SlideShare a Scribd company logo
1 of 54
Lisans Anlaşmalarının
                                            Müzakeresi.


                                Burak AYDIN

Marmara Üniversitesi Üretim Yönetimi ve Pazarlama

                                                             1
                                               Lisans Müzakereleri
Sunum İçeriği
• Lisans anlaşmalarının müzakeresi
• Lisans Türleri
   – Patent lisansları
   – Know how lisansları
• Patent
• Tescilli tasarım
• Tasarım hakları
• Tescilli marka
• Copyright(telif hakkı )

                                                   2


                                     Lisans Müzakereleri
                                         Ürün İŞ PLANI
                                              Yönetimi
                                            Müzakereler
PATENT NEDİR ?
   Bir sınai veya ticari buluşun, imal ve satış
hakkının belli bir süre için bir şahsa veya firmaya
  ait olduğunu gösteren devletçe onaylı resmi
                      belgedir.

 Patent kendisini fiziki bir objede gösteriyor
            olsa da, doğası gereği
gayrımaddi bir nitelik taşımakta, bir bilgi şekli
         olarak ortaya çıkmakta, bu
  nedenle birden fazla kişi tarafından farklı
        yerlerde, herhangi bir şekilde
  tüketilmeksizin kullanılabilmesi mümkün
               olabilmektedir.



                                                                           3
                                                            Lisans Müzakereleri
                                                                   Müzakereler
                                                      Burak Zamanlı KalitePLANI
                                                       Eş AYDIN & Aylin İŞ Krizi
                                                                 Ürün Yönetimi
PATENT SİSTEMİNİN AMACI

Yenilikçi düşünceyi ödüllendirerek,
  buluş sahiplerini teşvik etmek
             (Tescil Sistemi)

 Bilginin paylaşımını sağlayarak,
teknolojik ilerlemeyi hızlandırmak
         (Patent Veritabanları)




                                                          4

                                      Burak Zamanlı KalitePLANI
                                       Eş AYDIN & Aylin İŞ Krizi
                                             Lisans Müzakereleri
                                                 Ürün Yönetimi
                                                    Müzakereler
PATENT LİSANS SÖZLEŞMESİ

      Ticari firmaların ve ülkelerin ekonomik
            bakımdan gelişip büyümesi
teknolojiyi üretmeleri kadar teknoloji transferine
                de bağlıdır. Her ticari
  firmanın ve ülkenin, ihtiyacı olan teknolojileri
               kendisinin üretmesinin
        imkansızlığı ülkeler arasında belirli
        teknolojilerde uzmanlaşılmasını ve
       teknoloji transferini zorunlu kılmıştır.




                                                             5
                                                     Ürün Yönetimi
BULUŞ
  Bir probleme yeni bir teknik çözüm
        getirilmesi veya bir işin
  gerçekleştirilmesi için önerilen yeni
      metotlar ya da yeni ürünler.


              PATENT
  Bir buluşun kullanımı için sahibine
belirli bir süre ile tanınan tekel hakkıdır
                      ve
  bu hakkı gösteren belgenin adıdır.
                                                                   6

                                              Burak Zamanlı KalitePLANI
                                               Eş AYDIN & Aylin İŞ Krizi
                                                         Ürün Yönetimi
Hangi
Buluşlara
 Patent
 Verilir?

                                7

            Burak Zamanlı KalitePLANI
             Eş AYDIN & Aylin İŞ Krizi
                       Ürün Yönetimi
                   Lisans Müzakereleri
                          Müzakereler
YENİLİK, BULUŞ BASAMAĞI, SANAYİYE UYGULANABİLİRLİK




                                                      8

                                 Burak Zamanlı KalitePLANI
                                  Eş AYDIN & Aylin İŞ Krizi
                                            Ürün Yönetimi
YENİLİK
     Bir buluşun patentle korunabilmesi için öncelikle yeni olması;
 sözkonusu olduğu teknik alanda varolan bilgiye göre yeni bir özellik
  getiriyor olması gerekir. İşte varolan teknik alan bilgisine “tekniğin
bilinen durumu” denir Bir patent başvurusun yeni olup olmadığı teknik
 konuda uzman olan kişilerin bu alanda tüm veritabanlarını taramaları
 araştırma yapmaları sırasında ulaşacakları bilgiyle netleşir. Bir belge
   konusu itibariyle teknik konuyu net bir şekilde anlatıyorsa yeniliği
                                  bozar.




                                                                      9
                                                      Lisans Müzakereleri
BULUŞ BASAMAĞI

        Buluş ilgili olduğu teknik alandaki bir uzman tarafından tekniğin
   bilinen durumundan belirgin bir şekilde çıkarılamayan bir faaliyet
  sonucu gerçekleşmiş ise tekniğin bilinen durumunun aşıldığı kabul
   edilir. Tekniğin bilinen durumu ile sözkonusu buluş arasında son
derece açık şekilde görülebilir bir fark olmalıdır. Ayrıca buluşun yaratıcı
            bir aşama gerçekleştirmiş olması gerekmektedir.




                                                                        10
                                                        Lisans Müzakereleri
SANAYİYE UYGULANABİLİRLİK


 Patentlenebilirlik unsurlarının üçüncü kriterini sanayiye
     uygulanabilirlik oluşturur. Yani buluş sanayiye
uygulanabildiği sürece patentlenebilir. Bu kriter daha çok
     ilaç sektöründeki patent başvuruları için önem
 taşımaktadır. Başvuru sahipleri bir hastayı tedavi etme
      yönteminden itibaren patent koruması almayı
    düşünmektedirler ki bu tür hasta tedavi ve teşhis
  yöntemleri gerek Türkiye’de gerekse pek çok Avrupa
      ülkesinde sanayiye uygulanabilir olarak kabul
                      edilmemektedir.


                                                             11
                                               Lisans Müzakereleri
                                                    Ürün Yönetimi
Patent Sistemi
Başvuru



Araştırma



 Yayın



İnceleme



 Tescil
                                          12

                       Burak Zamanlı KalitePLANI
                        Eş AYDIN & Aylin İŞ Krizi
                              Lisans Müzakereleri
                                     Müzakereler
Patent ihlali cezaları
1 yıl ticaretten men ve iş yeri kapatma



       Para cezaları



    1-4 yıl hapis

            Yeni nesil sizlerin eseri ...                13
                                            Lisans Müzakereleri
LİSANS SÖZLEŞMELERİ
  Ülkelerin ve firmaların ihtiyaçları olan her
          türlü teknolojiyi kendilerinin
 üretmesi imkansızdır. Bu durum her zaman
         ve mekan için geçerli olmakla
birlikte özellikle gelişmekte olan ülkelerde ve
        bu ülkelerin şirketlerinde bu zor
 durum daha da önemlidir ve çeşitli yollarla
          aşılmaya çalışılmaktadır. Bu
yollardan birisi de lisans sözleşmeleridir. Bir
         başka deyişle teknolojinin bir
 ülkeden diğerine, bir kişi ya da kuruluştan
           ötekine transferinde lisans
    sözleşmeleri önemli rol oynamaktadır.


                                                                      14
                                                        Lisans Müzakereleri
                                                               Müzakereler
                                                  Burak Zamanlı KalitePLANI
                                                   Eş AYDIN & Aylin İŞ Krizi
                                                             Ürün Yönetimi
LİSANS SÖZLEŞMESİ KAVRAMI
       Lisans kavramı ve ilgili düzenlemeler Türk
           Hukukunda yeni bir kavram
 olarak karşımıza çıkmaktadır. Ekonomik değeri
             olan gayrımaddi mallar
üzerinde hak sahipliğinin tanınması, beraberinde
           bunların kullanım hakkının
üçüncü kişilere devri sonucunu da doğurmuş ve
           böylece lisans sözleşmeleri
    ortaya çıkmıştır. Buna göre, fikri mülkiyet
           haklarının sahibine tanıdığı
 kullanma hakkının devri, lisans sözleşmeleri ile
           mümkün olmaktadır. Lisans
sözleşmeleri; know-how, franchise, joint venture
             sözleşmeleri ile birlikte
  günümüz sosyo-ekonomik hayatında sıklıkla
         karşılaşılan sözleşmelerdendir.
                                                    15
LİSANS SÖZLEŞMELERİNİN İŞLEVLERİ

Lisans sözleşmesinin işlevleri diğer iki
     taraflı sözleşmelere göre daha
  fazladır. Bu sözleşme ile lisans alan
   kişi lisans konusu hakkı kullanma
hakkının yanında, lisans konusu malın
sahip olduğu bütün ayrıcalıklara sahip
olmakta buna karşılık lisans sahibi de
 sahip olduğu haktan ekonomik fayda
              elde etmektedir.



                                                        16
                                           Lisans Müzakereleri
LİSANS SÖZLEŞMELERİNİN İŞLEVLERİ

Her ne kadar bu sözleşme ile ortaya konulmuş
olan bir eserin ticari
olarak değerlendirilmesi söz konusu olsa da
lisans sözleşmelerinin işlevleri
bundan daha fazladır. Lisans sözleşmelerinin
ekonomik işlevi dışında en
önemli işlevi teknoloji transferi sağlamasıdır.
Özellikle sanayi ve tüketim
ürünleri alanında gelişmekte olan ülkeler
teknoloji üretmedeki eksikliklerinin
lisans sözleşmeleri aracılığıyla teknoloji
transferi ile gidermektedir.



                                                               17
                                                  Lisans Müzakereleri
                                                       Ürün Yönetimi
Bu da uygulamada daha çok patent ortaklıkları
                 şekilde karşımıza
     çıkmaktadır. Bu tür ortaklıklar ve lisans
       sözleşmesine konu olan hakkın bir
 başkasına devri, lisans alanın piyasada hakim
            konuma gelerek rekabeti
   bozan bir durum doğurabilmektedir. Bunun
         yanı sıra lisans sözleşmesi ile
lisans sahibi ihtiyacı olan bir gayrımaddi hakka
             erişmekte ve bu sayede
   imkanlarını geliştirerek daha kolay rekabet
        edebilir duruma gelebilmektedir.




                                                                18
                                                   Lisans Müzakereleri
                                                        Ürün Yönetimi
Lisans sözleşmesinin bir diğer işlevi de aynı
              topluluğa bağlı şirketler
arasında kazanç aktarımını mümkün kılmasıdır.
Lisans sözleşmeleri hakkın izinsiz kullanımında
                ödenecek tazminatın
   taraflar arasında lisans sözleşmesi olsaydı
           ödenecek olan lisans bedeli
dikkate alınarak hesaplanması yoluyla tazminat
             belirleme işlevi ile hukuki
uyuşmazlıklarda sulh aracı işlevlerini de yerine
                  getirebilmektedir




                                                                19
                                                   Lisans Müzakereleri
                                                        Ürün Yönetimi
Buna göre,
lisans sözleşmelerinde taraflardan birisi lisans
         vererek bir hakkın kullanımını
devrederken, diğer taraf bunun karşılığında bir
          bedel ödemek borcu altına
girmektedir. Ödenecek bedel genellikle belli bir
          miktar para iken bazen para
   yerine başka edimlerin de kararlaştırıldığı
             görülmektedir. Lisans
  sözleşmelerinin karşılıksız olduğu haller tek
            tarafa borç yükleyen bir
  sözleşmenin olduğu durumlardır. Lisans için
               herhangi bir bedel
ödenmeyeceği müzakere edilip kararlaştırıldığı
  durumlarda serbest lisans söz konusu olur.


                                                                20
                                                   Lisans Müzakereleri
                                                        Ürün Yönetimi
•   LİSANS ANLAŞMALARI
•   Lisans verme günümüzde yaygın bir şekilde uygulanmaktadır.
    Örneğin Japonya’da satılmakta olan ilaçların yaklaşık % 50’si,
    Avrupa ve ABD şirketlerinin lisansı altındadır.
•   Coca-Cola firması yaklaşık 30 ülkede, 200 lisans alana,
    3000’den fazla ürün için, marka adını lisans verme yoluyla
    kullandırtmaktadır. Türk firmalarının da lisans verme yoluyla
    dış pazarlara açıldıkları da görülmektedir. Örneğin alkollü
    içecekler sektöründe iç Pazar lideri olan Efes Pilsen firması
    Almanya gibi bira sektöründe oldukça ileri olan bir ülkede
    lisansla üretim yolunu tercih etmiştir.


                                                                     21
                                                   Lisans Müzakereleri
•          Lisans verme kavramı; dış pazarlara girmede, endüstriyel ya da
    ticari uzmanlığın, belli bir
    bedel karşılığında, kiralanması ya da satın alınmasını sağlayacak bir
    anlaşmadır. Başka bir deyişle,
    uluslar arası pazarlara girmek isteyen bir işletme tarafından yurt
    dışındaki yerel bir üreticiye üretim
    ve/veya satış izni veya yetkisi verilmesidir.
•   Lisans verme; royalti, lisans ücreti gibi bir bedel karşılığında
    gerçekleşir. Lisans verenin, lisans karşılığında istediği bedel; sektöre,
    lisans verenin marka değerine, anlaşmanın süresine, lisans alanın
    ülkesindeki ekonomik koşullara vb. farklılık gösterir. Bir diğer ödeme
    şekli karşılıklı lisans vermedir. Firmalar karşılıklı olarak patent ya da
    know-how’larını kullanırlar. Lisansı verilen değer; bir patent, ticari sır,
    telif hakkı, tasarım, marka adı, teknik know-how, ürün formülasyonu ya
    da şirketin adı olabilmektedir
                                                                             22
                                                            Lisans Müzakereleri
•   LİSANS ANLAŞMALARININ AVANTAJ VE DEZAVANTAJLARI
•   Doğrudan yabancı yatırım, ortak girişim gibi diğer uluslar arası
    pazara giriş şekillerine göre daha az risk taşımaktadır.Lisans
    verme, lisans veren açısından büyük sermaye yatırımı
    gerektirmemekte ve yatırımın geridönüşü hızlı olabilmektedir.
•   Lisans verenin pazara girişte karşısına çıkabilecek gümrük
    tarifeleri, ithalat kotaları, yüksek taşıma ücretleri gibi engellerle
    karşılaşmasını önler. Ayrıca doğrudan dış yatırımın kısıtlandığı
    ülke pazarlarına lisans verme stratejisiyle girilebilir. Global bir
    firmanın markasını lisans vermesi bir bakıma bedava reklam
    imkanı sağlamaktadır.




                                                                        23
•   •



 Lisans vermenin lisans alana sağladığı yararlar ise şu şekilde
  sıralanabilir:
• Lisans anlaşmaları, lisans alanın, ürüne ait mevcut marka değerinden
  faydalanmasına olanak sağlar.Çünkü yeni bir marka yaratmak ve onu
  yerleştirmek uzun ve maliyetli bir süreçtir.Lisans alana, daha önceden
  lisans veren tarafından belirlenmiş stratejiler doğrultusunda belli bir
  satış garantisi sağlanmaktadır.Lisans alana araştırma-geliştirme
  maliyetlerinde tasarruf sağlanmaktadır. Çünkü yeni bir ürün
  geliştirmek yüksek maliyetli bir yatırımdır.
• •       Lisans verme, lisans verenin markasını farklı ürün
  kategorilerine yayabilmesine olanak sağlamaktadır.Dış yatırım gibi
  diğer uluslararası pazara giriş şekillerine göre, lisans verme, lisans
  alanın ülkesindeki milliyetçi politikaların daha az tepkisini çekecektir.
  Çünkü bazı ülkeler yabancı firma sahipliğine karşı hassas bir yapı
  içinde bulunmaktadır.Lisans anlaşmaları, lisans verene, bulunduğu
  sektörler dışındaki sektörlerden kazanç elde etmesini sağlar.

                                                                          24
•   Lisans Anlaşmalarının Dezavantajları
•   Lisans verenin sahip olduğu rekabete yönelik bilgi ve deneyimini
    lisans alana aktarması bir süre sonra olası rakipler yaratabilir. Üstelik
    bu rakipler aynı ürünü daha ucuza mal ederek, daha düşük fiyatla
    satabilirler.
•   Lisans anlaşmalarının uluslararası pazara giriş stratejileri içinde en
    düşük kar getiren strateji olduğu söylenebilir. Düşük risk beraberinde
    düşük karı getirir. Lisans verenin kazancı genelde % 2 ile % 7 arasında
    değişmekte, bu da doğrudan yatırım gibi stratejilere göre düşük bir
    getiriye neden olmaktadır. Japonya gibi bazı ülkelerde yasalar
    nedeniyle, lisans alanı korumak için, lisans anlaşmasının iptali zor
    olmaktadır. Bu da lisans verenin ürününün üzerindeki haklarını geri
    almasına engel oluşturmaktadır. Lisans verenin özellikle pazarlama
    faaliyetleri üzerinde kontrolü bulunmaması durumunda, lisans alan
    firma pazara gereken önemi vermeyebilir ve dolayısıyla düşük satış
    rakamlarına razı olabilir.
                                                                           25
                                                          Lisans Müzakereleri
•      Lisans alan firma lisansa ödemiş olduğu yüksek bedeli
    fiyatlarına yansıtabilir. Bu durum tüketici aleyhine bir durum
    yaratarak, satışları olumsuz etkileyecektir.Lisan alan, ürün
    kalitesinde gerekli standartları tutturamazsa, ürünün dünya
    çapında prestiji sarsılabilir. Lisans verenin pazarla etkileşimi
    azalacağı için yönetim ve kontrol alanı daralır.Lisans anlaşması
    sürecinde bazen üretim, yönetim, organizasyon, know-how gibi
    konularda transfer ve uyum sorunları yaşanabilir




                                                                  26
                                                    Lisans Müzakereleri
Know-How

      Bir işletmenin, üretim yöntemleri ya
 da teknolojisinin, bir başka firmaya satılması
                veya kiralanması.
Kısaca bir üründen ya da yöntemden en verimli
    ve kolay biçimde yararlanabilmek için o
  konudaki bilgi ya da başka bir ifadeyle ticari
                sırların tümüdür.
   Sözleşmeye dayalı, direkt bütünleşmiş bir
 pazarlama sistemidir. Bu sistemde know-how
 ve markanın imtiyaz hakkı sahibi, belirli süre,
    koşul ve sınırları kapsayan anlaşmayla
 bağımsız yatırımcılara sistemini ve markasını
                    kullandırır.


                                                                27
                                                   Lisans Müzakereleri
Know how
•   Know-how ,özünde teknoloji transferini de içeren ,belirli bir alana ait
    özel bilgi,beceri ve yeteneklerin buluştuğu teknoloji ile eş anlamlı
    olarak kabul edilebilir.Know-how sahibi olmak,teknolojiye sahip olmak
    olarak düşünülebilir;fakat bu direkt olarak teknolojinin bizzat kendisini
    satın almak değil aynı zamanda bu teknolojinin gerektirdiği
    eğitime,yatırıma ,çalışmaya ve bilgi birikimine de sahip olmakla
    eşdeğerdir.




                                                                           28
                                                          Lisans Müzakereleri
Know how
•   Know-how,temel olarak uluslararası teknoloji transferiyle yakından
    bağlantılıdır.Uluslararası teknoloji transferinde elde edilen
    teknolojilerin özümsenerek uyarlanması,uygulanması geliştirilmesi ve
    yayılmasını kapsayan bir sürece tanıklık edilmektedir.Uluslararası
    teknoloji transferi yöntemleri çok çeşitli şekillerde olmakla beraber an
    hatlarıyla;doğrudan yabancı sermaye yatırımları,teknoloji transfer
    sözleşmeleri (lisans anlaşmaları,yönetim sözleşmeleri,teknik yardım
    sözleşmeleri,anahtar teslim sözleşmeleri,teknik işbirliği),makine ve
    donanım,leasing,yabancı uzman çalıştırılması,serbest bölgeler
    uygulamaları,uluslararası taşeronluk, ar-ge faaliyetleri olarak
    gerçekleştirilebilmektedir




                                                                           29
                                                          Lisans Müzakereleri
Know how lisanslar
•   Çok uluslu firmalardan teknoloji patentini satın alan veya lisans
    anlaşması yaparak teknolojiyi transfer eden yerli firmalar,ülkelerinde
    bu haklar yeterli düzeyde korunmadığı hallerde aynı sektörde faaliyette
    bulunan rakiplerinin haksız rekabetiyle karşılaşacaklardır.Bu tip
    ülkelerde fikri ve sınai hakların ihlaline karşı caydırıcı yasal
    düzenlemelerin eksikliği durumunda rakip firmalar hiçbir külfete
    katlanmadan diğer firmaların aleyhine üstünlük kazanabilirler.Bu
    itibarla,gerçek anlamda teknoloji transferini gerçekleştirmek
    konusunda ciddi firmalar önemli zorluklarla karşılaşabilirler çünkü,çok
    uluslu firmalar söz konusu olumsuz şartlardan dolayı çekingen
    davranabileceklerdir.




                                                                         30
                                                        Lisans Müzakereleri
Know-How Lisans Sözleşmesi İle Karşılaştırılması

Know-how sözleşmesi, taraflardan birine diğer tarafa belirli
                           bir bilgi ve
 deneyimi açıklama ve kullanımına izin verme, buna karşılık
                        know-how alana
 belirli bir bedel ödeme borcu yükleyen sözleşmedir. Her iki
                          sözleşme bir
  bilginin kullanımını içerse de patent lisans sözleşmesinin
                      konusu olan patent,
   fikri mülkiyet hukuku tarafından korunmasına rağmen,
                           know-how
sözleşmesinin konusu olan bilgi, beceri ve tecrübe hukuken
                         korunmaz. Yine
        patent lisans sözleşmesi sürekli bir borç ilişkisi
                doğurmasına rağmen, know how
  sözleşmesi kural olarak sürekli bir borç ilişkisi doğurmaz
                                                                  31
                                                     Lisans Müzakereleri
                                                          Ürün Yönetimi
Know-How Lisans Sözleşmesi İle
            Karşılaştırılması

Ancak, uygulamada çoğunlukla know-how’ı da
       içeren patent lisans sözleşmeleri
 kurulur. Buna göre henüz patent edilmemiş,
              ancak patent ettirilmesi
düşünülen bir buluşu içeren sözleşme, lisans
         sözleşmesi olmayıp know-how
 sözleşmesidir. Özellikle patentli bir buluş ile
        ilgili olan üretim sırlarına ilişkin
know-how’lar patent lisans sözleşmesinin bir
       parçasını oluşturmakta ve lisans
  sözleşmesinin konusu olan patentli ürünün
         kullanımına hizmet etmektedir.


                                                                32
                                                   Lisans Müzakereleri
                                                        Ürün Yönetimi
33
Lisans Müzakereleri
Yenilik
           Bir tasarımın aynısı,
başvuru tarihinden önce dünyanın
   herhangi bir yerinde kamuya
  sunulmamış ise o tasarım yeni
  kabul edilir. Tasarımlar sadece
    küçük ayrıntılarda farklılık
 gösteriyorlarsa aynı kabul edilir.

       Ayırt Edici Nitelik
           Bir tasarımın ayırt edici
niteliğe sahip olması, bu tasarımın
   bilgilenmiş kullanıcı üzerinde
yarattığı genel izlenim ile herhangi
    bir tasarımın yarattığı genel
    izlenim arasında belirgin bir
   farklılık olması anlamındadır.
                                                    34
                                       Lisans Müzakereleri
Başarılı Tasarımlara Örnekler




                                  35
                     Lisans Müzakereleri
TASARIM HAKKI

  Tasarım hakkı da esyaya baglı olmayan ve gayri maddi
                       mallar üzerindeki
mutlak haklardandır. Mutlak hak olmasının sonucu olarak,
                      herkese karsı ileri
 sürülebilen bir niteliktedir. Fikri ve sınaî haklardan olan
                   tasarım hakkı, sahibine
   inhisarî nitelikte yetkiler tanır. İnhisari yetki, tasarım
                sahibine haktan münhasıran
   kendisinin yararlanmasını ve bu hakkına dayanarak
               tasarımın üçüncü kisilerce de
 kullanımını önleyebilme imkânı tanır.Bu özeligi itibariyle
                      tasarım hakkı aynı
     zamanda piyasadaki rekabeti de sınırlandıran bir
                        karakterdedir.
                                                                     36
                                                        Lisans Müzakereleri
TASARIMI NEDEN KORUYALIM?




                                         37
                            Lisans Müzakereleri
MARKA

    Marka, bir teşebbüsün mal veya
hizmetlerini bir başka teşebbüsün mal
   veya hizmetlerinden ayırd etmeyi
    sağlaması koşuluyla; kişi adları,
  sözcükler, şekiller, harfler, sayılar,
  malların biçimi ve ambalajları gibi
çizimle görüntülenebilen veya benzer
biçimde ifade edilebilen, baskı yoluyla
 yayınlanabilen ve çoğaltılabilen her
           türlü işaretlerdir




                                                        38
                                           Lisans Müzakereleri
                                                Ürün Yönetimi
Marka ismi; markanın telaffuz edilen
   kısmıdır. Harfleri ve sayıları içerir.
          Örneğin, Pepsi, Signal.
 Marka logosu; markanın söylenmeyen
        sembol, dizayn veya diğer
    elemanlarıdır. Örneğin, Lacoste t-
   shirtlerin’deki timsah logosu, Shell
  firmasının kullandığı midye logosu.
      Marka rengi ise, marka ismi ve
logosunun önemli bir tamamlayıcısıdır.
         Hedef kitle üzerinde renk
  standardizasyonunun gücü ve etkisi
               çok yüksektir
(Tek, 1997:353). Örneğin, Milka’nın mor
                   rengi.                                39
                                            Lisans Müzakereleri
Kelime markaları önde gelen marka biçimleridir. Örnek; “Arçelik”,
“Lipton” ve “Mercedes” .
• Slogan markalar da marka olarak kullanılan bir diğer kelime
çeşididir.
Örnek; “Hayatın Gerçek Tadı” (Coca Cola) , “Susuzluğunu Dinle”
(Sprite) .
• Soyadları hem ticaret ünvanı ve hem de marka olarak kullanılabilir.
Örnek; Koç, Ford, Ülker.
• İsimler de marka olarak kullanılabilir. Örnek; Hacı Bekir .
• Bazen de isim ve soyadı birlikte marka olarak kullanılmaktadır.
Örnek; Este Lauder, Calvin Klein, Gianni Versace,
• Kelime sayı markaları mevcuttur. Örnek; 7 Eleven
49
• Sayı markaları mevcuttur. Örnek; 8x4
• Şekiller (Aygıt) markaları. Örnek; Coca-Cola şişesinin biçimi gibi.
• İşaret (Logo) markası. Örnek; Mercedes Logosu, Shell Logosu
(midye kabuğu)
• Markalar ambalajları ile tescil edilebilir.                         40
                                                        Lisans Müzakereleri
Kitap


Fikir ürünleri:
                  Web      Müzik
                        Resim
    Software




                                   Tasarım




                                                     Buluş

     Heykel
                            logo    Lisans Müzakereleri
FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI


               PATENTLER /FAYDALI MODELLER
TÜRK           MARKALAR
PATENT
ENSTİTÜSÜ      ENDÜSTRİYEL TASARIMLAR
               COĞRAFİ İŞARETLER
               ENTEGRE DEVRELER
SINAİ
MÜLKİYET     HAKSIZ REKABETE KARŞI KORUMA
HAKLARI      TELİF HAKLARI VE İLGİLİ HAKLAR      KÜLTÜR BAKANLIĞI




                                                           42
                                           Lisans Müzakereleri
TELİF HAKLARI


                        FİKRİ MÜLKİYET

   Fikri mülkiyet; ilim ve edebiyat, müzik güzel sanat ve
                  sinema olmak üzere dört
 ana kategoriden teşekkül eden fikir ve sanat eserleri telif
               hakları(copyrights) ile patent,
marka ve tasarım gibi sinai mülkiyet haklarını kapsayan bir
                        üst kavramdır.




                                                                   43
                                                      Lisans Müzakereleri
                                                           Ürün Yönetimi
TELİF HAKLARI

                             FİKRİ MÜLKİYET

  Fikri mülkiyet; ilim ve edebiyat, müzik güzel sanat ve sinema
 olmak üzere dört ana kategoriden teşekkül eden fikir ve sanat
            eserleri telif hakları(copyrights) ile patent,
 marka ve tasarım gibi sinai mülkiyet haklarını kapsayan bir üst
                              kavramdır.
 Teknolojik gelişmeler doğrultusunda, fikri mülkiyet bilgisayar
programları ile veri tabanlarını da içerek fikir ve sanat eserlerini,
      patentler ile faydalı modelleri, Tasarımları, yarı iletken
    topografyaları(çipler), dijital iletişimleri, markaları, ticaret
  unvanları ile diğer ad ve işaretleri, coğrafi ad ve işaretleri ve
açıklanmamış bilgileri kapsamaktadır. Doğrudan fikri mülkiyetin
             konusu içine girmemekle birlikte, kişisel
 verilerin korunması ile veri bankaları da fikri mülkiyet ile ilgili
                            görülmektedir.
                                                                            44
                                                               Lisans Müzakereleri
                                                                    Ürün Yönetimi
Müzakere başladıktan sonra lisans anlaşmasına
nasıl ulaşılacağı üzerinde düşünülmeye başlamalıdır.
Kişi üzerinde en az baskıyı hissedecek şekilde yer
almalıdır. Müzakere başladığında mucitler
potansiyel lisançılar tarafından başarılı bir
buluşçudan çok iyi bir satışçı konumuna
düşmektedir.




                                                   45
                                      Lisans Müzakereleri
• Büyük şirketler mucitlere yaklaşıyorsa mucitler
  bilmeliler ki potansiyel lisans anlaşması
  müzakereleri zaten başlamış demektir.
• Mucitler lisans partnerlerine ulaşana kadar
  teknolojilerini geliştirerek potansiyel lisans
  değerlerini artırabilirler. Teknolojilerini geliştirme
  yolunda yayınlar takip ederek, konferanslara
  katılarak, lisanslama uzmanlarının aradıkları
  teknojileri anlattıkları makaleleri takip ederek,
  finansal ve stratejik hedeflerini karşılayabilirler.


                                                           46
                                             Lisans Müzakereleri
•  Örnek olarak FEDERAL EXPRESS kurucusu, Fred
  Smith’in müzakere masasından uzak durarak değer
  kattığını gösterebiliriz.
• Fred Smith birkaç yıl önce çok daha aktif bir Nakliye
  şirketi olan Flying Tigersın lisansını satın almak
  istedi. Flying Tigers çalışanları sendikalıydı.
  Müzakereler başlamadan, Fred Smith ve altındaki
  çalışanlar sendikalar hakkında alay edici sözler
  söylüyordu. Flying Tigers yönetimi buna karşılık ne
  tavizler verebileceğinin hesaplarını yaptılar.


                                                       47
                                          Lisans Müzakereleri
LİSANS MÜZAKERESİ
•   Şirketin konumu anlaşılmalı.
•   Kişisel ve mesleki dürüstlük gösterilmelidir.
•   Müzakereler sona erdiğimde olumsuz sonuçlara katlanacak
    cesarete sahip olunmalıdır.. Esnek olmaya çalışın. Çoğu lisans
    anlaşmaları her iki taraf da ne istediğini alma karşılıklı olarak
    kabul edilebilir yollarını bulmak sırasında uzlaşmaya varırlar.
•   Ancak, müzakerelerde psikolojik karmaşa olabilir. İnsan
    kimyası gereği, kabul edilebilir bir anlaşma olanağı yok olabilir..
    Bu nedenle, kontrolün sizde kalması için neler yapabileceğinizi
    planlamalısınız. Bunları devamında hiçbir avantajı görmezseniz,
    kontrol altında tutmak için tek yol müzakereden çekilme yoluna
    gitmek olmalıdır.




                                                                    48
                                                     Lisans Müzakereleri
• Lisans anlaşması müzakerelerinde siz
  teknolojinizin hak ettiği değeri değil
  yaptığınız müzakerenin sonucuna göre bir
  değer elde edersiniz.
• Bunu akılda tutarak; kendi müzakere
  becerilerini bilmek fikri mülkiyet avukatları
  ve lisanslama uzmanları için çok önemlidir


                                                 49
                                    Lisans Müzakereleri
MÜZAKERE MASASI İÇİN
       ACELE ETME
• Eğer sen müzakere masasına oturmadan
  müzakerenin başlamasını bekliyorsan, ilk
  hatayı yapmışssın demektir.
• Müzakere çerçevesinin çoğu zaten
  müzakere masasının dışında
  gerçekleşmektedir.
                                             50
                                Lisans Müzakereleri
• Müzakereden önceki ilk adım şirketin
  amaç ve hedeflerini koordine etmektir.
• Beklentileri öngörmek gerekir :kısa vadeli
  net gelirler mi yoksa uzun vadeli daha
  büyük anlaşmalar mı?




                                               51
• Müzakere öncesi şu sorulara cevap
   verilmelidir.
II.Şirketin lisanlama hedefi nedir?
III.Anlaşmanın bizim için önem derecesi
   nedir?
IV.Anlaşmayı sonlandırmak için ne kadar
   zamanım var ?
V.Şirketin finansal hususları neler olacak?
   (Gelir ya da amortisman)                   52
• Sonuç olarak daha fazla veri ve
  raporlamalar daha doğru karar almaya
  yardımcı olacaktır.




                                         53
• TEŞEKKÜRLER




                54

More Related Content

Featured

How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthHow Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
ThinkNow
 
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsSocial Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Kurio // The Social Media Age(ncy)
 

Featured (20)

2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot
 
Everything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPTEverything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPT
 
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage EngineeringsProduct Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
 
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthHow Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
 
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdfAI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
 
Skeleton Culture Code
Skeleton Culture CodeSkeleton Culture Code
Skeleton Culture Code
 
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
 
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
 
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
 
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsSocial Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
 
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
 
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
 
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
 
Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next
 
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentGoogle's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
 
How to have difficult conversations
How to have difficult conversations How to have difficult conversations
How to have difficult conversations
 
Introduction to Data Science
Introduction to Data ScienceIntroduction to Data Science
Introduction to Data Science
 
Time Management & Productivity - Best Practices
Time Management & Productivity -  Best PracticesTime Management & Productivity -  Best Practices
Time Management & Productivity - Best Practices
 
The six step guide to practical project management
The six step guide to practical project managementThe six step guide to practical project management
The six step guide to practical project management
 
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
 

Lisans anlaşmalarının müzakeresi son

  • 1. Lisans Anlaşmalarının Müzakeresi. Burak AYDIN Marmara Üniversitesi Üretim Yönetimi ve Pazarlama 1 Lisans Müzakereleri
  • 2. Sunum İçeriği • Lisans anlaşmalarının müzakeresi • Lisans Türleri – Patent lisansları – Know how lisansları • Patent • Tescilli tasarım • Tasarım hakları • Tescilli marka • Copyright(telif hakkı ) 2 Lisans Müzakereleri Ürün İŞ PLANI Yönetimi Müzakereler
  • 3. PATENT NEDİR ? Bir sınai veya ticari buluşun, imal ve satış hakkının belli bir süre için bir şahsa veya firmaya ait olduğunu gösteren devletçe onaylı resmi belgedir. Patent kendisini fiziki bir objede gösteriyor olsa da, doğası gereği gayrımaddi bir nitelik taşımakta, bir bilgi şekli olarak ortaya çıkmakta, bu nedenle birden fazla kişi tarafından farklı yerlerde, herhangi bir şekilde tüketilmeksizin kullanılabilmesi mümkün olabilmektedir. 3 Lisans Müzakereleri Müzakereler Burak Zamanlı KalitePLANI Eş AYDIN & Aylin İŞ Krizi Ürün Yönetimi
  • 4. PATENT SİSTEMİNİN AMACI Yenilikçi düşünceyi ödüllendirerek, buluş sahiplerini teşvik etmek (Tescil Sistemi) Bilginin paylaşımını sağlayarak, teknolojik ilerlemeyi hızlandırmak (Patent Veritabanları) 4 Burak Zamanlı KalitePLANI Eş AYDIN & Aylin İŞ Krizi Lisans Müzakereleri Ürün Yönetimi Müzakereler
  • 5. PATENT LİSANS SÖZLEŞMESİ Ticari firmaların ve ülkelerin ekonomik bakımdan gelişip büyümesi teknolojiyi üretmeleri kadar teknoloji transferine de bağlıdır. Her ticari firmanın ve ülkenin, ihtiyacı olan teknolojileri kendisinin üretmesinin imkansızlığı ülkeler arasında belirli teknolojilerde uzmanlaşılmasını ve teknoloji transferini zorunlu kılmıştır. 5 Ürün Yönetimi
  • 6. BULUŞ Bir probleme yeni bir teknik çözüm getirilmesi veya bir işin gerçekleştirilmesi için önerilen yeni metotlar ya da yeni ürünler. PATENT Bir buluşun kullanımı için sahibine belirli bir süre ile tanınan tekel hakkıdır ve bu hakkı gösteren belgenin adıdır. 6 Burak Zamanlı KalitePLANI Eş AYDIN & Aylin İŞ Krizi Ürün Yönetimi
  • 7. Hangi Buluşlara Patent Verilir? 7 Burak Zamanlı KalitePLANI Eş AYDIN & Aylin İŞ Krizi Ürün Yönetimi Lisans Müzakereleri Müzakereler
  • 8. YENİLİK, BULUŞ BASAMAĞI, SANAYİYE UYGULANABİLİRLİK 8 Burak Zamanlı KalitePLANI Eş AYDIN & Aylin İŞ Krizi Ürün Yönetimi
  • 9. YENİLİK Bir buluşun patentle korunabilmesi için öncelikle yeni olması; sözkonusu olduğu teknik alanda varolan bilgiye göre yeni bir özellik getiriyor olması gerekir. İşte varolan teknik alan bilgisine “tekniğin bilinen durumu” denir Bir patent başvurusun yeni olup olmadığı teknik konuda uzman olan kişilerin bu alanda tüm veritabanlarını taramaları araştırma yapmaları sırasında ulaşacakları bilgiyle netleşir. Bir belge konusu itibariyle teknik konuyu net bir şekilde anlatıyorsa yeniliği bozar. 9 Lisans Müzakereleri
  • 10. BULUŞ BASAMAĞI Buluş ilgili olduğu teknik alandaki bir uzman tarafından tekniğin bilinen durumundan belirgin bir şekilde çıkarılamayan bir faaliyet sonucu gerçekleşmiş ise tekniğin bilinen durumunun aşıldığı kabul edilir. Tekniğin bilinen durumu ile sözkonusu buluş arasında son derece açık şekilde görülebilir bir fark olmalıdır. Ayrıca buluşun yaratıcı bir aşama gerçekleştirmiş olması gerekmektedir. 10 Lisans Müzakereleri
  • 11. SANAYİYE UYGULANABİLİRLİK Patentlenebilirlik unsurlarının üçüncü kriterini sanayiye uygulanabilirlik oluşturur. Yani buluş sanayiye uygulanabildiği sürece patentlenebilir. Bu kriter daha çok ilaç sektöründeki patent başvuruları için önem taşımaktadır. Başvuru sahipleri bir hastayı tedavi etme yönteminden itibaren patent koruması almayı düşünmektedirler ki bu tür hasta tedavi ve teşhis yöntemleri gerek Türkiye’de gerekse pek çok Avrupa ülkesinde sanayiye uygulanabilir olarak kabul edilmemektedir. 11 Lisans Müzakereleri Ürün Yönetimi
  • 12. Patent Sistemi Başvuru Araştırma Yayın İnceleme Tescil 12 Burak Zamanlı KalitePLANI Eş AYDIN & Aylin İŞ Krizi Lisans Müzakereleri Müzakereler
  • 13. Patent ihlali cezaları 1 yıl ticaretten men ve iş yeri kapatma Para cezaları 1-4 yıl hapis Yeni nesil sizlerin eseri ... 13 Lisans Müzakereleri
  • 14. LİSANS SÖZLEŞMELERİ Ülkelerin ve firmaların ihtiyaçları olan her türlü teknolojiyi kendilerinin üretmesi imkansızdır. Bu durum her zaman ve mekan için geçerli olmakla birlikte özellikle gelişmekte olan ülkelerde ve bu ülkelerin şirketlerinde bu zor durum daha da önemlidir ve çeşitli yollarla aşılmaya çalışılmaktadır. Bu yollardan birisi de lisans sözleşmeleridir. Bir başka deyişle teknolojinin bir ülkeden diğerine, bir kişi ya da kuruluştan ötekine transferinde lisans sözleşmeleri önemli rol oynamaktadır. 14 Lisans Müzakereleri Müzakereler Burak Zamanlı KalitePLANI Eş AYDIN & Aylin İŞ Krizi Ürün Yönetimi
  • 15. LİSANS SÖZLEŞMESİ KAVRAMI Lisans kavramı ve ilgili düzenlemeler Türk Hukukunda yeni bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır. Ekonomik değeri olan gayrımaddi mallar üzerinde hak sahipliğinin tanınması, beraberinde bunların kullanım hakkının üçüncü kişilere devri sonucunu da doğurmuş ve böylece lisans sözleşmeleri ortaya çıkmıştır. Buna göre, fikri mülkiyet haklarının sahibine tanıdığı kullanma hakkının devri, lisans sözleşmeleri ile mümkün olmaktadır. Lisans sözleşmeleri; know-how, franchise, joint venture sözleşmeleri ile birlikte günümüz sosyo-ekonomik hayatında sıklıkla karşılaşılan sözleşmelerdendir. 15
  • 16. LİSANS SÖZLEŞMELERİNİN İŞLEVLERİ Lisans sözleşmesinin işlevleri diğer iki taraflı sözleşmelere göre daha fazladır. Bu sözleşme ile lisans alan kişi lisans konusu hakkı kullanma hakkının yanında, lisans konusu malın sahip olduğu bütün ayrıcalıklara sahip olmakta buna karşılık lisans sahibi de sahip olduğu haktan ekonomik fayda elde etmektedir. 16 Lisans Müzakereleri
  • 17. LİSANS SÖZLEŞMELERİNİN İŞLEVLERİ Her ne kadar bu sözleşme ile ortaya konulmuş olan bir eserin ticari olarak değerlendirilmesi söz konusu olsa da lisans sözleşmelerinin işlevleri bundan daha fazladır. Lisans sözleşmelerinin ekonomik işlevi dışında en önemli işlevi teknoloji transferi sağlamasıdır. Özellikle sanayi ve tüketim ürünleri alanında gelişmekte olan ülkeler teknoloji üretmedeki eksikliklerinin lisans sözleşmeleri aracılığıyla teknoloji transferi ile gidermektedir. 17 Lisans Müzakereleri Ürün Yönetimi
  • 18. Bu da uygulamada daha çok patent ortaklıkları şekilde karşımıza çıkmaktadır. Bu tür ortaklıklar ve lisans sözleşmesine konu olan hakkın bir başkasına devri, lisans alanın piyasada hakim konuma gelerek rekabeti bozan bir durum doğurabilmektedir. Bunun yanı sıra lisans sözleşmesi ile lisans sahibi ihtiyacı olan bir gayrımaddi hakka erişmekte ve bu sayede imkanlarını geliştirerek daha kolay rekabet edebilir duruma gelebilmektedir. 18 Lisans Müzakereleri Ürün Yönetimi
  • 19. Lisans sözleşmesinin bir diğer işlevi de aynı topluluğa bağlı şirketler arasında kazanç aktarımını mümkün kılmasıdır. Lisans sözleşmeleri hakkın izinsiz kullanımında ödenecek tazminatın taraflar arasında lisans sözleşmesi olsaydı ödenecek olan lisans bedeli dikkate alınarak hesaplanması yoluyla tazminat belirleme işlevi ile hukuki uyuşmazlıklarda sulh aracı işlevlerini de yerine getirebilmektedir 19 Lisans Müzakereleri Ürün Yönetimi
  • 20. Buna göre, lisans sözleşmelerinde taraflardan birisi lisans vererek bir hakkın kullanımını devrederken, diğer taraf bunun karşılığında bir bedel ödemek borcu altına girmektedir. Ödenecek bedel genellikle belli bir miktar para iken bazen para yerine başka edimlerin de kararlaştırıldığı görülmektedir. Lisans sözleşmelerinin karşılıksız olduğu haller tek tarafa borç yükleyen bir sözleşmenin olduğu durumlardır. Lisans için herhangi bir bedel ödenmeyeceği müzakere edilip kararlaştırıldığı durumlarda serbest lisans söz konusu olur. 20 Lisans Müzakereleri Ürün Yönetimi
  • 21. LİSANS ANLAŞMALARI • Lisans verme günümüzde yaygın bir şekilde uygulanmaktadır. Örneğin Japonya’da satılmakta olan ilaçların yaklaşık % 50’si, Avrupa ve ABD şirketlerinin lisansı altındadır. • Coca-Cola firması yaklaşık 30 ülkede, 200 lisans alana, 3000’den fazla ürün için, marka adını lisans verme yoluyla kullandırtmaktadır. Türk firmalarının da lisans verme yoluyla dış pazarlara açıldıkları da görülmektedir. Örneğin alkollü içecekler sektöründe iç Pazar lideri olan Efes Pilsen firması Almanya gibi bira sektöründe oldukça ileri olan bir ülkede lisansla üretim yolunu tercih etmiştir. 21 Lisans Müzakereleri
  • 22. Lisans verme kavramı; dış pazarlara girmede, endüstriyel ya da ticari uzmanlığın, belli bir bedel karşılığında, kiralanması ya da satın alınmasını sağlayacak bir anlaşmadır. Başka bir deyişle, uluslar arası pazarlara girmek isteyen bir işletme tarafından yurt dışındaki yerel bir üreticiye üretim ve/veya satış izni veya yetkisi verilmesidir. • Lisans verme; royalti, lisans ücreti gibi bir bedel karşılığında gerçekleşir. Lisans verenin, lisans karşılığında istediği bedel; sektöre, lisans verenin marka değerine, anlaşmanın süresine, lisans alanın ülkesindeki ekonomik koşullara vb. farklılık gösterir. Bir diğer ödeme şekli karşılıklı lisans vermedir. Firmalar karşılıklı olarak patent ya da know-how’larını kullanırlar. Lisansı verilen değer; bir patent, ticari sır, telif hakkı, tasarım, marka adı, teknik know-how, ürün formülasyonu ya da şirketin adı olabilmektedir 22 Lisans Müzakereleri
  • 23. LİSANS ANLAŞMALARININ AVANTAJ VE DEZAVANTAJLARI • Doğrudan yabancı yatırım, ortak girişim gibi diğer uluslar arası pazara giriş şekillerine göre daha az risk taşımaktadır.Lisans verme, lisans veren açısından büyük sermaye yatırımı gerektirmemekte ve yatırımın geridönüşü hızlı olabilmektedir. • Lisans verenin pazara girişte karşısına çıkabilecek gümrük tarifeleri, ithalat kotaları, yüksek taşıma ücretleri gibi engellerle karşılaşmasını önler. Ayrıca doğrudan dış yatırımın kısıtlandığı ülke pazarlarına lisans verme stratejisiyle girilebilir. Global bir firmanın markasını lisans vermesi bir bakıma bedava reklam imkanı sağlamaktadır. 23
  • 24. • Lisans vermenin lisans alana sağladığı yararlar ise şu şekilde sıralanabilir: • Lisans anlaşmaları, lisans alanın, ürüne ait mevcut marka değerinden faydalanmasına olanak sağlar.Çünkü yeni bir marka yaratmak ve onu yerleştirmek uzun ve maliyetli bir süreçtir.Lisans alana, daha önceden lisans veren tarafından belirlenmiş stratejiler doğrultusunda belli bir satış garantisi sağlanmaktadır.Lisans alana araştırma-geliştirme maliyetlerinde tasarruf sağlanmaktadır. Çünkü yeni bir ürün geliştirmek yüksek maliyetli bir yatırımdır. • • Lisans verme, lisans verenin markasını farklı ürün kategorilerine yayabilmesine olanak sağlamaktadır.Dış yatırım gibi diğer uluslararası pazara giriş şekillerine göre, lisans verme, lisans alanın ülkesindeki milliyetçi politikaların daha az tepkisini çekecektir. Çünkü bazı ülkeler yabancı firma sahipliğine karşı hassas bir yapı içinde bulunmaktadır.Lisans anlaşmaları, lisans verene, bulunduğu sektörler dışındaki sektörlerden kazanç elde etmesini sağlar. 24
  • 25. Lisans Anlaşmalarının Dezavantajları • Lisans verenin sahip olduğu rekabete yönelik bilgi ve deneyimini lisans alana aktarması bir süre sonra olası rakipler yaratabilir. Üstelik bu rakipler aynı ürünü daha ucuza mal ederek, daha düşük fiyatla satabilirler. • Lisans anlaşmalarının uluslararası pazara giriş stratejileri içinde en düşük kar getiren strateji olduğu söylenebilir. Düşük risk beraberinde düşük karı getirir. Lisans verenin kazancı genelde % 2 ile % 7 arasında değişmekte, bu da doğrudan yatırım gibi stratejilere göre düşük bir getiriye neden olmaktadır. Japonya gibi bazı ülkelerde yasalar nedeniyle, lisans alanı korumak için, lisans anlaşmasının iptali zor olmaktadır. Bu da lisans verenin ürününün üzerindeki haklarını geri almasına engel oluşturmaktadır. Lisans verenin özellikle pazarlama faaliyetleri üzerinde kontrolü bulunmaması durumunda, lisans alan firma pazara gereken önemi vermeyebilir ve dolayısıyla düşük satış rakamlarına razı olabilir. 25 Lisans Müzakereleri
  • 26. Lisans alan firma lisansa ödemiş olduğu yüksek bedeli fiyatlarına yansıtabilir. Bu durum tüketici aleyhine bir durum yaratarak, satışları olumsuz etkileyecektir.Lisan alan, ürün kalitesinde gerekli standartları tutturamazsa, ürünün dünya çapında prestiji sarsılabilir. Lisans verenin pazarla etkileşimi azalacağı için yönetim ve kontrol alanı daralır.Lisans anlaşması sürecinde bazen üretim, yönetim, organizasyon, know-how gibi konularda transfer ve uyum sorunları yaşanabilir 26 Lisans Müzakereleri
  • 27. Know-How Bir işletmenin, üretim yöntemleri ya da teknolojisinin, bir başka firmaya satılması veya kiralanması. Kısaca bir üründen ya da yöntemden en verimli ve kolay biçimde yararlanabilmek için o konudaki bilgi ya da başka bir ifadeyle ticari sırların tümüdür. Sözleşmeye dayalı, direkt bütünleşmiş bir pazarlama sistemidir. Bu sistemde know-how ve markanın imtiyaz hakkı sahibi, belirli süre, koşul ve sınırları kapsayan anlaşmayla bağımsız yatırımcılara sistemini ve markasını kullandırır. 27 Lisans Müzakereleri
  • 28. Know how • Know-how ,özünde teknoloji transferini de içeren ,belirli bir alana ait özel bilgi,beceri ve yeteneklerin buluştuğu teknoloji ile eş anlamlı olarak kabul edilebilir.Know-how sahibi olmak,teknolojiye sahip olmak olarak düşünülebilir;fakat bu direkt olarak teknolojinin bizzat kendisini satın almak değil aynı zamanda bu teknolojinin gerektirdiği eğitime,yatırıma ,çalışmaya ve bilgi birikimine de sahip olmakla eşdeğerdir. 28 Lisans Müzakereleri
  • 29. Know how • Know-how,temel olarak uluslararası teknoloji transferiyle yakından bağlantılıdır.Uluslararası teknoloji transferinde elde edilen teknolojilerin özümsenerek uyarlanması,uygulanması geliştirilmesi ve yayılmasını kapsayan bir sürece tanıklık edilmektedir.Uluslararası teknoloji transferi yöntemleri çok çeşitli şekillerde olmakla beraber an hatlarıyla;doğrudan yabancı sermaye yatırımları,teknoloji transfer sözleşmeleri (lisans anlaşmaları,yönetim sözleşmeleri,teknik yardım sözleşmeleri,anahtar teslim sözleşmeleri,teknik işbirliği),makine ve donanım,leasing,yabancı uzman çalıştırılması,serbest bölgeler uygulamaları,uluslararası taşeronluk, ar-ge faaliyetleri olarak gerçekleştirilebilmektedir 29 Lisans Müzakereleri
  • 30. Know how lisanslar • Çok uluslu firmalardan teknoloji patentini satın alan veya lisans anlaşması yaparak teknolojiyi transfer eden yerli firmalar,ülkelerinde bu haklar yeterli düzeyde korunmadığı hallerde aynı sektörde faaliyette bulunan rakiplerinin haksız rekabetiyle karşılaşacaklardır.Bu tip ülkelerde fikri ve sınai hakların ihlaline karşı caydırıcı yasal düzenlemelerin eksikliği durumunda rakip firmalar hiçbir külfete katlanmadan diğer firmaların aleyhine üstünlük kazanabilirler.Bu itibarla,gerçek anlamda teknoloji transferini gerçekleştirmek konusunda ciddi firmalar önemli zorluklarla karşılaşabilirler çünkü,çok uluslu firmalar söz konusu olumsuz şartlardan dolayı çekingen davranabileceklerdir. 30 Lisans Müzakereleri
  • 31. Know-How Lisans Sözleşmesi İle Karşılaştırılması Know-how sözleşmesi, taraflardan birine diğer tarafa belirli bir bilgi ve deneyimi açıklama ve kullanımına izin verme, buna karşılık know-how alana belirli bir bedel ödeme borcu yükleyen sözleşmedir. Her iki sözleşme bir bilginin kullanımını içerse de patent lisans sözleşmesinin konusu olan patent, fikri mülkiyet hukuku tarafından korunmasına rağmen, know-how sözleşmesinin konusu olan bilgi, beceri ve tecrübe hukuken korunmaz. Yine patent lisans sözleşmesi sürekli bir borç ilişkisi doğurmasına rağmen, know how sözleşmesi kural olarak sürekli bir borç ilişkisi doğurmaz 31 Lisans Müzakereleri Ürün Yönetimi
  • 32. Know-How Lisans Sözleşmesi İle Karşılaştırılması Ancak, uygulamada çoğunlukla know-how’ı da içeren patent lisans sözleşmeleri kurulur. Buna göre henüz patent edilmemiş, ancak patent ettirilmesi düşünülen bir buluşu içeren sözleşme, lisans sözleşmesi olmayıp know-how sözleşmesidir. Özellikle patentli bir buluş ile ilgili olan üretim sırlarına ilişkin know-how’lar patent lisans sözleşmesinin bir parçasını oluşturmakta ve lisans sözleşmesinin konusu olan patentli ürünün kullanımına hizmet etmektedir. 32 Lisans Müzakereleri Ürün Yönetimi
  • 34. Yenilik Bir tasarımın aynısı, başvuru tarihinden önce dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise o tasarım yeni kabul edilir. Tasarımlar sadece küçük ayrıntılarda farklılık gösteriyorlarsa aynı kabul edilir. Ayırt Edici Nitelik Bir tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olması, bu tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenim ile herhangi bir tasarımın yarattığı genel izlenim arasında belirgin bir farklılık olması anlamındadır. 34 Lisans Müzakereleri
  • 35. Başarılı Tasarımlara Örnekler 35 Lisans Müzakereleri
  • 36. TASARIM HAKKI Tasarım hakkı da esyaya baglı olmayan ve gayri maddi mallar üzerindeki mutlak haklardandır. Mutlak hak olmasının sonucu olarak, herkese karsı ileri sürülebilen bir niteliktedir. Fikri ve sınaî haklardan olan tasarım hakkı, sahibine inhisarî nitelikte yetkiler tanır. İnhisari yetki, tasarım sahibine haktan münhasıran kendisinin yararlanmasını ve bu hakkına dayanarak tasarımın üçüncü kisilerce de kullanımını önleyebilme imkânı tanır.Bu özeligi itibariyle tasarım hakkı aynı zamanda piyasadaki rekabeti de sınırlandıran bir karakterdedir. 36 Lisans Müzakereleri
  • 37. TASARIMI NEDEN KORUYALIM? 37 Lisans Müzakereleri
  • 38. MARKA Marka, bir teşebbüsün mal veya hizmetlerini bir başka teşebbüsün mal veya hizmetlerinden ayırd etmeyi sağlaması koşuluyla; kişi adları, sözcükler, şekiller, harfler, sayılar, malların biçimi ve ambalajları gibi çizimle görüntülenebilen veya benzer biçimde ifade edilebilen, baskı yoluyla yayınlanabilen ve çoğaltılabilen her türlü işaretlerdir 38 Lisans Müzakereleri Ürün Yönetimi
  • 39. Marka ismi; markanın telaffuz edilen kısmıdır. Harfleri ve sayıları içerir. Örneğin, Pepsi, Signal. Marka logosu; markanın söylenmeyen sembol, dizayn veya diğer elemanlarıdır. Örneğin, Lacoste t- shirtlerin’deki timsah logosu, Shell firmasının kullandığı midye logosu. Marka rengi ise, marka ismi ve logosunun önemli bir tamamlayıcısıdır. Hedef kitle üzerinde renk standardizasyonunun gücü ve etkisi çok yüksektir (Tek, 1997:353). Örneğin, Milka’nın mor rengi. 39 Lisans Müzakereleri
  • 40. Kelime markaları önde gelen marka biçimleridir. Örnek; “Arçelik”, “Lipton” ve “Mercedes” . • Slogan markalar da marka olarak kullanılan bir diğer kelime çeşididir. Örnek; “Hayatın Gerçek Tadı” (Coca Cola) , “Susuzluğunu Dinle” (Sprite) . • Soyadları hem ticaret ünvanı ve hem de marka olarak kullanılabilir. Örnek; Koç, Ford, Ülker. • İsimler de marka olarak kullanılabilir. Örnek; Hacı Bekir . • Bazen de isim ve soyadı birlikte marka olarak kullanılmaktadır. Örnek; Este Lauder, Calvin Klein, Gianni Versace, • Kelime sayı markaları mevcuttur. Örnek; 7 Eleven 49 • Sayı markaları mevcuttur. Örnek; 8x4 • Şekiller (Aygıt) markaları. Örnek; Coca-Cola şişesinin biçimi gibi. • İşaret (Logo) markası. Örnek; Mercedes Logosu, Shell Logosu (midye kabuğu) • Markalar ambalajları ile tescil edilebilir. 40 Lisans Müzakereleri
  • 41. Kitap Fikir ürünleri: Web Müzik Resim Software Tasarım Buluş Heykel logo Lisans Müzakereleri
  • 42. FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI  PATENTLER /FAYDALI MODELLER TÜRK  MARKALAR PATENT ENSTİTÜSÜ  ENDÜSTRİYEL TASARIMLAR  COĞRAFİ İŞARETLER  ENTEGRE DEVRELER SINAİ MÜLKİYET  HAKSIZ REKABETE KARŞI KORUMA HAKLARI  TELİF HAKLARI VE İLGİLİ HAKLAR KÜLTÜR BAKANLIĞI 42 Lisans Müzakereleri
  • 43. TELİF HAKLARI FİKRİ MÜLKİYET Fikri mülkiyet; ilim ve edebiyat, müzik güzel sanat ve sinema olmak üzere dört ana kategoriden teşekkül eden fikir ve sanat eserleri telif hakları(copyrights) ile patent, marka ve tasarım gibi sinai mülkiyet haklarını kapsayan bir üst kavramdır. 43 Lisans Müzakereleri Ürün Yönetimi
  • 44. TELİF HAKLARI FİKRİ MÜLKİYET Fikri mülkiyet; ilim ve edebiyat, müzik güzel sanat ve sinema olmak üzere dört ana kategoriden teşekkül eden fikir ve sanat eserleri telif hakları(copyrights) ile patent, marka ve tasarım gibi sinai mülkiyet haklarını kapsayan bir üst kavramdır. Teknolojik gelişmeler doğrultusunda, fikri mülkiyet bilgisayar programları ile veri tabanlarını da içerek fikir ve sanat eserlerini, patentler ile faydalı modelleri, Tasarımları, yarı iletken topografyaları(çipler), dijital iletişimleri, markaları, ticaret unvanları ile diğer ad ve işaretleri, coğrafi ad ve işaretleri ve açıklanmamış bilgileri kapsamaktadır. Doğrudan fikri mülkiyetin konusu içine girmemekle birlikte, kişisel verilerin korunması ile veri bankaları da fikri mülkiyet ile ilgili görülmektedir. 44 Lisans Müzakereleri Ürün Yönetimi
  • 45. Müzakere başladıktan sonra lisans anlaşmasına nasıl ulaşılacağı üzerinde düşünülmeye başlamalıdır. Kişi üzerinde en az baskıyı hissedecek şekilde yer almalıdır. Müzakere başladığında mucitler potansiyel lisançılar tarafından başarılı bir buluşçudan çok iyi bir satışçı konumuna düşmektedir. 45 Lisans Müzakereleri
  • 46. • Büyük şirketler mucitlere yaklaşıyorsa mucitler bilmeliler ki potansiyel lisans anlaşması müzakereleri zaten başlamış demektir. • Mucitler lisans partnerlerine ulaşana kadar teknolojilerini geliştirerek potansiyel lisans değerlerini artırabilirler. Teknolojilerini geliştirme yolunda yayınlar takip ederek, konferanslara katılarak, lisanslama uzmanlarının aradıkları teknojileri anlattıkları makaleleri takip ederek, finansal ve stratejik hedeflerini karşılayabilirler. 46 Lisans Müzakereleri
  • 47. • Örnek olarak FEDERAL EXPRESS kurucusu, Fred Smith’in müzakere masasından uzak durarak değer kattığını gösterebiliriz. • Fred Smith birkaç yıl önce çok daha aktif bir Nakliye şirketi olan Flying Tigersın lisansını satın almak istedi. Flying Tigers çalışanları sendikalıydı. Müzakereler başlamadan, Fred Smith ve altındaki çalışanlar sendikalar hakkında alay edici sözler söylüyordu. Flying Tigers yönetimi buna karşılık ne tavizler verebileceğinin hesaplarını yaptılar. 47 Lisans Müzakereleri
  • 48. LİSANS MÜZAKERESİ • Şirketin konumu anlaşılmalı. • Kişisel ve mesleki dürüstlük gösterilmelidir. • Müzakereler sona erdiğimde olumsuz sonuçlara katlanacak cesarete sahip olunmalıdır.. Esnek olmaya çalışın. Çoğu lisans anlaşmaları her iki taraf da ne istediğini alma karşılıklı olarak kabul edilebilir yollarını bulmak sırasında uzlaşmaya varırlar. • Ancak, müzakerelerde psikolojik karmaşa olabilir. İnsan kimyası gereği, kabul edilebilir bir anlaşma olanağı yok olabilir.. Bu nedenle, kontrolün sizde kalması için neler yapabileceğinizi planlamalısınız. Bunları devamında hiçbir avantajı görmezseniz, kontrol altında tutmak için tek yol müzakereden çekilme yoluna gitmek olmalıdır. 48 Lisans Müzakereleri
  • 49. • Lisans anlaşması müzakerelerinde siz teknolojinizin hak ettiği değeri değil yaptığınız müzakerenin sonucuna göre bir değer elde edersiniz. • Bunu akılda tutarak; kendi müzakere becerilerini bilmek fikri mülkiyet avukatları ve lisanslama uzmanları için çok önemlidir 49 Lisans Müzakereleri
  • 50. MÜZAKERE MASASI İÇİN ACELE ETME • Eğer sen müzakere masasına oturmadan müzakerenin başlamasını bekliyorsan, ilk hatayı yapmışssın demektir. • Müzakere çerçevesinin çoğu zaten müzakere masasının dışında gerçekleşmektedir. 50 Lisans Müzakereleri
  • 51. • Müzakereden önceki ilk adım şirketin amaç ve hedeflerini koordine etmektir. • Beklentileri öngörmek gerekir :kısa vadeli net gelirler mi yoksa uzun vadeli daha büyük anlaşmalar mı? 51
  • 52. • Müzakere öncesi şu sorulara cevap verilmelidir. II.Şirketin lisanlama hedefi nedir? III.Anlaşmanın bizim için önem derecesi nedir? IV.Anlaşmayı sonlandırmak için ne kadar zamanım var ? V.Şirketin finansal hususları neler olacak? (Gelir ya da amortisman) 52
  • 53. • Sonuç olarak daha fazla veri ve raporlamalar daha doğru karar almaya yardımcı olacaktır. 53