2. ►Hizkuntza bat bizi ahal da gramatika
batu barik, lege aitorpen barik eta
presentzia publiko barik. Baina ezin da
bizi hiztun barik. Edo behin eta berriz
beharrik izan barik gaztelaniara igarotzen
direlako hizkuntza hori erabiltzen ez
duten hiztunekin.
Joan Tudela (AVUI, 06/06/06)
3. Hizkuntza hautua
A hizkunt. B hizkunt.
errefortzua zigorrak errefortzua zigorrak
Erantzun Erantzun
Positib. Negatib. Zuzena Positib. Negatib. Zuzena
kostua kostua
3
4. Probabilitatea = f (Erref/Zig)
ERREFORTZUAK ZIGORRAK
► Helburuak lortzea ► Endredoak sortzeko
denbora galtzeke arriskua
► Arreta lortzea ► Denbora eta energia
kostua
► Onartua izatea
► Azalpenak eskatzea
► Anonimatuari eustea
► Konnotazio politikoa
► Ulertuko zaituztela
jakitea ► Tratu txarra jasotzeko
arriskua
4
5. Euskal hiztunen
hizkuntza-jokaerak
ASERTIBITATEA
LEIALTASUN AHULA
Leialtasuna minimoa
HIZKUNTZA
SUMISIOA
UKO EGITEA
5
SUMISIOA
6. Hizkuntza sumisioa
►Solaskidearen hizkuntzara
(dominatzailera) sistematikoki
aldatzea
Beti euskaldunak ez da kortesia
Sistematikoki ez da aukera librea
7. Nork praktikatzen du hizkuntza
sumisioa?
► Honelako euskaldunek
Edozein klase sozial eta kultur mailatakoek
Edozein joera politiko edo ideologietakoek
“Hizkuntza kontzientzia” maila guztietakoek
Nornahirekin (lehen hizkuntza gaztelania
dutenekin, beste hizkuntza batzuetako
hiztunekin, beste euskaldun batzuekin....)
ETB-2 eredua
8. Euskararen inguruko berezitasunak
► Distantzia linguistikoa:
Zailtasunaren mitoa
Ulertezintasun osoaren mitoa
eta agur eta folklorekeria instituzionala
► Kaixo
► Guraso eta seme-alaben artean, baina ez gurasoen
artean
► Euskaldunen artean gaztelaniara aldatzea
Elebakarren aurrean
Gaiak?
Erdarakadak / euskañola
8
9. Nola ikasi dugu jokabide
hori?
Pertsonen oinarrizko ikaskuntza mekanismoak:
Errefortzua / Zigorra/ Babesgabetasuna/
Modelatzea
10. Zigorra ⇒Saihestea
• Zuzena: abertsiozko estimulo kontingentea
• Erantzun kostua: eskuragarri den errefortzu baten
deuseztatze kontingentea
Errefortzua ⇒Errepikatzea
• Positiboa: estimulo atsegingarri kontingentea
• Negatiboa: zigor baten deuseztatze kontingentea
11. Gaztelania indartzea
► Errefortzu positiboa
Historian
Gaur egun
► Errefortzu negatiboa
Anonimatoari eustea
Hizkuntza “neutroa”
Komunikatzeko zailtasunak saihestea
12. Euskara zigortzea
► Historian
► ''Nunca fue la nuestra, lengua de imposición, sino de
encuentro; a nadie se le obligó nunca a hablar en castellano:
fueron los pueblos más diversos quienes hicieron suyo por
voluntad libérrima, el idioma de Cervantes''
Juan Carlos I (2001)
13. Gaur egungo zigorrak
•Legeak
•Komunikatzeko zailtasunak
•Konnotazio politikoa
•Gatazka nekea
•Deserosotasuna=
erantzun kostua
edukazio
itxia txarrekoa intolerantea
baserritarra
erradikala
intsolidarioa
....
antigualekoa
15. Babesgabetasun ikasiaren eragina
animalietan
Deskarga saihesten ikasten
duten animalien %a
NORMALA BABESGABEA
15
Weiss et al., 1975
16. Pertsonetako eraginak
Motibazioa jaistea (Cowling, 2006)
•
Autoestima txikia (Weems i Silverman, 2006)
•
Gaitasun txikiagoa kontrola antzemateko
•
(Maldonado, 2002), eta arazoak konpontzeko (Gonzalez,
Goeppinger i Lorig, 1990)
Memoria gorabeherak (Kim, Song i Kosten, 2006)
•
Depresioa
• (Sloman, Farvolden, Gilbert i Price, 2006)
Sumisioa, mendekotasuna
• (Kao, Nagata i Peterson, 1997) 16
20. HIZKUNTZA KONTZIENTZIA ETA
BABESGABETASUNA
A
N
GAZTELANIAZ EGITEA SU
PRESIO
TA
SOZIALA Ordezkatzea bultzatuO
S
O
ER
Kontzientzia txarra
ES
D
HIZKUNTZA
INTERAKZIOKO
EGOERA
KATALANEZ EGITEA A
N
Estresantea da SU
TA
Aurkariak sortzen ditu
SO
Gaia aldarazten du (hizkuntza)
RO
SE
Konnotazio politikoa
E
D sortzen du nekea
Gatazka
21. Gutxitutako hizkuntza bateko
hiztunen babesgabetasuna
Ez dago jokabide ezik
►
Ez dago hizkuntza hautu neutrorik:
►
euskaldundu edo erdaldundu egiten dugu
Ez dago gustuko hauturik (zigor
bikoitza) 21
22. Errefortzua eta zigorra pertsonetan
Errefortzuak eta zigorrak: baldintzatu
►
gabeak eta baldintzatuak
► Garun garatu baten pisu espezifikoa:
Faktore kognitiboak kontingentzien eraginaren
modulatzaile gisa
22
24. Zer falta dugu normaltasuna lortzeko?
Planteamendu tradizionala
HIZKUNTZA FIDELTASUNA
Kontzientzia
Hizkuntza dimisioa
25. Planteamendu honen arazoak
• Gizarte arazo bat dagoela
jakitea
• Nik egiten dudana
1. Kontzientzia =
garrantzitsua dela jakitea
• Neure gaitasunak ezagutzea
2. Hizkuntza kontzientzia izateak ez du esan nahi
sumisioa nola saihestu dakienik 25
26. Gure planteamendua (osagarria)
KATALANAREN ERABILERA
• Zer pentsatu ERAGINKORRA
• Zer esan eta egin
• Nola sentitu
Kontzientzia
HIZKUNTZA
FIDELTASUNA
(katalanez egin nahi izatea)
27. Aukerak
eragitea:
►Estimuluan
Modelatzea aldatzea
►
Hizkuntza hautuari lotutako
►
kontingentziak aldatzea
eragitea:
►Erantzunean
Zigorraren eragina murriztea
►
Errefortzuen eragina handitzea
►
27
28. Jokabidea aztertzeko mailak
ZER PENTSATU?
PENTSAMENTUAK
ZER ESAN? ZER EGIN?
NOLA SENTITU?
KOMUNIKAZIOA 28
EMOZIOAK
29. Estimuluan eragitea:
Modelatzea aldatzea
► Botere publikoak
► Hedabideak
► Idoloak
► Presentziazko ereduak:
Gurasoak
Beste senide batzuk
Irakasleak
Idolo lokalak
29
30. Estimuluan eragitea:
Kontingentziak aldatzea
► Botere publikoak
Legeak
Ohiturak (ereduak)
► Masa kritikoa
30
31. Erantzunean eragitea:
Zigorraren eragina murriztea
► Gizarte sarea: bakardade sentimentua
hautsi
► Prozesamendu kognitiboa:
Baliabide kognitiboak: autozentratzea,
helburuak finkatzea...
Komunikazio baliabideak: interakzioa
kontrolatzea, deserosotasuna murriztea
Baliabide fisiologikoak: aurre hartzea, emozio
negatiboen kontrola 31
32. Erantzunean eragitea:
Errefortzuen eragina handitzea
► Gizarte sartea:
Helburu berberen inguruan elkartzea...
► Balorazio kognitiboa:
Lortutako helburuak baloratzea
32
35. Helburuak
► Norbanakoaren maila:
Katalanez egiteari lotutako
deserosotasuna murriztea.
Hizkuntza jokabide asertiboari esker
gusturago egotea.
Baliabide gehiago sortzea.
•Gizarte maila: hizkuntza jokabideko eredu
berriak finkatzea eragin espantsiboa.
35
36. Puntu garrantzitsuak
► Populazio helburua: katalanez egiteko gogoa duten
hiztunak (hizkuntza kontzientziadunak).
► Beste maila batzuetan hizkuntzaren alde jardun
beharra ez du zalantzan jartzen.
► Hizkuntza asertibitatea lortzeko progresibotasuna.
36
37. 50 edizio
Lehena: Alboraig (País Valencià), 2003ko azaroan
►
Azkena: Universitat de València, 2007ko irailean
►
Egokitzapenak
Funtzionarioentzat: jendaurreko arretarako hizkuntza ohituren
tailerra (6 ordu).
Euskaraz: 3 edizio Euskal Herrian + formatzaileen formazioko
ikastaro bat (EMUN).
Unibertsitate hedapenerako ikastaroa (40 ordu)
Hizkuntza Aholkularitzako Masterra (UV, 2 kreditu) 37
39. Ez dugu hau esan nahi izan...
► ...
hizkuntza diskriminazioaren konponbide
bakarra denik norbanakoen jokabidea aldatzea.
► …norbanakoen jokabide batzuk aldatzeak
konponduko duenik euskal kulturaren egoera
anormalizatua.
► ...
azterketaren maila psikologikoa besteak baino
garrantzitsuagoa edo emankorragoa denik.
40. Hauxe esan dugu...
► ...
maila psikologikoan ere lan egin behar dela
pertsonen jokabideak aldatzen.
► ...banakako aukerek ezinbesteko gizarte
aldaketak eragiten laguntzen dutela.
► ...pertsona baten jokabideak beste askorenean
eragin dezakeela (eragin espantsiboa).
► ...denok ikas dezakegula hobeto bizi izaten
hizkuntza harremanak, eta horrek katalanaren
gizarte presentzia handitu egingo duela.
