İngiltere Türk Bankacıları Derneği Başkanı Çağlar Karataş, BIC Angels Network için İngiltere ve Türkiye melek yatırımcılık ekosistemlerini kıyasladı.

1. İngiltere – Türkiye Melek Yatırımcılık Ekosistemleri / Çağlar Karataş
İngiltere, 14 senemi yatırım bankacılığı sektörüne verdiğim
bir ülke. 1998 Rusya finansal krizinin gölgesinde
başlamıştım çalışmaya, hemen arkasından gelen
Arjantin’inin çöküşünü, Dot-com krizi, 11 Eylül, enerji krizi,
7 Temmuz ve ardından bomba gibi gelen ve tüm dünya
finans sistemini çöküşe sokup küresel ekonomik krize
neden olan ‘subprime mortgage krizi’ izledi. Krizler hiç
bitmedi ama tüm bu ‘ahval ve şerâit’ içinde dahi İngiltere’de
startup’ ların inanılmaz başarılarına tanık oldum.
En çok dikkatimi çeken Autonomy idi. Yapay zeka üzerine uzmanlaşan İngiliz
girişimi, Amerikan HP 11,7 Milyar USD değerleme ile satın aldı. Yine İngiliz
girişimleri olan Shazam yarım milyar, Spotify 1 Milyar USD değerlemeye geldi.
Ama bunlardan daha önce girişim dünyasına ilk gözlerimi açan şirket ise
Facebook idi. 2004 yılında Harvard emailim ile kayıt olabileceğime dair aldığım
bir emaili hatırlıyorum. O zamanlar Facebook’u ne kadar gereksiz, çocuksu,
‘undergrad’ ve saçma bulmuştum. ‘İleriyi görememek’ mi idi sorunum, yoksa
‘jenerasyon farkı’ mıydı?
İngiltere’ye dönelim. Melek yatırımcılığın 1960’larda başladığı ve son 20 yılda
iyice olgunlaştığı bir ülke orası. Türkiye’nin aksine yatırımcıların 90%’i bir
yatırımcı networkunun üyesi! 2014 yılı içinde 800 Milyon Sterling Pound’u aşkın
melek yatırım yapıldı. Türkiye’de 2015 yılının ilk 6 ayından yapılan melek yatırım
37 Milyon USD. Kıyaslama bile yapılamaz.
Peki neyi kıyaslayalım? Her iki ekosistemin içinde olan ve yatırım yapan biri
olarak enteresan bulduğum 3 nokta var.
Birincisi; İngiltere’de melek yatırımın en çok yapıldığı sektör, Teknoloji. Bunu
ikinci sırada yeme-içme takip ediyor, ardından B2B servis sistemleri, e-ticaret ve
5. sırada perakende sektörü geliyor. Türkiye’de ise bu sıralama tam tersi
durumda. En çok yatırım yapılan sektör perakende ve e-ticaret, en az melek
yatırım yapılan sektör ise teknoloji. Bunda pek tabii ki teknoloji konusundaki
Türkiye’de girişimlerin yetersiz kalmasının rolü olsa da, tüketim toplumu olmaya
alışmış bir habitat içinde, e-ticaretin bu kadar öne çıkmasına kimse şaşırmıyor.
Türkiye’de inovasyon neredeyse hiç yok! Tüy dokucu krem BIODER’i bulan,
Almanya doğumlu Türk girişimci Cihat Dündar dışında bir buluş içeren bir girişim
aklıma da gelmiyor, BIC’de de karşımıza çok çıkmadı. E-ticaretin bu kadar
parlamasına tabii ki şaşırmamak lazım. Gecen sene yüzde %4 bile büyüyemem
bir ülkede e-ticaretin %35 büyüyerek (!) 19 Milyar TL’ye yaklaşması ve üstelik
bunu aktif internet kullanıcı penetrasyonunun %50 barajını daha yeni geçmişken
olması, e-ticareti hem yatırımcı hem de girişimci tarafında devamlı iştah kabartan
nadide sektör yaptı.
Daha da ilginci, Türkiye’de harcanan bu 19 Milyar TL’de ‘online pazar yeri’ alt
sektörü bir senede %65’lik bir büyüme ile 2.7 Milyar TL’ye ulaşarak en büyük
sıçramayı yaptı. Ben de gecen sene bu alt sektöre TemizlikYolda.com ile yatırım
yapanlardanım.

2. İngiltere – Türkiye karşılaştırmamıza geri dönelim ve simdi de melek yatırımcıları
karşılaştıralım. Bunu daha da ilginç buluyorum. İngiltere’deki her 100 melek
yatırımcının 65’i uzun yıllar finans sektöründe çalışmış ya da halen çalışmakta
olan profesyonellerden oluşmaktayken, Türkiye’deki melek yatırımcıların
arasında finans sektöründen gelenler yok denecek kadar az! Exit etmiş başarılı
girişimciler ile finans dışı sektörlerdeki şirket sahiplerinin ve e-ticaret
uzmanlarının oluşturduğu Türk melek yatırımcılar, İngiltere melek yatırımcılık
ekosistemine göre çok farklı bir demografiye sahip.
Üçüncü en büyük fark ise ‘kitlesel fonlama’. Türkiye’de yok diyebiliriz. Sanal
alemde oluşturulan platformlardan fon ihtiyacı olan projelerin/girişimlerin
duyurusu yapılıyor ve ilgi gösteren kişiler projeye diledikleri miktarda destek
veriyor. Gerekli fon tutarına ulaşılınca girişim hayat geçiyor. Geniş kitlelerin
katilimi (kimi zaman farklı ülkelerden) yüksek tutarlı projelerin bile kısa zamanda
gerekli fona ulaşmasını sağlıyor. İngiltere, kitlesel fonlamada, ABD’nin ardından
ikinci sırada ve hem arz hem de talep tarafında güçlenerek ilerliyor. Öyle ki, 2015
yılında, ilk defa bir finansal portföy yönetimi şirketinin (http://www.alquity.com/)
kitlesel fonlama platformunu kullandığını gördüm. Gelişen piyasalarda ileriye
donuk yatırımlar yapmak üzere, kitlesel fon platformu üzerinden 30 gün içinde
500,000 Sterling Pound fon topladı. Ben de bunların arasındaydım. Paramı
koydukları fonla karlı yatırımlar yapmaları için yatırım yaptım! İngiltere’de kitlesel
fonlama platformları arasında en beğendiğim seedrs.com ve syndicateroom.com
Türkiye Yatırımlarım: www.Prisync.com, www.HizliCeviri.com ve
www.TemizlikYolda.com
İngiltere Yatırımlarım: www.Growing-Underground.com,
www.SnugsEarphones.co.uk, www.HighFlyers.london ve www.alquity.com
Türkiye’deki girişimim: www.GastroClub.com.tr
Çağlar Karataş
caglar.Karatas@GastroClub.com.tr
Diğer Haberler:
Yatırımcı – Girişimci Buluşmamızı 10 Aralık’ da Gerçekleştirdik
StartNowHow Girişimcilik Seminerimizi Gerçekleştirdik
TOBB İstanbul Genç Girişimciler Kurulu – Ekosistem Buluşmaları
StartupBootCamp
Demo
Day
İzmir Girişimcilik Zirvesi’nde Jüri Üyesiydik
Yeni Fikirler Yeni İşler – ODTÜ
Koç
Kuluçka
Merkezini
Ziyaret
Ettik

3. G3
Forum
Gelecek
Etkinlikler