More Related Content
Similar to الطب المعاصر في العراق - الاستاذ الدكتور فرحان باقر
Similar to الطب المعاصر في العراق - الاستاذ الدكتور فرحان باقر (20)
الطب المعاصر في العراق - الاستاذ الدكتور فرحان باقر
- 1. اق ا ا ا
ن ذا آ ر ا
- 2. إه اء
ا ق ا اق ورا ة ا ت ة وا ة، إ ُم ا ت
أ ا إ آ
ُ
أ ة ات ا ف، و زت أآ آ ت ا ّ ا و ،ا
ا م . وإ أ وا م ا أ اء ا د و اء، و
ي، وإ رو ّ إ ه ا أو ي و ر ، ا
، س م ا آ ر ا : أ ا إ ا ْ و ا
ا ، ا ي آ ن أول ر ا ر ا آ ر و وأ ذي و
ه ة وا ع إ آ ه ا ا ب، ا ي اد، وإ و ي ز
، ، ودور ا ه ا ا ه ( )ا ا ي ه و اآ
ت ا ا إ ا أن أ ل ا د ، ا وإ ا وإ ز
ا ا ل دا، وأن ً ا ي ، و ّ ا ات وا ت ا ا
ل ال"، "، وإن ر وا ا م ا آ "ا ب "
ّ. ُ
ا ز ن وا د ن أ ، وه ا أ اط، زاد أو ا وأن
ا ة ا أ وا وا ، وإذا آ ن ا وا ت ا
آ ا ا ا اء ا ، وإر ا ءا إ ءأ ه ا
از ف وا وا ا ا ىا ا ام، وإ ا ا وب وا
، داء وف أآ وا لا وا اب، وإ ا
ا ا ا أ ر ا ، وإ أ تإ ا وف
ا وام. ا ول آ اه ا آ ا ا
ا س و أن ا ا ا ، وأد ا ً ُه ي ه ا ا أ إ
ي )ا اق( ا ة وا ، وأ ا ل ا آ ا ً، و
. ا و ا
2
- 3. و
: ة وأ ن وا ا ّ وا أ م
ا ا ذا آ ر ا • ا رإ ا آ •
ا ذا آ ر ا • ما ر ذا آ ا •
ا ا ر آ ا • ا ر ا آ •
ا دي ا ذا آ ر ا • ف ا ر ذا آ ا •
ذا آ ر دا ط ا • ا ر ذا آ ا •
ر حا آ ا • جا ر ذا آ ا •
ر آ ا • رة ر ا آ •
ا ي ذا آ ر ا • ا ر زه ا ذا آ ا •
ض ر آ ا • وي ا ر ا آ •
ذ ا آ ر ار ا ا • ر ه ا غ ذا آ ا •
ذة ا آ رة و ء ا ا • ا ر ذا آ ا •
آ ، و ا رآ ا در ا ة وداد ور و
ها ، ذا آ ر ا ، وأ م ا
ذا ا ا آ ا ، وإ ا ، و و ا ا ب، و
ب، وإ ا ة أد ا ا ا أآ م ا ا
ب، ا ا ا ه أ ا ا ا
دة رة ا ل أ ً إ ا ة زه اء إ اه وا
ء. ذآ ه د، وا ا هاا أ ا ب، و
. ا ا ة وا ًا، ّ و أن وأ ل ا
ن
3
- 4. ت ا
اء ...................................................... إه
................................................. و
ت .................................................. ا
..................................................... ا
ا ول ............................................... ا
ر ا دا ا ا
ا اق ا ا
وا رة ا ا ا
ا ةا ا
ا ا ا
ة تا ا
ا ل
ا ص ا
ا /ا ا
............................................. ا ا
ا ا ا ا ا
اة، ا دة، ا ر ا
ل ا ا
ري ا ا
ا ا
د ا عا بو
ا اق ا تا ا
ي ر ا ا
ات ا ا
ن ءا ا
( ن ودرا )ا ا
ا ا
ا
....................................................... ا ا
ا اق و وا را اء أ
غا ا
ة
ري ا عا ا
إ أ آ ا و
ة وع إ ء آ
ت د
4
- 5. ا
ا
ا را ت ا
(Post Graduate Studies) ج ا درا ت
اق ا تا ا
تا ا
ةا ه وا ا
اد اء آ
............................................ ا ا ا
ا ا ما ا وع وا
عا ا
م
ر وا ا -
ا ا ا -
ل ا ا -
وا ر ا ا -
(Neuro Surgery) ا ا ا -
- ا ا ا
ت - ا ورام وا
عا
Gastroentelogy and Hepatology وا - أ اض ا ز ا
Puplic Health and Community Medicine ا و ا - عا
(Rheumatology) أ اض ا -
(Neuclar and Radiation Medicine) ا وي -ا
(Dermatology and Sexual Transmitte Diseases ) وا - ا اض ا
- دة داء ا
ا ثا -
(Pediatrics) ل ا
(Obstitric and Gyn) ا دة وا اض ا
وع وأ م ا م ا
(Physiology) ء ا عو
(Biochemistry) ءا أو ا ءا عا
(Anatomy) عا
(Microbiology) ءا عا
(Materia Medica and Pharmocology) و ع ا اوي دات ا
أ اض ا
Forensic Medicine ا ا
Pathology اض ا
5
- 6. Radiology and X-Ray ا ا
................................................................... ا ا
و أآ د
ا و تا ا
ا ا ا ا
وا ر أ ءا
وا أ ءا زا
ةا تا وا ا ا
أ ر ا ا
ا نا ا ا اق ا و ةا ت وا ا
ا دس ....................................................... ا
ت صو أ
)(H. Sinderson ه ري ر ا
ي )3981-1691( ذا آ ره ا ا
آ ذ ا
ه آ )(Prof. Ernest E. Hawkins ذ إر ا
)(Prof. A. Mills ذ أر ا
Prof. Collin Beattie ذآ ا
ا أ ذا أ
)(Prof. R. S. Stacy ذر ا
ذ ا آ ر ل ا اوي ا
اوي ا ذا آ ر ا
ا ذا آ ر ا
ن ذا آ ر ا
ا ر ا ذ ا رك ا
ن )(Prof. A. Chopinian ذا آ ر ب ا
ا رآ ن ذا آ ر ا
ذ ك دي ا
ذ ا آ ر ي زي ا
زي رو ز )(Major L. Rogers ذ ا
تا ذا آ رأ ا
ا ذا آ رآ لا ا
ذا آ رو ا
آ رآ ا
آ ر دل ا و ة ا
أ زآ ذة ا آ رة ا
6
- 7. ا ري ا ذ ا
ا ري ذة ا آ رة ا
دا ذا آ ر ا
ن آ ر آ ا
ن أ زآ ذة ا آ رة ا
ذا آ ر ا
ذا آ ر ا
ر ي آ ا
ب ا ا ذا آ ر ا
ا ذا آ ر ا
ن داود ذا آ ر ا
ي د ذا آ ر ا
ر إ اه ا م ذا ا
ر ا ذا آ ر ا
و ذا آ ر ا
داود ا ن ذا آ ر ا
ي ا ذا آ ر ءا ا
ذ ا آ ر زه ا ا
ذ ا آ ر زه ا ا ا
آ ذا آ ر ا
رة ا ذا آ ر ا
ا ي ر آ ا
ا ذ ار ا
ف ا ذا آ ر ا
ا ري ذا آ ر ا
ا دي ا ذا آ ر ا
س ذا آ ر ا
د ر آ آ ا
ر إ اه ا آ ا
ا ر ا ري ذا آ ر ا
اوي ذا آ ر ا
رأ آ ا
آ ل ذ ا
ر ن ذا آ ر ر ا
ا اوي ذا آ ر ا
ر ه دي ا ك آ ا
ا ا ر آ ا
7
- 8. ذا آ رإ نا ا ا
در ذا آ رأ ا
ذ ا آ ر ف ا دري ا
در.............................................................. ا
............................................................. ا
8
- 9. : ا
ا و ا اق(، ا ي ا ه ) ر ا ان آ
.و ا ا ا اق اه م ص را ا اق ا
ا م؛ إذ آ و ا أن د ا ا ا رئ ا
ا ا ُ ا ا ءا ر ت ا أ اه ا ت ا ر وا
ا ام ،و ر ،و ه : أآ ، و ا وا ا ا و
رة ا ة ازده ر ا . و و ا اق ا ا ا
؛ ا م ا ا م، و ر إ ع اد آ ا
إ ا ،و إ ا ا ن وا ب ا رف ا ا ءا
رة ا د وا ى، إ أن ا ل ا ا أورو ودول ا
8521م. اد ا
ا ي ا ا ه آ إ د ل ا اق و أدى ا ل اد
ا ا ا وق إ وً ا
. ت ا نا ا ا اق
ر ا ا اق ة ا م ا ا ب ا ول ا و
اآ ا ا ي أت ا ًإ ا ا اق و ا ا
7291م، ا ا ا ا ا دة ا ؛ وذ ا ا ا
ات اف ا ا واآ ا ا ه وأ ت و
م رة 41 ري ا ي أ ا ا اق ا ة. و و أ ً ا
ز 8591.
ت وإ ا ا ا ةا إ ا ب ا و ا
آ ا ا ل أو ا ء ، و ه ا ا
ا ه وآ ت ا ر زه ا ا و ر ،و ز ت
. ا اآ ا ،و
وا ا ر و ا ب ا ا
لا ب آ -آ هاا .و و ا اق ا و
) ت( . وإذا أ وا وا ر ا ي ا ام -و
ه ا ا م، ن ا ا ا ر ا أ ت ا و ت
ا ي ا ه ا ا ء وا وا م و و ا ا
ا . وأ ز و ا ا ء وا إ ا
ة ، و وع إ ء آ وع ا غ ا : و ها ا ا ر ا
ا وا ر ا ا ،و ه ا ،و
. ا و ا ا ه مر
ا ما ا وع وا ا ب ا ا ا ُ
، وا ا وع وأ م ا ا ، وا ا ول ا ؛ إذ و ا
أ اض ا ، وأ اض ا ز و وا ا وي، وا اض ا
... ا . ا
9
- 10. ع : ، ما ما وع وأ و هاا ا و ا
، ء ا ، و ع ا ، و ع ا ء ا ء، و ع ا ا و
. م ذات ا ا وع وا ذ و
ا آن وا وا ا آد ا و ا ا و ا
، و أ زه ا اق ا وا م ا ة ا ا ا
ت ا أ ً ،و ا و ا تا ا
. ةا تا ة وا ا ا آ ا ا ا
،و أ ا ر ا هاا
ا ا د. ا ة ا ا ، وا ت وا ا
ت(، ان: )أ ص و ه ا ا ب وه ا دس وا أ ا
ل ا آ ا ا اق ت ا أه ا و
ء رآ ا ه ء ا ات أن ه ك ، وأ وا
ء ا ود د تا إ أ ا اق ا حا ا
. لا د و هاا ءا ا آ ا أ ًا ً ا واد
ا ا (، ا ه ا ا ب )ا ع ا إن ا
هاا مإ وري أن أ ا ، وأرى ا ا را ت وا ث ا
: ا اق( آ ب) ر ا ع، و و هاا ا أه ا
ا - وه آ ب ر – ر ا ا ي، وا آ ر ا آ ر ه
ا ، وا ب ا ر ا ا ً ن ا ، و
ا آ ر ذا ، وا ا ا ذ
. ذا آ ر ر أ زآ ، و آ ات ا ا ري، وا آ رة ا
ة ذا ، ا ما آ ر ذا ًا آ ب و
نأ ه ات ،و وأ ا ا ا را
إ اد در أ ى تأ ً ، وا آ ) ة ذا (، ذآ ت
ا ب. ه ا ا ب، أ ت إ
ا ا ت نإ ا ار ا و أ ء
ع ه ا ا ب. ا ، هاا
ا ة زا ا ا و ّ، أن وا ًا أو أآ ا وإ
أن ل ا د ، وأ وأ ت أ ا ة،
وا ة ا ا ءة وا رة وا ا ء
. ا
ّت ه ووا د ر قإ و ه ا ا َ أ ول ا
ا ت، و ن وا ل ا ،ر ات ا
. ا ا تا و ث، وه أن ّن آ
و ا ر أ
ة آ ا ة ا ا د ا ت د ا ا
، د ، وا ، وا ، وا ا ُ: ا ار ا
ه ا ت وا ا ُ ف، و آ ا ، و وا
01
- 11. و د ا ر. و ت وا ت وا وب وا ا ، وا
ء ،و ه ا ا وا ه ا ة ة ا ُ ن ر
ا ا ً ن ا اغ وا ا أن ح، وا ها ا
ء. ا ر ، ودرو ً
ت ا ه ً ه اء أرا و ا وأ
ل ا د ، را ً ا ام وح وا د ّ ا ه أ ا أ
ر وا ز ن إذ آ ا ً د ن ، أ اط" وا "
هم ن ً آ يأ ، وأ ق وا وا ا ام
ر و م. و ار م، و آ أو ق ن ر ، وأ ا
ا ، ، أو ا ، أو ا ءات ا وا ا
ة. و ذي ل، و اه ه ا
، س إ ا وق وا ر ٍ و أن وأ ل ا ري
، خ اق ا ُُ ، و د وأ ء ا ا و دة
ا ون ا ا اق م وآ ا . و ا ا و ا
أو د أو ف ا ا ءات وا د و ان ا ات وا
ت ا ء وا ة. ، وه
} و ُ ِ ا ْ َُ ا َ َ َ َى ا ُ َ ََ ُ ْ ور ُ ُ ُ َا ْ ُ ْ ُِ ن{
و ََ َ
{ رب ا د ا أن ا }و
ا
11
- 12. ا ول ا
ر ا دا ا ا
اق ا ا ا
أ م أ ا ً و ر ً، و ا عا أه دا ا ُ
، وا ا م وا ت د ا ا ا . و رات ا
ا ا ، ات ا ، و ت أ ً أ اء ذه و
ً وإ ً ت وا و ، وآ ه ا ا وا ا و وا و
ى. ا ا ا ةا
ر ا د ا ا ر، ر ا ها ا و ول
ا ذآ ، آ ز ا رات ا ، ا
ا . و ول أ ً أو ع ا ا ا ا ا ر ء ا
ا ا 8591م، وأ 1291م و ا يا ا
. 8591م وإ و ا ري، أي ا ي أ 41 ز ا ا اق ا
وا إ ا ا ا ر ه ا ة، وه ك د ء ا
ن، وا آ د ن ن، وا ش ا أ م ا ز ن، ا
إ 0024 ق.م، و ر رْ آ ا ر ر ن، و وا
د ) و( رة ا ر إ 0003 ق.م، و ر
ُ ) (
1
. ا إ ا ض وا ء
ن، و أ ام ؤوا ه آ آ د ، ا وا ء وُ ) ( إ ا
ب ا د- )أر و( - وه ر ، وآ ن آ ، وا وا
د ا اض وا و ، و آ ا ة ا ءا با ي وُ ف
ا ء(، ) أو أ ً ) ) ء ا ة(، و وا و . و ُ ِف ه ا ا ء
2
ةإ ا ء" " . ا ده - (، وآ ن ه ا ا ء –
أن ر ء. و ا ا وآ ن ) زو(
أو ا ن ال ا ا ز ن، و إ أن ا ن ه ر ا ة ن، و
. ا رات ا آ ُ
ا ، د أن ا اض وا ت ه ه ا ة ا وا
ا وا و ن، وُ ف ا ة إ وا ود ل ا رواح ا
اج ه ا رواح ا ء ا ة ، و ات ا وا وا د
. و ا ا دة آ ن ،و ة ا
ل: "إن وى، و ء ذآ ا س 0053 ق.م ُ ف ا ام، وا و
". ا دة إ ف أ ًا ا وم
5 7691، ا ، اد، ا ، ر ا ا ا
1
2
ت 6-01 ا ر ا ا ، ا ، ر ا ا
21
- 13. د - ذ ، وه ر ا ل( - وه إ ا ض ر ن) و ّا
1. اض ه ا إ ر ه ا ام ا ل ا ) ر ب(، و
و ا - أدورا ا و - ا ا وآ ن ا
دا ا ت. و آ ن ا ه ا وه م وا ا ض، و
اءة إ ، ار أو ن ا ن أن ا ذ ا
ن ا اض و ة ا ، وآ ن ا ّا ن وا ات ا ا وا
ن وإ ا ، و ودواء ره ب ا و ا نآ
، و از و ل وا م ا وا ب، ا ّ و م ا ا ت آ ا
ن. ا نأ ى ةا ون أن آ ا ن وا ان؛ وإ ازات ا
- ة ا و دي إ ا ن، و أن ه ا آ و
ذ . ءا دور ا إ ن وا ض، دا ا ده -
و ب ر ء ا وح أ ن أ ى آ ذ ُ ا و
. وا ا ن، ة وا ا
)8491 را ز أو إ أن ا ر تا و ر
ا لا وآ ا رة. و ُ – 5091 ق.م(، و ّ ا
) ( ُ ، و ا إ ا ها ا "، و ا "ا
2
. رو تا ا وح وا
ر ا . وآ ا رس ا وأ ر و و
و س، ُ أ إ ا . وآ ن ُ ا ا
، ً أو أ ء ا ، د إذا أ ا اح ) ( ُ آ،أ ا
آ ًا، ا ي ار ، إذا آ ن ا أ إ و
ذ . ر ا
ن أ م و ا ذ ا . أ أ م ا ن و ا ه
آ وا ، جا وا ه كا ،و ا
ص ا را ، و آ ا . وأ م ه ا ا ه و
: ا ل ا
، أو آ ة ا دة 512: إذا أ ى اح
. ت ا 01 ،أ ا و ، وأ
ت. أ 5 ا ا • ا دة 612: إذا آ ن ا
. ا أن ا • ا دة 712: وإذا آ ن ًا
ت 21-31 ا را 1ا
ت 11-21 ،ا ر ا ، ا ا ، ر ا ا 2
31
- 14. ا و ، آ ة اح ى • ا دة 812: إذا أ
. ،ُ ، أو و
ًا ، ّض ا ر اء هاا • ا دة 912: وإذا ث
1.
ا ا ت. إ ا ر ا و ىا ر ا
9481، أ ا ً ى ا د )(Henry Layard ه ي و اآ
ا . وّ ا و اض ا ا إ
ا ا ت و آن ُ ءت – ً - ً ، ن
. ا آ ا
ض ا ام وا ، وأ اض ا ن، وا ب، وا ا نآ و فا
، ا ا دة ل ا ر ا آ و ه. و و
وا اض، أ ا د ون أ ذ ا وو
، وا ار ،Prognosisو ر ةا ،Diagiosis ا
2
. أو ا ا ات، ورش أو إ ا ا وا د وا . وا
ا وره و ءه و وره وأورا ، ا ام ا و ا ت، وا و
ا ا ل: دة، أو آ ، و : ت وزه ره و ره آ
ن، وا ح، ا ن، وا ، و ف وا دل، وا ، وا ط، وا ا
. ا ا دن و آ ، وا ه ن وا ت ا ا ت، و ه
ا ا ا ا هاا ل ع ا دو وآ ا و ّ
إ زون(، وا )ا ا ى ا ر ا ، و و ًا
ر
د ". وا "ا ف ها
وا ن، و إ ا و إ لا ر ن ا
ر ل ت أ اح ا وا . وا ا ا ً، و
ه ا ا اض، و ن ) ل( إ ا ا إ
اض، وه وه ا ز ب( وا د ) ا ا
-و ا ا اح تا ا لا و .و
، اض ت ب، وأ ى ء ا - ات
ي. ا دآ بآن ا نا و أ مد ر
. وا رة ا ا ا
ة ر ا
وا رة ا ا
ة )ا ن ا ا ا ن ا ول ا أت ا اق، وا و ا
آ ، و ة ا ا ت ا م ا ا دي( إذ ا
د ا ، وأ اء د رس وا ز و وراءه ، وإ إ وده
401 ، ر ا ، ا ا ، ر ا ا 1
ر ا ، ا ا ، ر ا ا 2
41
- 15. أ اب ًإ ،و وا ، لا ا ً ، وا ت ا
. و و ل
م، و ءت را ة رآ د إ ا ة ا ا ّا
ا رة م ؛ ا أ س ا ا ا ا
م "و ا دم و ء ا ،" ا ه أ سا وا
ا دم ُ ت ْ َ ْ ، ن "، و " ع، وإذا أآ " آ
او . ََ " آ أ د ا ،و ،و ً آن ّ
ء، ُ وا رة وا ا ا م، ات ة وا
ا ا ا م ا ّ ا ز ن، أ ا اض و أ
ذ ، ً وا د ً ا ه ، و ا دي أن أ ًا أن
ر، ّا ر ء، وه وه ه أ
ود . أ رو ت
رة ، ل أآ ا ن ا و ء ذآ ا
ا : }وأوْ َ ر َ إَ ا ْ ِ أن ا ِ ِي ِ َ ا ْ ِ َ ل ُُ ً و ِ َ ا َ ِ و ِ َ ْ ِ ُ ن
َ َ َ ِ َِ َ ِ ََ
ُ آِ ِ ْ آ ا َ َات َ ُْ ِ ُ ُ َ ر ِ ذُ ً َ ْ ُج ِ ْ ُ ُ ِ َ َ َا ٌ ُ ْ َِ ٌ أ ْ َاُ ُ
َ ب ُ َ ُ ِ ُ ُ
؛ ِ ِ ِ َ ٌ ِ س ِن ِ ذِ َ َ ً ِ َ ْم َ َ َ ُون{، وأ ذ ا ُ وا د ُ ا
َ ٍ َ ِإ ء
أ ً ،و ج ا وح ا ا ا ا ، ُ فا
ا آ ) آ ز( ،Fructoseا ي ه ه ا ا ي ي؛ ن ا ا
ا م ا ت ا ا د إ ، ا ً أ
ا اض ق ا ار ، وأ وً د أو
. ا تا زا ا ل وا
ج"، وه آ ر ل: "دره و را وه ك
. ا ، وا م ه ما
و و - ا ر لا - م ا ء ذآ أول
ا أ روا ، وا أ أ ء" تا آ ب) نا ء
و ا ر لا ً أ (، ل: " ا و ص )ر
ادي، ل: إ ر و ت ده د ، و
"، وآ ن ا رث ر آ ة أ ود، ا ا رث
1
.و ةا د رس، و د ه إ ا ر( ) ا
ط، ب، وا ، وا ، وا ا ، ر ا آ
ج أ اض ا ن، و ة ت ا ة ز ، ا إ اه ا ات، ُ
، وأ ت ا ، وآ ا ، وأم أ ، وأم ن ا ا ء ا
ا . و ُ ف ت ا ب وا ا
2
ا زور . م، و را أ ء ا رك وا رت و
61 ،ا ر ا ، ا ، ر ا ا ا 1
2
931 ، 9002/ا 57 ء ا ر ،آ با ا ،
51
- 16. ،إ إ زات آ ة ا يا ي ُ ف ّ هاإ ا
) ا آ ب )أه ن أ ( ا ي ء ر فا ر ،و
ا ة. وو ه ا ا ب ز ا ا ( وه
1
. ع ا ا يأ
ه آ ب لو ف ا راة، وا أن ا ن ا و ا
ت ة وإر ء ا ا ا ،و ا ا ا ً ء
، أ م وا ة، ة ب ا ا ت ا اوة و
ود ا ان و ا ت ا ت ز ، وا وا
..
ا اق، آ ر ا ا ه ا ا ي ا ا أ
ون، ى ر آ ا ور ذآ ذ أآ ا
ر، ا ا ا ة 057 ، 058م، وه ا ةا
ن. ا ا وا
وا وا ا ما و و نا ء أ ق ا ء وا
جإ ، و ا يآّ ،و ا إ ا وا ر ، و
ه ا ا ل. وا ا ا وا
8521م إ اد َ ت ا ف، و ه ا و
ما ة تا ُ ه ا ن ،و ذ ا را
،و ا ، وا ا تا ،آ ا ن وا
دو ل.... ا . ، وا ز، و تا و ،و أ ر ل إ
؛ ن أآ ه ُ ِ َ أ ء ه م ا ل ت ه ا و
آ ب )ا وي(، و ، دو ت ه ا ًا
ء ي، و ا
ا و ا و . ةآ ا ى دو أ ى اء ا ا
وان، و ُ ِ آ ىأ 053م ا ا اة ا و
، وا م، ، وا : ا آ ن ُ ّس
ر ر( ا ) آد
إ ) 984م، وُ )ز ن (Zenon ا را ا ا ر ، وأ
2
. تا ون، وأ ء ا وازده ت ا ،و ر(
ء ع - ُ ن ل ه ه ا ر – آن
تإ وا ا م ا وم ا إ ا ا س. و أر ا
ا ت اد إ تآ در ا م و آ اد. وا
. وأ ء و ه -إ ا وا وا ر وا ى - وأه ا ا
اد ( )دار ا 038م، أ
ُ ن، و ا ا ا
( ا ي ُِ َ ) ، وآ ن أول ر ر آ
،و ن إ ق، وإ ق ،و ا ؤ ءا ا
51 ،ا ر ا ، ا ا ، ر ا ا 1
611-711 ت ا ،ا ر ا ، ا ا ، ر ا ا 2
61
- 17. ا ت ا ا ا آ ا ه
، وآ ون
، ا ة ا ا ه . وُ ف اك و ل ا إ
ر(، وا ) ءل ر ً دور ،و ا نا ا وا
1
اء . اد و أ ؤ إ
س Oripasiusود ردس س ور اط و ا و
ا ل ن ا ؛ ا ا ء .Dioscurdusوآ ن ا ء
ً، وزن ا ب ذه ً ا ن آن ا . و ذآ َ أن ا
ُِ وا
ا بأ و فآ ة ورق آن أن وأ
ُ
وز ً !.
أ ا ا ر، أن ً أ ا 139م و
أن ُ ر ه ا آ إ أن ض آن و ،
ه هاا ا د ا ا ، ن ا
2
. و ر ا وا ا 008 ً ،
،و اا ى ء، وار و إآ ام ا ء وا وا
ا ي ا و ، ا أ اآ آ ة و ، و ا
ا زراء، إ أن ه ا ا ف وا آ ام ر إ و
، أو وا د وا وا ا ت، او ت و
و ت و . و أ ا م ر !.
ن آ ا ؛ ز ا و ا ء غ ا
. تا ،و ه ، وا ، وا ، وا وا ،آ ا
ت ودور ا ض أو آ ت ا ا ا ا زده ر و ز
ر، وا ا ، ، وا ر ن ا ا ل: )ا ر ت(، و
، ي، وا ً ، وا 42 ا و ا ي آن ا و ، و و
ز ا ِ ل ُ آ ت ا ّّ رة ا ا و ه. و ُِ
3. ا
ء آ ا إر ً ما ر ت ا ب وا إ د ه ا
ذآ ا ت
ُ ء. و ا وا ،
ت وا أ تا وا ا رئ ا ه ا، رآ
ً عآ
و آ ن، و د ، و ًا
ر وإ وأ أ ءا ، وا
آ ا ا ان. و ،و ه ن وا ز و رس وأ
، ا ةا آ أ أ ر آ ل آ ب )ا وي( ازي. و
ي. ز ا ، أو آ أر وأآ
91 ،ا ر ا ، ا ا ، ر ا ا 1
/ا ن ذ ا آ ر داود ا و ا بإ ا 34 ، ا 2 أدور اون، ا
/ اد 6891 ا
ت 631 – 831 ،ا ر ا ، ا ا ، ر ا ا 3
71
- 18. ًً و ، آن آ ا ا 837م، وواآ ي وِ َ ا
. وا آ إ ا ة ت ، وأ وا ت وا ا
ن (، ا ي ا ت، أ ه آ ب ) دوس ا يا كا
ّ ِ ذ ا ازي وه يه أ ا ب. وا و ات، و
078م. ا .
ً أآ زآ ا ازي، ا ي آ ن ً أ ا أ ا
. وا ازي ر ً د رس، وأ ا ي ً ، وه آ
ا ة ر، ا ز ا ا ورة ) اد( ا ا ر ه
، ا أر أ آ ا ء، ا و ة اك، ا
.أ ا أ ا را نا يآ ا ور ة و
، ت تو اد. وآ ن ُ ِِ ر ن ا ازي ر ً
إ ر ، إ أن اء را أ ا ، ت ا ُ ض ا
1
أ ذه ا ازي .
ا و . ل ا آ ا ا دي، و ش ا ازي ا ن ا
آ ً آ ًا، و و (: أن ا ازي آ آ )ا ا ا
3 2
.و آ ا ا ري، وأ ى ، ور ة، و
ا ى ًا، و ا )ا وي(، وا ي وز د ا ا
، ر ل إ ا ، وأ اء ا ا ن وا
ا ... ا . و
رأ ً: "آ جه ا ، ور أن أ ا ازي
ا ".
، ا س ا ه ا ة أ ء ا ا وا
ا ب ، وه ا نا ا ا ا ه از، ش أ
ً ذ ء ا ُ ، أ ر إ (. وه أول )ا ب ا ا
ج آ ا اض ه ةا ه ف ا ن أن ا وا ار آ ا
، ا آ ا د ( ء ا ا . و آ )ا ش ا
ل ا . وأ ا ا ا ا أ و د
ر د ا ر ت. ا : إن أراد أن ن ًا
( أو )ا ا ، ه )ا ز ا ا ا ا ا وا وا
ا ا ول. ا اط ا ي آ ن ُ ا أ ( ا
ب رى. ،و ا ا 089م، وه ،و
1
ت 172 – 772 ل 6591-7591 ا ا وت/ ء، تا ء نا ، أ أ ا
2 263 /ERNEST PLAFAIR TRANSLATION VOLI /P
6591م ، ا ه ة، ا ،ا دل ز ب، رة ا 3
81
- 19. ، ودرس ة ا ا ن وه ً؛ ا ا آن ا
، وا ، و ا ، و م ا . وا و 61 ، ودرس أ ً ا ا
آ ن ا ازي ً ً، ً أآ ا ا ن ّا
ا ا ر ً زرا ، وآ ا ً. أآ
ه 85 ً . ًا و ،و
)ا ن ر . وآ آ ،إ ا 99 آ ً كا
، آ ا اض: أ ؛ ا ة ا ج ا ُ ،(ALCanon
ت أورو . وآ
ُ وً ر ً ً، و ، وُ أ ً و
: " ا ل َْ ل ا ت ا ر ، ) ر ل( ا
اد ا ء". و ن وا اء وا ا ك، وه ا زراء وا
ا ن؛ آ ا ء ل: "إذا أراد ا ا
س إ ا ة، ّ اط و ُ أ ف ا ا(، )آ ا وإ م ا
1
د ا ا ب( . ا
ا ل ات ، نه كا ةا ر دت إذا آ
ا س أ ى دو ا ل: إن ا ب ا ا ا آ ه ، وأ
: ا ه اوي، وا ا ل ا . و وأ ف إ ا ء ا ا
زوا ا م ا ه ون ن، وا ا ، وا ، و ا
. ا تا ا و روا أدوات ا ، وا ت
أن ُ ء، ن ا ه اوي إ آن أ ا ا وإذا
( ا رات ت 639م، و آ )ا ا ا . وِ َ ا ه اوي
ا ب وأورو . ا ،ُ
، آ ا ح، إ أن ا ب ا آ ا ى وآ
ًا، ا لا ، ا ،و ا ا ا
. وآ ا آ وا ا وا دي وا ذي وا رد وا ا آن
م وه إن ا ب ،و لا ا ا ّا أو اآ ه
؛ وا ا ر لا وا ا ، آ ا ءآ م ا
و ر ، ا ي ا ا ازي ا ي أ د ا ُ ا ا
وا ري. ا وأ ع ر
ا ورة ا و ء ه ر Harveyا ا أن ا ر
ا هر ا ي ا ا ا وا ا ا ى، وه ا
ا آ ف.
س، اط و أ ، إ ا م ا ا أن ا ب
ون ه إ ا ب ،و أ ا اإ ،و أ و
اهاا م ا إ ا ذ ً، وا هً و ء أآ
ا إن ا ب ها ،و إ ا ت ا ور ا را ا
1
ا ب/ ام وا ا هب ا إ ل( ر : تا ر ي )ا وض ا
67 وا /ا ه ة 9491 وا
91
- 20. س ا ا ل: ا و ا ج ا ا
. ً ، وأ دوه ا أورو ، و ا ب ت ،ا ا
ً ، وذ ا ا بو ّز ما وف ن وآ ه
رة آ ف ن ق ا دات وا . ل ا ر
ت رات ا ا ف ة، آ ة ا رة ا ب 1: أ ا ب
ة. و ر ا و و ا لد أ آ ة ا ،و
ا ، وأ ا رة ا أن ا دوره ا ب ا
. ن وا ة ا ذوي ا ل ا ا ر أ
ا وا ، ا أن ا ب ا : " ن ود ق و ل ا
2 3
. ا" ا ً اإ أ أ و ا و
م إ ا ا ت ا م ا ل: إن و
أآ أ ً ، وآ أو ا ون ا ّ ا
نا ب فا .و ، إ ا إ ا ا ً: ،
ا ،آ ا دات ا دة ع أو ً، ا ا ً ً
ت وا آ ا و ل. و ا ها
إ ا ت ا ا أ ت ا ُ ون، ء وا
ت ر . و أت ه ا ا ت آ ا ا ا ا ورو ،
ا د . وا ا ا دول ا ب و
رة ا ب وا و رع ا ر و
ق آ ت د تا ُ ا ر، ، وآ و
إن ن ء 8521م د ، أ ء و ا ل اد اق أو ا
. ا أ
ُ ا إ ا ن ا زرق ا ّ ا د
آ ا ر ه ا اث، و ُ ت دا ا ود
وات وا ل أرض ا اد .و ى ون أو إ ج
ل ا ة إ ا . و د ها ا و س و
. وا اب ا
. ا ةا ا
ا ا ن ر ه ا د ا ت ا ر ت وا ا
ر أو أآ ءآ آ ا م أ ا دي، ا
، ا آ وا إ رة ت ة و ت
ً ، ا ا
ء ه ا ت دواره ا و ح. آ ه ا و
، وا . وو ت ا ر ن: ا آ ت إ ، أ
ُ ا
. ا ا ر ، وأ ةو ا أ ذ ا 0191م، وا
رف/8591 /ا ه ة/دار ا دل ز رة ا ب"، " 1
7591 رف ا – دار ا ر 2
3691 /ا ه ة/دار ا ر، وا آ ر ا ا ا آ ر / 3ا و
02
- 21. -إن آ ن رات ا ا ه آ را ا ا ه ر ا
، ء ا أن -إ ا ا ء و ر ه ك ا
ًا، ّ إ أ م ا خا ء( ا )
ً، م و د أ ء ،و و ا وزه ، وآ ا دا
.
2781م وآ ن ا ا ( ) ا وأ
، ا اء وا ز ، وا ا ، وآ ن أ ء ا
ه وا ح .Terminalوآ ن اض ا ةا وا
ر ات ُ ِل إ ت. و ي ت، و وا
ه ا ا ل إ أن ء ا ا ا ة ا رف، م و د أ ء. وا
- آ إ ا س ا ي أ ا رف، وأر د ، ا
ا ، وآ ن أ م و ك، با (- وه اة )
1
ها . و اه ا ا ا ك ا ر ، وا ا
، وا آ ر ذه اض ا ا آ ر ما ،و و ا
و ه ر، و ُ إ أن أه أ ن آ ً. وا ا ،و
. و ا وإ ء ا لا ا ًا إ آ
د أ ّ 301 أ ّة، وآ ت، و ت ، ا اه ت ا آ
2
وش ا م . ا اء وا م وا ج ، وآ م ا
آ ا ا ءا ا ا ا ول إ ا ه ا ا م أن ُ و ر
ت ا ادي رة و : ا ا ا اق، وآ ا ا اة ا
آ ، 4191، و ه ، وداود ا 3191، و 8091، و ا ا
ا ي، و آ 7191، وه زآ و 6191، و و
0291. آ ا ، و آ ا ه وي 9191، وإ اه آ 8191، وداود ا
، ْ ر و ن، وآ ة إ ء آ ا وواآ ا
ري ح، ط، و ري، و ء ا ا ن، و : ا و ج
إ ء ا ا أ ، ا ا ، و ، و ر ا و ا
. دة أ ى إ ه ا ت ا .و ا ا ا
ن، آ ا و ر ؛ ا ة ا اق ا را آ
ا ُّ وا ر، وه ك ذة، وا د وا رس ا وآ ن أ
ب رس ا ء، و ا أ ا وا
ا آ ن رس ا أ أ ه ك ا . و ا وا
و ، و زا ُ أ ا ت و . و
1
9391 اد ا ، ا ا ءو ما ا ا ا ر، ر ا ي، و ا ه
55
2
641 ا دا ا اوي، ر سا
12