Podatkowa Księga Przychodów i Rozchodów w praktyce - ebook Autor: Jacek Czerencki, Anna Jeleńska, Ewa Piskorz-Liskiewicz Data wydania: 01.01.2010 Wydawca: Wszechnica Podatkowa Coraz szerszy krąg podatników korzysta z opodatkowania na zasadach ogólnych, ze względu na zmniejszającą się opłacalność wygórowanych stawek ryczałtów podatkowych i ograniczenia możliwości wyboru zryczałtowanych form rozliczeń. Do wyboru opodatkowania za zasadach ogólnych zachęca również, obowiązująca od 2009 r., korzystna dla podatników skala podatkowa podatku dochodowego od osób fizycznych z dwiema stawkami: 18% i 32%. Stan ten powoduje, że księga przychodów i rozchodów jest najbardziej popularnym urządzeniem księgowym. Publikacja omawia w przystępnej formie poniższe zagadnienia: - podatek dochodowy od osób fizycznych w 2009 r. - zasady prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów - co może być dowodem księgowym? - jak dokonywać wpisów w poszczególnych kolumnach księgi? - przykłady księgowania przychodów i wydatków - jakie inne ewidencje i dokumentacje trzeba prowadzić? - zaliczki miesięczne na podatek dochodowy i zeznania roczne pełna wersja: http://epartnerzy.com/ebooki/podatkowa_ksiega_przychodow_i_rozchodow_w_praktyce_-_ebook_p13383.xml

1. WSTĘP
Coraz szerszy krąg podatników korzysta z opodat- Ustawą z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy
kowania na zasadach ogólnych, ze względu na coraz o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy
mniejszą opłacalność wygórowanych stawek ryczałtów o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych
podatkowych. Tym bardziej, że od 2008 r. limit uprawnia- innych ustaw (Dz. U. 2008 r., Nr 209, poz. 1316) w zasadzie
jący do wyboru ryczałtu od przychodów ewidencjonowa- od 1 stycznia 2009 r. do ustawy o podatku dochodowym
nych został istotnie obniżony. Stan ten powoduje, że księga od osób fizycznych wprowadzono wiele zmian. Jednak
przychodów i rozchodów jest najbardziej popularnym niektóre zmiany weszły w życie już 1 grudnia 2008 r.,
urządzeniem księgowym. Nowe, preferencyjne warunki a niektóre wejdą dopiero 1 stycznia 2010 r. Zmiany doty-
inwestowania w małe firmy dają możliwość rozwoju tej czą zwłaszcza rozliczania kosztów uzyskania przychodów
grupie podatników. Zwłaszcza mniejszym przedsiębior- oraz korzystania z ulg podatkowych. Również od początku
com działalność również istotnie ułatwią zapewne dwie 2010 r. pojawiło się kilka zmian w podatku dochodowym
ostatnie duże nowelizacje ustawy o swobodzie działalności od osób fizycznych. Wszelkie nowości uwzględniono
gospodarczej. To rzetelnie i właściwie prowadzone księgi, w niniejszej publikacji.
w oparciu o obowiązujące przepisy, dają poczucie bezpie- Zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób
czeństwa podatnikowi i pozwalają na właściwe ustalenie fizycznych niewątpliwie będą miały wpływ na księgowa-
podstawy opodatkowania. nie operacji gospodarczych zarówno po stronie przycho-
Ostatnio wprowadzono wiele zmian istotnych dla pro- dów, jak i kosztów. Niniejsza publikacja ułatwi Państwu
wadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów. właściwe wywiązywanie się z obowiązku odpowiedniego
Od 2009 roku obowiązuje nowa – korzystna dla podat- ewidencjonowania transakcji gospodarczych i wyjaśni
ników – skala podatku dochodowego od osób fizycznych wątpliwości, pojawiające się przy prowadzeniu księgi
(PIT) z dwiema stawkami: 18% i 32%. Należy więc odpro- przychodów i rozchodów.
wadzać zaliczki w innej niż dotąd wysokości.
5

2. Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment
pełnej wersji całej publikacji.
Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj.
Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można
nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są
jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu.
Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie
internetowym Salon Cyfrowych Publikacji ePartnerzy.com.

3. ROZDZIAŁ I
PODATEK DOCHODOWY OD OSÓB FIZYCZNYCH
1. Rozpoczęcie działalności gospodarczej 4) najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne
umowy o podobnym charakterze, w tym również dzier-
Nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób żawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji
fizycznych przyniosła, z dniem 1 stycznia 2007 r., nową rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składni-
definicję działalności gospodarczej. ków na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów
Działalność gospodarcza – to działalność zarob- specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników
kowa: majątku związanych z działalnością gospodarczą,
a) wytwórcza, budowlana, handlowo-usługowa, 5) kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne
b) polegająca na poszukiwaniu, rozpoznaniu i wydo- zbycie praw majątkowych innych niż wymienione
bywaniu kopalin ze złóż, w pkt 6 lit. a)-c),
c) polegająca na wykorzystaniu rzeczy oraz wartości 6) odpłatne zbycie:
niematerialnych i prawnych a) nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieru-
– prowadzona we własnym imieniu, bez względu na chomości,
jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której b) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu
uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przy- mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu
chodów z następujących źródeł: jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
1) stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy c) prawa wieczystego użytkowania gruntów,
stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni d) innych rzeczy,
produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się pro- – jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu dzia-
dukcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta, łalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku
2) działalność wykonywana osobiście, odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych
3) działy specjalne produkcji rolnej, określonych w lit. a)-c) – przed upływem pięciu lat,
licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastą-
6

4. PODATKOWA KSIĘGA PRZYCHODÓW I ROZCHODÓW W PRAKTYCE
piło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy – przed Wspomniana nowa definicja działalności gospodarczej,
upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w któ- rodzi pewne problemy dla firm jednoosobowych, działa-
rym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te jących często w formie samozatrudnienia i pracujących na
odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany, rzecz byłego pracodawcy. Nowa definicja ma zapobiec pato-
7) inne źródła. logii w zakresie zalecania przez pracodawców swoim pra-
cownikom zakładania działalności gospodarczej, zamiast
UWAGA!!! zatrudnienia na umowę o pracę. Jednak nieostre kryte-
NAJBARDZIEJ ISTOTNĄ ZMIANĄ, ZWIĄZANĄ Z POJĘCIEM DZIAŁALNOŚCI ria przy badaniu warunków do opodatkowania tych osób
! GOSPODARCZEJ JEST WPROWADZENIE PRZEZ USTAWODAWCĘ WARUN-
KÓW, KTÓRYCH SPEŁNIENIE SPOWODUJE, ŻE DANYCH CZYNNOŚCI
NIE MOŻNA UZNAĆ ZA TĘ DZIAŁALNOŚĆ.
w ramach działalności gospodarczej mogą spowodować
liczne konflikty. Wielu aktywnych zawodowo podatników
może nie być uznanych przez urzędników skarbowych za
przedsiębiorców. To spowoduje opodatkowanie tych osób
Mianowicie, od 1 stycznia 2007 r. w ustawie o podat- jak z umowy zlecenia czy z umowy o pracę. W następstwie
ku dochodowym od osób fizycznych obowiązuje przepis, tych działań powstanie odpowiedzialność za nieodprowa-
który wyłącza pewne czynności z działalności gospodar- dzone składki ZUS czy podatki.
czej. Zgodnie z tym przepisem, za pozarolniczą działal- Przepis ten doprowadził do masowego zawierania
ność gospodarczą nie uznaje się czynności, jeżeli łącznie umów między przedsiębiorcami a ich podwykonawcami,
spełnione są następujące warunki (art. 5b ustawy o PIT): często byłymi pracownikami. Również niektóre organy
1. odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezul- rejestracyjne pogubiły się początkowo w interpretacji
tat tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłą- nowych regulacji. Zdarzały się więc odmowy zarejestro-
czeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów wania działalności gospodarczej, np. pielęgniarek. Taka
niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych odmowa była niedopuszczalna, gdyż okoliczność uznania
czynności, danej osoby (lub nie) za przedsiębiorcę na gruncie prawa
2. są one wykonywane pod kierownictwem oraz podatkowego nie może przesądzać o uznaniu tej osoby za
w miejscu i czasie wyznaczonych przez zlecającego przedsiębiorcę na podstawie przepisów o swobodzie dzia-
te czynności, łalności gospodarczej (np. menedżerowie).
3. wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospo- Wprowadzony przepis miał głównie na celu likwidację
darczego związanego z prowadzoną działalnością. fikcyjnych firm, które tak naprawdę zostały założone, aby
7

5. ROZDZIAŁ I. PODATEK DOCHODOWY OD OSÓB FIZYCZNYCH
uniknąć realizacji obowiązków nałożonych przez przepisy pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika
prawa pracy. Aby jednak urząd skarbowy mógł skutecznie za wynagrodzeniem).
podważyć stosunki prawne między kontrahentami i uznać, Zmieniona definicja działalności gospodarczej nie
że dany podmiot nie jest przedsiębiorcą, wszystkie ww. wyklucza również ze swojego zakresu usług świadczonych
warunki muszą zostać spełnione łącznie. Brak jednego na podstawie tzw. podwykonawstwa, np. w branży budow-
z nich oznacza, że nie można podważyć podatnikowi jego lanej. Świadczenie usług przez przedsiębiorcę będącego
statusu przedsiębiorcy. podwykonawcą, nie oznacza, że przedsiębiorca ten nie
ponosi ryzyka związanego z prowadzoną działalnością.
Powyższe wątpliwości wyjaśniło Ministerstwo Podwykonawca, w stosunku do zlecającego wykonanie
Finansów w piśmie z dnia 14 listopada 2006 r., będącym tych usług, ponosi ryzyko gospodarcze związane chociażby
odpowiedzią na doniesienia prasowe. Resort finansów z jakością świadczonych usług. Ponadto należy zauwa-
poinformował w nim, iż: „Celem zmiany nie jest ograni- żyć, że aby podatnik utracił status przedsiębiorcy, muszą
czenie swobody prowadzenia działalności gospodarczej, wszystkie przesłanki negatywne zaistnieć łącznie. Tym
lecz wykluczenie sytuacji, w których podatnicy zakłada- samym osoba świadcząca usługi na zasadzie podwykonaw-
liby działalność gospodarczą jedynie ze względu na chęć stwa, z tego tylko tytułu, że jest podwykonawcą, nie utraci
obniżenia przez pracodawców kosztów pracy, a w rzeczy- statusu przedsiębiorcy.
wistości świadczyliby pracę na ich rzecz pod ich kierow- Nieuzasadnione są również obawy, że od 2007 r. za
nictwem lub nadzorem. Podatnicy zatrudnieni dotychczas przedsiębiorcę zostanie uznany „udzielający licencji
na podstawie umowy o pracę, nadal zachowają możliwość wynalazca czy autor kilkakrotnie wznawianej publikacji”.
przejścia na tzw. samozatrudnienie. Należy jednak mieć na Wprawdzie nowa definicja działalności gospodarczej obej-
uwadze, że zarejestrowanie jednoosobowej działalności muje działalność polegającą na wykorzystywaniu rzeczy
gospodarczej nie wyklucza stosowania przepisów kodeksu oraz wartości niematerialnych i prawnych, to jednak pod
pracy określającego przesłanki stosunku pracy (zgodnie warunkiem, że uzyskane z niej przychody nie są zaliczane do
z art. 22 § 1 kodeksu pracy, przez nawiązanie stosunku innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1
pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy pkt 1, 2 i 4-9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycz-
określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kie- nych. Przedmiot prawa autorskiego określa ustawa z dnia
rownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych
8

6. PODATKOWA KSIĘGA PRZYCHODÓW I ROZCHODÓW W PRAKTYCE
(Dz. U. z 2006 r., Nr 90, poz. 631 z późn. zm.). Jeżeli zatem wszystkim obowiązków, koniecznych do zrealizowania
źródłem tych przychodów będą prawa majątkowe, o któ- zadań – począwszy od tych, wynikających z faktu powo-
rych mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku docho- łania do życia nowego podmiotu, a na zadaniach przedsię-
dowym od osób fizycznych, to przychody z tego tytułu nie biorcy prowadzącego działalność gospodarczą w przyjętej
mogą zostać uznane za przychody z działalności gospodar- formie i w określonym zakresie skończywszy.
czej. Z tych samych względów, przychodem z działalności
gospodarczej nie będą również przychody z najmu, jeżeli 2. NIedawne istotne zmiany w podatku dochodowym
ich źródłem będzie art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku od osób fizycznych
dochodowym od osób fizycznych”.
Z początkiem 2007 r. znikła m.in. ostatnia ulga zwią-
Taka negatywna definicja działalności gospodarczej zana z budownictwem mieszkaniowym, tzw. ulga odset-
może jednak powodować problemy u firm prowadzących kowa, polegająca na odliczeniu od dochodu odsetek na
działalność gospodarczą jednoosobowo. Posiadanie zatem spłatę kredytu zaciągniętego na cele mieszkaniowe. Jednak
samego wpisu do ewidencji działalności gospodarczej nie ci, którzy uzyskali już prawo do tej ulgi oraz osoby, które
przesądza o tym, czy mamy do czynienia z podmiotem zawarły umowę kredytową do końca 2006 roku, mogą
prowadzącym działalność gospodarczą. Jeżeli powyższe nadal korzystać z tej ulgi na dotychczasowych zasadach
warunki współpracy ze zleceniodawcą będą spełnione łącz- jeszcze przez 20 lat, tj. do końca 2027 r.
nie, to może okazać się, że wykonujący te czynności zosta- Znikła ponadto ulga na zatrudnienie gosposi na podsta-
nie uznany za pracownika czy osobę pracującą na zasadzie wie umowy aktywizacyjnej. Osoby które zatrudniły gospo-
umowy zlecenia. To wiąże się z innym sposobem opodat- się, zawierając z nią umowę przed 2007 r., mogą z tej ulgi
kowania, dopłatą podatku i wyższymi składkami ZUS. nadal korzystać na zasadzie praw nabytych.
Podjęcie decyzji o prowadzeniu działalności na własny Jeśli chodzi o nowe ulgi, to w 2007 r. pojawiła się tzw.
rachunek jest podyktowane wieloma, bardzo różnymi nie- ulga rodzinna (ulga na dzieci).
kiedy względami. W każdym jednak przypadku najistotniej- W zakresie tej ulgi prorodzinnej od 1 stycznia 2009 r.
sze jest to, aby osoby pragnące uzyskiwać dochody w ten z odliczenia, oprócz rodziców, mogą korzystać także
właśnie sposób, zdawały sobie sprawę z wynikających dla opiekunowie prawni dziecka oraz osoby pełniące funk-
nich z tej decyzji konsekwencji, nowych praw, ale przede cję rodziny zastępczej. Odliczeniu w 2009 r. podlega
9

7. Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment
pełnej wersji całej publikacji.
Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj.
Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można
nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są
jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu.
Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie
internetowym Salon Cyfrowych Publikacji ePartnerzy.com.