Στο Κουρσκ η Βέρμαχτ συγκέντρωσε τις δυνάμεις της και ξεκίνησε μια μεγάλη επίθεση ενταντίον των θέσεων του Κόκκινου Στρατού. Ακολούθησε η μεγαλύτερη μάχη τεθωρακισμένων όλων των εποχών.

1. Η μάχη του Κουρσκ
Με τον όρο μάχη του
Κουρσκ αναφερόμαστε
στις επιχειρήσεις της
Βέρμαχτ και του Κόκκινου
Στρατού στην περιοχή της
πόλης Κουρσκ, οι οποίες
διεξήχθησαν την περίοδο
5 Ιουλίου-23 Αυγούστου
1943 και έληξαν με
αποφασιστική νίκη του
Κόκκινου Στρατού.

2. Οι δύο φάσεις της μάχης
Η μάχη χωρίζεται σε δύο φάσεις: στη
γερμανική επίθεση και στη σοβιετική
αντεπίθεση.
Η γερμανική επίθεση διεξήχθη βάσει του
σχεδίου της επιχείρησης «Κάστρο»,
σύμφωνα με το οποίο στις 5 Ιουλίου 1943
μεγάλος αριθμός αρμάτων μάχης και
στρατιωτών της Ομάδας Στρατιών «Κέντρο»
και της Ομάδας Στρατιών «Νότος»
επιτέθηκε στα βόρεια και στα νότια της
περιοχής του Κουρσκ αντίστοιχα.
Ωστόσο οι Σοβιετικοί κατάφεραν να
σταματήσουν την επίθεση των Γερμανών
και στις 12 Ιουλίου πέρασαν στην
αντεπίθεση, η οποία διήρκεσε μέχρι τις
23 Αυγούστου.

3. Επιχείρηση «Κάστρο»
. Στις 12 Απριλίου, ο Χίτλερ ενέκρινε το σχέδιο της Επιχείρησης «Κάστρο»,
σύμφωνα με το οποίο: η Ομάδα Στρατιών «Κέντρο» και η Ομάδα
Στρατιών «Νότος» θα επιχειρούσαν επιθέσεις στην προεξοχή του Κουρσκ
από την πλευρά του Οριόλ και από την πλευρά του Μπέλγκοροντ
αντίστοιχα, με σκοπό να περικυκλώσουν τις δυνάμεις του Κεντρικού
Μετώπου και του Μετώπου του Βορόνεζ του Κόκκινου Στρατού.

4. Οι αντίπαλες δυνάμεις: Βορράς

5. Οι αντίπαλες δυνάμεις: Νότος

6. «Το μέτωπο της στέπας»

7. Οπλισμός
.
Κατά τη διάρκεια της αρματομαχίας του Κουρσκ, οι Γερμανοί
χρησιμοποίησαν κυρίως τα άρματα μάχης Tiger I και Panther, καθώς επίσης
και αυτοκινούμενα πυροβόλα όπλα Ferdinand.
Όσον αφορά τους Σοβιετικούς, το κύριο άρμα μάχης του Κόκκινου Στρατού
στην αρματομαχία του Κουρσκ ήταν το T34/76.

8. Αεροσκάφη
Η Λουφτβάφε έριξε στη μάχη τα αεροσκάφη Focke-Wulf 190A και Hs
129A, ωστόσο έλαβαν μέρος και τα αεροσκάφη Ju 129.
Η σοβιετική αεροπορία στη μάχη του Κουρσκ χρησιμοποίησε τα
αεροσκάφη La-05, Yak-09, Tu-2 και Il-4.

9. Η ΜΑΧΗ
Η γερμανική επίθεση
Βόρεια κατεύθυνση (Οριόλ-
Κουρσκ)
Oι Σοβιετικοί αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν τις δυνάμεις του
πυροβολικού για να βομβαρδίσουν τα πιθανά σημεία συγκέντρωσης
των γερμανικών δυνάμεων. Ο βομβαρδισμός ξεκίνησε στις 2:20 τη
νύχτα. Με αυτόν ξεκίνησε η μεγάλη μάχη του Κουρσκ.

10. Κατά τη διάρκεια της επίθεσης στη βόρεια κατεύθυνση οι Γερμανοί σημείωσαν
μεγάλες απώλειες, ενώ τα κέρδη τους ήταν ελάχιστα. Συνολικά, έχασαν αυτήν την
περίοδο 42.000 στρατιώτες, 800 άρματα μάχης και μεγάλο αριθμό πυροβόλων
όπλων, ενώ κατάφεραν να προωθηθούν κατά 8-12 χιλιόμετρα. Από την άλλη, οι
Σοβιετικοί σχεδίαζαν τη μελλοντική τους αντεπίθεση.

11. Νότια Κατεύθυνση (Μπέλγκοροντ-
Κουρσκ)
Στη νότια κατεύθυνση, την πρώτη μέρα της
επίθεσης, οι γερμανικές δυνάμεις συγκέντρωσαν
στην κύρια κατεύθυνση 700 άρματα μάχης,
μεγάλο αριθμό πυροβόλων και μηχανοκίνητο
πεζικό με σκοπό την προώθηση στο Κουρσκ
μέσα σε 2-3 μέρες. Τη νύχτα μεταξύ 5ης και 6ης
Ιουλίου, οι Γερμανοί συγκέντρωσαν τους
γρεναδιέρους των μεραρχιών SS
«Leibstandarte» και «Ντας Ράιχ» και μεγάλο
αριθμό σκαπανέων στη γραμμή του μετώπου της
51ης Μεραρχίας Πεζικού-Φρουράς.

12. Ο Κατουκόφ σκόπευε να σταματήσει την προώθηση των γερμανικών δυνάμεων χάρη στην
στερεά άμυνα στο Λίποβι Ντονέτς και να χρησιμοποιήσει το 3ο Σώμα Μηχανοκίνητων και
το 31ο Σώμα Τεθωρακισμένων για να επιτεθεί από τα βόρεια και βορειοανατολικά στο 2ο
Σώμα Τεθωρακισμένων SS. Ως αποτέλεσμα, οι πέντε ταξιαρχίες που βρίσκονταν στην
πρώτη γραμμή της 1ης Στρατιάς Τεθωρακισμένων είχαν στη διάθεση τους 256 άρματα
μάχης, ενώ οι δύο ταξιαρχίες που βρίσκονταν στη δεύτερη γραμμή είχαν στη διάθεση τους
127 οχήματα μάχης. Για τους Γερμανούς, η προώθηση της 6ης Ιουλίου ήταν σημαντική
επιτυχία, ωστόσο, είχαν να αντιμετωπίσουν αρκετά προβλήματα. Το κύριο πρόβλημα ήταν
ότι το μέτωπο του 2ου Σώματος Τεθωρακισμένων SS είχε μήκος 40 χιλιομέτρων – το 48ο
Σώμα Τεθωρακισμένων δεν κατάφερε να διαλύσει τις σοβιετικές δυνάμεις στο πεδίο μεταξύ
του 48ου Σώματος Τεθωρακισμένων και του 2ου Σώματος Τεθωρακισμένων SS, με
αποτέλεσμα το 2ο Σώμα Τεθωρακισμένων SS να έχει ανοιχτές πτέρυγες.

13. Από την άλλη, οι Σοβιετικοί μετέφεραν τρία σώματα στον δρόμο Μπέλγκοροντ-Κουρσκ,
καθώς επίσης και το 5ο Σώμα Τεθωρακισμένων-Φρουράς του Στάλινγκραντ στην
κατεύθυνση της Προχορόφκα, η οποία βρισκόταν στην οπισθοφυλακή της 51ης Μεραρχίας
Πεζικού-Φρουράς. Ο Βατούτιν συγκέντρωσε στη γραμμή του μετώπου τρία σώματα
τεθωρακισμένων και ένα μηχανοκίνητο σώμα, τα οποία είχαν στη διάθεση τους 854
άρματα μάχης.

14. Η μάχη της Προχορόφκα

15. Θεωρείται ως το πιο γνωστό επεισόδιο της 50ήμερης μάχης του Κουρσκ. Στις 12
Ιουλίου στην περιοχή του σιδηροδρομικού σταθμού της Προχορόφκα σημειώθηκε
η μεγαλύτερη σύγκρουση τεθωρακισμένων του 2ου
Παγκοσμίου Πολέμου. Και από
τις δύο πλευρές συμμετείχαν έως 1200 τεθωρακισμένα άρματα μάχης και
αυτοκινούμενες μονάδες. Οι απώλειες και για τις δύο πλευρές ήταν μεγάλες.

16. Η αντεπίθεση των Σοβιετικών
1. Επιχείρηση «Κουτούζοφ»
Στις 12 Ιουλίου ξεκίνησε η αντεπίθεση του Κόκκινου Στρατού στην περιοχή της
πόλης Οριόλ. Η επιχείρηση αυτή οδήγησε σε υποχώρηση της Βέρμαχτ και στην
απελευθέρωση του Οριόλ στις 5 Αυγούστου.

17. Η αντεπίθεση των Σοβιετικών
2. Επιχείρηση «Ρουμιάντσεφ»
Στις 3 Αυγούστου ξεκίνησε η επιχείρηση Ρουμιάνσκεφ. Αναπτύσσοντας την επίθεση, οι
σοβιετικές δυνάμεις, έχοντας αεροπορική υποστήριξη, απώθησαν τον αντίπαλο προς τα
δυτικά σε απόσταση 140-150 χλμ. Στις 23 Αυγούστου με την απελευθέρωση του Χαρκόβου
ολοκληρώθηκε η επιχείρηση Μπέλγκοροντ-Χάρκοβο, η οποία ήταν η τελευταία φάση της
μάχης του Κουρσκ.
Η επιτυχία της σοβιετικής
αντεπίθεσης είχε ως
αποτέλεσμα τη λήξη
(μέχρι το τέλος του
πολέμου) των
γερμανικών επιθέσεων
στο Ανατολικό Μέτωπο
και την απόκτηση (από
τους Σοβιετικούς) της
στρατηγικής
πρωτοβουλίας και της
υπεροχής σε όλους τους
τομείς του
γερμανοσοβιετικού
μετώπου.

18. Ομάδα εργασίας:
Γιώργος Καρκαμίσης
Σωτήρης Μπαταγιάννης
Αποστόλης Κατσικαρέλης
Νίκος-Ιάκωβος Χάλαρης
Υπεύθυνος καθηγητής:
Νίκος Καρδούλιας