1. ԱՂՏՈՏՎԱԾՈՒԹՅՈՒՆԸ` ՀԱՄԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԽՆԴԻՐ
12:44 ՀՈԿՏԵՄԲԵՐ 11, 2011
YERKIR.AM
«ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ ՄԹՆՈԼՈՐՏԱՅԻՆ ՕԴԻ ԱՂՏՈՏՎԱԾՈՒԹՅՈՒՆԸ ԲԱՐՎՈՔ
ՎԻՃԱԿՈՒՄ Է: ԻՐԱԿԱՆԱՑՎԱԾ ՄՈՆԻՏՈՐԻՆԳԻ ՏՎՅԱԼՆԵՐՈՎ` ՎԵՐՋԻՆ
ՀԻՆԳ ՏԱՐԻՆԵՐԻ ԸՆԹԱՑՔՈՒՄ ԱՐՁԱՆԱԳՐՎԵԼ Է ԻՐԱՎԻՃԱԿԻ
ԲԱՐԵԼԱՎՈՒՄ, ՔԱՆԶԻ ԱՂՏՈՏՈՂ ՆՅՈՒԹԵՐԻՑ ԱՅՍՕՐ ՄՆԱՑԵԼ ԵՆ
ՄԻԱՅՆ ԵՐԿՈՒՍԸ` ՓՈՇԻՆ ԵՒ ԳԵՏՆԱՄԵՐՁ ՕԶՈՆԸ»,- ԼՐԱԳՐՈՂՆԵՐԻ
ՀԵՏ ՀԱՆԴԻՊՄԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿ ԱՍԱՑ ՀՀ ԲՆԱՊԱՀՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ԲԱԺՆԻ
ՊԵՏ ՄԱՐՏԻՐՈՍ ԾԱՌՈՒԿՅԱՆԸ` ՀԱՎԵԼԵԼՈՎ, ՈՐ
ԱՂՏՈՏՎԱԾՈՒԹՅՈՒՆԸ ՀԱՄԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԽՆԴԻՐ Է ՈՉ ՄԻԱՅՆ
ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ ՈՒ ՏԱՐԱԾԱՇՐՋԱՆՈՒՄ, ԱՅԼԵՒ ԱՇԽԱՐՀԻ ԲՈԼՈՐ
ԵՐԿՐՆԵՐՈՒՄ:
ԱՆԴՐԿՈՎԿԱՍՈՒՄ ԲՈԼՈՐ ԵՐԿՐՆԵՐԻ ՕԴԻ ԱՂՏՈՏՎԱԾՈՒԹՅՈՒՆԸ
ԿԱՐԵԼԻ Է ԱՍԵԼ ՆՈՒՅՆ ԻՐԱՎԻՃԱԿՈՒՄ ԵՆ, ՔԱՆԻ ՈՐ
ՏՐԱՆՍՊՈՐՏԻ ՔԱՆԱԿՆ ԱՅՍ ԵՐԿՐՆԵՐՈՒՄ ԳՐԵԹԵ ՀԱՄԱՉԱՓ Է
ԱՎԵԼԱՆՈՒՄ:
Մ. ԾԱՌՈՒԿՅԱՆՆ ԱՍԱՑ, ՈՐ, ՈՐՊԵՍ ԶԱՐԳԱՑՈՂ ԵՐԿԻՐ, ՄԵՆՔ
ՊԵՏՔ Է ՄԵՐ ՀՆԱՐԱՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՍԱՀՄԱՆՆԵՐՈՒՄ ՆՊԱՍՏԵՆՔ
ԱՐՏԱՆԵՏՈՒՄՆԵՐԻ ԿՐՃԱՏՄԱՆԸ:
ԼՐԱԳՐՈՂՆԵՐԻ ՀԱՐՑԻՆ, ԹԵ ԿԱՆԱՉ ԳՈՏԻՆԵՐԻ ԲԱՐԵԼԱՎՈՒՄԸ ՉԻ՞
ՆՊԱՍՏԻ ՄԹՆՈԼՈՐՏԱՅԻՆ ՕԴԻ ՄԱՔՐՄԱՆԸ, Մ. ԾԱՌՈՒԿՅԱՆԸ
ՊԱՏԱՍԽԱՆԵՑ, ԹԵ ԿԱՆԱՉ ՏԱՐԱԾՔՆԵՐԸ ԿԱՐՈՂ ԵՆ ԶՍՊԵԼ ՄԻԱՅՆ
ՓՈՇՈՒ ԱՐՏԱՆԵՏՈՒՄՆԵՐԸ, ՍԱԿԱՅՆ ԱԶՈՏԻ ՕՔՍԻԴՆԵՐԸ ՉԵԶՈՔԱՑՆԵԼ
ՉԵՆ ԿԱՐՈՂ:
ՆԵՐԲԵՌՆՎԱԾ Է

3. Աշխարհի ամենաաղտոտված օդն ունեցող քաղաքը
Կան երկրներ, որտեղ օդը պարունակում է մի քանի հարյուր անգամ
ավել փոշի, քան թույլատրելի է առողջ կյանքի համար: Այդպիսի
երկրներ են Իրանը, Պակիստանը, Հնդկաստանը և Մոնղոլիան: Այս
մասին ասվում է Առողջապահության համաշխարհային
կազմակերպության զեկույցում:
Ուսումնասիրվել են աշխարհի 91 քաղաքի օդի պարունակությունը:
Եվ ըստ զեկույցի` ամենաաղտոտ օդն ունեցող քաղաքը իրանական
Ահվազն է, որին հաջորդում է Մոնղոլիայի մայրաքաղաք Ուլան
Բատորը, իսկ ահա եռյակը փակում է մեկ այլ իրանական քաղաք`
Սենենդեջը: Ամենամաքուր օդ ունեցող քաղաքը կանադական
Ուայթհորսն է: Առողջապահության համաշխարհային
կազմակերպության բոլոր նորմերին համապատասխանող քաղաքները
հիմնականում տեղակայված են Կանադայի և ԱՄՆ տարածքներում:

5. Աշխարհի ամենաաղտոտված
երկրները

1. Պերու: Խոտը երբեք չի կանաչում:Պերուի
բնապահպանակնա խնդիրներն են`
անտառահատումները, հողի դեգրադացիան, ջրի և
օդի աղտոտումը: Պերուում ջրի աղտոտման
պատճառը հիմնականում պայմանավորված է
արդյունաբերական թափոնների հետ: Պերուն ունի
1,746 խորանարդ կիլոմետր վերականգնվող ջրի
աղբյուր: Դրանց 7 տոկոսը արդյունաբերական
գործողությունների համար է, 86 տոկոսը
օգտագործվում է հողագործության համար: Լիմայում
և Պերուում ավտոմոբիլային և արդյունաբերական
թափոնները օդի աղտոտման պատճառ են
հանդիսանում, որը շատ լուրջ խնդիր է
մայրաքաղաքում:

6. 
2. Պակիստան: Մաքրությունը նոր Առաքինություն է:
 Պակիստանում շատ քիչ ուշադրություն են դարձնում
բնապահպանական խնդիրներին: Խմելու ջուրը և
սանիտարական անմխիթար վիճակը այս երկրի
հիմնական խնդիրներն են: Պակիստանի բժշկական
հետազոտական խորհրդի կողմից անցկացված
ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ
մարդկանց հիվանդությունների հիմնական
պատճառը աղտոտված ջրի օգտագործումն է:
Պակիստանի ամբողջ բնակչության 38 տոկոսը ջուրը
ստանում է կեղտոտ խողովակների միջոցով:

7.  3.
Քուվեյթ:
 Նավթը աղտոտում է Քուվեյթի
անապատների մեծ մասը: Քուվեյթում
մնացած տանկերը դեռ աղտոտում են
երկիրը և ոչնչացնում Քուվեյթի
բնապահպանությունը, չանայած
պատերազմից անցել է արդեն 10
տարի: 1991 թվականից Քուվեյթի
երեխաները բուժվում են լեյկեմիայից:

8.  4 . Սաուդյան Արաբիա:
 Սաուդյան Արաբիան աղտոտված է մի քանի
գործոնների հետևանքով: Օրինակ` 1991
թվականի Պարսկաստանի պատերազմի
ընթացքում օգտագործվեց 910 միլիոն լիտր
նավթ, ինչը աղտոտեց Սաուդյան
Արաբիայի ջրային տարբեր հատվածներ:
Ընդերքի ջուրը ևս աղտոտված է և պիտանի չէ
օգտագործման համար:
 Քուվեյթի նավթի հանքերը աղտոտում են
Սաուդյան Արաբիայի օդը: Շատ տեսակներ
արդեն վտանգված են` որսորդության և
բնական ռեսուրսների ոչնչացման հետևանքով:

9.  5.
Եթովպիա: Սիրեք հողը:
 Հողի աղտոտումը պատկանում է
Եթովպիայի մի շարք բնապահպանական
խնդիրների շարքին:
Քիմիկատները տարածվեցին կրակի
նման:
 Շատ ֆերմերներ սովոր չէին օգտագործել
և կառավարել թունաքիմիկատները և
պարարտանյութերը, ինչն էլ մին օրս
խնդիր է:

10.  6
. Ռուսաստան: Ռուսաստանում աղ
տոտվածությունը պայմանավորված է
երկրում գաղտնի արդյունաբերության և
ռազմական առումով զարգացմամբ:
Ռուսաստանն է օզոնի շերտի քայքայման
պատճառը, քանի որ աշխարհում
այն հիմնական երկիրն է, որն
արտադրում և սպառում է օզոնը
ոչնչացնող նյութեր:

11.  7. Ինդոնեզիա:
 Այստեղ բնապահպանական խնդիրները
կապված են բնակչության արագ աճի հետ:
Այդ երկրի վերածումը արդյունաբերական
երկրի նույնքան արագ եղավ, որքան նրա
բնակչության աճը:
 Ինդոնեզիայի շրջակա միջավայրը ամեն օր
վնասվում է արդյունաբերության
պատճառով: Բնապահպանության և
բնական ռեսուրսների մասին օրենքները
ընդունվել են Սենատի կողմից, բայց դրանք
լավ չեն իրականացվում:

12.  8. Հնդկաստան: Երբ գետերը մահանում ե
ն:
 3 միլիարդ լիտր թափոնը կատակ բան
չէ: Ամեն օր 3 միլիարդ թափոն նետել
գետերը, հավասար է սպանել մի ամբողջ
երկրի բնակչությունը: Քաղաքային
թափոնների 80 տոկոսը մարդիկ նետում են
գետերը: Հնդկաստանի գրեթե բոլոր ջրային
վայրերը պիտանի չեն օգտագործման
համար:

13.  9 Չինաստան:
 Չինաստանը աշխարհում հայտնի է որպես
ամենամեծ արդյունաբերական ուժ ունեցող
երկիր: Այն ցույց է տալիս արդյունաբերական
հզորության և շրջակա միջավայրի
աղտոտվածության նկարագիրը:
 Այսօր մարդկանց առորջությունը վտանգված է
աղտոտվածության պատճառով, որն
առաջանում է արդյունաբերական թափոնների
հետևանքով:
 Իշխանությունը հասկանում է, որ աղտոտման
հետևանքով վնասված շրջակա միջավայրի
վերականգման համար տասնյակ տարիներ են
հարկավոր:

14.  10 Ամերիկյան երազի մյուս կողմը:
 Աշխարհի ամենամեծ աղտոտողը ԱՄՆ է:
Որպեսզի ակնառու լինի, թե որքանով է ԱՄՆ-ն
որքան է աղտոտում Երկիրը, հետևյալ
համեմատությունն են անում. Բրիտանիայում
ջերմոցային թափոնների 3 տոկոսը գնում
էմթնոլորտ: Հնդկաստանը նույնքան է
աղտոտում, որքան ԱՄՆ-ն, բայց Հնդկաստանի
բնակչությունը 15 անգամ ավելի մեծ է, քան
ԱՄՆ-ինը: Այսպիսի թվերով կարելի է ասել, որ
ԱՄՆ տալիս է ավելի կանաչ
արոտավայրեր,որոնք ծածկված են
աղտոտիչներով: