LichtOpNatuur - Onderzoek naar de effecten van nachtelijke verlichting op vogels in Nederland, door Maaike de Jong (NIOO-KNAW).

1. LichtOpNatuur
Onderzoek naar de
effecten van nachtelijke
verlichting op vogels
in Nederland
Maaike de Jong
Nederlands Instituut voor Ecologie
RINGERSDAG
Wageningen, 8 december 2012

5.  Afgelopen 60 jaar: enorme stijging
van lichtvervuiling
 2/3 van de wereldbevolking leeft
waar kunstlicht altijd sterker is
dan natuurlijk licht
 70% van USA en 50% van EU
kan de Melkweg niet meer
met het blote oog zien
Cinzano et al. 2001

6. Waarom verlichting?
Directe en indirecte effecten…

7. Kempenaers et al. 2010
Tot nu toe wel correlatieve
studies, nog weinig
experimenteel onderzoek.

8.  Huidige omslag naar LED verlichting
 Minimaliseren negatieve gevolgen verlichting?
Poot et al. 2008

10. LichtOpNatuur
 Sinds 2010
 Experimenteel onderzoek
 Monitoring verschillende
soortgroepen

11.  Iedere locatie ca. 16 ha
 Random verdeling behandelingen
 Eén donker jaar, drie verlichte jaren

17.  Systematisch vangen en ringen van vogels
tijdens het broedseizoen
 Doel: meten van reproductie, overleving
en dispersie

18. Appelvink
Goudvink
Kleine Bonte Specht
2011 2012
Geringd 218 203
Teruggevangen 34 84
Soorten 26 27
Vangdagen 7 8

19. Goudvink
Kleine Bonte Specht
2012
Geringd 204
Teruggevangen 97
Soorten 23
Vangdagen 8

20. Fluiter
2011 2012
Geringd 126 169
Teruggevangen 7 45
Soorten 20 22
Vangdagen 6 8

21. Veldleeuwerik
(Locatie 5) 2011 2012
Geringd 39 74
Teruggevangen 0 19
Soorten 13 17
Vangdagen 3 7

22. Appelvink
Goudvink
(Locaties 6 & 7) 2012
Geringd 316
Teruggevangen 98
Soorten 29
Vangdagen 8&7

23. Goudvink
Grote Barmsijs
2012
Geringd 193
Teruggevangen 39
Soorten 27
Vangdagen 8

24.  Tenminste wekelijkse controle van de
nestkasten
 Doel: meten van timing van broeden
en broedsucces

27. Toekomst: eileg data mogelijk
beïnvloed door licht?
Nu geen significante verschillen
gevonden tussen gebieden of
behandelingen.

28. 2012 ook géén verschillen
tussen aantallen uitgevlogen
jongen onder verschillende
lichtkleuren.

29. Een vooruitblik op 2013
 Doorgaan met systematisch vangen en
ringen op alle locaties
 Op zoek naar vrijwilligers voor locatie 4
ASK Doornspijk!
 Meer data verzamelen uit de nestkasten
 Fitness van ouders en jongen
 Buitenechtelijke jongen (bloedmonsters)
 Automatische zangrecorders voor timing
van zang

30. Een klein uitstapje naar de zoogdieren…
 Muizen zien vrijwel geen rood, ogen zijn juist
gevoelig voor blauw en groen licht
 Belangrijke prooidieren en Spoelstra et al. in prep.
zaadverspreiders, mogelijk
grote invloed op andere
dieren en planten

31. … en naar de nachtvlinders!
 Vrouwelijke kooluilen maken minder
feromonen aan onder licht
Van Geffen et al. in prep.
 Ook de samenstelling verandert;
de kwaliteit neemt af
 Kan grote consequenties hebben
voor reproductie

32. LichtOpNatuur op Llowlab,
17 – 19 augustus 2012

34. www.lichtopnatuur.org

35. Soortenlijsten
Lebret's Hoeve - 2011 Lebret's Hoeve - 2012 Voorstonden Radio Kootwijk - 2011 Radio Kootwijk - 2012 ASK Doornspijk (5) - 2011 ASK Doornspijk (5) - 2012 Klaterweg (6&7) - 2012 Hijkerveld - 2012
Appelvink Appelvink Bonte Vliegenvanger Bonte Vliegenvanger Bonte Vliegenvanger Fitis Bonte Vliegenvanger Appelvink Bonte Vliegenvanger
Bonte Vliegenvanger Bonte Vliegenvanger Boomklever Boomkruiper Boomklever Gaai Boomklever Bonte Vliegenvanger Boomklever
Boomklever Boomklever Boomkruiper Boompieper Boomkruiper Grote Bonte Specht Boomkruiper Boomklever Boomkruiper
Boomkruiper Boomkruiper Boompieper Fitis Boompieper Koolmees Boompieper Boomkruiper Boompieper
Boompieper Boompieper Fitis Gaai Fitis Kuifmees Fitis Boompieper Fitis
Fitis Fitis Gaai Geelgors Fluiter Pimpelmees Gekraagde Roodstaart Fitis Geelgors
Gaai Gaai Geelgors Gekraagde Roodstaart Gaai Roodborst Grote Bonte Specht Gaai Gekraagde Roodstaart
Geelgors Geelgors Goudvink Grauwe Vliegenvanger Geelgors Roodborsttapuit Koolmees Geelgors Goudhaan
Gekraagde Roodstaart Gekraagde Roodstaart Grasmus Grote Bonte Specht Gekraagde Roodstaart Tjiftjaf Kuifmees Gekraagde Roodstaart Goudvink
Groenling Glanskop Grote Bonte Specht Koolmees Goudhaan Veldleeuwerik Pimpelmees Glanskop Grasmus
Grote Bonte Specht Goudvink Heggenmus Kuifmees Grote Bonte Specht Vink Roodborst Goudhaan Grauwe Vliegenvanger
Heggenmus Groenling Kleine Bonte Specht Matkop Heggenmus Winterkoning Roodborsttapuit Goudvink Grote Barmsijs
Kleine Bonte Specht Grote Bonte Specht Koolmees Merel Koolmees Zwartkop Veldleeuwerik Grauwe Vliegenvanger Grote Bonte Specht
Koolmees Houtduif Merel Pimpelmees Kuifmees Vink Grote Bonte Specht Grote Lijster
Kuifmees Koolmees Pimpelmees Roodborst Matkop Winterkoning Heggenmus Koolmees
Merel Kuifmees Roodborst Staartmees Merel Zwarte Mees Houtduif Kuifmees
Pimpelmees Matkop Staartmees Tjiftjaf Pimpelmees Zwartkop Koolmees Matkop
Roodborst Merel Tjiftjaf Vink Roodborst Kuifmees Merel
Sijs Pimpelmees Tuinfluiter Zanglijster Staartmees Matkop Pimpelmees
Spotvogel Roodborst Vink Zwartkop Vink Merel Roodborst
Staartmees Staartmees Winterkoning Zanglijster Pimpelmees Staartmees
Tjiftjaf Tjiftjaf Zanglijster Zwartkop Roodborst Tjiftjaf
Tuinfluiter Tuinfluiter Zwartkop Staartmees Vink
Vink Vink Tjiftjaf Winterkoning
Zanglijster Winterkoning Vink Zanglijster
Zwartkop Zanglijster Winterkoning Zwarte Mees
Zwartkop Zanglijster Zwartkop
Zwarte Mees
Zwartkop