1. 0
KẾ HOẠCH BÀI DẠY
TÊN DỰ ÁN: CHINH PHỤC HÀNH TINH ĐỎ
Người soạn
Trương Phúc Hoàng Tuấn Vũ, Ung Đăng Khoa, Lê Thị Thu Hường,
Tên họ
Đỗ Thị Huyền.
Quận Khoa Vật Lý
Trường Đại học sư phạm TP Hồ Chí Minh
Thành phố Hồ Chí Minh
Tổng quan về bài dạy
Tiêu đề bài dạy
Chuyển động bằng phản lực. Bài tập về định luật bảo toàn động lượng.
Tóm tắt bài dạy
Nhằm hưởng ứng Tuần lễ vũ trụ diễn ra hàng năm từ 4/10 - 10/10 do Liên hợp quốc
phát động nhằm kỷ niệm lần đầu tiên Liên xô phóng con tàu vũ trụ mang tên Sputnik vào
không gian, mở ra kỷ nguyên con người nghiên cứu và chinh phục vũ trụ, HAAC (CLB
Thiên văn nghiệp dư Tp.HCM) thông báo tổ chức cuộc thi "CHINH PHỤC HÀNH TINH
ĐỎ" nhằm phát huy tính tư duy sáng tạo của các bạn học sinh, với chủ đề chính là
"Chuyển động phản lực".Đây là hoạt động thường niên của HAAC, nhằm phổ biến và
quảng bá Chương trình giáo dục vũ trụ đến các em học sinh phổ thông, thông qua các
hoạt động chế tạo và bắn Tên lửa nước, nghiên cứu thiên văn, qua đó giúp các em nâng
cao tính sáng tạo, khơi gợi lòng yêu thích khoa học kĩ thuật và tạo nên một sân chơi khoa
học kỹ thuật bổ ích cho các em.
Lớp được chia làm 7 nhóm:
- Nhóm 1: Ban giám khảo: gồm 6 thành viên
+ Tìm kiếm các kiến thức liên quan tổng quát trong nội dung bài.
+ Đóng vai trò nhận xét đánh giá 6 nhóm còn lại thông qua bảng tiêu chuẩn tự dựng sẳn.
- 6 Nhóm còn lại: Thành viên HAAC (mỗi nhóm 6 – 7 thành viên)
+ Chế tạo 1 tên lửa nước .
+ Trình bày về sản phẩm của mình.
+ Tính vận tốc mà tên lửa của nhóm có thể đạt được.
+ Trả lời câu hỏi bí mật của ban giám khảo dành cho mỗi nhóm.
Hội thi có 2 vỏng thi đấu là vòng sơ loại (chọn ra 3 đội) và vòng chung kết.
+ Vòng sơ loại: Vượt khoảng cách không gian
Mỗi đội sẽ có 1 mục tiêu riêng cho mỗi lượt bắn. Mục tiêu của mỗi đội sẽ là 3

2. khung hình vuông xếp chồng lên nhau theo mặt thẳng đứng, khung càng cao thì đường
kính càng nhỏ và điểm số càng to. Mục tiêu cách vị trí bắn 20m. Các khung mục tiêu lớn
nhất cách nhau 1m.
Khung lớn nhất có bán kính 50cm và có vị trí thấp nhất, cách mặt đất 200cm.
Khung ở giữa có bán kính 35cm và cách đất 310cm. Khung nhỏ nhất có bán kính 25cm
và ở vị trí cao nhất, cách mặt đất 380cm.
+ Vòng chung kết: Đổ bộ lên Sao Hỏa
Mục tiêu của mỗi đội ở vòng chung kết là 3 vòng tròn đồng tâm có bán kính nhỏ
dần. Vòng có bán kính càng nhỏ điểm số càng to. Mục tiêu cách vị trí bắn 20m. Các tâm
mục tiêu lớn nhất cách nhau 3m.
Vòng tròn lớn nhất có bán kính 100cm, còn tròn ở giữa có bán kính 70cm và vòng
tròn nhỏ nhất có bán kính 30cm.
 Mỗi đội cần có chiến thuật cũng như kỹ thuật bắn sao cho kết quả đạt được là cao nhất.
Lĩnh vực bài dạy
Cơ học
Cấp / Lớp
PTTH/10
Thời gian dự kiến
2 tuần
Mục tiêu cơ bản của bài dạy
Xác định chuẩn học tập của nội dung hướng đến
Chuẩn KT, KN quy định trong chương trình
- Nêu được nguyên tắc chuyển động bằng phản lực.
- Phát biểu và viết được hệ thức của định luật bảo toàn động lượng đối với hệ hai vật.
- Viết được công thức tính động lượng và nêu được đơn vị đo động lượng.
Mục tiêu đối với học sinh / Kết quả học tập
- Kiến thức:
+ Nắm được nguyên tắc chuyển động của phản lực.
+ Hiểu đúng thuật ngữ chuyển động bằng phản lực trong bài từ nội dung định luật bảo
toàn động lượng.
- Kĩ năng:
+ Hiểu và phân biệt được hoạt động của động cơ máy bay phản lực và tên lửa vũ trụ.
+ Hiểu cách vận dụng và giải các bài tập về định luật bảo toàn động lượng.
+ Học sinh có thể phát triển và hoàn thiện các kỹ năng của thế kỷ 21 (kỹ năng làm việc
nhóm, kỹ năng tư duy bậc cao, kỹ năng công nghệ,…)
- Thái độ:

3. + Hoạt động đội nhóm, tinh thần trác nhiệm.
+ Yêu thích môn học và phát huy tính sáng tạo.
Bộ câu hỏi định hướng
Câu hỏi khái quát Con người bay vào vũ trụ bằng cách nào?
1. Tại sao khi ta bước từ 1 thuyền nhỏ lên bờ thì thuyền
lùi lại?
2. Tại sao súng thần công lại giật lùi lại khi bắn?
3. Tại sao máy bay cánh quạt không thể coi là máy bay
Câu hỏi bài học phản lực?
4. Tại sao khi phóng tên lủa lại có luồng khí lớn thoát
ra?
5. Khối lượng còn lại của tên lửa khi bay ra khỏi Trái
đất?
1. Nêu nguyên lý chuyển động bằng phản lực?
2. Cấu tạo ( các bộ phận chính) của động cơ phản lực?
3. Nguyên tắc chuyển động của tên lửa? Nó có khác gì
Câu hỏi nội dung
so với chuyển động bằng phản lực thông thường?
4. Tính đại lượng m, v theo yêu cầu của một số bài toán
về định luật bảo toàn cụ thề?

4. Kế hoạch đánh giá
Tiến độ đánh giá
Trước khi bắt đầu Học sinh thực hiện dự án và hoàn tất Sau khi hoàn tất dự
dự án công việc án
- Yêu cầu HS làm -Đánh giá khả năng làm việc nhóm dựa -Kiểm tra mức độ tiếp
bài trắc nghiệm trên các biên bản họp nhóm và phân công thu kiến thức bằng
kiểm tra một số công việc cho từng thành viên trên trang cách yêu cầu HS làm
kiến thức cũ. blog của dự án. bài trắc nghiệm kiểm
- Cho học sinh làm -Đánh giá khả năng hợp tác và tự chịu tra kiến thức tại lớp.
bài trắc nghiệm về trách nhiệm của cá nhân dựa trên cập nhật -Yêu cầu HS thực hiện
phong cách học để tiến trình làm việc trên trang blog của dự phản hồi cho bài học
chia nhóm. án trong thời gian cụ thể. trên blog của dự án.
- Cho học sinh làm -Đánh giá sản phẩm, kỹ năng trình bày ý -Yêu cầu HS nhận xét,
bản khảo sát để tìm tưởng. góp ý cho phần trình
hiểu nhu cầu của -Yêu cầu HS làm bảng tự đánh giá, đánh bày của những nhóm
học sinh. giá các thành viên trong nhóm và đánh giá khác trên trang blog
- Bảng đánh giá tự kế hoạch chung của nhóm. - Tiêu chí đánh giá
định hướng và siêu nhóm và tự đánh giá..
nhận thức.
- Sử dụng các mẫu
đánh giá giúp học
sinh tự đánh giá
quá trình học tập
của bản thân. Có
thái độ và nhận
thức đúng đắn.
- Sổ ghi chép
Tóm tắt Kế hoạch đánh giá

5. - Đánh giá cụ thể theo từng giai đoạn của dự án, không chỉ đánh giá kết quả cuối cùng của
học sinh.
- Đánh giá dựa trên các bản kiểm mục, các chuẩn đánh giá.
- Ngoài việc đánh giá của giáo viên, còn kết hợp cho học sinh tự đánh giá và đánh giá bạn
bè trong lớp, sau đó giáo viên cũng sẽ đánh giá khả năng tự đánh giá của học sinh.
- Lịch trình đánh giá:
+ Trước dự án: cho học sinh làm bài kiểm trắc nghiệm kiến thức cũ, bảng đánh giá tự định
hướng và siêu nhận thức.
+ Trong quá trình thực hiện dự án: đánh giá dựa trên các biên bản họp nhóm, bản cập
nhật tiến trình làm việc của học sinh, đánh giá sản phẩm và khả năng trình bày ý tưởng
của học sinh.
+ Sau dự án: đánh giá qua bài trắc nghiệm kiểm tra mức độ tiếp kiến thức, các phản hồi
trên blog, forum.
Chi tiết bài dạy
Kỹ năng tiên quyết
- Kiến thức:
+ Các kiến thức về động lượng: hệ kín, khái niệm động lượng và định luật bảo toàn
động lượng.
+ Chuyển động bằng phản lực dựa theo định luật III Newton.
+ Các kiến thức về vectơ: cách xác định và tổng hợp các vectơ.
+ Các kiến thức đã học ở chương I & II: xác định gia tốc, vận tốc, 3 định luật Newton.
- Kỹ năng:
+ Kỹ năng làm việc nhóm.
+ Kỹ năng tư duy bậc cao.
+ Kỹ năng sử dụng công nghệ để tìm kiếm, trao đổi thông tin, trình bày ý tưởng.
+ Kỹ năng thuyết trình.
+ Kỹ năng trình bày ý tưởng.
+ Kỹ năng tự đánh giá và đánh giá người khác.

6. Tiến trình bài dạy
- 2 tuần trước khi bắt đầu bài dạy:
+ Cho học sinh làm bài kiểm tra trắc nghiệm trước bài dạy, tổng hợp và rút ra nhận xét,
đánh giá.
+ Phát phiếu khảo sát tìm hiểu nhu cầu của học sinh, tổng hợp, hoàn thiện kế hoạch dự án.
+ Cho học sinh làm bài kiểm tra để xác định loại hình trí thông minh của mình, từ đó điều
chỉnh phong cách học phù hợp.
- 1,5 tuần trước khi bắt đầu bài dạy:
+ Chia nhóm cho học sinh dựa trên những phong cách học khác nhau đã khảo sát:
Thành phần 1 – Nhóm ban giáo khảo: gồm 6 học sinh phát triển về trí thông minh logic,
không gian, những học sinh phát triển mạnh về não trái, là khả năng tư duy logic, định
hướng không gian tốt.
Thành phần 2 – 6 nhóm thành viên HAAC: gồm 6 học sinh phát triển về trí thông minh
logic, không gian, những học sinh phát triển mạnh về não trái, là khả năng tư duy logic,
định hướng không gian tốt làm nhóm trưởng 6 nhóm + 2 (hoặc 3) học sinh phát triển trí
thông minh ngôn ngữ, âm nhạc, những học sinh phát triển mạnh hơn về não phải, là khả
năng sáng tạo, đề xuất ý tưởng + 3 (hoặc 2) học sinh bình thường.
+ Giao việc cho các nhóm:
Thành phần 1:đóng vai ban giám khảo:
- Giải thích cho các thành viên HAAC hiểu về cơ chế chuyển động bằng phản lực và làm
một tên lửa mẫu và vận tốc đã đạt được để minh họa.
- Giải thích công việc và đề xuất một số ý tưởng gợi ý cho sản phẩm của các nhóm.
- Đưa ra tiêu chí đánh giá cho từng nhóm trong quá trình thực hiện dự án, trình bày sản
phẩm.
- Chuẩn bị bộ câu hỏi dành cho mỗi nhóm về kiến thức thiên văn và tên lửa nước.
- Yêu cầu học sinh cập nhật biên bản họp nhóm, bản phân công việc cụ thể cho mỗi thành
viên, cập nhật tiến trình làm việc của từng cá nhân trên trang web của dự án (có đánh giá).

7. - Giáo viên thường xuyên trao đổi, hỗ trợ các thành phần nhóm trong tìm kiếm tài liệu
thông qua trang blog hoặc forum của dự án.
Trên cơ sở đó làm poster giới thiệu cho buổi học ngoại khóa “ Chinh phục hành tinh đỏ”
do ban giám khảo đảm nhận.
* Thành phần 2: 6 Nhóm còn lại: đóng vai Thành viên HAAC (mỗi nhóm 6 – 7 thành
viên)
- Chế tạo tên lửa nước cáo khả năng “bắn trúng mục tiêu”.
- Trình bày về sản phẩm của mình.
- Tính vận tốc mà tên lửa cùa nhóm có thể đạt được (Thông qua một số ự kiện cho trước
của ban giám khảo).
- Trả lời câu hỏi của ban giám khảo về kiến thức thiên văn học và tên lửa nước.
- Tiến hành bài dạy:
+ Học sinh từng nhóm trình bày sản phẩm, giáo viên nhận xét, đánh giá sản phẩm và khả
năng trình bày ý tưởng của học sinh.
+ Các nhóm nhận xét, đóng góp ý kiến cho sản phẩm của nhóm khác.
+ Giáo viên tổng hợp, chỉnh sửa, bổ sung và tóm tắt lại kiến thức.
- Sau bài dạy:
+ Cho học sinh làm bài kiểm tra trắc nghiệm kiến thức mới học ngay tại lớp.
+ Yêu cầu học sinh làm bản tự đánh giá và đánh giá các thành viên khác trong nhóm, các
nhóm tự đánh giá sản phẩm của mình.
+ Yêu cầu học sinh thực hiện phản hồi cho bài học và sản phẩm của các nhóm trên trang
blog của dự án (có đánh giá).

8. Hiệu chỉnh để thực hiện việc dạy học phân hóa đối tượng (cá thể hóa)
Đối với học sinh tiếp thu chậm, giáo viên có thể giúp đỡ học sinh bằng
cách:
Học sinh tiếp - Hướng dẫn học sinh cụ thể hơn về: nội dung công việc cần thực hiện,
thu chậm những kiến thức cần có trước khi thực hiện dự án, cách tìm và chọn lọc
tài liệu…
- Thường xuyên trao đổi, giải đáp thắc mắc của học sinh trong quá trình
thực hiện dự án trên trang blog của dự án.
Đối với học sinh yếu về kỹ năng công nghệ, giáo viên có thể giúp đỡ học
sinh bằng cách:
Học sinh yếu
- Cung cấp một số công cụ hỗ trợ học sinh trong việc tìm kiếm thông tin
về kỹ năng
trên Internet, trong việc chia sẻ tài liệu với người khác, trong thể hiện
công nghệ
sản phẩm,…
Đối với học sinh người nước ngoài, giáo viên có thể giúp đỡ học sinh
bằng cách:
Học sinh
- Giải thích cho học sinh những từ ngữ chuyên ngành và hướng dẫn
người nước
cách sử dụng chúng cho phù hợp.
ngoài
- Cung cấp cho học sinh một số công cụ dịch thuật như: từ điển, các
trang web dịch thuật, những tài liệu song ngữ.
- Lồng ghép nhiều hình ảnh vào bài dạy để học sinh dễ hình dung.
Đối với học sinh năng khiếu, giáo viên có thể bồi dưỡng thêm cho học
sinh bằng cách:
Học sinh
- Cung cấp những nguồn tài liệu mở rộng, nâng cao cho học sinh.
năng khiếu
- Đưa ra những câu hỏi, những vấn đề khó, đòi hỏi phải suy nghĩ logic
để nâng cao tư duy cho học sinh.
Hiệu chỉnh để thực hiện việc dạy học phân hóa đối tượng theo phong cách học tập
- Giáo viên tích hợp nhiều phương pháp trong bài dạy: bên cạnh ngôn
Học sinh có
ngữ, bài dạy có nhiều hình ảnh, âm thanh, video clip, biểu đồ, sơ đồ tư
phong cách
duy…
học tập khác
- Cho học sinh làm bài kiểm tra về các loại hình trí thông minh, từ đó
nhau
học sinh có thể xác định phong cách học tập hiệu quả cho mình.

9. - Chia nhóm cho học sinh hoặc cho học sinh tự chọn nhóm khi làm dự
án tùy theo phong cách học tập và thế mạnh của học sinh.
Tài liệu và nguồn tư liệu tham khảo cho bài học
- Nguyễn Thế Khôi –Phạm Qúy Tư (2006), Sách giáo khoa Vật lý 10 NC, Bộ
Giáo Dục Và Đào Tạo
- Chương trình dạy của Intel (Khóa cơ bản),Phiên bản 10.1 dành cho Giao1
Tài liệu in Viên cốt Cán.
- Daid Halliday – Robert Resnick – Jearl Walker, Cơ sở vật lí , tập 1: Cơ Học
(tái bản lần thứ 6).
- Bộ chuẫn kiến thức lớp 10 , Bộ Giáo Dục & Đào Tạo.
Nguồn
- Chương dạy học Intel
http://educate.intel.com/vn/ProjectDesign/
Hướng dẫn thiết kết dự án, các tài liệu, công cụ hữu ích cho khóa học.
- Thư viện vật lý
http://thuvienvatly.com/home/
Cung cấp các kiến thức liện quan đến bài dạy và học của dự án.
- Hội thiên văn học
Tư liệu Internet http://thienvanhoc.org/
Hướng dận cách chết tạo tên lửa nước và các tài liệu liên quan.
- Báo tuổi trẻ trực tuyến.
http://tuoitre.vn/
Thông tin về tuần lễ Vũ Trụ Thế Giới
- Vui học vật lý
http://vuihocly.wordpress.com
Hướng dẫn chế tạo tên lửa nước cà ác tài liệu liên quan.
Các nguồn khác
Công nghệ - Phần cứng
Máy ảnh kỹ thuật số Máy chiếu
Máy quay phim
Kết nối Internet Máy vi tính
Công nghệ - Phần mềm
Xử lý văn bản
Phần mềm nhận E-mail Trình duyệt Web
Phần mềm khác