Bilgisayar okur yazarlığı düzeyinde, internet ve kullanımı hakkında temel bilgiler veren bir dosyadır. İlgili ders kitabımızın bölümüdür.

1. Bölüm 6
İnternet 

Bu bölüm; Uludağ Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Bilgisayar ve Öğre-
tim Teknolojileri Eğitimi Bölümü Öğr. Gör. Neşe Erses tarafından ha-
zırlanmıştır.

2. Bilgisayar Kullanımı ve İnternet298

3. İnternet 299
6.1. İNTERNET NEDİR?
Yaşamımızın, iletişimimizin ayrılmaz bir parçası haline gelen in-
ternet ile ilgili birçok kaynakta birçok tanım yapılmaktadır. İnternet keli-
mesinin sözlük anlamı incelendiğinde “İnter” (arasında, birbiriyle) ile
“net” (ağ) kelimelerinin bir arada kullanılmasıyla ağlar arası ağ gibi bir
anlama karşılık geldiği görülmektedir.
İnternet bir bilgi teknolojisi sistemidir. İnsanoğlunun her geçen
gün gittikçe artan "üretilen bilgiyi saklama/paylaşma ve ona kolayca
ulaşma" istekleri sonrasında ortaya çıkmış bir teknolojidir. Bu teknoloji
yardımıyla pek çok alandaki bilgilere kolay, ucuz, hızlı ve güvenli bir şe-
kilde erişilebilmektedir. İnternete, bakış açımıza bağlı olarak farklı tanım-
lamalar da getirilebilir.
İnternet: “Dünyanın dört bir yanındaki veri tabanlarını ve bilgisa-
yarları birbirine bağlayan bilgisayar ağı” şeklinde de tanımlanabilir.
Ağ(network), cihazların (yazıcı, disk, teyp vs), uygulamaların ve bilginin
paylaşımı amacıyla iki ya da daha fazla cihazın bir araya getirilmesiyle
oluşturulan bir yapıdır.
Dünya üzerinde on binlerce ağ vardır. Bunlar, üniversite ağların-
dan yerel şirket ağlarına ve büyük çevrimiçi servislerine (America Online,
Compu Serve) kadar çok çeşitlidir. İnternet ağına bağlanan her bilgisayar
dünya üzerindeki bu ağların bir uzantısı olur.
İnternetin en önemli özelliği “inter aktif” iletişim sağlamasıdır.
İnternet ile tek taraflı bilgi vermek yerine, kullanıcının taleplerine göre
yönlenen bir bilgi akışı gündeme gelmiştir.
6.2. TÜRKİYE İNTERNETE NE ZAMANDAN
BERİ BAĞLIDIR?
Türkiye İnternete Nisan 1993’ten beri bağlıdır. İlk bağlantı OD-
TÜ'den gerçekleştirilmiştir. 64 kbit/san hızında olan bu hat, çok uzun bir
süre, tüm ülkenin tek çıkışı olmuştur. Ege Üniversitesi’nden olan bağlantı
ise, 1994 başlarında, 64kbit/san hızı ile gerçekleştirilmiştir. Ardından
sırayla, Bilkent Üniversitesi (1995 Eylül), Boğaziçi Üniversitesi (1995
Kasım) ve İTÜ (1996 Şubat) bağlantıları gerçekleşmiştir.

4. Bilgisayar Kullanımı ve İnternet300
6.3. İNTERNET NE İŞE YARAR?
İnternet ile ilgili kısa bir giriş niteliğinde verilen bilgilerden sonra,
internetin hangi amaçlarla kullanılabileceğine ilişkin bilgileri aşağıdaki
gibi maddeler halinde sıralayabiliriz.
İnternet ile;
 Aynı ilgilere sahip insanlarla sanal ortamlarda bir araya gelip,
bilgi paylaşabilir, yeni grup ve topluluklar oluşturabilirsiniz,
 dünyanın en büyük kütüphanelerinde araştırma yapabilirsiniz,
 farklı ülkelerde yaşayan meslektaşlarınızın internet ortamında
sundukları çalışmaları inceleyebilirsiniz,
 internet üzerinden eğitim veren bir üniversitede öğrenim görüp
mezun olabilirsiniz,
 farklı mekanlardaki arkadaşlarınızla sohbet edebilirsiniz,
 filmlerin tanıtım görüntülerini izleyip, akşam gideceğiniz filmi
seçebilir hatta biletinizi de satın alabilirsiniz,
 alış-veriş yapabilirsiniz, rezervasyon yaptırabilirsiniz,
 anket yapabilir, yapılan bir anketi cevaplandırabilirsiniz,
 kendi web sayfanızı hazırlayarak çalışmalarınızı yayınlayabi-
lirsiniz.
Tüm dünyayı saran bir ağ ortamında yapılabileceklerin bu mad-
deler ile sınırlı olmadığını tahmin edersiniz.
6.4. BİLGİ İNTERNET ÜZERİNDE NASIL DOLAŞIR?
İnternet üzerinden gönderilen bilginin hedefe ulaşma sırasında
izlediği yol oldukça karmaşıktır.
İnternet üzerinden gönderilen bilgi, Transmission Control Protocol
(TCP) ile önce paketlere bölünür. Bilgi gönderilecek bilgisayarlar bu pa-
ketleri yerel ağa İnternet Servis Sağlayıcısı (ISS) gönderir. Buradan pa-
ketler, hedef nerede olursa olsun, birçok seviyelerde ağlardan, bilgisa-
yarlardan ve haberleşme hatlarından geçerler. Değişik donanımlar saye-
sinde paketler gidecekleri adrese yönlendirilirler. Bu donanımlardan en
önemli beş tanesi, hub, bridge, gateway, repeater ve router dır. Bu do-
nanımların görevlerine ilişkin bilgilere kısaca değinmekte yarar görüyo-
rum.

5. İnternet 301
Hub, bilgisayar gruplarını birbirlerine bağlar ve bilgisayarların
birbirleriyle iletişim kurmasını sağlarlar.
Bridge, yerel alan ağlarını(LAN) birbirlerine bağlar. Başka bir
LAN'a gönderilen verinin yerine ulaşmasını sağlarken, yerel verileri ağın
içinde tutar.
Gateway, bridge'lere benzer, fakat bir ağ verisini başka bir ağ
verisine çevirebilir. Veri sinyalleri, internet üzerinde dolaşırken genelde
çok uzun mesafeler kateder ve bu veriyi taşıyan sinyalin zayıflaması ne-
deniyle bir problem yaratabilir. Bu problemi çözmek için belirli aralıklarla
bu sinyalleri güçlendiren repeater'lar kullanılır.
Router, internet trafiğinin ayarlanmasında anahtar rol oynar. Gö-
revi paketlerin doğru yere ulaşmasını sağlamaktır. Eğer veri aynı LAN
üzerindeki bilgisayarlar arasında transfer ediliyorsa router'a genelde ge-
rek yoktur. Çünkü ağ kendi içindeki trafiği kontrol edebilir. Router'lar iki
değişik ağ arasında veri alış-verişi yapıldığında sahneye çıkarlar. Rou-
ter'lar paketleri inceleyerek gidecekleri yeri belirlerler. İnternetteki aktivite
hacmini de göz önünde bulundurarak paketleri başka bir router'a gönde-
rirler. Bütün hasarsız paketler alıcı bilgisayar tarafından alındığında, TCP
bunları birleştirerek orijinal hale getirir.
6.5. İNTERNET İLETİŞİM PROTOKOLLERİ
İnternet ortamında bilgi iletimi ve paylaşımı bazı kurallar çerçeve-
sinde yapılmaktadır. Bu kurallar bütününe internet protokolleri ya da
TCP/IP protokolleri denilmektedir.
TCP/IP (Transmission Control Protocol / İnternet Protocol):
Bu protokol sayesinde, bilgisayar aracılığı ile veri iletme / alma birimleri
arasında organizasyon sağlanır. Yani pek çok veri iletişim aracı bu pro-
tokol altında çalışmaktadır.
TCP’nin (“iletişim kontrol protokolü”) temel işlevi, herhangi bir
uygulamadan gelen bilginin (e-posta, dosya transferi v.b) segmentler
haline dönüştürülmesi, iletişim ortamında kaybolan bilginin tekrar yollan-
ması ve ayrı sıralar halinde gelebilen bilginin doğru sırada sıralanması-
dır.
IP (“internet protocol”) ise tek tek datagramların yönlendirilmesin-
den sorumludur. Bu açıdan bakıldığında TCP’nin hemen hemen tüm işi
üstlendiği görülmekle beraber (küçük ağlar için bu doğrudur) büyük ve
karmaşık ağlarda IP en önemli görevi üstlenmektedir. IP’nin görevi ken-
disine verilen bu bilgiyi ilgili IP adresine yollamaktır.

6. Bilgisayar Kullanımı ve İnternet302
IP adresi nasıl oluşur?
IP adresi toplam 32 bit uzunluğunda bir sayıdır. Fakat bu sayı 8
bitlik 4 ayrı ondalık sayı seklinde kullanılır (144.122.199.20 gibi). Bu 8
bitlik gruplara ‘octet’ ismi verilir. Bu adres yapısı genelde karşıdaki sistem
hakkında bilgi de verir. Mesela 144.122 ODTU için verilmiş bir numara-
dır. ODTU üçüncü octet’i kampus içindeki birimlere dağıtmıştır. Örneğin,
144.122.199 bilgisayar merkezinde bulunan bir ethernet ağda kullanılan
bir adrestir. Son octet ise bu ethernete 254 tane bilgisayar bağlanmasına
izin verir (0 ve 255 bilgisayar adreslemesinde kullanılmayan özel amaçlı
adresler olduğu için 254 bilgisayar adreslenebilir).
6.5.1. FTP (File Transfer Protocol)
Bu protokol dosya alma/gönderme protokolüdür.
Ftp protokolü ile bir bilgisayardan diğerine dosya aktarımı ya da
dosya alışverişi yapılabilir.
Ftp yapmak için;
Öncelikle internet erişimi olan bir bilgisayara, bu bilgisayar üze-
rinde kurulu olan bir ftp programına, bağlantı kurulacak bilgisayarın inter-
net adresine, bağlantı kurulacak bilgisayardaki dosyalara ulaşmak için
kullanıcı adı ve şifresine ihtiyacımız vardır.
Ftp Programları Nelerdir?
Dosya transferini sağlayan birçok yazılım mevcuttur. CuteFtp,
Flash FXP, CoffeeCup dosya transferi için kullanılabilecek yazılımlara
örnek teşkil eder. Gerek internet ortamından gerekse dergilerin verdiği
Cd’lerden bu yazılımlara rahatça erişilebilirsiniz.
Türkiye’deki FTP sitelerinin tam listesini Bilkent ve ODTÜ
Web/Gopher'larında "İnternet Services in Turkey" sayfalarında bulabilir-
siniz. Pek çok yerel web servisinde de, benzer şekilde, Türkiye'deki FTP
merkezlerine linkler vardır.
6.5.2. SMTP (Simple Mail Transfer Protocol)
Elektronik posta iletişim protokolüdür. Bu protokol ile e-posta
göndermeniz sağlanır. Size bir mail gönderildiğinde bu maili, gideceği
yere ulaşana dek yönlendirerek iletir. Eğer mailin son varış noktasına

7. İnternet 303
ulaşılamıyorsa (bağlantı kopukluğu gibi nedenlerden dolayı) SMTP daha
sonraki bir zamanda aynı maili tekrar göndermeye çalışır. Tüm bu de-
nemelerin sonunda mail hala gönderilememişse size bir hata maili ile
birlikte mailiniz geri gelir. Bunun önüne geçmek için kullanılan sisteme
POP (ya da şu anki haliyle POP3) adı verilir. POP3 servisi bir posta ku-
tusu vazifesi görür ve geri gelen maillerin gideceği yere aktarılması yeri-
ne bu kutuda tutulmasını sağlar. Tabiiki pop3 ün görevi sadece geri ge-
len mailleri değil yeni gelen mailleri de posta kutusunda tutmaktır. Eğer
kullanıcı isterse POP servisine bağlanıp gelen maillerini kendi sistemine
aktararak posta kutusunu boşaltabilir.
6.5.3. HTTP (Hyper Text Transfer Protocol)
Adını sıkça duyduğumuz WWW ortamında birbirine linkli (bu bö-
lümde ayrı bir başlık halinde anlatılmıştır) objelerin iletilmesini sağlayan
protokoldür. İstediğimiz bir web dökümanına ulaşmak için kullandığımız
bir protokoldür de diyebiliriz.
6.6. İNTERNETE NASIL BAĞLANILIR?
İnternete kişisel bağlantı için bir bilgisayara, bir modeme, bir tele-
fon bağlantısına ve servis sağlayıcıdan alınmış bir kullanıcı hesabına ve
kullanıcı şifresine ihtiyacınız vardır.
6.7. MODEM NEDİR?
Bir bilgisayardan diğer bir bilgisayara iletilecek olan bilgiyi telefon
kablolarından geçebilecek duruma dönüştüren aygıttır. Bilgisayarınız
dijital bilgi üretir. Telefonlar da bilgiyi iletmek için analog sinyaller kullanır-
lar. Veri iletişiminin sağlanmasında telefon kablolarının kullanılması için
de, analog sinyallerinin digital bilgiye, digital bilginin de analog sinyallere
dönüştürülmesi gerekmektedir. Modem aygıtının görevi de bu dönşümü
sağlamaktır.
6.8. İNTERNET SERVİS SAĞLAYICI (ISS)
İnternete bağlanmayı sağlayan aracı kuruma servis sağlayıcı
denir. İnternete bağlanmak için servis sağlayıcı kuruma bir kullanıcı he-
sabı açtırılarak bu hesaba ait bir kullanıcı şifresi ve bağlantı için kullanı-
lacak telefon numarası alınır. Bağlantı kurulduğunda servis sağlayıcı,

8. Bilgisayar Kullanımı ve İnternet304
bilgisayar için geçici bir IP adresi belirler. Servis sağlayıcının hat kapasi-
tesi, internet' e bağlanma hızını etkiler. Seçiminizi yaparken servis sağla-
yıcıların hat kapasitelerini öğrenip, en yüksek olanını seçmeniz İnternet'
e bağlantı hızınızı olumlu yönde etkileyecektir.
6.9. WWW (World Wide Web) NEDİR?
Yazı, resim, film, canlandırma, ses gibi farklı formatta olan bilgile-
rin web tarayıcı (browser) kullanılarak ulaşıldığı internet ortamıdır. İnter-
net ortamında her sayfanın bir adresi vardır. Farklı bilgisayarlar üzerin-
deki sayfalar birbirlerine anahtar sözcüklerle bağlanmıştır. Bu sayfalar
HTML dili (Hypertext Markup Language) kullanılarak oluşturulur. Bu say-
fadaki bilgiler kompozittir, yani hem grafik/resim bilgileri, hem normal
text, hem ses, hem başka merkezlere ve başka dökümanlara bağlantı
olabilir. Web sayfalarının dosya uzantıları ".html" dir.
6.9.1. Web Adresi Nedir?
Web adresleri, ulaşmak istediğiniz bilginin hangi bilgisayar üze-
rinde saklı olduğunu saptamak için kullanılırlar. Kullanmakta olduğunuz
web tarayıcının (bir sonraki başlıkta ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır)
adres bölümüne, ulaşılmak istenilen sayfanın adresi girildiğinde, sayfanın
bulunduğu bilgisayarla iletişime geçilir. Bilgisayarlar arası haberleşme
sonucu, web sayfasına ulaşılır. Web adresleri “www” kısaltması ile baş-
lar, sitenin adı ve sitenin hangi tür kuruma ait olduğunu, ülke kodunu
gösteren bölümlerle devam eder. Her bölüm birbirinden nokta ile ayrılır.
Örneğin “www.uludag.edu.tr”, Uludağ üniversitesinin web adresidir. Aşa-
ğıdaki tabloda adreslerdeki kurum bölümü kısaltmalarının açıklamaları
yer almaktadır.
.org Ticari olmayan organizasyonlar
.net İnternet'le ilgili kurumlar
.ac Akademik (Büyük Britanya)
.edu Eğitimle ilgili kurumlar
.gov Devlete ait kurumlar
.mil Askeri kurumlar
.com Ticari organizasyonlar

9. İnternet 305
Web adreslerini yazarken dikkat edilmesi gereken noktalar;
 Türkçe harf (ü,ş,ç,ğ) kullanılmaz. Örn: www.eğitim.com değil
www.egitim.com olarak yazılır.
 Sözcükler arasında nokta ve altçizgi kullanılabilir ama boşluk
bırakılmaz.
 Büyük harf kullanılamaz.
6.10. BROWSER (WEB TARAYICI) NEDİR?
İnternet ortamında yayınlanan web sayfalarına ulaşmak için,
bazı arabirim programlar kullanılır. Bu arabirim programlara web tarayıcı
(Browser) denir. En yaygın kullanılan web tarayıcı programı İnternet
Explorer’dır. Web tarayıcıların amacı aynıdır ve kullanımları da genellik-
le birbirlerine benzer.
İnternet Explorer 6.0 Hakkında
İnternet bağlantınız hazır ise İnternet Explorer programını kulla-
narak, web ortamında, ihtiyacınız olan her türlü bilgiye ulaşabilirsiniz.
Aşağıdaki resimde İnternet Explorer programının standart düğmelerinin
bulunduğu araç çubuğu ve adres çubuğu görüntülenmektedir.
Şimdi resimdeki düğmelerin görevlerine sırayla bir göz atalım.
Bir önceki sayfanın görünümüne geri dönmenizi sağlar.
Bir sonraki sayfayı tekrar görüntülemenizi sağlar.
Adres çubuğunda yazdığınız sayfanın yüklenmesini dur-
dur.

10. Bilgisayar Kullanımı ve İnternet306
Ayni sayfanın tekrar yüklenmesini sağlar.
Ana sayfaya geri dönülmesini sağlar.
İnternet üzerindeki arama araçlarından birine ait pen-
cereyi açar.
O an görüntülenen sayfanın adresinin(URL) sık kul-
landığınız adreslerin bulunduğu klasöre eklenmesini
sağlar.
Geçmişe dönük olarak bağlandığınız tüm sayfaların
adreslerinin listelendiği araç çubuğunu görüntüler ya
da görüntüden kaldırır.
Kullandığınız e-posta programı ile o anda bağlı oldu-
ğunuz sayfayı, sayfanın adresini, yeni pota oluşturma-
nızı ya da size gelen mailleri okumak üzere e-pota
programınızı açmanızı sağlar.
Bağlı olduğunuz web sayfasının içeriğinin yazıcıdan
almanızı sağlar.
Ekrandaki görüntünün word programı ile düzenlenme-
sini sağlar.
Tartışma sunucularına bağlanmanızı sağlar.
Yahoo ve Msn sohbet programlarına ait pencerenin
açılmasını sağlar.
Adres çubuğunda yazdığınız adrese bağlanmanızı
sağlar.
Explorer kullanımında bilmeniz gereken birkaç önemli bölüm
aşağıda soru cevap şeklinde açıklanmaktadır.

11. İnternet 307
Link nedir?
Link, web sayfalarını birbirine bağlayan HTML içindeki kısa kod-
lardır. Bu linkler sayesinde birçok web sayfası birbirine bağlanır. Bu bağ-
lanan web sayfaları aynı web sitesi üzerinde olabileceği gibi başka bir
web sitesine bağlantı şeklinde de olabilir. Link, bir nesneye (yazıya, bu-
tona, resime vb.)verilmiş olabilir. Link özelliği olan nesneler, normal yazı
formatından değişik formatta ve/veya renkte olduklarından kolayca ayırt
edilirler. Fare ile bir link’in üzerine geldiğinizde, farenizin şekli değişir ve
durum çubuğu (sayfanın altındaki çubuk) üzerinde o link’in sizi hangi web
sayfasına götüreceği görüntülenir.
Sık ziyaret edilen adresler kayıt edilebilir mi?
Evet. “Sık Kullanılanlar” simgesini kullanarak kayıt edebilirsiniz. O
an görüntülenmekte olan sayfaya daha sonra kolayca ulaşabilmek için,
sık kullanılanlar simgesi ile açılan pencerede seçeneğini se-
çerek, o sayfayı daha sonra kolayca hatırlamanızı sağlayacak bir isim
verebilirsiniz. İnternet Explorer bu isim ile o sayfanın adresini (URL) bir
kayıt halinde saklar. Eğer sık ziyaret ettiğiniz sitelerin sayısı fazla ise
bunları değişik klasörler içinde de gruplayabilirsiniz.
Web ortamındaki bir doküman bir dosya adı verilerek nasıl kayıt
edilebilir?
Kayıt etmek istediğiniz doküman görüntülendikten sonra, ana
menüden Dosya  Farklı Kaydet seçilir. Bu durumda dokümanı nereye
ve hangi formatta saklamak istediğinizi soran bir pencere belirir. Burada
dokümana bir ad vererek Kaydet butonuna tıklayarak saklama işlemini
gerçekleştirebilirsiniz.
6.11. İNTERNET HİZMETLERİNE ÖRNEKLER
6.11.1. E-mail (E-posta)
Elektronik posta ya da kısa adıyla e-posta, bilgisayar ağlarında
kullanıcıların birbirleriyle yazılı olarak haberleşmesini sağlayan bir yoldur.
Bilgisayar ağlarının oluşturulma nedenlerinden biri, kişilerin bir yerden
diğerine (hızlı ve güvenli bir şekilde) elektronik ortamda mektup gönder-
me ve haberleşme isteğidir. E-posta bu amaçla kullanılan servislere veri-
len genel addır. E-posta ile resim, ses, video, html dokümanları, çalışabi-

12. Bilgisayar Kullanımı ve İnternet308
lir programlar v.s. gönderebilir alabilirsiniz. Günümüzde hemen hemen
tüm e-posta programları bu formatları desteklemektedir. İster uzak mesa-
fedeki bir internet kullanıcısına, isterseniz yakınınızdaki bir kullanıcıya e-
posta gönderiyor olmanız arasında, mektubunuzun ulaşma süresi olarak
ancak birkaç dakika zaman farkı olabilir. Bu sebepten dolayı e-posta
günümüzdeki en hızlı haberleşme araçlarından biridir.
E-postanın bir göndericiye karşılık birden fazla alıcısı olabilir.
İstendiği takdirde alıcıların mektubun kendilerinin haricinde kimlere gön-
derildiğini öğrenmemeleri yada öğrenmeleri sağlanabilir.
E-posta Adresi Nedir?
E-posta adresi “@” işareti ile ayrılmış iki bölümden oluşur. İlk
kısım kişinin belirlediği isim, numara v.s. olabilir. İkinci kısım ise posta
adresin alındığı sistemin adresinden oluşur.
Örn: webmaster@uludag.edu.tr gibi.
Bazı farklı ağlarda (Compuserve, UUCP gibi) daha değişik e-
posta adresleme formatları da kullanılmaktadır.
E-posta Adresi Nereden ve Nasıl Alınır?
E-posta adresi alabileceğiniz yerler;
 İnternet Servis Sağlayıcılardan alınan internet paketi ile birlikte
alınabilir.
 Herhangi bir kurum veya kuruluşta görev yapan veya üye olan
bir alt kurum veya kişilere kurum tarafından e-mail adresi veri-
lebilir.
 Hiçbir ücret ödemeden e-posta adresi veren adreslerden ala-
bilirsiniz. Bunlardan en popüler olanları, Hotmail, Yahoo, my-
net gibi adresler.
Ücretsiz e-posta veren sitelerden, e-posta adresi almak için ön-
celikle internet sitelerinde e-posta almanız için oluşturulmuş kayıt formu-
nu doldurmanız gerekmektedir. Aşağıda hotmail’den bir e-posta adresi
alma işlemi adım adım anlatılmaktadır.
Ücretsiz e-posta hizmeti veren sitenin adresini yazarak ana say-
fasına bağlanıyorsunuz. Burada hotmail’den adres alımı anlatılacağı için
www.hotmail.com adresini yazıyorsunuz. Ana sayfada KAYDOL butonu-
na tıklıyorsunuz. Sizi yönlendirdiği sayfadaki formu eksiksiz dolduruyor-
sunuz ve I- AGREE butonuna tıklıyorsunuz. Eğer hatalı bir alan var ise
kırmızı yazılarla bu alanı doğru doldurmanız konusunda bir uyarı alıyor-

13. İnternet 309
sunuz. Formun doldurulmasında bir sorun yoksa izleyen sayfada size
verdiği e-posta adresini gösteriyor ve Continue butonuna tıklamanızı
istiyor. Bu butona da tıkladıktan sonra e-posta adresi almış oluyorsunuz.
Adresinizi seçerken, adınızın ilk harfi ile soyadınızı (ner-
ses@hotmail.com) tercih edebileceğiniz gibi, isminizi yazıp soyadınızın
baş harfini de kullanabilirsiniz; (ne@hotmail.com) gibi. Bunu rakamla da
yapabilirsiniz, (n44@hotmail.com) gibi. Yalnız, isim tercih ederken kolay
yazılır ve anlaşılır olmasına dikkat etmenizde yarar görüyorum. Adresini-
zi oluştururken sayı kullanabileceğiniz gibi nokta da kullanabilirsiniz
(n.erses@hotmail.com). Eğer istediğiniz e-posta adresini sizden önce
birisi almışsa, hotmail sizi ikaz edecek ve birkaç alternatif verecektir. Siz
de onlardan uygun gördüğünüz birini tercih edebilirsiniz. Sizi üye olarak
kabul ettikten sonra bir 'hoş geldin' e-postası alacaksınız. Hobilerinize
göre abone olmak istediğiniz bazı haber sitelerini tercih etme ile ilgili bir
form ile karşılaştığınızda bu alanlarla ilgili haber sahibi olmak istediğiniz-
de alanları işaretleyerek formu göndermeniz gerekiyor. Bunlardan bir
veya birkaçını tercih edebileceğiniz gibi hiçbirini onaylayamaya bilirsiniz.
Eğer sık sık e-postalara bakıp okuyamayacaksanız, tercih etmeyin çünkü
gereksiz yere posta kutunuz dolacaktır. Ama ilgilendiğiniz konularda ha-
ber veren bu grupları takip etmek hoşunuza gidiyorsa, kaçırmayın.
E-postanızdaki mektuplara ulaşma
Mektuplarınıza ulaşmak için hotmail’in ana sayfasını açmanız
gerekiyor (www.hotmail.com). Ekranın sağ tarafında e-posta hanesine
aldığınız adresi ve parola hanesine belirlediğiniz şifreyi girip oturum aç
butonuna tıklıyorsunuz. Bundan sonrası e-postalara bakmaya kalıyor.
E-posta kavramları
E-mail adresi alınırken dikkat edilmesi gereken bazı kavramlar
vardır. Bunlar; e-posta adresini alırken veya mevcut e-mail adresini kont-
rol ederken kullanılan komutlardır.
Eğer yeni bir e-mail adresi alınacaksa karşılaşılan ilk komut üye
olmak istiyorum, yeni, sign up veya sign me up olur. Daha önceden
alınmış olan e-posta hesabı kontrol edilecekse karşılaşılan ilk komut
giriş, üye girişi, login giriş, login, member login veya sign in olur.
E-posta kısaltmaları
From: Bu alanda, e-posta'yı gönderen kişinin e-posta adresi (ve
gerekli olmasa bile, Adı, Soyadı) yer alır.

14. Bilgisayar Kullanımı ve İnternet310
To: Bu alanda, e-posta'yı göndereceğimiz kişilerin e-posta adres-
leri yer alır. Gönderilecek kişi sayısı 1'den fazlaysa adresler aralara virgül
veya noktalı virgül konarak (bazı sistemlerde bir boşluk bırakılarak) yazı-
lır.
Subject: Bu alana, e-posta içeriğine uygun çok kısa bir tanım
yazılır. (Acil, toplantı duyurusu vb.)
Cc (Carbon Copy): Bu alana, e-postanın kopyasını başka bir
kişiye ya da kişilere (genellikle, e-posta içeriği ile 2. dereceden ilgili kişiler
olabilir) göndereceksek, onların adresleri yazılır.
Bcc (Blind Carbon Copy): Cc ile aynı. Yalnız, maili alan kişiler
To: ve Cc: alanlarındaki bilgileri görebilmelerine karşın, Bcc: alanındaki
bilgileri göremezler. Bu da e-postayı gönderdiğiniz kişileri sadece sizin
görebilmeniz anlamına gelir.
E-postaya Dosya Ekleme
E-posta gönderirken iletmek istediğimiz yazılı mesaj ile birlikte
dosya da gönderilebilir. Bu, genellikle, eklenecek dosyanın adının "At-
tachment:" ya da “Dosya Eki” şeklindeki bir alana yazılmasıyla olur. Ek-
lenen dosyalar düz yazı olabileceği gibi resim, ses, program vb. ikili (bi-
nary) dosyalar da olabilir. Hemen hemen tüm e-posta programları stan-
dart olarak bu özelliği destekler.
6.11.2. E-Posta Okuma Araçları
E-postalarınızı internet ortamında okuyabileceğiniz gibi, sunucu-
nuza gelen postaları bilgisayarınıza da indirebilirsiniz. Bu amaca uygun
birçok program bulunmaktadır. Outlook Exprees, Microsoft Outlook bu
programlar arasındadır. Bu bölümde en çok kullanılan posta araçlarından
outlook express hakkında bilgi verilecektir.
İlk olarak Outlook express programına kendi hesabımızı (almış
olduğumuz e-posta adresimizi) tanıtma işlemi ile işe başlayacağız. Bu
işlemi her hesap için bir kez yapmak yeterlidir. Kullanacağınız diğer e-
posta araçlarında da bu işlemi benzer şekillerde, her hesap için bir defa
yapmanız yeterli olacaktır. Programı anlatırken bilgisayarınızda outlook
express programının kurulu olduğu varsayılmaktadır. Şimdi gelelim prog-
rama e-posta adresimizi tanıtmaya.
Yeni Hesap Oluşturma
1- İlk olarak araçlar menüsünden hesaplar seçeneği seçilir.

15. İnternet 311
2- İnternet hesapları penceresinden posta başlığını tıklarız. He-
sabımıza ait yapılandırmamız yoksa, Ekle butonuna, oradan
da Posta satırına tıklayınız.
3- Burayı ilk kez açtığınız için sizden e-mail yapılandırmasını
yapmanız istenir Adınızı soyadınızı veya Şirket isminizi yaza-
rak ileri butonuna tıklarız.

16. Bilgisayar Kullanımı ve İnternet312
4- Gelen yeni pencerede pop3 desteği veren e-posta adresinizi
yazarak ilerleyiniz.
5- Bu alanı sorunsuz doldurabilmeniz için, kullandığınız e-posta
sunucusunun türünü (POP3, IMAP veya HTTP), gelen e-posta
sunucusu adını ve POP3 ile IMAP için giden posta sunucusu-

17. İnternet 313
nun adını bilmeniz gerekir. Bu bilgileri İnternet servis sağlayı-
cınızdan (ISS) veya yerel ağ yöneticinizden edinmeniz gere-
kecektir.
6- Hesap adı kısmına otomatik olarak hesap adınız gelecektir.
Parola kısmına da e-posta şifrenizi yazarak ileri butonuna tık-

18. Bilgisayar Kullanımı ve İnternet314
layınız. Eğer her bağlandığınızda parolanızı girmek istiyorsa-
nız parolayı anımsa kutusunu boş bırakmalısınız.
7- E-posta yapılandırmamızın son bölümünde tebrikler penceresi
gelecektir. Bu yapılandırmamızın bittiğini göstermektedir.Son
butonuna tıklayarak yapılandırmamızı tamamlamış oluruz.

19. İnternet 315
6.11.3. E-Posta Gönderme
1-Yeni bir e-posta göndermek için araç çubuğundan posta oluş-
tur simgesine tıklayın.

20. Bilgisayar Kullanımı ve İnternet316
2- Kime bölümüne göndereceğiniz kişinin e-posta adresini yazın.
Bilgi ve gizli olarak göndermek isteğiniz kişilerin posta adresle-
rini de yazabilirsiniz. Konu bölümüne, mektubunuzun başlığını
yazarak, göndermek istediğiniz mesajı yazın, ve gönder bu-
tonuna tıklayın.
3- Aşağıdaki pencere, gönder dedikten sonra e-postamızın gitti-
ğini göstermektedir.

21. İnternet 317
4- Gönderme işleminden sonra posta kutunuzu kontrol edebilirsi-
niz. Eğer giden kutusunuz boş ise e-postanız gitmiş demektir.
Ama giden kutunuzda göndermeye çalıştığınız e-posta duru-
yorsa gitmemiş demektir. İnternete bağlı olup olmadığınızı ve-
ya hesap yapılandırmanızın doğru olup olmadığını kontrol
edin. Gönderdiğiniz e-postaları gönderilmiş öğeler bölümünde
görebilirsiniz.
6.11.4. Mektuba Cevap Verme
Size gelen e-mailinize cevap vermek istiyorsanız yanıtla, yada
tümünü yanıtla butonuna tıklamanız gerekmektedir. Yanıtla seçeneği,
sadece size mektup gönderene yanıt göndermenizi sağlarken, tümünü
yanıtla seçeneği size mektup gönderen ile birlikte o kişinin sizinle birlikte
mektup gönderdiği diğer kişilere de yanıtınızı iletir.
Size gelen e-postayı yanıtlamak için;
1. Yanıtla ya da Tümünü yanıtla butonu tıklanır.

22. Bilgisayar Kullanımı ve İnternet318
Eğer yanıtla butonunu tıkladıysanız, gelen pencerede “Kime:”
alanında sadece mektubunu yanıtladığınız kişinin ismi ya da adresinin
göründüğüne, tümünü yanıtlayı seçtiyseniz de diğer kişilerin adreslerinin
de göründüğüne dikkat ediniz.

23. İnternet 319
6.11.5. Adres Defteri İşlemleri
1. Adres defterinize yeni bir kişiyi kaydetmek için önce Adresler
simgesine tıklayın.
2. Gelen pencereden Yeni simgesine sonra Yeni Kişi seçeneği-
ne tıklayın.
3. Adı bölümüne kayıt edeceğiniz kişinin görünen ismini yazın. E-
posta adresleri bölümüne de e-posta adresini tam olarak yaz-
dıktan sonra Ekle ve Tamam butonuna tıklayın.

24. Bilgisayar Kullanımı ve İnternet320
6.11.6. Haber Grupları (Newsgroups)
İnternet kullanıcılarının değişik konulardaki düşüncelerini pay-
laşmak için oluşturulmuş tartışma gruplarıdır. Haber grupları, bir konuyla
özel olarak ilgilenenler arasında ya da bir topluluk için oluşturulabilir.
6.11.7. IRC (Inter Relay Chat)
Bazı programlar arayıcılığıyla diğer kullanıcılarla eş zamanlı soh-
bet etmenizi sağlayan programlardır. IRC'ye girmeden önce tüm prog-
ramlar sizden bir takma ad (nickname, kisaca nick) ve e-posta adresinizi
girmenizi ister. IRC'de insanlar değişik odalara (kanallara) dağılmış du-
rumdadır. Bu kanalların listesini /list komutuyla görebilirsiniz. Bu listede
ayrıca kanalın konusunu da (topic) görebilirsiniz. Bazı kanalların konuları
sabittir. Bazı kanallarda ise sabit bir konu bulunmaz, bunlar genel amaçlı
sohbet kanallarıdır.

25. İnternet 321
6.11.8. Sesli ve Video Konferans
Sesli konferans bilgisayara bağlı bir mikrofon ve hoparlör arayıcı-
lığıyla başka bir İnternet kullanıcısı ile ses iletiminin eşzamanlı olarak
sağlanmasıdır.
Video konferans ise bir kamera ve mikrofon arayıcıyla başka bir
internet kullanıcısına ses ve görüntü iletiminin eşzamanlı olarak sağlan-
masıdır.
6.11.9. URL (Unform Resource Locators) Nedir?
URL Web Browser'lar içinden bir web servisine ya da diğer bazı
internet servislerine yönlendirme yapılabilmesini sağlayan bir komut for-
matıdır. URL'ler bir bakıma, internet üzerinde erişebileceğimiz servisleri
belirtmek, tanımlamak için kullandığımız adreslerdir. Web Browser için-
den 'Open URL' ya da 'Open Location' şeklinde bir seçenek üzerinden
uygun URL satırları verilerek, Web, FTP, news, gopher, wais, telnet eri-
şimi yapılabilir.
Web Erişimi: http://www.tubitak.gov.tr/ Netscape Navigator, msie
gibi bazı programlar, web adreslerini, http:// ön eki yazmadan da kabul
etmektedirler. Web erişiminde, browser tarafından görüntülenen hiper
ortam dosyalarının uzantısı .html ya da .htm'dir.