1. Một số LƯU Ý khi giao tiếp ở MÔI TRƯỜNG QUỐC TẾ
1. Người Anh
 Người Anh thường lạnh lùng, trầm lặng, thực tế, thích ngắn gọn. Trong quan hệ họ hay đè dặt, giữ ý,
giữ thái độ nghiêm nghị trong chuyện trò; thường đứng cách người đối thoại khoảng một cánh tay (50cm). Khi
tán thưởng một cái gì đó ít khi họ vỗ tay nhiệt liệt.
 Ngón tay trỏ gõ lên cánh mũi có nghĩa họ muốn nói: “Hãy giữ bí mật". Ngón tay trỏ vuốt mi mắt và kéo
dài thấp xuống có nghĩa là: “Anh đừng bịp tôi".
 Ngày 14 tháng 2 hàng năm là ngày hội tình yêu ở nước Anh thường tặng nhau hoa hồng và sôcôla.
Người Anh rất yêu quí mèo, rất thích hoa tươi, kỵ con số 13. Không nên tặng người Anh khăn tay, dao kéo.
 Người Anh thích ăn các món gà quay, cá rán, thịt đúc, dê nướng, các món chế biến từ ốc, cua, ba ba, rùa
rắn. Điểm tâm của họ thường có nhiều món, nhưng phải có trà, sữa, cà phê, họ rất thích uống trà có pha thêm
một ít sữa. Cách dọn thức ăn là bày ra sẵn tất cả các món. Khi ăn người Anh cầm nỉa úp xuống, và họ thường
chừa lại một ít thức ăn ở mỗi món để tỏ vẻ lịch sự.
 Người Anh thường kỵ 3 thứ:
- Kỵ thắt cà vạt kẻ sọc. Vì loại này thường là hàng hỏng theo trang phục quân đội hoặc nhà trường.
- Kỵ lấy chuyện Hoàng tộc ra chế giễu.
- Kỵ bảo người Anh là người Anh vì gốc người Anh chỉ là người Scôtlen, mà người nói chuyện với bạn
có thể là người Scôtlen, người Ailen, Bắc Ailen hoặc người Wales, nói “Britơn” sẽ làm hài lòng tất cả người
Anh.
 Đề tài nói chuyện hấp dẫn nhất là thời tiết. Trong làm ăn họ thích đi thẳng vào vấn đế, không vòng vo
lãng phí thời gian. Họ thích đàm phán, thương lượng tay đôi, mặt đối mặt với tư cách cá nhân, đồng thời họ coi
trọng những người có tư duy độc lập, sáng tạo, độc đáo. Người Anh đạt kỷ lục về giao hàng trễ. Vì thế bạn cần
đưa ra các khoản phạt vì trễ hẹn trong hợp đồng.
2. Người Pháp
 Người Pháp thường thông minh, lịch sự, khéo léo trong giao tiếp. Trong hình thức, cầu kỳ trong chuyện
ăn, chuyện mặc, rất hài hước và châm biếm trước cái gì thái quá.
 Người Pháp kỵ hoa cúc và không thích hoa cẩm chướng. Nếu tặng hoa hay đồ trang sức cho phụ nữ
Pháp có thể bị hiểu lầm là quá thân thiết hoặc có “mưu đồ mờ ám".
 Người Pháp không thích đề cập đến chuyện riêng tư trong gia đình và những bí mật trong kinh doanh.
Họ rất quan tâm đến quá khứ và thường lập kế hoạch làm ăn lâu dài dựa vào những điều đã xảy ra trước đó.
 Với người Pháp, ngón tay trỏ chỉ vào thái dương xoay đi xoay lại ý nói người khác làm điều gì đó không
bình thường. Họ rất thích bắt tay và bắt tay rất nhiều.
 Nếu bạn thương lượng với người Pháp, hầu như chắc chắn những cuộc thương lượng sẽ diễn ra bằng
tiếng Pháp, dù cho họ có biết tiếng Anh hoàn hảo, họ ít khi chịu nhượng bộ chuyện này trừ khi họ ở nước ngoài
hoặc họ rất cần làm ăn với bạn. Người Pháp không ân hận gì trong việc chơi gác bạn trong một cuộc thương
lượng nếu họ có đòn bẩy kinh tế để làm chuyện đó. Họ sẽ trói chặt bạn vào vụ giao dịch và không gì ngoài vụ
giao dịch khi nào nó còn phù hợp với họ. Nếu không họ sẽ phá vở hoặc thách bạn ngăn họ được. Vì thế bạn
phải xem xét hợp đồng một cách cẩn thận.
3. Người Đức
 Người Đức thông minh, tư duy chặt chẽ, nhanh nhạy tiếp thu mọi điều cũng nhanh và dứt khoát. Người
Đức có phong cách giao tiếp rõ ràng, rành mạch, sòng phẳng, họ có kế hoạch chi tiêu rất cụ thể và tiết kiệm.
Người Đức có tài tổ chức, ý chí cao và làm việc luôn theo một kế hoạch cụ thể.
 Khi giao tiếp người Đức thường đứng cách đối tượng trên 50cm. Họ rất hay bắt tay khi gặp nhau.
 Người Đức hay để ý tới hình thức, đặc biệt là người Bắc Đức Họ thích nhắc tới học hàm, học vị trong
giao tiếp.
 Họ thích ăn món thịt hun khói. Trong nấu ăn, họ sử dụng nhiều bơ, thích ăn các món có sốt, đặt biệt là
sốt trắng có sữa, kem tươi. Họ hay ăn thịt bò, các món chế biến từ cá và khoai tây. Thích các loại bánh ngọt
đậm, uống cà phê. Khi ăn uống không nói chuyện ồn ào, không có tiếng va chạm mạnh.
4. Người Ý
 Người Ý nói nhiều, lạc quan, say mê âm nhạc, coi trọng sự gọn gàng, kiểu cách và trang trọng, hào
phóng. Người Ý rất đúng hẹn, nhưng trước khi bàn tới chuyện làm ăn nên có câu chuyện mào đầu. Muốn thiết

2. lập mối quan hệ lâu dài với người Ý hãy mời anh ta và vợ anh ta đi ăn tối tại một nhà hàng trên mức trung bình.
Trong cuộc gặp gỡ này chỉ nên đề cập tới những vấn đề xã hội, đừng đụng chạm gì đến chuyện làm ăn, trừ khi
họ chủ động đưa ra. Nếu trong cuộc thảo luận về vấn đế kinh doanh giữa bạn và họ gặp tình huống gay cấn, bạn
nên hẹn dùng cơm trưa, lúc đó bạn có thể tiếp tục thảo luận về những điểm đó trong bầu không khí thân mật.
Chú ý không được uống rượu say dù chỉ hơi ngà ngà, trong khi ăn không hút thuốc.
 Tặng hoa và quà cho họ thì tránh tặng hoa cúc và tránh các số lẻ.
5. Người Thụy Sĩ
 Người Thụy Sĩ lịch sự, chính xác, kiên trì và thận trọng, thích sự yên tĩnh trong gia đình cũng như ngoài
xã hội. Người Thụy Sĩ thường có học vấn cao, có thể sử dụng ba thứ tiếng Anh, Pháp, Đức. Ấn tượng ban đầu
đối với họ là rất quan trọng.
 Gặp và làm việc lần đầu tiên với họ hãy trao danh thiếp cho họ trước. Danh thiếp nên in cả năm thành
lập công ty, bởi vì họ rất thích những công ty có thâm niên. Thư tín kinh doanh nên gửi cho công ty, đừng gửi
cho nhân viên vì nếu người nhận đi vắng thì thư đó không bao giờ được bóc ra đọc.
 Khi đến thăm họ nên mang theo một chai Whisky scotlen và một bó hoa. Khi nói chuyện tránh đề cập
tới chuyện gia đình, đời tư, tôn giáo, tuổi tác, mà chi nên nói về quan hệ quốc tế, thể thao, du lịch và những gì
ta yêu thích ở đất nước họ.
6. Người Mỹ
 Người Mỹ năng động, ham mê hoạt động, phiêu lưu, thực dụng, thích giao tiếp, quan hệ rộng, không
câu nệ hình thứ thoải mái tự nhiên. Do vậy làm quen với họ thì rất nhanh nhưng kết bạn lâu bền thì khó.
 Người Mỹ trong giao dịch kinh doanh không cần bắt ta quá nhiều, có thể đi thẳng vào chuyện làm ăn,
thậm chí có thể đàm phán ngay trong lúc ăn sáng. Cũng như người Anh người Mỹ cho rằng mọi quan hệ cá
nhân đều dựa trên quan hệ thị trường, trao đổi buôn bán nên rất chú trọng đã những khía cạnh pháp lý của đàm
phán, thương lượng. Người Mỹ đề cao chủ nghĩa cá nhân, tính tự do, độc lập, cho nên trong đàm phán cũng
thường chỉ một cá nhân nào đó đứng ra chịu trách nhiệm là chính.
 Người Mỹ có thói quen ngồi bỏ chân lên bàn, tay chắp sau gáy, quần áo có nhiều túi. Họ rất tin vào sức
mạnh thần bí, họ rất kỵ con số 13 (nhà không có số 13, tầng phòng không đánh số 13…). Món ăn truyền thống
là sườn rán, bánh cua và sandwich, thích ăn mặn, lẫn vị ngọt đặc biệt là món táo nấu với thịt ngỗng. Khi họ tạm
dừng ăn thì đặt dao, nỉa song song bên phải của đĩa ăn: mũi nhọn của nỉa quay xuống dưới. Nếu cũng như vậy
mà mũi nhọn của nỉa quay bên trái tức là không ăn nữa.
7. Người Phần Lan
 Ở Phần Lan bất kỳ mùa nào cũng không nên ăn mặc trang phục phổ thông. Người Phần Lan thích xưng
hô chức năng của họ trong đàm phán. Nếu không biết xưng hô thế nào thì cứ xưng hô là giám đốc, người Phần
Lan nào cũng hài lòng, mặc dù họ không phải là giám đốc. Thương gia Phần Lan tương đối bảo thủ, một khi họ
đã quyết định bắt tay rồi thì sẽ có hiệu lực như đã ký hợp đồng. Đàm phán thường được tiến hành ở văn phòng
chứ không phải ở bữa tiệc. Thông thường giao dịch xong mới chúc mừng, dự tiệc và mời đi tắm hơi. Nếu từ
chối đi tắm hơi thì phái suy xét thật kỹ, vì lời mời này là một nghi lễ quan trọng.
 Nếu họ mời đến nhà riêng, nhớ đến đúng giờ và mang hoa tặng bà chủ (số lẻ, 5 hoặc 7). Trước khi chủ
nhà mời rượu, không nên nếm thức ăn. Khi nói chuyện tốt nhất không nói chuyện chính trị.
 Lễ nghi ở các nước Bắc Âu giống như ở Phần Lan. Thụy Điển còn cầu kỳ hơn.
8. Các nước Hồi giáo
 Với họ nên thận trọng từng lời nói cử chỉ. Quán cà phê thường là nơi gặp gỡ. Giao dịch mua bán phải
chuẩn bị ít nhất hai tách cà phê, nước trà hoặc nước giải khát khác. Ở các nước hồi giáo tốt nhất là cai rượu và
bỏ thuốc. Khi chụp hình không được hoan nghênh. Được mời đến nhà chơi nên nhớ mang theo quà. Bà chủ
không có mặt tại bữa tiệc, việc tiếp đón do đàn ông đảm nhiệm, không nên hỏi han sức khỏe bà chủ. Nếu đi
đường ngẫu nhiên gặp phụ nữ không nên tiếp xúc quá lâu. Ở Ả Rập không nên đề cập đến chính trị Trung Đông
và chính sách dầu lửa quốc tế.
9. Người Úc
 Phần lớn giao dịch làm ăn trong các quán rượu nhỏ. Cần nhớ rõ bữa ăn nào do ai trả tiền, không nên trả
tiền sốt sắng hoặc quên trả tiền.
10. Người Nam Mỹ

3.  Dù thời tiết nóng bức như thế nào cũng nên chọn trang phục màu sẫm. Dự tiệc phải đúng giờ, phưng đối
tác có đến trễ cũng đừng lấy làm lạ. Khi đàm phán cần tỏ ra thân mật, ngồi gần nhau, có thể ghé sát mồm vào
tai đối phương để nói, nhưng không được sỗ sàng làm mất tư thế. Người Nam Mỹ đắn đo trong chuyện làm ăn
hơi lâu, và thường không dám làm lớn.
11. Với người Nhật
 Người Nhật yêu thiên nhiên, tình cảm, thẩm mỹ phát triển cao, trung thành với truyền thống. Họ thích
những gì cụ thể, có hình khối rõ ràng. Họ có tính kỷ luật cao, trung thành với nhân vật có uy quyền, chu toàn
bổn phận với nhóm. Người Nhật thường có tính tự chủ cao, điềm tĩnh, ôn hòa. Nụ cười của họ có nhiều ý nghĩa,
họ cười không chỉ trong hoàn cảnh vui vẻ, thanh thản mà kể cả trong hoàn cảnh nặng nề, đau đớn. Người Nhật
sợ nhất khi bị “mất mặt, mất thể diện, tai tiếng".
 Dùng danh thiếp để giới thiệu làm quen trong lần đầu gặp gỡ với người Nhật càng cúi đầu thấp bao
nhiêu càng thể hiện sự tôn trọng và bái phục bấy nhiêu. Người Nhật rất thích hoa anh đào, đây là nét thẩm mỹ
rất tự hào đối với họ. Hoa cúc cũng được ưu mến, vì nó là biểu tượng cho tình cảm thắm thiết, tri kỷ và tôn
trọng. Trà đạo (chado) cũng là một nét văn hóa truyền thống đáng trân trọng.
 Khi tặng quà cho người Nhật cần chú ý mấy chi tiết:
- Trang trí gói quà: giấy gói phải phù hợp: màu trắng, đỏ thắm cho gặp mặt thông thường; màu vàng bạc
cho đám cưới; màu đen, xám cho tang lễ.
- Không bóc quà trước mặt người tặng với người Nhật đã trở thành nguyên tắc.
- Người Nhật kỵ số 4, vì tiếng Nhật Shi có nghĩa là 4 nhưng cũng có nghĩa là chết. Người Nhật thích số
lẻ: 3, 5, 7, chọn buồng lẻ, phòng số lẻ, tặng hoa, quà số lẻ.
 Người Nhật trong giao tiếp thích vòng vo, bóng gió. Họ ít khi đả động đến chuyện làm ăn, buôn bán
trong lần tiếp xúc đầu tiên, vì với họ mục đích của buổi gặp ban đầu là tìm hiểu và thiết lập sự tin cậy lẫn nhau.
Người Nhật bao giờ cũng thương lượng với sự tham gia của một nhóm người, họ ưu tiên cách làm việc tập thể
do coi trọng lợi ích cộng đồng hơn là lợi ích cá nhân (điều này ngược với người Mỹ).
12. Các nước Đông Nam Á
 Khi giao dịch không nên ngồi vắt chân chữ ngũ, không nên lắc chân và hướng mũi giày vào đối phương.
Ở đây có tập quán vái (chắp hai tay), còn bắt tay, ôm hôn chưa phổ biến.
+ Người Inđônêxia. Ở Inđônêxia, nếu ai mời món ăn gì thì phải nhận, dù chỉ là nhấm nháp chút đỉnh. Từ
chối bị xem là bất lịch sự. Khi được mời dùng bữa, phải chú ý nhìn chủ nhà, chủ phải mời khách mới được
phép ăn và nếu khách ăn trước chủ thì sẽ được hiểu là còn đói. Người Inđônêxia thường dùng muỗng, nỉa, đũa
và ngón tay để ăn, nhưng điều tối kỵ là không ăn bằng tay trái vì bị coi là dơ bẩn. Không bao giờ được yêu cầu
món thịt heo vì người Hồi giáo cữ món này. Xin thêm muối tiêu, nước chấm cũng là diều tối kỵ vì như vậy
chẳng khác nào nói chủ nhà không biết nêm nếm. Nên tránh nói chuyện khi ăn và khi xỉa răng phải nhớ che
miệng, vì họ cho rằng chỉ có loài cầm thú thì mới nhe răng.
 Ở Inđônêxia, thời gian tốt nhất cho thăm viếng là từ 4 giờ đến 6 giờ chiều (trước giờ cầu nguyện). Họ
dùng cả hai tay để bắt rồi chạm vào ngực để chỉ sự chân thành. Nếu bạn cũng làm vậy thì họ sẽ rất hài lòng.
Nên bắt tay với tất cả mọi người, kể cả phụ nữ và trẻ em, và nếu dùng một tay thì nhớ dùng tay mặt để bắt. Chớ
bao giờ chạm lên đầu ai vì hành động này bị xem là khinh bỉ, coi thường họ.
+ Người Brunây. Khách cần bỏ giày ra khi vào các điện thờ hoặc nhà riêng. Nói chung ăn mặc phải hết
sức cẩn thận: không mặc quần đùi, áo thun. Không đi ngang qua trước mặt một người đang cầu nguyện, không
sờ mó vào sách Kinh Kỏan ở các điện thờ.Nắm bàn tay phải trong lòng bàn tay trái và dùng ngón trỏ để chỉ trỏ
là những hành động bị xem là khiếm nhã. Bạn chỉ có thể dùng ngón tay cái để chỉ. Nếu gọi ai lại gần mình thì
phải ngoắc cả hai tay, lòng bàn tay úp xuống dưới. Người khác phái không được bắt tay nhau. Vào tháng chay
tịnh Ramadan, ăn uống trước mặt người Brunây giữa khoảng thời gian từ lúc mặt trời mọc đến lúc mặt trời lặn
là điều tối kỵ. Vào thời gian này bạn phải ăn uống thật kín đáo, thậm chí rút vào phòng riêng của mình.
13. Người Ấn Độ
 Phong tục tập quán Ấn Độ gắn liền với đắng cấp và lễ nghi tôn giáo. Mỗi cử chỉ hành vi của con người
được qui định một cách tỉ mỉ, chặt chẽ. Ở Ấn Độ hai người có đẳng cấp khác nhau không bao giờ cùng làm một
việc, cùng chung một bàn.
 Người Ấn Độ thường chào bằng cách chắp tay ở trước ngực hay ngang trán để thể hiện sự tôn trọng đối
với bề trên. Thông thường, người quen biết ngang hàng chào nhau bằng cách mỉm cười và lúc lắc đầu. Ở giới
thượng lưu cũng học cách bắt tay, tuy nhiên chào bằng cách bắt tay với phụ nữ Ấn là hết sức tránh.

4.  Khi tiễn khách ra về chủ nhà bao giờ cũng nhường cho khách đi trước và tránh quay lưng về phía khách,
khi nói chuyện cũng tránh nhìn vào mắt họ.
 Những người thuộc đẳng cấp cao nhất (Balamôn) rất sợ chạm phải đồ da (giày da, thắt lưng da…) vì đó
là da động vật bị giết.
 Người Ấn chủ yếu là ăn bốc, chỉ và chỉ bốc bằng tay phải, còn tay trái dùng cầm cốc, uống nước rót
thẳng từ cốc vào miệng chứ không ngậm lấy cốc. Bốc thức ăn phải thật gọn, nếu rơi thức ăn xuống đĩa thì coi
như đĩa đó là bỏ đi. Món ăn phải thật cay và nhiều gia vị, dậy mùi, bánh kẹo thật ngọt uống với trà đen có pha
thêm một chút sã và một ít gừng. Họ kỵ các số 41, 141, còn thích các số 11, 21, 31, 51, 101, 121, 131, 151.
14. Người Nga
 Người Nga thật thà, thẳng thắng, dứt khoát, dễ thỏa thuận, dễ gần, ít lễ nghi, cởi mở, dễ hòa mình và
thích nghi với môi trường chung quanh, rộng lượng, chân thành trong mọi quan hệ.
 Khi đón tiếp khách quí thường có lễ mời bánh mì và muối để tỏ tình cảm chân thành, chớ nên từ chối,
hãy bẻ một mầu bánh mì, chấm vào muối và nhấm nháp. Họ thích ăn các món quay, các món nấu nhừ, các loại
thịt băm viên bỏ lò hay om có sốt. Trước khi ăn các món chính họ ăn súp (súp có lẫn thịt và rau, đôi khi có cả
gạo ở trên có rưới một ít váng sữa). Dưa chuột, cà chua muối, cá hun khói là món ăn khá phổ biến của họ. Sau
khi ăn xuống họ hay uống trà đen có lát chanh có pha đường và uống vào cốc to, hoặc uống nước hoa quả, ca
phê, ca cao. Đồ uống của họ là Voska, Cognac, và Lúa mới cũng được ưa chuộng.
Phát triển kỹ năng giao tiếp đa văn hoá
Học cách phát triển kỹ năng giao tiếp đa văn hoá của bạn bằng cách làm theo những bước
sau:
1. Hãy luôn nghĩ rằng sự hiểu nhầm trong giao tiếp đa văn hoá là chuyện xảy ra thường
xuyên.
2. Nhận ra rằng sự tập trung tốt nhất của chúng ta có thể bị huỷ hoại bởi những giả định
đã lỗi thời.
3. Cố gắng theo kịp những giả định đó để giao tiếp rõ ràng hơn và công bằng hơn.
4. Hãy cố gắng học những phong tục tập quán riêng của từng dân tộc, hiểu và thông
cảm cho sự tồn tại của những cá nhân khác nhau trong một nhóm người.
5. Đừng khái quát hóa về một cá nhân chỉ bởi vì nền văn hoá riêng của họ. Có rất nhiều
sự tồn tại của những cá nhân khác nhau trong một tập thể.
6. Tránh những vấn đề nhạy cảm hoặc những điều ngớ ngẩn như sự chế giễu tôn
giáo, các thành ngữ về giới tính, phân biệt chủng tộc, những cử chỉ không phù hợp, sự
phân công nhiệm vụ một cách rập khuôn.
7. Hãy luôn nói câu ”Chúng ta ở đây cùng nhau” để thể hiện sự tin tưởng và cổ vũ tinh
thần đoàn kết và hợp tác.
8. Phản ứng với hoàn cảnh và nội dung của nhiệm vụ và ngôn từ của một người hơn là
sự thúc đẩy giả định.
9. Không phân theo giọng nói, trọng âm, ngữ pháp hay bề ngoài của một người, hãy đánh
giá phẩm chất qua những phát ngôn và hành động.
10. Có ý thức tìm kiếm những mối quan hệ và thách thức đa văn hoá.