kan ulamma « tekker tmacint », teçça-d deffir-is uguren, gara-asen win n yimukan i twuri (postes budjétaires), ama deg tesdawiyin, ama deg yigherbazen yettttafaren Taghlift n Uselmed. Ugur wis sin d aghelluy n uswir n tghuri n yinelmaden i d-itteffghen seg tesdawiyin iseggasen-a ineggura. Tamurt.info Llan kra qqaren belli taqbaylit d tmazight mgaradent. D acu i d rray-ik ? K.B. Taqbaylit tban d acu-tt, ma yella d "tamazight", yal wa acu n unamek i (d)as-yefka. Llan yinumak ur nwulem ara, ur nseh'h'a ara. Llan wid ighilen belli "tamazight" d yiwet n tutlayt yemgaraden attas attas d "tutlayin" ay ssnen Leqbayel, Icawiyen, Imz'abiyen, atg. Anamek-a i (d)as-fkan i "tamazight", ugmen-t-id medden seg lih'ala ideg tettidir ta[rabt assa-a : seg tama tella ta[rabt n ugherbaz, n yidlisen, n tedbelt , atg. ; seg tama-nnid'en, tella ta[rabt is ttmeslayen madden deg uxxam, deg ubrid, atg. Tamezwarut ihi d ayen iwumi nezmer ad nsemmi "ta[rabt n Uwanek /iwunak", tis snat d "ta[rabt n ughref /igherfan". Dgha, ma nger tamawt, ad naf ulac tamgirda-ya deg "tmazight". Taswi[t-a ula kra n uwanek i yerran "tamazight" d tutlayt-is. Anamek wis 2 ay ttakken kra n medden i wawal-a "tamazight" d wa : ghilen "tamazight" d tutlayt tucrikt is zemren yigherfan n Tmazgha ad mmeslayen, ad msefhamen, ...Aya daghen ulac-it di tilawt -a, ghas akken tella takti-ya deg yilsawen, deg wallaghenn kra n yimeghnasen. Lemmer i telli di tilawt , tili ttmeslayen yes-s yigherfan n Tmazgha, mi ara mlilen, xersum deg temliliyin tunsibin, tigraghlanin ; dgha, armi ma ur ttemsefhamen ara yes-s mad'i mad'i, lme[na-s matchtchi d yiwet n tutlayt ay ttmeslayen ! Ma tegrem tamawt, ad naf s tutlayin tiberraniyin, yecban tafansist, ta[rabt, taglizit, atg., ay ttemsefhamen yigherfan d yimdanen n Tmazgha, mi ara mlilen deg tegnatin tigraghlanin. Yegra-d unamek wis 3. Ad nmuqel inumak ay as-ttakken yimdanen deg tmura anda tella. Deg wakal n Lezzayer, tella deg Tmurt n Leqbayel s wattas, acku deg tama-ya i d-ilul umennugh ghef tmazight, i tettwaselmad ass-a, ay llan yisenfaren ghef wayen yerzan tudert-is ... D acu-tt "tmazight" ay qqaren medden, ay selmaden di Tmurt ? D tamazight-taqbaylit. D acu-tt "tmazight" ay seqdacen deg wakal n Lmerruk ? D tamazight-tacelh'it, s umata. Di taggara n wawal ghef tuttra-ya, nekki ad d-inigh "tamazight" di Tmurt n Leqbayel d "taqbaylit n ugherbaz". Tamurt.info : D acu-tt tmughli-k ghef wayen ya[nan taqbaylit akked d tawilat n usiwed' ( BRTV, Tamazight TV4, amattttaf wis sin, atg., ...) ? K.B. Yal alghagdud (média) yettttafar tasertit n tmurt d Uwanek anda yugh az'ar. Ilghagduden am tiliz'ri TV4 negh rradyu tis 2, ur zmiren ara ad d-awin ghef wayen ixulfen "tasertit" n Lezzayer. D amedya, ma nger tamawt gher "tira n tmazight" ay seqdacen deg yilghagduden-a, ad naf d yiwet n tsertit i yellan, d tasertit n Uwanek azzayri ! Awanek-a... ur yebghi ara ad tt-yefru di rray ghef wayen yerzan "tira n tmazight", akken texdem tgelda n Lmerruk, d amedya. Awanek azzayri ur yebghi, ur yezmir ara ad tt-yefru di rray, acku ur yebghi ara ad tughal d tutlayt n tsuddiwin-is, am wakken i tella ta[rabt. Ma d BRTV, d ayen-nnid'en. Alghagdud-a, i yughen az'ar di Fransa, ileh'h'u s leqwanen-nnid'en, gar-asen tadrimt. yettkemmil... Yeseqsa-t Murad Irnaten Copyright © Tamurt.info - Votre lien avec la Kabylie Page 3/3